Met een Chromecast kun je vrijwel overal je favoriete muziek, films en series streamen. De mogelijkheden van het streamingapparaatje gaan echter verder dan alleen het streamen van content. Wij geven 13 Chromecast-tips.

Chromecast is een verbinding van twee woorden: Chrome en cast. Chrome is afkomstig van het feit dat een Chromecast draait op een versimpelde versie van Chrome OS, het besturingssysteem van Google. Het woord cast is afgeleid van casting (in goed Nederlands ‘casten’), het streamen van inhoud van het ene naar het andere apparaat. Met een Chromecast is helemaal niet moeilijk om inhoud naar je tv te streamen en je hoeft ook geen grote bedragen uit te geven.

Een Chromecast is een klein apparaatje dat wordt gebruikt om materiaal van je smartphone, tablet of computer naar je hd-televisie te streamen. Stel, je hebt Netflix op je smartphone geïnstalleerd en je wilt op een groot scherm kijken naar een film of aflevering uit het aanbod. Het is vaak onmogelijk om een kabeltje aan te sluiten tussen je mobiele apparaat en je televisie. Bovendien is het veel makkelijker om dit draadloos te doen. Het enige wat je nodig hebt, is een wifi-netwerk en een apparaat dat het materiaal om kan zetten - een Chromecast in dit geval.

Google heeft met zijn Chromecast een succesnummer in handen. Wereldwijd zijn er al ruim dertig miljoen van deze compacte streamingapparaatjes verkocht. Begrijpelijk, want voor een paar tientjes maak je iedere televisie ‘smart’. Bekende apps die Chromecast-ondersteuning hebben ingebouwd, zijn bijvoorbeeld NPO Gemist, RTL XL, YouTube en Netflix. Tot zover het bekende verhaal, want je kunt nog veel meer met deze Google-telg doen dan je in eerste instantie zou denken. Lees dit artikel en laat je verrassen!

Chromecast instellen

01 Gastvrije Chromecast

Zodra je via de Google Home-app je Chromecast configureert, krijg je meteen al een interessante optie voorgeschoteld. Je schakelt namelijk eventueel de zogeheten gastmodus in. Overigens vind je deze functie ook terug door binnen de instellingen te navigeren naar Apparaten. Tik vervolgens op de knop met de drie puntjes en kies voor Gastmodus om deze functie te activeren. Alle visite kan nu probleemloos video’s naar jouw Chromecast casten, zonder er verbinding met het thuisnetwerk vereist is. Als een gast op het cast-pictogram (rechthoek met drie verbindingsstreepjes) tikt, verschijnt er een melding dat er een Chromecast in de buurt is. Bevestig met Connect. Via een onhoorbaar ultrasoon geluid koppelt de Chromecast zichzelf aan het mobiele toestel van je bezoeker, mits de afstand tussen beide apparaten maximaal zo’n zeven meter bedraagt. Wanneer de verbinding onverhoopt niet tot stand komt, dien je handmatig de juiste pincode op te geven. Vervolgens kan je visite via een rechtstreekse wifi-verbinding de videostream starten.

02 Android-scherm casten

Je stuurt een Chromecast moeiteloos aan vanaf een iOS- of Android-toestel. Dat werkt vanuit beide besturingssystemen prima, al heeft Android wel een leuk extraatje voor je in petto. Zo kun je het volledige scherm van het mobiele toestel naar je televisie casten. Handig voor het geval een bepaalde app geen Chromecast-ondersteuning heeft ingebouwd. Open de app Google Home en vouw linksboven het instellingenmenu open. Je kiest daarna tweemaal voor Scherm/audio casten. Bedenk goed of je het Android-scherm staand of liggend wilt delen, al kun je dat tijdens de weergave ook nog wijzigen. Tik tot slot de naam van je Chromecast aan. Ondervind je problemen om het Android-scherm te delen? Mogelijk zijn dan niet de juiste microfoonrechten ingeschakeld. Open de instellingen van Android en ga naar Apps / Google Play-services / Machtigingen. Activeer de schakelaar achter Microfoon.

©PXimport

03 Backdrop-venster aanpassen

Indien je niets cast naar je Chromecast, verschijnt er normaliter een diavoorstelling op je televisie met kiekjes die je bij Google Foto’s hebt opgeslagen. Vind je dat maar niets? Je bepaalt zelf welke gegevens je in dit zogeheten Backdrop-venster weergeeft. Open de app Google Home op je iPhone, iPad of Android-toestel. Kies via het instellingenmenu voor het onderdeel Apparaten. Je tikt daarna op Backdropbewerken. Er verschijnt een uitgebreide lijst met informatie die je op het Backdrop-venster kunt tonen. Standaard zijn de opties Google Foto’s en Weer al ingeschakeld. Als alternatief kun je ook kiekjes van Facebook en Flickr toevoegen, al dien je hiervoor wel inloggegevens op te geven. Fijn is dat je zelf bepaalt welke fotoalbums je op televisie laat zien. Overigens hoef je niet per se persoonlijke zaken te delen. Zo geeft je Chromecast via Play Kiosk bijvoorbeeld belangrijke nieuwskoppen weer. Verder kun je ook algemene foto’s vanaf het web in beeld brengen. Maak een keuze en pas via Aangepastesnelheid eventueel de verversingssnelheid van de diavoorstelling aan.

Welke Chromecast?

©PXimport

04 Pc-aansturing

Je Chromecast werkt niet uitsluitend samen met je smartphone of tablet, want je kunt het apparaatje ook vanaf je computer aansturen. Allerlei websites hebben zelfs Chromecast-ondersteuning ingebouwd, zodat je rechtstreeks webvideo’s kunt casten. Hiervoor heb je wel Chrome nodig. Open Netflix of YouTube in deze browser en zoek een leuke video, film of serie op. Klik tijdens het afspelen op het cast-pictogram, waarna je de naam van de Chromecast aanklikt. Merk op dat er rechtsboven binnen Chrome een nieuw pictogram opduikt. Klik daarop om het volume aan te passen of de videoweergave te beëindigen. Andere websites met Chromecast-ondersteuning zijn onder meer Dailymotion, Google Play Movies en Facebook.

©PXimport

05 Tabblad casten

Als een website geen Chromecast-ondersteuning biedt, is er nog geen man overboord. Je kunt namelijk een volledig Chrome-tabblad casten. Op die manier geef je de Chromecast vanaf de pc bijvoorbeeld het verzoek om een aflevering van NPO Gemist op te halen.  

Het is echter minder geschikt voor het streamen van video. Diensten die ondersteuning voor Chromecast bieden omzeilen namelijk deze tabblad-castingsessie en maken direct verbinding met de Chromecast. Je tabblad wordt dan gewoon een afstandsbediening voor YouTube op je tv in plaats van dat het content naar je tv cast. Content die geen ondersteuning voor Chromecast heeft, wordt direct vanuit de browser naar je tv gestreamd, wat zelden goed gaat. Meestal is het beeld niet vloeiend.

Om een tabblad te casten, surf je naar de webpagina die je wilt casten en open rechtsboven het Chrome-menu. Via Casten klik je op de naam van je Chromecast. Er verschijnt nu binnen enkele seconden beeld op de televisie. Gebruik rechtsboven in Chrome het cast-pictogram om het volumeniveau te regelen of de video te pauzeren. Wanneer een website ingebouwde Chromecast-ondersteuning bevat, geniet deze optie dus altijd de voorkeur (zie voorgaande paragraaf). De beeld- en geluidskwaliteit is dan namelijk beter. Bovendien vergt deze optie minder rekenkracht van het systeem.

©PXimport

06 Bureaublad delen

Je geeft eenvoudig het bureaublad van je computer op de televisie weer. Dat is nuttig wanneer je bijvoorbeeld een presentatie moet geven of zelfgemaakte foto’s wilt laten zien. Je hebt hiervoor de browser Chrome nodig. Open rechtsboven het menu en klik op Casten. Achter Castennaar zie je een klein pijltje staan. Zodra je daarop klikt, kies je voor Bureaubladcasten. Je klikt daarna op de naam van je Chromecast, waarna je bevestigt met Delen. In het laatste venster besluit je desgewenst om ook het geluid van de pc op je televisie af te spelen. Houd er rekening mee dat je audio alleen vanaf Windows-machines kunt doorgeven. Op een Mac of Chromebook werkt dat namelijk niet.

©PXimport

Permanent cast-icoon

07 Videoschokjes verhelpen

De hdmi-connector van de Chromecast is geoptimaliseerd om video’s op een verversingssnelheid van zestig beelden per seconde af te spelen. Als een bepaalde videostream een andere verversingssnelheid bevat, zie je mogelijk schokjes in beeld. Dit is onder meer afhankelijk van hoe de televisie de videostream verwerkt. Vooral mensen die sportwedstrijden casten hebben hier nog weleens last van. Goed nieuws, want je Chromecast kan na een aanpassing ook videomateriaal met een verversingssnelheid van vijftig beelden per seconde vloeiend afspelen. Je hebt hiervoor de app Google Home op je smartphone of tablet nodig. Open linksboven het instellingenmenu en ga naar Apparaten. Tik het pictogram met de drie puntjes aan en kies voor Instellingen. Indien je de verversingssnelheid van de hdmi-uitgang wilt verlagen naar vijftig beelden per seconde, zet je een vinkje voor HDMI-modus voor 50 Hz.

08 Gamen

Je Chromecast fungeert prima als veredelde spelconsole voor eenvoudige games. Sinds anderhalf jaar kunnen gameontwikkelaars namelijk een cast-pictogram toevoegen. De beelden verschijnen op televisie en de smartphone dient als controller. Op die manier ben je prima in staat om videospelletjes in groot formaat te spelen. Zowel voor Android als iOS zijn er allerlei leuke titels te vinden. Probeer bijvoorbeeld het vermakelijke videospelletje Angry Birds Friends maar eens uit. Zodra je deze game voor de eerste keer opent, detecteert de app binnen je thuisnetwerk automatisch de Chromecast. Er verschijnt namelijk een melding met de vraag of je Angry Birds Friends op een televisie wilt spelen. Tik op OK en tik vervolgens op de naam van je Chromecast. Druk op je smartphone-scherm op Play en geniet van de game. In dit voorbeeld maak je op de smartphone een veegbeweging om de katapult te lanceren. Het resultaat zie je vervolgens terug op televisie. Tik tweemaal kort achter elkaar om het menu te openen. Je kunt nu de televisieweergave zo nodig afsluiten.

©PXimport

Samen spelen

09 Plex-mediaserver

Een Chromecast heeft geen vrije usb-poort om een usb-stick of externe schijf met mediabestanden te koppelen. Wil je evengoed eigen mediabestanden via de Chromecast afspelen, bijvoorbeeld gedownloade films en series? De handigste methode is om op je pc of nas een Plex-mediaserver in te richten. 

Plex ondersteunt veel bestandsformaten; voor video bijvoorbeeld populaire formaten als mkv, mp4, mov en avi. Ook video’s in 4K (3840 x 2160 pixels) met de H.264 (avc) of H.265 (hevc) codec worden ondersteund, mits je computer krachtig genoeg is om ze te decoderen. 

Via een mobiele app stuur je de mediabestanden rechtstreeks door naar de Chromecast. Download het programma Plex Media Server naar je pc. Naast Windows zijn er ook versies voor onder meer macOS en Linux beschikbaar. Bovendien kun je de mediaserver op een nas installeren. Zo is er onder meer ondersteuning voor de merken Synology, QNAP en Netgear. Na de installatie opent Plex in je browser. Maak een account aan en log vervolgens in.

De goedkope en energiezuinige Raspberry Pi is ook ideaal om een mediaserver op te draaien. Een Raspberry Pi 3 of 4 met besturingssysteem Raspbian voorgeïnstalleerd is aanbevolen.

10 Eigen media streamen

Je laat eerst aan Plex weten op welke locaties je mediabestanden staan opgeslagen. Klik op de optie Voegbibliotheek toe en maak een keuze tussen Films, TV Series, Muziek, Foto’s en Andere video’s. Je bedenkt voor de locatie een naam en stelt de gewenste taal in. In de volgende stap geef je aan in welke map de mediabestanden staan opgeslagen. Je bevestigt als laatste met Voeg bibliotheek toe. Gun Plex even de tijd om de mediacatalogus op te bouwen. Wanneer je bijvoorbeeld een map met filmbestanden hebt toegevoegd, zie je hiervan alle hoesjes verschijnen. Vanuit de Plex-mediaserver cast je nu rechtstreeks mediabestanden naar de Chromecast. Klik rechtsboven op het cast-pictogram. Vervolgens kies je voor Cast en selecteer je de naam van het Google-apparaatje. Je hoeft binnen Plex alleen nog maar een film af te spelen om de videostream op je televisie te starten.

©PXimport

11 Plex-app

Vind je het lastig om de Chromecast vanuit de Plex-mediaserver aan te sturen? Begrijpelijk, want een computer is nu eenmaal niet zo’n handzaam apparaat om videostreams voor je televisie te selecteren. Gelukkig koppel je de mediaserver eenvoudig aan de Plex-app, waarna je een tablet of smartphone als afstandsbediening gebruikt. Belangrijk is dat het mobiele toestel met hetzelfde thuisnetwerk is verbonden als de Plex-mediaserver. Nadat je de app hebt geopend, log je in met de juiste gebruikersnaam en het wachtwoord. Zoek een leuke film op en druk bovenaan op het cast-pictogram. Er verschijnt een menu in beeld waarin je de juiste speler selecteert. Vanzelfsprekend is dat jouw Chromecast. De videostream start direct. Het mobiele toestel fungeert nu als afstandsbediening. Zo kun je de weergave pauzeren en scènes overslaan. Je maakt eventueel ook een wachtrij aan, zodat de Chromecast alle gewenste videobestanden achter elkaar afspeelt.

©PXimport

Fabrieksinstellingen

©PXimport

12 Tv-afstandsbediening

Wie tijdens het gebruik van de Chromecast per ongeluk op de tv-afstandsbediening drukt, kijkt wellicht vreemd op. Het apparaatje ondersteunt namelijk het hdmi-cec-protocol, waardoor het bepaalde opdrachten van een geschikte afstandsbediening kan verwerken. Zo lukt het in bepaalde apps om de videostream te openen of te pauzeren. Dankzij deze functie is het dus niet meer nodig om eerst de smartphone te ontgrendelen, voordat je kunt pauzeren. Gunstig, want pauzeren via de tv-afstandsbediening is een stuk sneller. Het werkt bijvoorbeeld in de apps van YouTube en Google Play Music. Overigens is het wel een vereiste dat de betreffende televisie met het hdmi-cec-protocol overweg kan. Fabrikanten gebruiken daar overigens verschillende benamingen voor. Zo noemt LG het protocol Simplink en Samsung Anynet+. Philips gebruikt de naam EasyLink.

13 5GHz-ondersteuning

In tegenstelling tot de eerste generatie Chromecasts ondersteunen alle huidige modellen de 5GHz-frequentieband. Zeker in stedelijke gebieden waar veel mensen dichtbij elkaar wonen, is de 2,4GHz-frequentieband in veel gevallen te druk. Het gevolg is dat er vanwege allerlei overlappende kanalen nogal sprake is van interferentie. Wanneer de wifi-verbinding van de Chromecast onstabiel is, loont het in veel gevallen de moeite om een 5GHz-signaal uit te zenden. Je hebt hiermee minder last van naburige netwerken, waardoor je Chromecast wellicht soepeler videostreams verwerkt. Houd er wel rekening mee dat andere draadloze apparaten ook compatibel moeten zijn met 5 GHz, zoals laptops, smartphones, tablets, gameconsoles en e-readers. Gelukkig zijn er ook zogeheten dualband-routers die het wifi-signaal zowel in 2,4 GHz als 5 GHz kunnen uitzenden.

©PXimport

Met de Philips Hue Secure Video Doorbell hebben we de eerste slimme deurbel te pakken van het merk voor slimme lampen. Met een prijskaartje van 169,99 euro is-ie niet goedkoop, en de vraag is of de unieke gimmick de bel kan redden.

Met het submerk Secure biedt Philips Hue verschillende producten aan die buiten de strekking van slimme lampen en aanverwante accessoires vallen. Op ID.nl hebben we eerder de slimme binnencamera getest en nu is het de beurt aan de eerste deurbel van het merk: de Philips Hue Secure Video Doorbell. Zo op het eerste gezicht lijkt dit apparaat (voorzien van een IP54-certificaat) op een generiek model uit China: camera boven, belknop onder.

Unieke functie

Op technisch vlak doet de Philips Hue Secure Video Doorbell het in elk geval goed. Het systeem ondersteunt zowel 2,4 als 5 GHz en laat zich aansluiten aan de Hue Bridge (via het Zigbee-protocol). Je hebt die bridge niet nodig om de deurbel te kunnen gebruiken, maar als je dat doet (bijvoorbeeld met het nieuwe Pro-model van de Bridge) kun je een slimme koppeling realiseren met je bestaande netwerk van slimme lampen van dezelfde fabrikant.

©Wesley Akkerman

Na het installeren binnen de (nog altijd overzichtelijke) applicatie en het koppelen van de lampen, kan de verlichting in huis aanspringen op het moment dat iemand aanbelt. Dat gebeurt razendsnel (binnen een seconde), waardoor je snel doorhebt dat er iemand voor de deur staat. Verder kun je een Chime aan de Philips Hue Secure Video Doorbell koppelen, wat dan weer handig is voor plekken waar geen Hue-lampen hangen of waar je het deurbelgeluid niet hoort.

Producten installeren

De Chime is met 59,99 euro vrij prijzig. Gelukkig kun je voor 199,99 euro ook een pakket kopen waar beide producten in zitten. Dan krijg je dus zo'n 30 euro korting. Goed om te weten: je kunt die chime gewoon in een stopcontact plaatsen. Ook is het zo dat de Philips Hue Secure Video Doorbell niet werkt met de bestaande bel (wat sowieso meestal niet het geval is). Daarnaast hoor je heel snel geluid uit die chime komen wanneer iemand op de knop drukt. 

©Wesley Akkerman

De fysieke installatie van de Philips Hue Secure Video Doorbell kan wat meer tijd kosten dan je wellicht gewend bent van slimme deurbellen. Dit is namelijk een bedrade variant die niet op een batterij werkt. De deurbel werkt alleen met 12V-aansluiting, waardoor je mogelijk een transformator moet installeren en aan de slag moet met kabels en kroonsteentjes. Bovendien lijken de meegeleverde stroomkabels onvoldoende geïsoleerd tegen schade (zoals droogte of vocht).

Beeldkwaliteit en basisfuncties

De beeldkwaliteit laat dan weer weinig te wensen over. De Philips Hue Secure Video Doorbell beschikt over een 2K-resolutie. Dat is hoger dan het beeld van de twee bedrade Ring-deurbellen, die het moeten doen met 1080p of 1536p. De kleurweergave is meer dan redelijk, maar de lens lijkt minder goed overweg te kunnen met helderheid. Als de achtergrond lichter is dan de voorgrond, dan kan die laatste wat donkerder zijn dan we zouden willen op dit soort camera's.

Het gezichtsveld van 180 graden in zowel de lengte als breedte is meer dan welkom. Daardoor zullen weinig dingen je ontgaan. Als je de deurbel niet te hoog ophangt, kun je ook kleinere pakketjes in de tuin of op de mat zien liggen. Verder is er infrarood-nachtzicht en nachtzicht in kleur en kun je rekenen op allerlei basisfuncties van een slimme deurbel. Zo kun je met iemand voor de deur praten en kun je meldingen op basis van beweging ontvangen. Wel zo handig.

Gratis opslag, maar…

Waar Philips Hue je ook mee hoopt te overtuigen, is de gratis videogeschiedenis van de afgelopen 24 uur. Als je dus nog snel iets wilt opzoeken van de afgelopen dag, dan kan dat. Je bent dan niet verplicht een abonnement af te nemen. Lokaal video's opslaan is helaas niet mogelijk, zoals dat wel vaak bij de Eufy's van deze wereld kan, waardoor je voor verdere bewaarbehoeften toch afhankelijk bent van een redelijk prijzig abonnement van 40 tot 100 euro per jaar. 

©Wesley Akkerman

Zaken die wij als standaard ervaren, zoals het instellen van activiteitenzones en de herkenning van personen, pakketten en voertuigen, zitten ook allemaal achter een betaalmuur. Dat je uitgebreide videogeschiedenis (30 tot 60 dagen) en het detecteren van rookalarmen (waar een AI-systeem achter zit) geld kosten, willen we nog best accepteren. Tot slot kan de deurbel nog geen automatische reacties ten gehore brengen of geactiveerd worden via geo-fencing.

Philips Hue Secure Video Doorbell kopen?

Ondanks de minpunten zijn we toch behoorlijk enthousiast over de Philips Hue Secure Video Doorbell. Ja, sommige functies kosten extra geld, aansluiten zal voor een hoop mensen onnodig veel gedoe opleveren en het apparaat is vrij prijzig. Maar het feit dat je het product toevoegt aan je bestaande Hue-netwerk en daarmee nieuwe integratiemogelijkheden ontgrendelt (voor lampen en bewegingssensoren), rechtvaardigt wat ons betreft de straffe aanschafprijs.

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.