In de basis zijn alle soundbars hetzelfde: een lang toestel met daarin kleine speakertjes of drivers die de verschillende geluidskanalen van een filmsoundtrack afspelen. Toch zijn er wel degelijk zaken om op te letten als je zo'n soundbar overweegt te kopen. Dan kom je ineens met allemaal termen in aanraking als Dolby Atmos, DMI-eARC en meer eigenschappen. Wat moet je daarover weten?

Als je je een beetje verdiept in het aanbod van soundbars, ontdek je al snel dat er wel heel veel verschillende modellen bestaan. Dat de ene soundbar niet de andere is, merk je eveneens aan de prijs. Voor een soundbar beginnen de prijzen rond 150 euro en eindigen ze in de buurt van 2000 euro.

Waar komt die enorme spagaat vandaan? Zaken als streaming-opties, design en vermogen spelen een rol, maar wellicht de belangrijkste factor is de geboden surround-ervaring.

Waarom een soundbar

Wanneer heb je nu een soundbar nodig? Een soundbar kan een oplossing zijn voor een reëel probleem, zoals spraak die niet goed verstaanbaar is. Dit probleem doet zich bij een rustige talkshow zelden voor. Bij een film, waarbij er nog veel andere geluidseffecten of muziek speelt, kunnen die kleine tv-speakers overweldigd raken.

Ook kan het zijn dat je verlangt naar een meer meeslepende kijkervaring. George Lucas merkte het ooit op: geluid en beeld zijn even belangrijk om je een film in te sleuren, zodat je er echt in opgaat. Een mooi, groot scherm volstaat niet. Ondersteun de beelden met surround-geluid en je krijgt veel meer immersie. 

Dit geldt uiteraard ook voor gamen, waar surround-geluid of positionele audio niet enkel voor sfeer zorgt, maar ook tactische informatie biedt. In een battle royale-game kunnen die geweerschoten in de verte je op het spoor brengen van een tegenstander.

Geluid van de tv zelf

Is het geluid dat uit televisies komt nu echt zo slecht? Het antwoord op die vraag was heel lang ‘ja’, maar inmiddels ligt dat iets genuanceerder. Bij de absolute topmodellen onder de televisies kun je tegenwoordig wél rekenen op veel betere audioprestaties.

Sommige tv-fabrikanten zijn zelfs gaan samenwerken met hifi-merken om beter geluid te leveren. Deels is dat een marketingtruc, maar onder meer de samenwerking tussen Philips en Bowers & Wilkins levert toch echt knappe resultaten op. Zoals je leest in deze Philips 65OLED936/12 review.

Helaas zijn die goede audioprestaties er enkel bij televisietoestellen van duizenden euro’s. Het merendeel van de budget- en mid-range-televisies blijft uitgerust met kleine speakers die niet in staat zijn om het volledige frequentiebereik weer te geven.

©PXimport

Soundbar met Dolby Atmos

De hypeterm van 2021 is zonder twijfel Dolby Atmos. De meeste soundbars pakken uit met deze surround-technologie die de klassieke surround-kanalen op oorhoogte aanvult met speakers die hoger geplaatst zijn. Of, in het geval van soundbars, luidsprekers die naar boven gericht zijn en geluid laten weerkaatsen via het plafond. Dankzij die zogenaamde hoogtekanalen kunnen geluidseffecten zowel in de breedte als in de hoogte worden gepositioneerd.

Dat is om twee redenen positief. Om te beginnen krijg je realistischere geluidseffecten. Helikopters vliegen naadloos over je heen, in plaats van plots te verspringen van voor je naar achter je. Dat merk je meteen. 

Subtieler is dat die hoogtekanalen de ambiance of ruimtelijke audio weergeven. Een scène in een betegelde badkamer, een drukke winkelstraat of een grote kathedraal klinkt daardoor natuurlijker en realistisch. Dit is ook de meerwaarde bij films en tv-reeksen die niet propvol spectaculaire scènes zitten. Een Scandinavische crimi of een historisch drama wordt er nog echter door.

©PXimport

5.1.2, 3.1, 7.1.4...

Bij soundbars krijg je vaak een reeks cijfers met punten ertussen naar je hoofd geslingerd. Hieraan kun je meteen zien of een soundbar klaar is voor Atmos. Een conventionele surround-opstelling is bijvoorbeeld 5.1. Dat zijn vijf kanalen op oorhoogte (links-center-rechts-linksachter-rechtsachter) plus één subwoofer (LFE of Low Frequency Effects). 

Voeg er twee Atmos-kanalen bij en je krijgt 5.1.2. Er zijn nog andere opstellingen mogelijk, zoals 2.0 (stereo), 3.1 (stereo plus een centerkanaal voor dialogen én een subwoofer) of 7.1.4.

Deze cijfers staan bij een surround-opstelling voor kanalen die uit aparte speakers komen. Bij een soundbar is dat niet altijd zo. Dankzij complexe algoritmes kunnen speakers meerdere rollen op zich nemen, zodat een soundbar met slechts drie speakers toch Atmos zou leveren.

Het is behoorlijk indrukwekkend hoe software geluid kan richten, onder meer door in te grijpen op de fase, maar toch blijft het resultaat bij deze (goedkopere) Atmos-soundbars achter op toestellen met afzonderlijke speakers per kanaal.

©PXimport

Dolby Atmos is een technologie die vanuit de bioscoop naar de consument werd gebracht. Onvermijdelijk is daarbij iets verloren gegaan. Je kunt nu eenmaal niet 64 speakers aangestuurd door slimme processors vervangen door enkele kleine speakers vooraan in de kamer.

Het is mogelijk om thuis een goede Atmos-ervaring te krijgen, maar dan moet je gaan voor een surround-opstelling of een high-end-soundbar met losse draadloze speakers die je naast en achter je zetel plaatst. Meestal zullen die losse speakers trouwens enkel de achterste kanalen weergeven, niet de twee Atmos-kanalen. Samsung is ongeveer de enige die een soundbar biedt met dubbele satellietspeakers.

De meeste soundbars bieden eerder een benadering van Atmos dan echt een accurate weergave. Dat is niet per se iets slechts. Door de nadruk te leggen op een indrukwekkende beleving krijg je wel een meeslepende onderdompeling in een film of game. En dat is waar het om draait.

Wat is HDMI-eARC?

Nieuwe tv’s en soundbars pakken uit met HDMI-eARC. Dit is een nieuwe versie van HDMI-ARC, een standaard om geluid van de tv naar een audiotoestel te brengen. “Logisch”, denk je misschien, maar eigenlijk gaat audio op dat moment ‘tegen de stroom in’. HDMI werd immers oorspronkelijk ontworpen om beeld en geluid naar de televisie te brengen, niet andersom. Pas toen de soundbar werd uitgevonden, bleek er nood aan een audiokanaal dat in de andere richting werkte.

eARC doet hetzelfde, maar dan via een andere techniek, zodat ook surround-geluid in de hoogste kwaliteit (te vinden op Ultra-HD-blu-rays) over kan worden gebracht. In de praktijk is dit niet zo belangrijk. HDMI-eARC biedt daarnaast betere lipsynchronisatie.

Met HDMI-eARC houden tv-bouwers rekening met een nieuwe realiteit: streaming is nu het belangrijkste, tv-decoders en schijfjesspelers worden massaal gedumpt. Dat is een grote kentering. Vroeger gold bovendien dat je een videobron (zoals een console of blu-ray-speler) het best aansloot op je audiotoestel. Dat leverde de beste audiokwaliteit.

©PXimport

Dankzij eARC is dat niet langer zo. Het is nu gebruikelijk om je bronnen rechtstreeks aan je televisie te koppelen. Bovendien kijken velen via de apps op hun televisie. Kortom, er is weinig vraag naar extra HDMI-ingangen op een soundbar. Je ziet zelfs high-end modellen zonder een extra HDMI-poort.

Dit creëert wel een probleem voor mensen met een oudere tv die Dolby Atmos willen ervaren. Toestellen die gebouwd werden vóór circa 2017 bieden zelden Atmos via Netflix, Disney+ en andere streamingaanbieders. De benodigde apps zijn er misschien wel, maar leveren op die oudere toestellen enkel Dolby Digital Plus 5.1.

Ook als je een moderne bron, zoals een Apple TV 4K of Xbox, aan je oudere tv koppelt, heb je nog steeds een probleem. De televisie zal de Atmos-stream die de Apple TV aanlevert niet doorsturen naar de soundbar. De audio wordt dan omgevormd tot stereo. De enige optie die je in dat geval hebt, is om je bron rechtstreeks aan het audiotoestel te koppelen. Maar als er geen extra HDMI-ingang is op de soundbar, kan dat niet.

Heb je een nieuwe televisie, eventueel uitgerust met HDMI-eARC, dan zijn de tv-apps mogelijk wel in staat Atmos te leveren en wordt de audio van een bron die aan een televisie hangt volledig doorgestuurd (passthrough).

Muziek streamen op soundbar

Verschillende soundbars in dit dossier hebben eigen apps waarmee je eigen muziek of gestreamde muziek kunt afspelen. Leuk, maar veel mensen verkiezen om te werken met hun vertrouwde muziek-apps.

Dat kan bij de meeste modellen via Chromecast en/of AirPlay 2. De eerste technologie komt van Google, de tweede van Apple, en heel wat soundbars hebben beide aan boord. Ze bieden ongeveer hetzelfde: je kunt in een app van een dienst gewoon op een pictogram tikken om de muziek via de soundbar af te spelen.

Het grote voordeel van Chromecast is dat de muziekstream direct naar de soundbar loopt, zonder de smartphonebatterij leeg te trekken. Je kunt zelfs een afspeellijst kiezen en dan je telefoon afsluiten: de muziek blijft spelen. AirPlay is dan weer veelzijdiger en laat je bijvoorbeeld ook audio van een YouTube-video of een game naar een soundbar sturen.

©PXimport

AirPlay 2 en Chromecast bieden beide ondersteuning voor het groeperen van verschillende luidsprekers. Je kunt bijvoorbeeld dezelfde track synchroon afspelen op je soundbar en een Chromecast- of AirPlay 2-speaker in de keuken. Handig is dat Chromecast en AirPlay het makkelijk maken om een soundbar met het wifi-netwerk te verbinden. Via de Google Home-app of de wifi-instellingen van een iPhone of iPad regel je dat met enkele tikken.

Spotify-gebruikers zien trouwens dankzij Spotify Connect hun soundbar (als die met het netwerk verbonden is) gewoon opduiken in de Spotify-app zelf. Dit werkt heel goed en deze functie is tegenwoordig op nagenoeg elke soundbar met wifi aanwezig.

Je tv-geluid doorsturen met Chromecast of AirPlay 2 kan niet. Daarvoor moet je een echte multiroom-soundbar hebben, zoals van Denon, Sonos of Bluesound. Bij hun producten staat het softwareplatform centraal en is er meer flexibiliteit om geluid door te sturen naar andere toestellen elders in de woning. Zo kun je bijvoorbeeld ook een platenspeler aansluiten op een aux-ingang van de soundbar en het geluid daarvan beluisteren via een speaker in de eetkamer.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.