Ga je een nieuwe tv kopen? Als je weet welke specificaties, prijs en merk je belangrijk vindt, kun je bepalen welke je het best kunt aanschaffen. Welke televisie is geschikt voor je woonkamer, de camping of voor de sportzomer? Hieronder hebben we 10 verschillende tv's op een rijtje gezet die volgens ons tot de beste televisies van het moment behoren.

Top 10 beste televisies

Tips voor je televisie

Veelgestelde vragen

©PXimport

Top 10 televisies (oktober 2022)

1. Sony XR-55A95K

De beste QD-OLED9,5Score95

Sony haalt elke gram potentieel uit het nieuwe QD-OLED-paneel, waarmee het meteen bewijst dat de technologie veel potentieel heeft. De tv toont elke nuance in kleur, schaduwen en licht. De beeldverwerking zorgt er voor dat al je bronnen er op hun best uitzien. Kortom, topbeelden om van te smullen. De Acoustic Surface oplossing onderlijnt het beeld met prima geluid. Gamers hadden ongetwijfeld liever gezien dat Sony wat ruimere mogelijkheden bood op HDMI-vlak. 

Lees ook onze volledige Sony XR-55A95K review.

2. Panasonic 55LZW2004

De beste OLED9,5Score95

Deze Panasonic is zowat de helderste OLED-tv op de markt. Enkel de QD-OLED-tv’s kunnen hem nog overtreffen met hun heldere, intense kleuren. Hij levert referentie beeldkwaliteit en ondersteunt alle HDR-formaten. De Technics speakerarray zet een krachtige soundtrack onder je films met meeslepende Dolby Atmos prestaties. Kortom, een echte thuisbioscoop. Ook gamers krijgen veel goeds van Panasonic en My Home Screen 7 levert een vlotte smart tv-omgeving. 

3. Samsung QE65S95B

QD-OLED aan een scherpe prijs9,5Score95

Deze Samsung ligt wat beeldkwaliteit betreft heel dicht bij de Sony A95K, niet zo verwonderlijk vermits ze dezelfde QD-OLED-technologie gebruiken, maar legt iets meer nadruk op helderheid ten koste van fijnere lichtnuances. Desondanks zijn HDR-beelden een echt feest voor het oog. Met vier HDMI 2.1-aansluitingen is hij ook een goede keuze voor gamers. Maar wat echt in het oog springt, is de prijs. Voor een gloednieuwe technologie is deze Samsung helemaal niet duur. 

Lees ook onze volledige Samsung QE65S95B review.

4. Philips 65OLED937

Echte thuisbioscoop9,5Score95

Wil je een toestel dat top beeld- én geluidskwaliteit combineert zodat je niet ook nog een soundbar moet voorzien? Dan moet deze Philips misschien wel bovenaan je lijst staan. De combinatie van het nieuwe OLED-paneel en de Philips P5 AI Dual Picture Engine zorgt voor fantastische beeldkwaliteit. De Bowers & Wilkins luidsprekerbalk geeft veel soundbars het nakijken. Draai het volume gerust open, en dompel de kamer onder in muziek. Je krijgt er ook nog eens Ambilight Plus bij en Android TV! 

Lees ook onze volledige Philips 65OLED937 review. 

5. LG OLED42C24LA

De kleinste OLED-tv9Score90

Zoveel aantrekkelijkheid in een klein formaat! Zoek je een tv voor je bureau, slaapkamer, keuken of wil je gewoon geen reusachtig model in de woonkamer? Dan is deze LG OLED42C24LA echt wel een hebbeding. Alle beeldkwaliteit van OLED, een state-of-the-art beeldprocessor, alle gebruiksgemak van WebOS 22, prima audio en heel wat potentieel voor gamers. Dat lijkt wel een volledig pakket. 

Lees ook onze volledige LG OLED42C24LA review. 

6. TCL 65C835

Grootse beeldprestaties met een klein prijskaartje9Score90

Deze TCL is een opmerkelijk goede all-rounder met Google TV die ook nog eens prima geprijsd is. Hij levert uitstekend contrast, een belangrijk punt nu OLED-tv’s steeds goedkoper worden. Maar hij combineert dat ook nog eens met zeer helder beeld en rijke kleuren. Daarmee presteert hij in bijna alle kijkomstandigheden uitstekend. Ook sport- en gamingfans vinden op deze TCL alles wat ze wensen. 

Lees ook onze volledige TCL 65C835 review.

7. Samsung 55 The Frame QE55LS03B

Een kunstkader of een tv? Allebei!8,5Score85

Dit is een unieke lifestyle tv die je moeiteloos aan de muur hangt. Hij biedt alles wat nodig is voor tv of streaming kijkplezier of een avondje gaming. Maar The Frame is meer dan een tv, het is ook een kunstkader. Het matte scherm wordt niet geplaagd door reflecties, en samen met de goede beeldkwaliteit brengt dat de enorme kunstcollectie waartoe je toegang krijgt prachtig in beeld. Dankzij de verwisselbare kaders integreer je hem perfect in je interieur.

Lees ook onze volledige Samsung 55 The Frame QE55LS03B review.

8. Hisense 55U8HQ

Prima middenklasser8,5Score85

De 55U8HQ voelt zich perfect op zijn gemak in een verlichtte woonkamer waar heldere content overweegt. Daar kan hij zijn stevige helderheid, ruim kleurbereik en universele HDR-ondersteuning optimaal uitspelen. Het scherm heeft bovendien een vrij ruime kijkhoek. De krachtige audioprestaties laten een uitstekende indruk na. VIDAA U is een prima smart tv-systeem, al loopt het nog een beetje achter op de concurrenten als het over ondersteuning van lokale apps gaat.

Lees ook onze volledige Hisense 55U8HQ review.

9. TCL 65C735

Scherp geprijsde prestaties8Score80

De TCL 55C735 toont dat je flink wat beeldkwaliteit kunt kopen voor een bescheiden prijs. Zo krijg je uitstekend contrast, een zeer ruim kleurbereik, accuraat gekalibreerde Film beeldmodes en een 120 Hz-paneel. Enkel de piekhelderheid is wat beperkt maar Dolby Vision IQ, HDR10+ en de uitstekende HDR10-tonemapping compenseren daar gedeeltelijk voor. Voor gamers zijn de noodzakelijke HDMI 2.1-aansluitingen aanwezig.

Lees ook onze volledige TCL 65C735 review.

10. Hisense 55U7HQ

Groot beeld, kleine prijs8Score80

Dolby Vision en HDR10+ zijn goede troeven om uit een middenklasser toch een mooi HDR-beeld te krijgen. De beeldverwerking en het 120 Hz-scherm zorgen voor fijne sportbeelden en de kijkhoek is ruim. De HDMI 2.1-aansluitingen hebben alles wat een gamer kan vragen. VIDAA U levert flink wat internationale en lokale streamingdiensten, al heeft het op dat laatste vlak nog niet alles in huis. Dit is een fijne familie-tv zonder meer.

Lees ook onze volledige Hisense 55U7HQ review.

©PXimport

Tips voor je televisie

Of je nu een filmfanaat, een sportfan, een gamer of gewoon een doorsnee tv-kijker bent, de juiste televisie zoeken kan soms een onmogelijke taak lijken. In deze keuzehulp leiden we je langs de belangrijkste beslissingen. Van OLED tot QLED, van slaapkamertelevisie tot thuisbioscoop.

Het schermformaat is vermoedelijk een van de eerste keuzes die je maakt. Deze maat wordt aangegeven door de beelddiagonaal in inch of cm. Groter is beter horen we dan vaak, maar dat is niet altijd juist. Grotere schermen vullen een groter deel van je blikveld, en zorgen zo voor een meer uitgesproken bioscoopervaring. Maar in een slaapkamer, bureau of keuken is dat niet gewenst en zelfs in de woonkamer hoef je niet steevast voor de grootst mogelijke maat te kiezen.

Hoe vind je de ideale maat voor jouw situatie? Meet de kijkafstand, dat is de afstand tussen de belangrijkste kijkpositie en het scherm. Deel deze afstand (uitgedrukt in cm) door twee. Het resultaat is de gewenste schermdiagonaal (in cm, deel nog eens door 2,54 voor inches). Wil je een meer ontspannen kijkervaring, deel de kijkafstand dan door tweeëneenhalf. Of zoek je meer een filmervaring, deel de kijkafstand dan door anderhalf.

Full HD of Ultra HD 4K?

©PXimport

Hoe meer pixels op het scherm, hoe scherper en gedetailleerder het beeld kan zijn, al zijn er natuurlijk limieten aan wat nog zinvol is in een typische woonkamer omgeving. Lange tijd is Full HD (1.920 x 1.080) de meest gebruikte resolutie geweest, maar zo goed als alle recente modellen gebruiken Ultra HD 4K (3.840 x 2.160). Enkel de allerlaagste modellen en kleinere formaten zijn nog verkrijgbaar in Full HD versie. Helaas laat je dan ook vaak features zoals HDR, goede bewegingsscherpte en een degelijk smart tv besturingssysteem liggen. Maak het jezelf eenvoudig en kies dus een Ultra HD 4K model, tenzij je werkelijk nog op zoek bent naar een 32 inch of kleiner.

Laat 8K (7.620 x 2.160) achterwege. Die resolutie levert uiteraard nog meer detail, maar enkel op heel grote schermen (denk dan aan 75 inch en liefst nog groter), en met 8K-beeldmateriaal. Vermits er echter nauwelijks of geen 8K-beeldmateriaal is, en de tv’s ook beduidend duurder zijn, zien we er voorlopig erg weinig meerwaarde in. Bovendien wordt de verkoop van 8K-tv's misschien zelfs wel verboden, in verband met strengere regels voor energielabels.

OLED of LCD?

©PXimport

De belangrijkste keuze die je maakt is of je voor OLED of LCD beeldtechnologie kiest. Beide hebben belangrijke voor- en nadelen.

LCD tv’s zijn beschikbaar in een ruim assortiment maten en prijzen, zodat iedereen ongeacht het budget een model kan vinden dat aan zijn/haar specifieke eisen voldoet. LCD televisies leveren de helderste beelden, wat belangrijk kan zijn voor HDR (zie verder), maar dan moet je wel bij de topmodellen aankloppen. Het belangrijkste zwakke punt van LCD is het beperkt contrast. Door technieken als Local Dimming kan dat echter aanzienlijk verbeterd worden, maar ook dat vind je enkel in topmodellen. Tot slot is de kijkhoek van LCD tv’s soms beperkt. Wie niet recht voor het scherm zit, ziet mogelijk een nog slechter contrast en verwaterde kleuren.

OLED technologie is ondertussen al bijna tien jaar op de markt, en de prijs is aanzienlijk gedaald, maar het blijft voorbehouden voor het ‘premium’ prijssegment. OLED televisies waren aanvankelijk enkel in 55 en 65 inch beeldformaat beschikbaar maar ondertussen kan je ook 42 en 48 inch modellen kopen, en zelfs 77 en 83 inch! Die kleine maten zijn helaas wel nog relatief duur. Dankzij hun werkingsprincipe leveren ze zo goed als perfect zwart, een enorm contrast, en een zeer ruime kijkhoek. De schermen zijn vaak ook flinterdun. Het belangrijkste nadeel van OLED is dat het gevoelig is voor inbranden, al is dat enkel in relatief uitzonderlijke gevallen een probleem. De nieuwste panelen gebruiken ook heel wat technieken om inbranden tegen te gaan.

In 2022 verscheen ook QD-OLED op de markt, een technologie die de voordelen van OLED en quantum dots combineert. De nieuwe technologie heeft perfect contrast en kijkhoek, is helderder dan OLED, en levert nog intensere kleuren.

Hoe maak je de juiste keuze? Als je budget QD-OLED toelaat, dan is het een absolute aanrader voor film- en gamefans, zeker als je bij verduistering of matig licht kijkt. Neig je meer naar sport en/of kijk je vaak bij veel omgevingslicht dan is een top LCD-model vermoedelijk de beste keuze. Is je budget beperkt of wil je iets kleiner dan 42 inch dan is LCD sowieso de enige optie.

Let overigens goed op bij Samsung's QLED-technologie. Hoewel de naam erg veel lijkt op OLED, is het een LCD-technologie met een verhoogd contrast en betere kleurweergave.

High Dynamic Range

©PXimport

Vonken van vuurwerk, de weerspiegeling van de zon op de oceaan of op een chroom bumper, maar zelfs een zonovergoten stadstafereel… Vind je ook dat die er op een televisie maar erg flauw uitzien? De redenen zijn beperkingen van de televisietechnologie én hoe we beeldinformatie opslaan. High Dynamic Range brengt voor beide problemen een oplossing. Deze nieuwe technologie laat toe om beelden op te slaan met een veel hoger contrast, intensere lichtaccenten, rijkere kleurweergave, en verbeterd schaduwdetail.

Uiteraard moet ook je televisie die nieuwe beelden kunnen weergeven, dat vereist een hogere piekhelderheid, ruimer kleurbereik en sterk contrast. En daar zit afhankelijk van het gekozen model vaak groot verschil op.

Een klassieke SDR LCD-tv haalt ongeveer 250 cd/m². Top LCD-modellen pakken uit met helderheden van 2.000 -1.500 cd/m² en meer, top OLED en QD-OLED haalt 1.000 cd/m², en subtop OLEDs zitten rond de 700-800 cd/m², maar middenklassers halen vaak maar 400 cd/m². Iets gelijkaardig zien we bij het kleurbereik en contrast, waar middenklassers soms maar nipt beter zijn dan oudere SDR televisies. Wil je echt ervaren wat HDR kan betekenen, dan moet je dus uitwijken naar duurdere modellen.

HDR-beelden maken gebruik van bepaalde standaarden. HDR10 is de belangrijkste en wordt gebruikt voor streaming, Ultra HD Blu-ray, en gaming. HLG zal vooral belangrijk worden in live tv. Alle toestellen ondersteunen deze twee standaarden. Daarnaast zijn er HDR10+ en Dolby Vision, twee standaarden die gebruik maken van dynamische metadata en die rekening houden met de specificaties van het scherm om nog betere beelden te creëren.

Bewegingsscherpte

©PXimport

Het is je vermoedelijk al opgevallen dat voorwerpen die snel door het beeld bewegen vaak een vage of dubbele rand hebben. Of dat snelle actiescènes er helemaal wat vaag uitzien. Afgezien van artistieke intentie wordt dit veroorzaakt door een te trage refresh-rate. Gamers zijn bekend met het fenomeen, op duurdere monitoren met hogere refresh-rates is het beeld scherper. Dat is ook het geval bij televisies. Televisies komen met 50 Hz en 100 Hz refresh rate. Verschillende motion interpolation technieken zetten het binnenkomend beeldsignaal om van 24 fps naar 50 of 100 fps in het geval van film of van 50 naar 100 fps in het geval van tv beelden. Zo zie je niet alleen meer detail in het beeld, maar vermijd je ook schokken tijdens panbeelden. Motion interpolation kan wel bepaalde beeldfouten veroorzaken, zoals halo’s rond een bewegend object. Bovendien wordt het effect op de beeldkwaliteit niet door iedereen gesmaakt.

Hou er tijdens je aankoop rekening mee dat bewegingsscherpte recht evenredig is met de prijs. Duurdere modellen leveren duidelijk betere resultaten, iets waar vooral gamers en sportliefhebbers rekening mee moeten houden.

Smart TV

©PXimport

Zo goed als elke televisie is tegenwoordig ‘Smart’. Dat betekent dat hij uitgerust is met een besturingssysteem zoals Android, Tizen of WebOS. Zo kan de tv allerlei toepassingen draaien. De meest gebruikte zijn streaming diensten zoals Netflix, Amazon Prime Video, en YouTube en lokale diensten voor uitgesteld kijken zoals NPO, NLZiet, Kijk TV, en RTL XL. Muziekdiensten zoals Deezer en Spotify zijn ook populair, en alle platforms bieden ook games al mag je daar niet te veel van verwachten.

Niet elk systeem biedt dezelfde app-selectie, en die kan bovendien veranderen, dus als bepaalde apps erg belangrijk voor je zijn, kijk dat dan goed na. De verschillende systemen bieden ook uiteenlopend gebruiksgemak, ook dat test je best zelf uit in de winkel.

We zien ook steeds meer ondersteuning opduiken voor stemassistenten zoals Google Assistent en Amazon Alexa. Alhoewel dat handig is voor zoekopdrachten blijft de klassieke afstandsbediening de belangrijkste manier om je tv te bedienen.

Net een nieuwe televisie gekocht? Lees dan hier hoe je hem best installeert voor optimaal beeld en geluid.

©PXimport

Veelgestelde vragen

Wat is LED tv?

LED tv verwijst naar het gebruik van LEDs als lichtbron in een LCD tv. Vroeger werden hiervoor CCFL tubes (buislampen) gebruikt, maar ondertussen gebruiken alle televisies LED als lichtbron. Een LED tv is dus eigenlijk gewoon een LCD tv.

Wat is QLED?

QLED is geen aparte schermtechnologie maar een van de vele varianten van LCD, met dezelfde voor- en nadelen. De benaming stamt van het gebruik van LEDs en een quantum dot-film in de achtergrondverlichting. Die quantum dots zorgen voor een zeer ruim kleurbereik (tot 97% DCI-P3). QLED schermen kunnen ook zeer helder zijn. Maar, QLED is in dit opzicht niet uniek. Andere LCD varianten (zonder quantum dots) kunnen vergelijkbaar kleurbereik en helderheid leveren, maar QLED blijft wel nipt de winnaar. Tegenover OLED heeft QLED een gelijkaardig kleurbereik, maar wint OLED op contrast en QLED op helderheid.

Wat is het verschil tussen IPS LCD en VA LCD?

Deze twee benamingen verwijzen naar het type van het LCD-paneel zelf. IPS panelen leveren een betere kijkhoek maar een matig contrast. VA panelen leveren een beter contrast maar een matige kijkhoek. De beste keuze hangt af van je kijkomgeving. In een doorsnee huiskamer met veel omgevingslicht en zitplaatsen die een ruime kijkhoek innemen is IPS de betere keuze. Kijk je vanuit een beperkt aantal posities en bij weinig omgevingslicht, dan is het betere contrast van VA niet te versmaden.

Wat is het verschil tussen Edge LED en Direct LED?

Bij een Edge LED tv zitten de LEDs van de achtergrondverlichting in de zijkant van het scherm. Bij de Direct LED televisies zitten de LEDs achter het het scherm. Daardoor hebben ze een wat dikker profiel. Ze zijn ook vaak goedkoper, tenzij de achtergrondverlichting heel veel LEDs gebruikt, die modellen zijn net duurder. Beide types kunnen gebruik maken van local dimming om het contrast te verbeteren.

Wat is Local Dimming?

Local Dimming is een techniek om het contrast van een LCD tv te verbeteren. De achtergrondverlichting wordt onderverdeeld is verschillende zones die apart aangestuurd worden. Zijn er te weinig zones (zoals bij een Edge LED of Direct LED met weinig LEDs) dan riskeer je zonegrenzen te zien in het beeld. Local Dimming werkt daarom het best met Direct LED tv’s die erg veel LEDs gebruiken, en dus veel zones hebben (van 100 tot ongeveer 500 zones). Dergelijke modellen noemen we Full Array Local Dimming tv’s (FALD).

Hoe werkt OLED en hoe is dat anders dan LCD?

OLED is een emissieve technologie: elke pixel is zijn eigen lichtbron en wanneer die uitgeschakeld wordt geeft hij geen licht. Daarom heeft een OLED een bijna oneindig contrast. LCD daarentegen is een transmissieve technologie: een pixel laat al dan niet het licht van de achtergrondverlichting door. Het licht perfect afstoppen is helaas onmogelijk, waardoor de zwartwaarde en bijgevolg ook het contrast daalt.

Hoe werkt QD-OLED en wat is het verschil met OLED

QD-OLED combineert de voordelen van quantum dots (zoals in QLED) en OLED. Deze nieuwe technologie is net zoals OLED emissief. Elke pixel geeft zelf licht en kan perfect uitgeschakeld worden, en dat resulteert in perfect contrast. Maar waar OLED een kleurfilter gebruikt om kleuren te creëren, gebruikt QD-OLED een conversielaag van quantum dots. Daardoor is de technologie efficiënter, heeft ze een bijna perfecte kijkhoek, en levert ze een ruimer kleurbereik en helderdere, intensere kleuren dan OLED.

Is inbranden een belangrijk probleem op OLED?

OLED schermen kunnen gevoelig zijn voor inbranden. Wanneer een beeld gedurende lange tijd onveranderd op het scherm staat (zender logo’s, de interface van games) is het mogelijk dat je na lange tijd een ‘nabeeld’ blijft zien in het scherm. Dit was vooral bij de eerste generaties een probleem, maar fabrikanten bouwen verschillende mechanismes in om dit zo veel mogelijk tegen te gaan. Testen tonen aan dat enkel zeer extreem gebruik duidelijk aanleiding geeft tot permanent inbranden (televisie die bijna 24/7 aan staat op dezelfde zender bijvoorbeeld.) Bij normaal dagelijks gebruikt lijkt het risico beperkt.

Is 4K nuttig? En hoe zit het dan met 8K?

Dat hangt af van je kijkafstand en schermformaat, maar als algemene richtlijn kunnen we meegeven dat je in een gemiddelde woonkamer en met schermformaten groter dan 50 inch absoluut voordeel haalt uit een 4K model. Hou er wel rekening mee dat je voor het beste resultaat ook het best mogelijke beeldmateriaal moet gebruiken. Wie altijd naar DVD kijkt zal maar heel weinig voordeel uit zijn 4K tv halen, ongeacht kijkafstand of schermformaat. Maar met echte 4K content is het resultaat vaak erg indrukwekkend.

De nieuwste topmodellen komen nu met 8K resolutie, en daarvan is de meerwaarde erg beperkt (en soms onbestaand). Bovendien zal het nog lang wachten zijn op 8K content.

Ik lees dat sommige fabrikanten 2000 Hz refreshrate bieden! Hoe kan dat?

Naast de eigenlijke refreshrate van het paneel (50 of 100 Hz) gebruiken fabrikanten nog andere technieken om bewegende beelden scherper te maken. Een voorbeeld is Black Frame Insertion waarbij tussen elke frame het beeld heel kort zwart gemaakt wordt. Een gevorderde variant is Backlight Scanning. Daarbij wordt de achtergrondverlichting onderverdeeld in segmenten die om beurt heel kort zwart worden wanneer de tv een nieuw frame op het scherm zet. Zo kan een paneel met refresh rate van 100hz gemarket worden als 1.000 Hz omdat het een Backlight Scanning van 10 segmenten gebruikt.

Wat is het verschil tussen statische metadata (HDR10) en dynamische metadata (HDR10+ en Dolby Vision)?

HDR beeldmateriaal kan helderheden tot 10.000 nits bevatten. Er is echter geen enkele televisie die deze helderheid kan weergeven. Om dat op te vangen voert de televisie een stap uit waarbij hij de helderheid van het binnenkomende beeldsignaal mapt op zijn eigen maximale helderheid. Die stap noemen we tonemapping. Om de tv te helpen bij die stap levert het HDR-signaal aan het begin van de film metadata aan die de tv vertelt wat de gemiddelde helderheid en de piekhelderheid is. Die data is geldig voor de volledige film. Varieert de helderheid gedurende de film echter sterk, dan kan dat er toe leiden dat sommige beelden te donker worden weergegeven of dat highlights uitgevlakt worden.

Om dat op te lossen gebruiken HDR10+ en Dolby Vision dynamische metadata. Dat betekent dat de metadata in de film per scène of zelfs per beeld anders kan zijn. De televisie beschikt dan over veel meer informatie om de beelden zo goed mogelijk weer te geven. Highlights en schaduwnuance blijven beter bewaard. Het belang van dynamische metadata is des te groter op middenklasse televisies vermits daar de tonemapping stap een veel groter verschil moet overbruggen tussen het binnenkomende signaal en de capaciteiten van de televisie.

Een vriezer die goed en efficiënt vriest, heeft allerlei voordelen. Zo is het gunstig voor je gezondheid, omdat bacteriën in een ijskoude vriezer minder kans krijgen. Ook bespaar je energie én hoef je je vriezer minder vaak te ontdooien. Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat jouw vriezer optimaal koelt.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aankoop van een nieuwe vriezer

De juiste temperatuur

Een goedwerkende vriezer begint met het instellen van de juiste temperatuur. Is je vriezer te warm, dan bederft voedsel sneller en zal er door het overtollige water sneller ijsvorming in het vriesvak ontstaan. In principe zijn alle temperaturen onder de -18°C goed, maar hoe kouder je je vriezer instelt, hoe meer energie hij verbruikt. Met een temperatuur van -18°C bewaar je je voedsel veilig, blijven voedingsstoffen lang behouden én ben je energiezuinig bezig. Veel vriezers beschikken over een ingebouwde thermostaat, vaak in de vorm van een draaiknop, waarop je de temperatuur kunt instellen. Heeft jouw vriezer dit niet, dan kun je een losse thermometer aanschaffen om de temperatuur in je vriezer te controleren.

Slim invriezen

Ook de manier waarop je je eten invriest, heeft veel invloed op hoe efficiënt jouw vriezer koelt. Zo laat voedsel dat nog warm is de temperatuur in je vriezer snel stijgen, waardoor voedingsmiddelen sneller bederven en je te maken kunt krijgen met ijsvorming. Het is dus verstandig om je kliekjes eerst op kamertemperatuur te laten komen voor je ze in de vriezer stopt. Om ervoor te zorgen dat het eten snel de juiste temperatuur bereikt, is het daarnaast beter om kleine porties in te vriezen. Let er daarbij op dat je luchtdichte bakjes of zakjes gebruikt, want als ingevroren eten in contact komt met lucht kan er vriesbrand op voedingsmiddelen ontstaan.

©qwartm

Een beetje overzicht in je vriezer is ook wel zo fijn. Zo weet je exact wat waar staat en hoef je de deur van de vriezer niet elke keer onnodig lang open te laten staan. Daarmee maak je het voor je vriezer een stuk makkelijker om de temperatuur vervolgens weer omlaag te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld producten die je als eerste gebruikt voorin je vriezer zetten en overige producten meer naar achteren. Of plak labels op je bakjes met de data waarop je de producten hebt ingevroren. Ook kun je regelmatig even kijken welke producten weggegooid kunnen worden, zodat het geen rommeltje wordt in je vriezer.

Goed vullen (maar niet te vol)

Is jouw vriezer vaak maar voor de helft gevuld? Dat is zonde, want een halfvolle vriezer verbruikt veel onnodige energie. Misschien vind je in je keuken nog wat groente of fruit dat je niet van plan bent om op korte termijn op te eten. Mocht dat niet het geval zijn, dan kun je altijd een paar halfgevulde waterflessen in je vriezer leggen. Voor het afkoelen van producten (massa) hoeft een vriezer namelijk minder hard te werken dan voor het afkoelen van lucht. En omdat producten koude lucht goed vasthouden, gaat er bij het openen van je vriezerdeur minder kou verloren. Let op: een te volle vriezer is ook niet goed, want dit belemmert de luchtcirculatie en veroorzaakt ongelijke temperaturen in je vriezer.

Regelmatig ontdooien

IJsvorming beperkt niet alleen de ruimte in je vriezer, maar maakt ook dat het apparaat minder efficiënt gaat werken. IJs op de wanden van je vriezer werkt namelijk als een soort isolatielaag, waardoor het apparaat minder goed in staat is om warmte naar buiten af te voeren. Daar komt nog bij dat als ijsvorming zich op voedsel nestelt, vooral als dat niet luchtdicht is ingepakt, er vriesbrand op voedingsmiddelen kan ontstaan. Heeft jouw vriezer geen No Frost-functie? Dan moet je helaas zelf regelmatig aan de bak om het ijs uit je vriezer te verwijderen. Om het ontdooiingsproces te versnellen, kun je een bak met heet water in de vriezer plaatsen of het ijs met een föhn verwarmen. Als je je vriezer toch ontdooit, maak 'm dan meteen goed schoon. Ook op vuil in je vriezer kan namelijk ijs of rijp ontstaan.

©Thomas Heitz

De condensor schoonmaken

Maak tot slot, als dat mogelijk is, de condensor van je vriezer regelmatig schoon. De condensor is het zwarte rooster aan de achterkant van je vriezer dat ervoor zorgt dat warmte goed wordt afgevoerd. Zit de condensor vol met stof of vuil, dan blijft warmte in je vriezer circuleren. De condensor kun je eenvoudig schoonmaken met een zachte borstel of met een stofzuiger met borstel-opzetstuk.

Op een smartphone met Android wordt standaard alles aan je Google-account gekoppeld. Daardoor weet het bedrijf heel wat over jou en niet iedereen voelt zich daar goed bij. Gelukkig zijn er ook manieren om Android te gebruiken zonder dat je Google volledige inzicht in je digitale leven geeft, bijvoorbeeld met de alternatieve firmware LineageOS met microG.

Wanneer je een Android-smartphone of -tablet installeert, is aanmelden met een Google-account een van de eerste dingen die je doet. Vanaf dat moment zijn alle Google-apps zoals Gmail, Google Maps, Chrome, Google Calendar en Google Play op je apparaat aan je account gekoppeld. Handig … maar zo krijgt Google wel heel veel controle over je digitale leven.

In principe kun je op je Android-apparaat gewoon geen Google-account aanmaken en alternatieve apps installeren. Maar omdat het hele besturingssysteem rond Google-componenten is gebouwd, is dat knap lastig. Dan installeer je beter een alternatieve Android-firmware die geen koppeling met het Google-ecosysteem heeft ingebouwd. In dit artikel doen we dat met LineageOS en microG, en hebben we het ook over enkele andere mogelijkheden.

1 Android Open Source Project

Voordat we naar die alternatieven kijken, moeten we het even hebben over hoe die mogelijk zijn als Google-diensten zo nauw met Android verweven zijn. De basis van Android bestaat uit het Android Open Source Project (AOSP). Dit is een volwaardig mobiel besturingssysteem waarvan de broncode beschikbaar is onder een opensource-licentie. Fabrikanten van Android-apparaten voegen hier drivers aan toe om Android op hun hardware te laten werken, en vaak nog eigen aanpassingen. Andere belangrijke componenten die we in een Android-systeem verwachten, zoals Google Play Services, zijn niet opensource. Wanneer je een Android-telefoon koopt, staat daarop dus een besturingssysteem dat door de fabrikant is gecreëerd op basis van AOSP, Google Play Services en eigen aanpassingen.

LineageOS is een project dat de broncode van AOSP neemt en daar extra functionaliteit aan toevoegt, vaak met de focus op aanpasbaarheid, beveiliging en privacy. De nieuwste versie is LineageOS 21, gebaseerd op Android 14. Het biedt voor zo’n tweehonderd apparaten installeerbare images met de drivers van de fabrikanten ingebouwd. Staat je toestel niet in de lijst met apparaten, dan kun je LineageOS helaas niet installeren. De apps van Google zijn (net zoals Google Play Services) hierin niet opgenomen, omdat de licentie dat niet toestaat. Die kun je wel achteraf installeren, waarna je je met een Google-account kunt aanmelden en LineageOS zoals de standaard Android-versie op je telefoon is te gebruiken.

LineageOS ondersteunt zo’n tweehonderd apparaten.

2 MicroG

Nu zou je denken dat je zonder de apps van Google wel verder kunt, maar dat is helaas niet het geval. Google heeft gaandeweg meer en meer functionaliteit van AOSP naar Google Play Services en andere propriëtaire componenten verplaatst. Die vereisen een Google-account of tracken je op een andere manier. En heel wat Android-apps maken van deze propriëtaire componenten gebruik. Als je die apps op LineageOS zonder Google-apps installeert, dan zouden die in het beste geval maar deels werken en in het slechtste geval starten ze niet eens op.

Het project microG biedt hier een oplossing voor. Dit is een opensource-project dat allerlei propriëtaire Android-componenten van Google her-implementeert. Zo biedt GmsCore een alternatieve implementatie voor Google Play Services. Ook Google Cloud Messaging (voor pushnotificaties) en geolocalisatie zijn op deze manier mogelijk. De versies van microG kun je dan op bijvoorbeeld LineageOS gebruiken, waardoor allerlei Android-apps toch weer werken zonder dat je een Google-account of Google-apps nodig hebt.

Het microG-project her-implementeert een deel van Google Play Services.

3 LineageOS met microG

Helaas kun je microG niet zomaar op LineageOS installeren. MicroG werkt namelijk alleen op een Android-versie met ‘signature spoofing’. Die truc zorgt ervoor dat de componenten van microG zich als Google Play Services kunnen voordoen, waardoor apps er mee samenwerken zonder dat ze weten dat het niet om een officiële Google-dienst gaat. Maar de ontwikkelaars van LineageOS hebben om diverse redenen besloten om signature spoofing niet op te nemen.

Er zijn manieren om een al geïnstalleerd Android-systeem te patchen zodat het signature spoofing ondersteunt. MicroG biedt ook zijn eigen versie van LineageOS aan: LineageOS for microG. Die versie heeft een minimale vorm van signature spoofing ingebouwd die alleen geprivilegieerde systeem-apps toelaat om de spoofing-permissie te gebruiken en alleen na toestemming van de gebruiker. LineageOS for microG ondersteunt exact dezelfde apparaten als LineageOS en verspreidt twee keer per maand over-the-air-updates.

LineageOS for microG biedt een opensource Android-versie zonder Google-apps.

4 Installeren

De installatie van LineageOS for microG gebeurt exact hetzelfde als bij LineageOS: zoek je toestel op in de lijst met ondersteunde apparaten van de LineageOS Wiki en volg daar de installatiegids. Het enige verschil is dat je de installatiebestanden voor je apparaat niet van de website van LineageOS downloadt, maar van de downloadpagina voor LineageOS for microG. Voor de Fairphone 5 vind je die bijvoorbeeld in de map FP5.

Installeer eerst Android Debug Bridge en fastboot en volg op die pagina ook de instructies om de usb-foutopsporingsmodus op je Android-apparaat in te stellen. Daarna dien je op sommige apparaten de bootloader te ontgrendelen, zodat je alternatieve firmware kunt installeren. De instructies hangen van je apparaat af. Op sommige apparaten moet je ook nog extra partities flashen met fastboot. Let op dat je de downloadbestanden van LineageOS for microG flasht en niet degene waarnaar in de installatie-instructies van LineageOS wordt verwezen.

Daarna flash je het herstelbestand van LineageOS for microG en start je het apparaat in herstelmodus. Voer dan een factory reset uit. Nu kun je eindelijk het zip-bestand met het rootbestandssysteem van LineageOS for microG naar je telefoon flashen met de opdracht adb vanaf je computer. De stap om een Google Apps-add-on te installeren sla je over, want we willen Google juist vermijden. Herstart daarna je telefoon, waarna je in LineageOS for microG opstart.

Volg heel nauwgezet alle waarschuwingen en tips in de installatie-instructies van LineageOS.

5 Configureren

Na de eerste keer opstarten, word je verwelkomd door de configuratiewizard, waarin je onder andere je wifi-netwerk instelt. Maar in tegenstelling tot een normale Android-installatie krijg je nu niet de vraag om een Google-account in te voeren. Wanneer de initiële configuratie van LineageOS is voltooid, open je de app microG Settings. Klik dan op Self-Check. Uiteindelijk moet de hele lijst met controles aangevinkt zijn. Je moet hiervoor diverse permissies aan de app toekennen, zodat microG zijn werk kan doen.

Keer terug naar het hoofdvenster van microG Settings. Hier staan allerlei functies standaard uitgeschakeld en het is aan jou om te kiezen welke je inschakelt. Zo kun je hier een Google-account toevoegen, maar dat doen we in het kader van dit artikel juist niet. Exposure Notifications kun je niet hier inschakelen; daarvoor dien je een app te installeren die deze API gebruikt. Google SafetyNet kun je hier wel inschakelen. Sommige apps vereisen deze functie om te controleren of je Android-apparaat wel veilig is. Mocht je zo’n app gebruiken, schakel die functie dan hier in.

Geef microG alle permissies die het nodig heeft om zijn taken uit te voeren.

6 Pushnotificaties

Als je nu apps zou installeren, zou je merken dat je geen pushnotificaties krijgt. Veel apps, onder meer WhatsApp en Slack, maken hiervoor immers gebruik van Google Cloud Messaging. MicroG implementeert dit ook, maar heeft dit standaard uitgeschakeld. Om pushnotificaties naar je apparaat te kunnen sturen, moet Google je apparaat ook kunnen identificeren aan de hand van een uniek apparaat-ID. Ga daarvoor in microG Settings naar Google device registration en schakel Register device in. Standaard (in het profiel Native) genereert microG nu een ID waaruit Google je apparaattype en softwareversie kan afleiden, maar niet het serienummer. Het profiel Real geeft ook het eigenlijke serienummer aan Google door. Er zijn ook profielen om je voor een Google Nexus 5X of Motorola Moto G uit te geven, voor als je zo weinig mogelijk informatie wilt prijsgeven. Als je een Google-account hebt toegevoegd, wordt dit overigens ook bij je apparaatregistratie aan Google doorgegeven.

Nadat je apparaat bij Google is geregistreerd, tik je op Cloud Messaging en vink je Receive push notifications aan. Zodra je apps installeert die van Google Cloud Messaging gebruikmaken, komen ze hier in de lijst te staan. Als je merkt dat je notificaties met vertraging aankomen, tik dan op de drie puntjes bovenaan rechts, dan op Advanced en pas de instellingen voor pushnotificaties per netwerk aan. Zet ze bijvoorbeeld op Ping interval: 60 seconds. Maar dit is alleen nodig als de netwerkkwaliteit laag is, de standaardwaarde Automatic zou op de meeste netwerken voldoende moeten zijn.

Dankzij microG kunnen je apps ook pushnotificaties ontvangen.

7 Locatiemodules

Diverse apps vragen je locatie op, bijvoorbeeld om een relevante selectie van nabije winkels of laadpalen te tonen. Maar als ze daarvoor altijd je gps gebruiken, belast dat de batterij van je telefoon te veel. Bovendien hoeft die locatie niet altijd zo precies te zijn als van je gps. Google heeft daarvoor de component Network Location Provider, die communiceert met servers van Google om bijvoorbeeld op basis van de zichtbare wifi-netwerken te bepalen waar je apparaat zich bevindt.

In de instellingen van microG kun je ook hiervoor een alternatief instellen. Tik daarvoor op Location modules. Standaard bood microG één geolocalisatiemodule die op basis van gsm-netwerken en wifi-toegangspunten in de buurt je locatie bepaalt: Mozilla Location Service. Helaas is die dienst inmiddels stopgezet. Je kunt wel de app Local GSM Location installeren en de locatiedienst die ze aanbiedt daarna hier inschakelen.

MicroG kan ook je locatie bepalen zonder servers van Google.

8 OpenCelliD gebruiken

Tik daarna op de module en dan op Configure. Geef de app toestemming om altijd toegang tot je locatie te krijgen en daarna om bestanden op te slaan. Maak nu een gratis OpenCelliD-account door op www.opencellid.org op Sign Up te klikken. Klik op de verificatielink en dan in het dashboard op Access Tokens. Je ziet daar één toegangstoken. Klik op Show Token en kopieer die.

Open dan op je telefoon weer de configuratie van de locatiemodule, tik linksboven op het menu en dan op Advanced Settings. Vul bij OpenCellID Access Token je token in. Keer terug, open Settings en vink bij Sources de optie OpenCellID aan. Keer weer terug, tik op Database / Create Database. De module downloadt nu de locatiedatabase naar je telefoon. Op een later moment kun je altijd op Update Database tikken om de database bij te werken.

Haal locatiedata uit de database van OpenCelliD.

9 Apps installeren met F-Droid

LineageOS for microG komt standaard met F-Droid, een appwinkel voor opensource-apps. Zo kun je hiermee de app Local GSM Location installeren, maar ook apps als Aegis Authenticator voor tweefactorauthenticatie, Joplin voor todo-lijstjes, Organic Maps voor offline navigatie, Syncthing voor synchronisatie van je bestanden, apps voor Home Assistant en openHAB, en nog veel meer. Voor veel propriëtaire Android-apps bestaan er opensource-alternatieven die je in F-Droid vindt. Ook apps updaten gebeurt in F-Droid. In de instellingen kun je zelfs automatische updates instellen.

Opvallend is dat F-Droid per app de zogenoemde anti-functies toont, bijvoorbeeld of de app gebruikmaakt van een propriëtaire back-end of je activiteiten aan de makers rapporteert. Ook de door de app gevraagde machtigingen toont F-Droid bij elke app. Zo kun je op basis van de anti-functies en machtigingen beslissen of je de app wel met deze functies wilt gebruiken of voldoende vertrouwt.

F-Droid toont bij elke app de ‘anti-functies’, functies die je misschien minder leuk vindt.

10 Apps installeren met Aurora Store

Op F-Droid vind je alleen opensource-apps. Voor apps als WhatsApp, Slack, Snapchat, Instagram, TikTok, Spotify en meer heb je een andere bron nodig. Maar zonder een Google-account kan dat niet met Google Play Store. Gelukkig bestaat er een alternatief: Aurora Store. Dit is een onofficiële opensource-client voor de Google Play Store. Je kunt hiermee dus apps op de Google Play Store zoeken, downloaden en updaten. Dat kan met een Google-account, maar ook anoniem. Aurora Store koppelt je dan aan een van de vele anonieme gebruikersaccounts. Soms lukt het aanmelden niet. Probeer het dan opnieuw, dan word je aan een willekeurig ander account gekoppeld.

Net zoals in Google Play Store krijg je in Aurora Store apps te zien per categorie, inclusief lijstjes met de populairste apps of apps die voor jou zijn aangeraden. De mogelijkheden zijn minder uitgebreid dan met Google Play Store. Zo kun je geen betaalde apps downloaden of updaten. Bovendien werken heel wat in-app-functies van allerlei apps niet wanneer je Aurora Store anoniem gebruikt. Soms krijg je bepaalde apps ook niet te zien, omdat het anonieme account dat je op dat moment gebruikt van een bepaald land is waar de app niet is toegelaten. Tik in dat geval bovenaan rechts op het tandwiel, dan op Manage your account / Log uit en log weer in als Anoniem. Je krijgt dan een willekeurig ander anoniem account en kunt opnieuw proberen of je de gewenste app vindt.

Met Aurora Store download en update je anoniem apps uit de Google Play Store.

11 Alternatieven voor Google-apps

Nu je een Android-systeem zonder Google-account hebt, moet je uiteraard voor alle Google-apps nog alternatieven zoeken. Wil je onmiddellijk een heel ecosysteem, dan loont het de moeite om naar Proton te kijken. Je kunt gratis een account maken bij deze dienstenprovider die zich focust op privacy en geen toegang heeft tot je gegevens dankzij end-to-end encryptie. Voor wie meer opslag en mogelijkheden wil, biedt Proton ook betaalde abonnementen aan. De apps Proton Mail, Proton Calendar, Proton Drive, Proton VPN en Proton Pass zijn te vinden in F-Droid en Aurora Store.

Maar je hoeft jezelf niet aan één ecosysteem te verbinden. Je kunt perfect losse apps installeren (zoals de mail-app K-9 Mail) of met DAVx5 in combinatie met een CalDAV/CardDAV-server je agenda en contacten in de standaard-apps van LineageOS integreren. Als wachtwoordbeheerder kun je bijvoorbeeld de app van Bitwarden installeren, in combinatie met de server van Bitwarden of je eigen Vaultwarden-server. Voor tweefactorauthenticatie is Aegis Authenticator een goede keuze.

Als je gewend bent om je browsergeschiedenis en -tabs tussen verschillende apparaten te synchroniseren met Google Chrome, dan is er ook daarvoor een alternatief zonder Google-account. Mozilla biedt een vergelijkbare functie voor Firefox aan met Firefox Sync. Als je de Firefox-app op LineageOS installeert en een gratis Mozilla-account aanmaakt, kun je dus ook je tabs synchroniseren. Interessant om te weten is dat dit met end-to-end encryptie werkt. Mozilla krijgt dus niet te zien welke webpagina’s je bezoekt.

Proton biedt een heel ecosysteem aan van diensten met end-to-end encryptie.