Online videodiensten zijn er in overvloed, maar kun je de films streamen in de beste kwaliteit? Vaak valt er namelijk nog wel iets te winnen. De ingebouwde apps van smart-tv’s laten bijvoorbeeld weleens een steekje vallen, terwijl de aanwezige audio-installatie misschien niet de benodigde audioformaten ondersteunt. Neem deze praktische tips door en ontdek op welke manier je de kwaliteit van videostreams kunt verbeteren.

De meeste online videodiensten hanteren slechts één abonnementsvorm. Met een abonnement op Amazon Prime Video, NLZiet, Apple TV+, NPO Plus of Disney+ heb je toegang tot de volledige videobibliotheek in de beste kwaliteit. Videoland hanteert weliswaar verschillende lidmaatschapsvormen, maar dat heeft geen gevolgen voor de beeldkwaliteit. Besef wel dat het goedkoopste Basis-abonnement van Videoland op een aantal apparaten niet werkt, zoals smart-tv’s en de PlayStation. Hiervoor heb je een Plus- of Premium-abonnement nodig.

Kijk je graag naar Netflix-streams in de hoogste beeld- en audiokwaliteit? Dan hebben we goed nieuws voor je, want deze Amerikaanse streaming-videodienst biedt tegenwoordig een heleboel titels in een 4K-resolutie van 3840 × 2160 pixels aan. Bij gebruik van de juiste afspeelapparatuur profiteren leden bovendien van Dolby Vision of HDR10. 

Dergelijke HDR-formaten zorgen kortgezegd voor een groter contrast en kleurbereik. Daarnaast ondersteunen nieuwe titels veelal de populaire surround-indeling Dolby Atmos. Voor toegang tot de beste beeld- en audiokwaliteit heb je een Netflix Premium-abonnement nodig. Dat kost 15,99 euro per maand.

©PXimport

Afspeelinstellingen

Wellicht denk je met een recente smart-tv en hifi-installatie hardwarematig alle zaakjes netjes op orde te hebben, maar weet dan dat één verkeerde instelling alsnog roet in het eten kan gooien. Controleer bijvoorbeeld je Netflix-abonnement. Per gebruikersprofiel kan daar namelijk het dataverbruik (lees: videokwaliteit) ingesteld worden. Het is zonde wanneer er bij jouw profielnaam een lager dataverbruik dan mogelijk is geselecteerd.

Log in op www.netflix.com/youraccount en klik rechtsboven op je profielafbeelding. Via Account kies je bij Profiel en ouderlijk toezicht het juiste profiel. Klik vervolgens achter Instellingen voor afspelen op Wijzigen. Je selecteert onder Dataverbruik per scherm de optie Hoog, waarna je bevestigt met Opslaan.

©PXimport

Netwerkaansluiting

De meeste online videodiensten verlagen bij een trage internetverbinding automatisch de beeldkwaliteit om te voorkomen dat de videostream hapert of zelfs vastloopt. 4K-streams vereisen ongeveer een bandbreedte van 25 Mbit/s. Met veruit de meeste internetabonnementen is dat geen enkel probleem. Het goedkoopste internetabonnement van KPN is bijvoorbeeld al goed voor een internetsnelheid van 50 Mbit/s, terwijl duurdere pakketten vaak 100 of 200 Mbit/s leveren. Met de komst van glasvezel zijn er bovendien nóg hogere internetsnelheden haalbaar.

Houd er wel rekening mee dat de capaciteit van het thuisnetwerk beperkt is. Wanneer andere gezinsleden bijvoorbeeld geregeld online multiplayer-games spelen, videostreams ophalen of andere zware netwerktaken uitvoeren, heeft dat bij een bescheiden internetabonnement waarschijnlijk gevolgen voor de kwaliteit van jouw videostream. Overweeg in dat geval een duurder internetabonnement.

Sluit het apparaat waarmee je videostreams ophaalt bij voorkeur met een kabel op een router of switch aan. Veel audiovisuele apparatuur ondersteunt weliswaar wifi, maar een draadloze overdracht van beeld en geluid resulteert bij een matige dekking helaas nog altijd in kwaliteitsverlies.

©PXimport

Internetsnelheid checken

Met de ingebouwde snelheidsmeter van de Netflix-app controleer je op een smart-tv, gameconsole of mediaspeler eenvoudig de huidige internetsnelheid. Ga vanuit het hoofdscherm naar Instellingen of Ondersteuning. Via Controleer je netwerk voert Netflix de test uit. Belangrijk is dat de waarde bij Verbindingssnelheid ruim boven de 25 Mbit/s ligt.

©PXimport

Nieuwe smart-tv

De meeste mensen gebruiken de ingebouwde streaming-apps van hun smart-tv om videocontent via partijen als Amazon Prime Video, Disney+, NLZiet en natuurlijk Netflix te streamen. In dat geval speelt de beeldprocessor van jouw smart-tv een doorslaggevende rol in de uiteindelijke beeldkwaliteit. Helaas pakt dat lang niet altijd goed uit. 

Met name oudere smart-tv’s en modellen van goedkope merken hebben moeite om de laatste videostreams in volle glorie weer te geven. Upscaling van Full-HD naar 4K oogt bijvoorbeeld minder fraai, kleuren zijn flets en subtiele details blijven achterwege. Je kunt controleren of er voor jouw televisiemodel een software-update beschikbaar is, waardoor de beeldprestaties nog iets zouden kunnen verbeteren.

Heb jij een goedkope of oude smart-tv en vind je de kwaliteit van videostreams tegenvallen? Je kunt dan voor videostreaming een ander apparaat gebruiken of een nieuwe smart-tv overwegen. De duurdere modellen met een oled- of qledpaneel hebben een hoogwaardige videoprocessor die films en series in een hoge kwaliteit kan laten zien. Ondersteunt de beoogde smart-tv ook Dolby Vision en HDR10, dan geniet je bovendien van betere contrasten en meer kleurdetails.

©PXimport

Blu-ray-speler met video-apps

Vanwege het complete aanbod aan streaming-videodiensten halen steeds minder mensen een blu-ray-speler in huis. Toch stippen we dit apparaat graag even aan. Heb je namelijk nog stapels schijfjes in huis liggen én zoek je een goed apparaat om online videodiensten mee te bekijken? Veel blu-ray-spelers hebben een smartplatform met online video-apps. Als jouw blu-ray-speler HDR ondersteunt, heb je daar overigens alleen iets aan wanneer de smart-tv ook met deze techniek overweg kan.

Audiosysteem

Surround-geluid heeft bij videostreams veel meerwaarde. Speciale effecten bereiken dan via de zijkant, de achterkant of zelfs het plafond je oren. Aanbieders als Netflix, Amazon Prime Video en Disney+ gebruiken hiervoor twee audio-indelingen, namelijk Dolby Digital (Plus) en Dolby Atmos.

Vrijwel alle smart-tv’s kunnen het 5.1- of 7.1-geluidsspoor van Dolby Digital (Plus) decoderen. Daarnaast ondersteunen duurdere modellen vaak ook nog Dolby Atmos. Hoewel televisiefabrikanten hun best doen om een redelijke geluidskwaliteit te realiseren, verdient een los audiosysteem altijd de voorkeur. De klankkast van de meeste beeldbuizen is namelijk te beperkt om het geluid van videostreams voldoende diepgang te geven.

In woonkamers met weinig ruimte ligt een soundbar voor de hand. Deze langwerpige speaker plaats je voor of onder de televisie. Sommige soundbars hebben een draadloze subwoofer. Je kunt ook een receiver aanschaffen en daarop losse luidsprekers aansluiten. Ook bestaan er kant-en-klare home-cinemasets.

Let er bij de aanschaf van een nieuw audiosysteem op dat de apparatuur de indelingen Dolby Digital (Plus) en Dolby Atmos ondersteunt. Fabrikanten van recente soundbars en home-cinemasets positioneren de audiodrivers in meerdere richtingen, zoals naar boven en de zijkanten. Vliegt er tijdens een Dolby Atmos-film bijvoorbeeld een straaljager over, dan bereiken deze klanken via plafondweerkaatsing je oren.

©PXimport

Apple TV 4K

Zoek je een extern apparaat om beeld en geluid van online videostreams in de beste kwaliteit af te spelen, dan is de Apple TV 4K een logische keuze. Je sluit deze mediaspeler via HDMI aan op een smart-tv met eARC-ondersteuning of een capabel audiosysteem. In dat laatste geval stuurt de receiver of soundbar het beeldsignaal door naar de smart-tv, terwijl de apparatuur zelf het geluidsspoor verwerkt. Steek tot slot een netwerkkabel achter in de behuizing.

De Apple TV 4K heeft als voordeel dat alle bekende video-apps in het hoofdmenu beschikbaar zijn. Ook handig is dat de mediaspeler de streams met ondersteuning voor 4K, HDR en Dolby Atmos doorstuurt. Voor de verwerking van deze audio- en beeldformaten is deze mediaspeler wel afhankelijk van derden. Gebruik de Apple TV 4K dus in combinatie met een geluidsinstallatie die met de genoemde standaarden overweg kan. Overigens bevat deze mediaspeler een hoogstaande videoprocessor, waardoor de videostreams prima uit de verf komen. Je geniet hiermee onder meer van levendige kleuren, diepe contrasten en vloeiende beeldovergangen.

Het product heeft in de eigen webwinkel van Apple een prijskaartje van 199 (32 GB opslag) of 219 (64 GB opslag) euro. Kopers krijgen drie maanden toegang tot de streaming-videodienst Apple TV+.

©PXimport

Compatibiliteitsproblemen

Soms hebben bezitters van de Apple TV 4K last van compatibiliteitsproblemen in combinatie met de gebruikte smart-tv en/of het audiosysteem. Veel problemen kun je eenvoudig oplossen. Ga in het menu naar Instellingen / Video en Audio / Maak materiaal passend. Activeer de opties Maak dynamisch bereik passend en Maak beeldsnelheid passend, zodat de mediaspeler voortaan op eigen houtje de beste beeldinstellingen voor de gekozen videostream kiest.

Android TV-speler

Als de dure Apple TV 4K niet je voorkeur heeft, zijn er gelukkig allerlei alternatieve mediaspelers verkrijgbaar. Veel van deze producten zijn gebaseerd op het mobiele besturingssysteem Android. Laat deze mediaspelers liever links liggen. Hoewel ze technisch misschien prima in staat zijn om videostreams in 4K weer te geven, gebeurt dat in de praktijk veelal niet. Netflix is namelijk kritisch met de vrijgave van licenties, en mediaspelers met Android staan bij de Amerikaanse streaming-grootmacht op de zwarte lijst.

Gelukkig bestaan er ook enkele mediaspelers met Android TV. Dit besturingssysteem is gemaakt voor het grote scherm en bevat alle ingrediënten om online videostreams in een hoge kwaliteit af te spelen. Bepaalde smart-tv’s van Sony, Philips en Sharp zijn op Android TV gebaseerd, maar je kunt ook een losse mediaspeler met dit besturingssysteem kopen.

De Nvidia Shield TV bevat een krachtige mediaprocessor die Dolby Vision, HDR10 en Dolby Atmos kan verwerken. Deze mediaspeler heeft een adviesprijs van 149,99 euro. Vind je dat te duur, dan is de Nokia Streaming Box 8000 een goed alternatief. Dit product ligt voor circa negentig euro in de winkelschappen. Het nadeel is wel dat deze Android TV-speler geen Dolby Atmos ondersteunt.

©PXimport

Chromecast-beperkingen

Vanwege de geringe adviesprijs van slechts 39 euro geldt de Google Chromecast als populaire mediastreamer om de inhoud van video-apps op een televisie te tonen. Helaas is de resolutie van het huidige model slechts beperkt tot 1920 × 1080 pixels, waardoor je niet naar haarscherpe 4K-beelden kunt kijken. Verder heeft de behuizing geen vaste netwerkaansluiting. Hierdoor zijn de videostreams gevoeliger voor storingen.

Voorheen was er met de duurdere Chromecast Ultra wel een mogelijkheid om 4K-beelden te streamen, maar dit model is niet meer verkrijgbaar. De vorig jaar verschenen Chromecast met Google TV ondersteunt ook 4K-streams. Dit apparaatje is officieel niet in Nederland te koop, maar wordt bij diverse (web)shops toch aangeboden voor ongeveer 79,99 euro.

Gameconsole

Wanneer je al een recente gameconsole bezit, kun je dit apparaat ook als veredelde mediaspeler inzetten. De PlayStation 4 Pro en 5 ondersteunen videostreams in 4K, net als de Xbox One S, One X, Series S en Series X. In tegenstelling tot smart-tv’s en mediaspelers is het app-aanbod wel iets beperkter. Zo zijn er bijvoorbeeld voor de PlayStation 5 (vooralsnog) geen Nederlandse video-apps beschikbaar.

©PXimport

Aansluiten via HDMI

Voor het aansluiten van audiovisuele apparatuur geldt één belangrijke vuistregel: maak zoveel mogelijk gebruik van HDMI, want hiermee bereik je over het algemeen de beste video- en audiokwaliteit.

Kijk je via de ingebouwde video-apps van de smart-tv naar bijvoorbeeld Netflix of Amazon Prime Video? Via HDMI kun je het geluid dan naar een receiver, soundbar of home-cinemaset doorsturen. Belangrijk is dat zowel de smart-tv als geluidsinstallatie het eARC-protocol ondersteunt. Via een HDMI-poort met eARC-ondersteuning is er voldoende bandbreedte beschikbaar om Dolby Atmos of een ander hoogwaardig audiospoor naar het audiosysteem door te sturen. Mogelijk dien je hiervoor wel de instellingen van je smart-tv te wijzigen.

 Belangrijk is dat het oorspronkelijke audiosignaal (bitstream) wordt verzonden. Bij gebruik van een ARC-HDMI-poort wordt het geluid via Dolby Digital, DTS of PCM doorgestuurd.

Gebruik je een losse mediaspeler of gameconsole voor de verwerking van mediastreams, dan heb je meerdere opties. Je kunt het apparaat namelijk met een HDMI-ingang van de smart-tv verbinden, waarna de beeldbuis het audiosignaal via (e)ARC naar het audiosysteem doorsluist. Als de aanwezige soundbar, home-cinemaset of receiver voldoende HDMI-poorten bevat, kun je de gameconsole of mediaspeler daar ook direct op aansluiten.

©PXimport

De Logitech MX Master 4 is de nieuwste telg in de populaire MX-serie. De muis belooft meer controle, precisie en comfort dan ooit, met haptische feedback en een 8K-sensor die zelfs op glas moeiteloos werkt. Maar is hij de stevige prijs van 129,99 euro waard?

De MX Master 3S was al een dikke publieksfavoriet, maar met de MX Master 4 legt Logitech de lat opnieuw een tikkie hoger. Dit is een echte powerhouse voor wie dagelijks veel met tekst, beeld of code bezig is. Of gewoon voor wie een heel lekkere muis wil. Alles draait om controle, snelheid en comfort. Daar betaal je met een krappe 130 euro weliswaar een premiumprijs voor, maar deze muis is dan ook duidelijk bedoeld voor mensen die hun werk serieus nemen. De MX Master 4 is verkrijgbaar in Graphite en Pale Gray, en wordt standaard geleverd met een Logi Bolt-ontvanger. Wij hebben voor de test de Pale Gray-variant voor de Mac mogen bepotelen.

©ER | ID.nl

Muizen met gevoel

Het opvallendste snufje is de toevoeging van haptische feedback. Elke klik, sneltoets of melding voel je subtiel onder je vingers trillen. Niet als gimmick, maar als tastbare feedback: je voelt letterlijk wat je doet. En dat werkt echt prettig, vooral omdat je iets dergelijks ook gewend bent van bijvoorbeeld je smartphone. Via Logi Options+ bepaal je zelf hoe intens die feedback is en kun je verschillende acties aan specifieke apps knopen. Dat geeft de muis een persoonlijk tintje. Zeker bij precisiewerk (foto- en tekstbewerking of het schrijven van code) merk je hoe natuurlijk dat aanvoelt.

De grote toets onder de duim, waarmee je het Haptic Sense-paneel oproept, is wel vrij gevoelig. Tijdens de paar weken dat we de muis hebben getest, drukten we die knop af en toe per ongeluk in, wat even storend kan zijn. Toch is dat gelukkig een kwestie van gewenning, want het idee achter de functie is sterk.

Snelheid zonder haast

De befaamde MagSpeed-scroll is gelukkig gebleven en is zelfs nog iets verfijnd. Eén draai aan het stalen wiel en je schiet door lange documenten of spreadsheets. Nieuw is de Actions Ring, een rond menu dat rond je cursor verschijnt. Daarmee open je favoriete tools of snelkoppelingen zonder je toetsenbord aan te raken. Logitech beweert dat je hierdoor tot 63 procent minder muisbewegingen maakt. Dat is misschien wat optimistisch, maar het systeem werkt verrassend intuïtief en snel. Hieronder een overzichtje van de mogelijkheden.

Werkt zelfs op glas

De Darkfield-sensor met 8000 dpi is extreem nauwkeurig en werkt op vrijwel elk oppervlak, zelfs op glas of gelakt hout. Je kunt de gevoeligheid aanpassen in stappen van 50 dpi, maar de meeste mensen zullen vermoedelijk gewoon de standaard afstelling gebruiken: hij voelt van nature al prima aan. Dankzij een nieuwe radiochip en antenne is de verbinding bovendien rotsvast. Je kunt de muis gebruiken via bluetooth low energy of de meegeleverde Logi Bolt-ontvanger, die een bereik van zo'n 10 meter garandeert.

©ER | ID.nl

Comfortabel stil

Qua vorm blijft Logitech dicht bij zijn succesformule. De muis ligt daarom nog altijd als gegoten in de hand, met een lichte hellingshoek, een vertrouwde duimpositie en een extra horizontaal scrolwiel. De klikgeluiden zijn nu 90 procent stiller dan bij de vorige generatie, meldt Logitech. En met 150 gram voelt de MX Master 4 solide aan zonder zwaar te worden.

Kleine kanttekening: de twee navigatieknoppen voor browsergebruik (vooruit en terug) zijn iets naar achteren verplaatst om ruimte te maken voor de Gesture Button (zie kader hieronder). Dat zorgt er soms voor dat je per ongeluk op de verkeerde knop drukt, vooral als je gewend bent aan een van de MX Master-voorgangers. Misschien een detail, maar wel merkbaar bij dagelijks gebruik.

Via Logi Options+ stel je sneltoetsen, app-profielen en automatiseringen in. De software werkt het best binnen Windows en macOS, maar ook in Linux, ChromeOS, Android en iPadOS doet de muis wat hij moet doen, al zijn daar minder functies beschikbaar.

©Logitech

Batterij die blijft gaan

Logitech zegt dat de ingebouwde 650 mAh-accu het tot 70 dagen op één lading moet kunnen volhouden. Dat hebben we nog niet kunnen testen, maar we kregen de muis met 55 procent van de lading binnen en daar is na een weekje driftig muizen slechts 2 procent van af. Bovendien levert één minuut snelladen drie uur gebruik op, mocht je haast hebben. Opladen gebeurt via usb-c, al levert Logitech geen kabeltje mee. Jammer, maar je hebt er vast nog eentje rondslingeren thuis.

Al met al

De Logitech MX Master 4 is een muis die wat ons betreft zijn eigen categorie verdient. Hij is snel, stil, precies en slimmer dan ooit. De paar kleine schoonheidsfoutjes doen daar weinig aan af. Voor ontwerpers, programmeurs, schrijvers en andere intensieve gebruikers is dit een investering die zich op den duur terugbetaalt in comfort en efficiëntie. Casual gebruikers zullen hem misschien een beetje overkill vinden, maar wie hem eenmaal in de hand heeft, wil niets anders meer.

Zelf een toetsenbord samenstellen is niet voor iedereen weggelegd, maar één ding is duidelijk: een goed toetsenbord maakt een groot verschil. In deze test bekijken we de beste kant-en-klare toetsenborden van dit moment. Of je nu op zoek bent naar het snelste toetsenbord voor gaming of een comfortabel model voor kantoorwerk: we helpen je bij het maken van de juiste keuze.

Onze laatste vergelijkende test van toetsenborden is inmiddels alweer meer dan vijf jaar oud. Toen draaide alles om het concept ‘mechanisch’, praktisch elke fabrikant maakte toen gebruik van de switches van het Duitse Cherry of een goedkopere Chinese afgeleide daarvan, de Kailh-switch.

Inmiddels is het aanbod versplinterd en zien we enkele van de elementen die custom borden populair maken doorsijpelen naar de kant-en-klare producten. Zo zien we veel meer lay-out-opties en een veel breder scala aan switchopties. Stillere varianten, zwaardere varianten voor een stevigere aanslag en lubed-varianten voor een soepelere aanslag. De opvallendste stap de afgelopen jaren is de introductie van een magnetisch, optische switch, waarbij de aanslag niet digitaal is (ingedrukt ja of nee), maar analoog. Zie ook het kader ‘Analoge switches?’ voor meer hierover.

Andere ontwikkelingen

Een positieve ontwikkeling is dat menig toetsenbord inmiddels voorzien is van zogeheten hot-swap switches. Mocht je per ongeluk een switch stukmaken (bijvoorbeeld door het morsen van drinken), dan kun je nu veelal enkele knoppen vervangen in plaats van meteen een nieuwe model te moeten kopen. Daarnaast hebben verbeteringen in accutechniek en draadloze protocollen ervoor gezorgd dat draadloze high-endtoetsenborden tegenwoordig een realistische optie zijn zonder constant het toetsenbord bij te hoeven laden.

Endorfy Celeris 1800

Endorfy is een relatieve nieuwkomer in de markt, maar liet eerder met de Thock-toetsenborden al zien dat het bedrijf veel waar voor je geld kan bieden. Het nieuwste model, de Celeris 1800, doet dat wederom. Het bord kan wat gevoel en bouwkwaliteit betreft aardig concurreren met flink duurdere modellen in deze test. Als je hem probeert te buigen zie je wel wat verschil, maar op tafel bij normaal gebruik merk je daar niets meer van.

Het opvallendst is het relatief compacte ontwerp, terwijl er toch een numeriek toetsenbord op zit. Dat deel is vergeleken met de meeste andere toetsenborden wat naar links geschoven, wat ergonomisch fijn is voor mensen die niet alleen gamen, maar ook vooral veel in Excel werken. Sommige gebruikers, primair programmeurs, moeten er rekening mee houden dat de plaatsing van de Home-, End- en Page-toetsen mogelijk niet voor iedereen ideaal is. Ook liggen de toetsen relatief hoog, ook iets wat niet iedereen zal liggen.

De Celeris 1800 is gloednieuw en heeft een adviesprijs van 99 euro. Dat maakt hem al een van de goedkoopste toetsenborden in deze test. Prijzen zakken normaliter nog wat na de lancering. Grofweg 100 euro voor een fijn toetsenbord dat ook nog eens draadloos (dongel voor gaming, bluetooth voor laptopwerkers) kan functioneren en Mac-ondersteuning heeft, is een uitstekende deal.

©Endorfy

Corsair K65 Plus Wireless

Corsair kennen we vooral van grote mechanische toetsenborden met veel extra's, maar het is de compacte K65 Plus Wireless waar we de laatste tijd het meest gecharmeerd van waren. De constructie is enorm degelijk en het toetsenbord is voorzien van fijne, soepel voelende switches die niet te luid zijn. Dat zorgt vrijwel direct voor een heel fijne ervaring onder de vingers.

Of de compacte vormgeving fijn is, is uiteraard subjectief. Compact is fijner voor gamers en andere gebruikers die het numerieke toetsenbord niet nodig hebben, het bespaart ruimte op je bureau (of in je rugtas) en laat meer ruimte over voor je muis. Excel-gebruikers zullen dit toetsenbord natuurlijk direct diskwalificeren.

Toen het bord uitkwam voor 160 euro was onze voornaamste kritiek dat het eigenlijk iets te duur was vergeleken andere toetsenborden die voor 100 euro grofweg hetzelfde boden. Of juist net niet uitgebreid genoeg vergeleken met borden van 200 euro. Inmiddels is de prijs gezakt tot 137 euro en op dat punt kun je, mits de compacte vormgeving bij je past, eigenlijk niet om deze Corsair heen. Net wat chiquer dan nauwelijks goedkopere modellen, voorzien van draadloze functionaliteit en vooral het feit dat het een relatief laag bord is (voor een model met hoge switches) maakt dit een makkelijke aanrader en onze redactietip.

©Corsair

Razer Joro

Razer staat vooral bekend om hun grote modellen met alle toeters en bellen, maar biedt met de Joro ook wat anders. De Razer Joro is extreem compact en verreweg het lichtste bord in deze test. De doelgroep bestaat hier overduidelijk uit gamers die hun toetsenbord vooral veel meeslepen. Puur op basis van afmetingen en gewicht ligt deze Razer voor dat doeleind natuurlijk voor de hand. Ondanks het lage gewicht ligt de Joro toch stevig op tafel en zit de bouwkwaliteit van de constructie erg goed in elkaar. De aluminium behuizing voelt ook chic aan, de lage positie is toegankelijk voor velen en aangesloten via de kabel is het ook een snel competitief bord voor gamers.

Razer laat ook wel wat steekjes vallen, vooral voor hun gamende doelgroep. De afwezigheid van een dongel voor een snelle draadloze verbinding en het feit dat de switches nog wel wat speling vertonen, maakt enkele goedkopere alternatieven in deze test in onze optiek fijner. Voor de harde werkers onder ons vinden we de MX Keys ook wat beter voor minder geld.

Daarmee is de Joro in onze optiek niet de meest voor de hand liggende optie, zeker niet voor 130 euro. Als je echt op zoek bent naar het compactste en lichtste toetsenbord, dan is de Joro wel een prima optie.

©Razer

ASUS ROG Azoth X

ASUS en dan met name de ROG-producten staan niet bepaald bekend om hun bedaagde ontwerp. De fabrikant doet daar met hun Azoth X nog een flinke schep bovenop. Wat je er ook van vindt, uniek is het kleurrijke design met half doorzichtige keycaps (voor meer RGB-effect) zeker. Kwalitatief valt er heel weinig op dit bord aan te merken. Het is oerdegelijk en heeft een uitstekende aanslag; het is zelfs een van de fijnste borden in deze test. Het bord heeft ook handige eigenschappen. Draadloos krijg je bijvoorbeeld zowel een snelle als een bluetoothoptie. Daarnaast heeft het bord een goede accuduur, een mooie stevige polssteun plus nog wat minder cruciale extra’s, zoals een aanpasbaar oled-scherm in de bovenhoek. Kost wat, maar dan krijg je ook wat.

Ons voornaamste bezwaar gaat over de definitie van het woord ‘wat’. Want voor 200 euro hadden we het bij het bovenstaande gelaten. Een prijs van 250 euro zouden we wel erg pittig noemen, maar de adviesprijs van 329 euro is wel echt extreem. Daarvoor zouden we bijvoorbeeld toch wel analoge switches willen zien of een echt extreem luxe afwerking. Wellicht dat de prijs nog wat zakt, maar ondanks onze hoge inhoudelijke waardering is de exorbitante prijs vooralsnog het argument om het hoogste eremetaal achterwege te laten.

©ASUS

SteelSeries Apex Pro TKL Gen 3

De SteelSeries Apex Pro TKL is ook geen goedkoop bord en is misschien nipt wat minder chic dan de ROG. In tegenstelling tot die concurrentie weet SteelSeries wel een gezonde balans te vinden tussen de kwaliteit van het product, het toevoegen van extra mogelijkheden en het alsnog een beetje temmen van de prijs.

De bouw is uitstekend en de analoge, volledig instelbare switches zijn zowel aangenaam onder de vingers als zeer stabiel met minimale speling. Het strakke ontwerp is ook iets toegankelijker, zeker als je naast gamen ook nog een beetje zakelijk voor de dag wilt komen. Daarnaast is het ook nog een relatief stil toetsenbord, wat fijn is voor de omgeving. Al hangt de stilte natuurlijk altijd af van hoe hard je zelf op de knoppen slaat.

Ook hier is een oled-schermpje van de partij en Steelseries heeft als voordeel dat als je de door ons geteste compacte TKL-versie niet aantrekkelijk vindt, dat er ook een volledige en een nog compactere variant van bestaat.

Nadelen zijn er ook. Zo vinden we het volumewiel net wat te klein in gebruik, is het bord relatief hoog en ontbreekt draadloze functionaliteit. Maar als je je bord toch niet meeneemt is de meerwaarde daarvan te klein om daar meer geld aan uit te geven. Als draadloos niet nodig is, dan is dit in onze optiek het beste bord van dit moment.

©SteelSeries

©SteelSeries

ASUS ROG Falchion Ace HFX

Net als SteelSeries maakt ook ASUS op de ROG Falchion Ace HFX gebruik van magnetische analoge switches. Het bord heeft een nog wat compactere 65%-lay-out, waarbij je dus goed moet opletten of het ontbreken van de functietoetsen een bezwaar voor je is. Functioneel is hij grotendeels gelijkwaardig aan het toetsenbord van SteelSeries en de toevoeging van 8000 Hz polling geeft in theorie nog een klein voordeel in reactiesnelheid boven de SteelSeries.

Voor de originele prijs van 200 euro laat ASUS wel punten liggen. De bouw en de afwerking van de 100 euro kostende Endorfy is zelfs wat beter. Je merkt dat de Falchion iets meer doorveert dan andere borden wanneer je stevig tikt en dat is onacceptabel in het hogere segment. Het bord kost bij de meeste aanbieders 209 euro, maar was tijdens de testperiode ook verkrijgbaar voor 119 euro. Ook voor dat lagere bedrag weet de Corsair K65 Plus Wireless iets meer indruk te maken met zijn bouwkwaliteit en aanslag. Maar als je toch graag een analoge switch wilt waarbij je de aanslagdiepte kunt instellen, dan is dit als de lagere prijs structureel blijft één van de goedkopere opties die als bonus ook nog eens visueel leuk voor de dag komt.

©ASUS

Logitech G Pro X TKL

Logitech is met afstand marktleider op gebied van toetsenborden en heeft dan ook een enorm aanbod aan borden. Het bedrijf heeft praktisch elke populair formaat in huis en er zijn ook nog eens een flink aantal kleurstellingen. Waar Logitech wat minder goed in is, is de naamgeving van de producten. Zo is er ook een G Pro X muis en headset, en zelfs de G Pro X TKL-toetsenborden bestaan in flink wat verschillende uitvoeringen. De reguliere variant wordt ook wel de Lightspeed genoemd, wat staat voor de toevoeging van een snelle draadloze werking. De Rapid-variant is juist voorzien van magnetische switches, maar is die weer volledig bedraad.

Logitech doet op zich weinig fout met deze producten. De bouw, de switches en de mogelijkheden met onder andere mediaknoppen zijn prima. Combineer dat met het feit dat ze veel zullen verkopen omdat ze het bekendste merk zijn, en de meeste kopers zullen tevreden zijn. De realiteit is wel dat er andere modellen zijn die (minimaal) hetzelfde bieden voor minder geld, of een overtreffende prestatie weten te bieden voor iets meer. Voor 160 euro zouden we toch iets meer dan ‘prima’ willen zien, wat extra’s zoals een polssteun of een betere accuduur.

©Logitech

be quiet! Dark Mount

De Dark Mount is het eerste toetsenbord van be quiet!, dat we vooral van de stille behuizingen kennen. Die focus wordt meteen duidelijk zodra je gaat tikken; het is namelijk het stilste toetsenbord in deze test. De focus op stilte gaat helaas wel wat ten koste van switchstabiliteit en tikgevoel.

Qua mogelijkheden zet het bord zich door een modulaire opbouw erg af van de rest. Naast een rechttoe rechtaan compact TKL-bord krijg je ook een afneembaar numeriek veld met macrotoetsen voorzien van een schermpje dat je ook nog eens zowel links als rechts kunt plaatsen. Ook krijg je een opzetmodule met schermpje en mediatoetsen en polssteunen. Zo transformeert de Dark Mount binnen een paar seconden naar een overcompleet XL-monsterbord.

Was de Dark Mount scherp geprijsd geweest, dan hadden we enkele kanttekeningen door de vingers kunnen zien. Maar als je de hoofdprijs vraagt, dan verwachten we dat alles top is. Dat is niet helemaal het geval. De polssteun is kwalitatief treurig, de switches voelen minder chic dan borden die de helft kosten en de software voor de macrotoetsen laat te wensen over. Voor hetzelfde geld kun je ook een prima toetsenbord en een los macrotoetsenbord als de Elgato Stream Deck kopen. Een aanbieding en een software-update kan wel genoeg zijn om van dit goede idee een serieuze concurrent te maken.

©be quiet

Logitech MX Keys S

De Logitech MX Keys S is een beetje het buitenbeentje in deze vergelijking. In tegenstelling tot de ander toetsenborden is het namelijk géén bord waar fanatieke gamers blij van zullen worden. De keerzijde is dat het voor iedereen die een high-endbord zoekt voor alle andere doeleinden een model is waar je praktisch niet omheen kunt. Ook bestaat er naast de door ons geteste full size-versie een minivariant waarop het numerieke veld ontbreekt.

Dit bord is uitstekend gebouwd, voorzien van fijne switches en het heeft een low profile-ontwerp dat ook erg toegankelijk is voor iedereen die nog niet eerder een high-endbord gebruikt heeft. Als je nu een goedkoper toetsenbord hebt, dan voelt dit als een verademing en een ervaring waar je niet meer zonder wilt. Je kunt hem met meerdere apparaten verbinden, de accuduur is uitstekend en de software van Logitech is volwassen en biedt tal van extra mogelijkheden die voor kantoorwerkers relevant zijn.

Zolang gamen geen eis is, is dit een fijn bord zonder dat je echt de hoofdprijs betaalt. Houd alleen even de verschillende formaten in de gaten, en het feit dat er verpakkingen met en zonder polssteun worden verkocht.

©Logitech

Conclusie

Echt slechte borden hebben we reeds uit onze selectie gefilterd, dus geen van de geteste toetsenborden is een miskoop. Het belangrijkst is om duidelijk in kaart te brengen welk formaat en indeling je nodig hebt en aan welke extra eigenschappen je waarde hecht. Het merk is normaliter bijzaak, maar er valt iets voor te zeggen om al je randapparatuur in één softwarepakket te beheren.

Toch zien we wel enkele uitblinkers. Zoek je louter een toetsenbord zonder fratsen voor kantoorwerk, dan is de Logitech MX Keys S onze eerste keus, met als bonus dat de lage toetsen voor praktisch iedereen fijn tikken. We geven Logitech daarom een redactietip. Wil je wel gamen, dan biedt Endorfy een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding voor minder dan 100 euro, al vinden we de Corsair K65 Plus Wireless zijn paar tientjes meer wel waard voor de iets betere bouw en de lagere constructie. Beide borden zetten veel druk op de concurrenten, waarbij je veel meer betaalt voor een bescheiden impact op de daadwerkelijke ervaring. Uiteindelijk krijgt ook Corsair een redactietip. In het hogere segment zien we wel degelijk waarde worden toegevoegd. Zo biedt de ASUS ROG Azoth X een van de beste ervaringen, maar vinden we de prijs van meer dan 300 euro niet helemaal in verhouding staan. De Steelseries Apex Pro TKL vinden we ook een uitblinker die wel een iets redelijkere balans weet te vinden in dat segment: degelijke bouw en aanslag, zeer compleet qua mogelijkheden en de instelbare analoge switches bieden ook echt iets nieuws en unieks. Als zo'n 200 euro voor een toetsenbord geen bezwaar is, zou dat onze eerste keuze zijn.