Ga je een nieuwe tv kopen? Als je weet welke specificaties, prijs en merk je belangrijk vindt, kun je bepalen welke je het best kunt aanschaffen. Welke televisie is geschikt voor je woonkamer, de camping of voor de sportzomer? Hieronder hebben we 10 verschillende tv's op een rijtje gezet die volgens ons tot de beste televisies van het moment behoren.

Top 10 beste televisies

Tips voor je televisie

Veelgestelde vragen

©PXimport

Top 10 televisies (oktober 2022)

1. Sony XR-55A95K

De beste QD-OLED9,5Score95

Sony haalt elke gram potentieel uit het nieuwe QD-OLED-paneel, waarmee het meteen bewijst dat de technologie veel potentieel heeft. De tv toont elke nuance in kleur, schaduwen en licht. De beeldverwerking zorgt er voor dat al je bronnen er op hun best uitzien. Kortom, topbeelden om van te smullen. De Acoustic Surface oplossing onderlijnt het beeld met prima geluid. Gamers hadden ongetwijfeld liever gezien dat Sony wat ruimere mogelijkheden bood op HDMI-vlak. 

Lees ook onze volledige Sony XR-55A95K review.

2. Panasonic 55LZW2004

De beste OLED9,5Score95

Deze Panasonic is zowat de helderste OLED-tv op de markt. Enkel de QD-OLED-tv’s kunnen hem nog overtreffen met hun heldere, intense kleuren. Hij levert referentie beeldkwaliteit en ondersteunt alle HDR-formaten. De Technics speakerarray zet een krachtige soundtrack onder je films met meeslepende Dolby Atmos prestaties. Kortom, een echte thuisbioscoop. Ook gamers krijgen veel goeds van Panasonic en My Home Screen 7 levert een vlotte smart tv-omgeving. 

3. Samsung QE65S95B

QD-OLED aan een scherpe prijs9,5Score95

Deze Samsung ligt wat beeldkwaliteit betreft heel dicht bij de Sony A95K, niet zo verwonderlijk vermits ze dezelfde QD-OLED-technologie gebruiken, maar legt iets meer nadruk op helderheid ten koste van fijnere lichtnuances. Desondanks zijn HDR-beelden een echt feest voor het oog. Met vier HDMI 2.1-aansluitingen is hij ook een goede keuze voor gamers. Maar wat echt in het oog springt, is de prijs. Voor een gloednieuwe technologie is deze Samsung helemaal niet duur. 

Lees ook onze volledige Samsung QE65S95B review.

4. Philips 65OLED937

Echte thuisbioscoop9,5Score95

Wil je een toestel dat top beeld- én geluidskwaliteit combineert zodat je niet ook nog een soundbar moet voorzien? Dan moet deze Philips misschien wel bovenaan je lijst staan. De combinatie van het nieuwe OLED-paneel en de Philips P5 AI Dual Picture Engine zorgt voor fantastische beeldkwaliteit. De Bowers & Wilkins luidsprekerbalk geeft veel soundbars het nakijken. Draai het volume gerust open, en dompel de kamer onder in muziek. Je krijgt er ook nog eens Ambilight Plus bij en Android TV! 

Lees ook onze volledige Philips 65OLED937 review. 

5. LG OLED42C24LA

De kleinste OLED-tv9Score90

Zoveel aantrekkelijkheid in een klein formaat! Zoek je een tv voor je bureau, slaapkamer, keuken of wil je gewoon geen reusachtig model in de woonkamer? Dan is deze LG OLED42C24LA echt wel een hebbeding. Alle beeldkwaliteit van OLED, een state-of-the-art beeldprocessor, alle gebruiksgemak van WebOS 22, prima audio en heel wat potentieel voor gamers. Dat lijkt wel een volledig pakket. 

Lees ook onze volledige LG OLED42C24LA review. 

6. TCL 65C835

Grootse beeldprestaties met een klein prijskaartje9Score90

Deze TCL is een opmerkelijk goede all-rounder met Google TV die ook nog eens prima geprijsd is. Hij levert uitstekend contrast, een belangrijk punt nu OLED-tv’s steeds goedkoper worden. Maar hij combineert dat ook nog eens met zeer helder beeld en rijke kleuren. Daarmee presteert hij in bijna alle kijkomstandigheden uitstekend. Ook sport- en gamingfans vinden op deze TCL alles wat ze wensen. 

Lees ook onze volledige TCL 65C835 review.

7. Samsung 55 The Frame QE55LS03B

Een kunstkader of een tv? Allebei!8,5Score85

Dit is een unieke lifestyle tv die je moeiteloos aan de muur hangt. Hij biedt alles wat nodig is voor tv of streaming kijkplezier of een avondje gaming. Maar The Frame is meer dan een tv, het is ook een kunstkader. Het matte scherm wordt niet geplaagd door reflecties, en samen met de goede beeldkwaliteit brengt dat de enorme kunstcollectie waartoe je toegang krijgt prachtig in beeld. Dankzij de verwisselbare kaders integreer je hem perfect in je interieur.

Lees ook onze volledige Samsung 55 The Frame QE55LS03B review.

8. Hisense 55U8HQ

Prima middenklasser8,5Score85

De 55U8HQ voelt zich perfect op zijn gemak in een verlichtte woonkamer waar heldere content overweegt. Daar kan hij zijn stevige helderheid, ruim kleurbereik en universele HDR-ondersteuning optimaal uitspelen. Het scherm heeft bovendien een vrij ruime kijkhoek. De krachtige audioprestaties laten een uitstekende indruk na. VIDAA U is een prima smart tv-systeem, al loopt het nog een beetje achter op de concurrenten als het over ondersteuning van lokale apps gaat.

Lees ook onze volledige Hisense 55U8HQ review.

9. TCL 65C735

Scherp geprijsde prestaties8Score80

De TCL 55C735 toont dat je flink wat beeldkwaliteit kunt kopen voor een bescheiden prijs. Zo krijg je uitstekend contrast, een zeer ruim kleurbereik, accuraat gekalibreerde Film beeldmodes en een 120 Hz-paneel. Enkel de piekhelderheid is wat beperkt maar Dolby Vision IQ, HDR10+ en de uitstekende HDR10-tonemapping compenseren daar gedeeltelijk voor. Voor gamers zijn de noodzakelijke HDMI 2.1-aansluitingen aanwezig.

Lees ook onze volledige TCL 65C735 review.

10. Hisense 55U7HQ

Groot beeld, kleine prijs8Score80

Dolby Vision en HDR10+ zijn goede troeven om uit een middenklasser toch een mooi HDR-beeld te krijgen. De beeldverwerking en het 120 Hz-scherm zorgen voor fijne sportbeelden en de kijkhoek is ruim. De HDMI 2.1-aansluitingen hebben alles wat een gamer kan vragen. VIDAA U levert flink wat internationale en lokale streamingdiensten, al heeft het op dat laatste vlak nog niet alles in huis. Dit is een fijne familie-tv zonder meer.

Lees ook onze volledige Hisense 55U7HQ review.

©PXimport

Tips voor je televisie

Of je nu een filmfanaat, een sportfan, een gamer of gewoon een doorsnee tv-kijker bent, de juiste televisie zoeken kan soms een onmogelijke taak lijken. In deze keuzehulp leiden we je langs de belangrijkste beslissingen. Van OLED tot QLED, van slaapkamertelevisie tot thuisbioscoop.

Het schermformaat is vermoedelijk een van de eerste keuzes die je maakt. Deze maat wordt aangegeven door de beelddiagonaal in inch of cm. Groter is beter horen we dan vaak, maar dat is niet altijd juist. Grotere schermen vullen een groter deel van je blikveld, en zorgen zo voor een meer uitgesproken bioscoopervaring. Maar in een slaapkamer, bureau of keuken is dat niet gewenst en zelfs in de woonkamer hoef je niet steevast voor de grootst mogelijke maat te kiezen.

Hoe vind je de ideale maat voor jouw situatie? Meet de kijkafstand, dat is de afstand tussen de belangrijkste kijkpositie en het scherm. Deel deze afstand (uitgedrukt in cm) door twee. Het resultaat is de gewenste schermdiagonaal (in cm, deel nog eens door 2,54 voor inches). Wil je een meer ontspannen kijkervaring, deel de kijkafstand dan door tweeëneenhalf. Of zoek je meer een filmervaring, deel de kijkafstand dan door anderhalf.

Full HD of Ultra HD 4K?

©PXimport

Hoe meer pixels op het scherm, hoe scherper en gedetailleerder het beeld kan zijn, al zijn er natuurlijk limieten aan wat nog zinvol is in een typische woonkamer omgeving. Lange tijd is Full HD (1.920 x 1.080) de meest gebruikte resolutie geweest, maar zo goed als alle recente modellen gebruiken Ultra HD 4K (3.840 x 2.160). Enkel de allerlaagste modellen en kleinere formaten zijn nog verkrijgbaar in Full HD versie. Helaas laat je dan ook vaak features zoals HDR, goede bewegingsscherpte en een degelijk smart tv besturingssysteem liggen. Maak het jezelf eenvoudig en kies dus een Ultra HD 4K model, tenzij je werkelijk nog op zoek bent naar een 32 inch of kleiner.

Laat 8K (7.620 x 2.160) achterwege. Die resolutie levert uiteraard nog meer detail, maar enkel op heel grote schermen (denk dan aan 75 inch en liefst nog groter), en met 8K-beeldmateriaal. Vermits er echter nauwelijks of geen 8K-beeldmateriaal is, en de tv’s ook beduidend duurder zijn, zien we er voorlopig erg weinig meerwaarde in. Bovendien wordt de verkoop van 8K-tv's misschien zelfs wel verboden, in verband met strengere regels voor energielabels.

OLED of LCD?

©PXimport

De belangrijkste keuze die je maakt is of je voor OLED of LCD beeldtechnologie kiest. Beide hebben belangrijke voor- en nadelen.

LCD tv’s zijn beschikbaar in een ruim assortiment maten en prijzen, zodat iedereen ongeacht het budget een model kan vinden dat aan zijn/haar specifieke eisen voldoet. LCD televisies leveren de helderste beelden, wat belangrijk kan zijn voor HDR (zie verder), maar dan moet je wel bij de topmodellen aankloppen. Het belangrijkste zwakke punt van LCD is het beperkt contrast. Door technieken als Local Dimming kan dat echter aanzienlijk verbeterd worden, maar ook dat vind je enkel in topmodellen. Tot slot is de kijkhoek van LCD tv’s soms beperkt. Wie niet recht voor het scherm zit, ziet mogelijk een nog slechter contrast en verwaterde kleuren.

OLED technologie is ondertussen al bijna tien jaar op de markt, en de prijs is aanzienlijk gedaald, maar het blijft voorbehouden voor het ‘premium’ prijssegment. OLED televisies waren aanvankelijk enkel in 55 en 65 inch beeldformaat beschikbaar maar ondertussen kan je ook 42 en 48 inch modellen kopen, en zelfs 77 en 83 inch! Die kleine maten zijn helaas wel nog relatief duur. Dankzij hun werkingsprincipe leveren ze zo goed als perfect zwart, een enorm contrast, en een zeer ruime kijkhoek. De schermen zijn vaak ook flinterdun. Het belangrijkste nadeel van OLED is dat het gevoelig is voor inbranden, al is dat enkel in relatief uitzonderlijke gevallen een probleem. De nieuwste panelen gebruiken ook heel wat technieken om inbranden tegen te gaan.

In 2022 verscheen ook QD-OLED op de markt, een technologie die de voordelen van OLED en quantum dots combineert. De nieuwe technologie heeft perfect contrast en kijkhoek, is helderder dan OLED, en levert nog intensere kleuren.

Hoe maak je de juiste keuze? Als je budget QD-OLED toelaat, dan is het een absolute aanrader voor film- en gamefans, zeker als je bij verduistering of matig licht kijkt. Neig je meer naar sport en/of kijk je vaak bij veel omgevingslicht dan is een top LCD-model vermoedelijk de beste keuze. Is je budget beperkt of wil je iets kleiner dan 42 inch dan is LCD sowieso de enige optie.

Let overigens goed op bij Samsung's QLED-technologie. Hoewel de naam erg veel lijkt op OLED, is het een LCD-technologie met een verhoogd contrast en betere kleurweergave.

High Dynamic Range

©PXimport

Vonken van vuurwerk, de weerspiegeling van de zon op de oceaan of op een chroom bumper, maar zelfs een zonovergoten stadstafereel… Vind je ook dat die er op een televisie maar erg flauw uitzien? De redenen zijn beperkingen van de televisietechnologie én hoe we beeldinformatie opslaan. High Dynamic Range brengt voor beide problemen een oplossing. Deze nieuwe technologie laat toe om beelden op te slaan met een veel hoger contrast, intensere lichtaccenten, rijkere kleurweergave, en verbeterd schaduwdetail.

Uiteraard moet ook je televisie die nieuwe beelden kunnen weergeven, dat vereist een hogere piekhelderheid, ruimer kleurbereik en sterk contrast. En daar zit afhankelijk van het gekozen model vaak groot verschil op.

Een klassieke SDR LCD-tv haalt ongeveer 250 cd/m². Top LCD-modellen pakken uit met helderheden van 2.000 -1.500 cd/m² en meer, top OLED en QD-OLED haalt 1.000 cd/m², en subtop OLEDs zitten rond de 700-800 cd/m², maar middenklassers halen vaak maar 400 cd/m². Iets gelijkaardig zien we bij het kleurbereik en contrast, waar middenklassers soms maar nipt beter zijn dan oudere SDR televisies. Wil je echt ervaren wat HDR kan betekenen, dan moet je dus uitwijken naar duurdere modellen.

HDR-beelden maken gebruik van bepaalde standaarden. HDR10 is de belangrijkste en wordt gebruikt voor streaming, Ultra HD Blu-ray, en gaming. HLG zal vooral belangrijk worden in live tv. Alle toestellen ondersteunen deze twee standaarden. Daarnaast zijn er HDR10+ en Dolby Vision, twee standaarden die gebruik maken van dynamische metadata en die rekening houden met de specificaties van het scherm om nog betere beelden te creëren.

Bewegingsscherpte

©PXimport

Het is je vermoedelijk al opgevallen dat voorwerpen die snel door het beeld bewegen vaak een vage of dubbele rand hebben. Of dat snelle actiescènes er helemaal wat vaag uitzien. Afgezien van artistieke intentie wordt dit veroorzaakt door een te trage refresh-rate. Gamers zijn bekend met het fenomeen, op duurdere monitoren met hogere refresh-rates is het beeld scherper. Dat is ook het geval bij televisies. Televisies komen met 50 Hz en 100 Hz refresh rate. Verschillende motion interpolation technieken zetten het binnenkomend beeldsignaal om van 24 fps naar 50 of 100 fps in het geval van film of van 50 naar 100 fps in het geval van tv beelden. Zo zie je niet alleen meer detail in het beeld, maar vermijd je ook schokken tijdens panbeelden. Motion interpolation kan wel bepaalde beeldfouten veroorzaken, zoals halo’s rond een bewegend object. Bovendien wordt het effect op de beeldkwaliteit niet door iedereen gesmaakt.

Hou er tijdens je aankoop rekening mee dat bewegingsscherpte recht evenredig is met de prijs. Duurdere modellen leveren duidelijk betere resultaten, iets waar vooral gamers en sportliefhebbers rekening mee moeten houden.

Smart TV

©PXimport

Zo goed als elke televisie is tegenwoordig ‘Smart’. Dat betekent dat hij uitgerust is met een besturingssysteem zoals Android, Tizen of WebOS. Zo kan de tv allerlei toepassingen draaien. De meest gebruikte zijn streaming diensten zoals Netflix, Amazon Prime Video, en YouTube en lokale diensten voor uitgesteld kijken zoals NPO, NLZiet, Kijk TV, en RTL XL. Muziekdiensten zoals Deezer en Spotify zijn ook populair, en alle platforms bieden ook games al mag je daar niet te veel van verwachten.

Niet elk systeem biedt dezelfde app-selectie, en die kan bovendien veranderen, dus als bepaalde apps erg belangrijk voor je zijn, kijk dat dan goed na. De verschillende systemen bieden ook uiteenlopend gebruiksgemak, ook dat test je best zelf uit in de winkel.

We zien ook steeds meer ondersteuning opduiken voor stemassistenten zoals Google Assistent en Amazon Alexa. Alhoewel dat handig is voor zoekopdrachten blijft de klassieke afstandsbediening de belangrijkste manier om je tv te bedienen.

Net een nieuwe televisie gekocht? Lees dan hier hoe je hem best installeert voor optimaal beeld en geluid.

©PXimport

Veelgestelde vragen

Wat is LED tv?

LED tv verwijst naar het gebruik van LEDs als lichtbron in een LCD tv. Vroeger werden hiervoor CCFL tubes (buislampen) gebruikt, maar ondertussen gebruiken alle televisies LED als lichtbron. Een LED tv is dus eigenlijk gewoon een LCD tv.

Wat is QLED?

QLED is geen aparte schermtechnologie maar een van de vele varianten van LCD, met dezelfde voor- en nadelen. De benaming stamt van het gebruik van LEDs en een quantum dot-film in de achtergrondverlichting. Die quantum dots zorgen voor een zeer ruim kleurbereik (tot 97% DCI-P3). QLED schermen kunnen ook zeer helder zijn. Maar, QLED is in dit opzicht niet uniek. Andere LCD varianten (zonder quantum dots) kunnen vergelijkbaar kleurbereik en helderheid leveren, maar QLED blijft wel nipt de winnaar. Tegenover OLED heeft QLED een gelijkaardig kleurbereik, maar wint OLED op contrast en QLED op helderheid.

Wat is het verschil tussen IPS LCD en VA LCD?

Deze twee benamingen verwijzen naar het type van het LCD-paneel zelf. IPS panelen leveren een betere kijkhoek maar een matig contrast. VA panelen leveren een beter contrast maar een matige kijkhoek. De beste keuze hangt af van je kijkomgeving. In een doorsnee huiskamer met veel omgevingslicht en zitplaatsen die een ruime kijkhoek innemen is IPS de betere keuze. Kijk je vanuit een beperkt aantal posities en bij weinig omgevingslicht, dan is het betere contrast van VA niet te versmaden.

Wat is het verschil tussen Edge LED en Direct LED?

Bij een Edge LED tv zitten de LEDs van de achtergrondverlichting in de zijkant van het scherm. Bij de Direct LED televisies zitten de LEDs achter het het scherm. Daardoor hebben ze een wat dikker profiel. Ze zijn ook vaak goedkoper, tenzij de achtergrondverlichting heel veel LEDs gebruikt, die modellen zijn net duurder. Beide types kunnen gebruik maken van local dimming om het contrast te verbeteren.

Wat is Local Dimming?

Local Dimming is een techniek om het contrast van een LCD tv te verbeteren. De achtergrondverlichting wordt onderverdeeld is verschillende zones die apart aangestuurd worden. Zijn er te weinig zones (zoals bij een Edge LED of Direct LED met weinig LEDs) dan riskeer je zonegrenzen te zien in het beeld. Local Dimming werkt daarom het best met Direct LED tv’s die erg veel LEDs gebruiken, en dus veel zones hebben (van 100 tot ongeveer 500 zones). Dergelijke modellen noemen we Full Array Local Dimming tv’s (FALD).

Hoe werkt OLED en hoe is dat anders dan LCD?

OLED is een emissieve technologie: elke pixel is zijn eigen lichtbron en wanneer die uitgeschakeld wordt geeft hij geen licht. Daarom heeft een OLED een bijna oneindig contrast. LCD daarentegen is een transmissieve technologie: een pixel laat al dan niet het licht van de achtergrondverlichting door. Het licht perfect afstoppen is helaas onmogelijk, waardoor de zwartwaarde en bijgevolg ook het contrast daalt.

Hoe werkt QD-OLED en wat is het verschil met OLED

QD-OLED combineert de voordelen van quantum dots (zoals in QLED) en OLED. Deze nieuwe technologie is net zoals OLED emissief. Elke pixel geeft zelf licht en kan perfect uitgeschakeld worden, en dat resulteert in perfect contrast. Maar waar OLED een kleurfilter gebruikt om kleuren te creëren, gebruikt QD-OLED een conversielaag van quantum dots. Daardoor is de technologie efficiënter, heeft ze een bijna perfecte kijkhoek, en levert ze een ruimer kleurbereik en helderdere, intensere kleuren dan OLED.

Is inbranden een belangrijk probleem op OLED?

OLED schermen kunnen gevoelig zijn voor inbranden. Wanneer een beeld gedurende lange tijd onveranderd op het scherm staat (zender logo’s, de interface van games) is het mogelijk dat je na lange tijd een ‘nabeeld’ blijft zien in het scherm. Dit was vooral bij de eerste generaties een probleem, maar fabrikanten bouwen verschillende mechanismes in om dit zo veel mogelijk tegen te gaan. Testen tonen aan dat enkel zeer extreem gebruik duidelijk aanleiding geeft tot permanent inbranden (televisie die bijna 24/7 aan staat op dezelfde zender bijvoorbeeld.) Bij normaal dagelijks gebruikt lijkt het risico beperkt.

Is 4K nuttig? En hoe zit het dan met 8K?

Dat hangt af van je kijkafstand en schermformaat, maar als algemene richtlijn kunnen we meegeven dat je in een gemiddelde woonkamer en met schermformaten groter dan 50 inch absoluut voordeel haalt uit een 4K model. Hou er wel rekening mee dat je voor het beste resultaat ook het best mogelijke beeldmateriaal moet gebruiken. Wie altijd naar DVD kijkt zal maar heel weinig voordeel uit zijn 4K tv halen, ongeacht kijkafstand of schermformaat. Maar met echte 4K content is het resultaat vaak erg indrukwekkend.

De nieuwste topmodellen komen nu met 8K resolutie, en daarvan is de meerwaarde erg beperkt (en soms onbestaand). Bovendien zal het nog lang wachten zijn op 8K content.

Ik lees dat sommige fabrikanten 2000 Hz refreshrate bieden! Hoe kan dat?

Naast de eigenlijke refreshrate van het paneel (50 of 100 Hz) gebruiken fabrikanten nog andere technieken om bewegende beelden scherper te maken. Een voorbeeld is Black Frame Insertion waarbij tussen elke frame het beeld heel kort zwart gemaakt wordt. Een gevorderde variant is Backlight Scanning. Daarbij wordt de achtergrondverlichting onderverdeeld in segmenten die om beurt heel kort zwart worden wanneer de tv een nieuw frame op het scherm zet. Zo kan een paneel met refresh rate van 100hz gemarket worden als 1.000 Hz omdat het een Backlight Scanning van 10 segmenten gebruikt.

Wat is het verschil tussen statische metadata (HDR10) en dynamische metadata (HDR10+ en Dolby Vision)?

HDR beeldmateriaal kan helderheden tot 10.000 nits bevatten. Er is echter geen enkele televisie die deze helderheid kan weergeven. Om dat op te vangen voert de televisie een stap uit waarbij hij de helderheid van het binnenkomende beeldsignaal mapt op zijn eigen maximale helderheid. Die stap noemen we tonemapping. Om de tv te helpen bij die stap levert het HDR-signaal aan het begin van de film metadata aan die de tv vertelt wat de gemiddelde helderheid en de piekhelderheid is. Die data is geldig voor de volledige film. Varieert de helderheid gedurende de film echter sterk, dan kan dat er toe leiden dat sommige beelden te donker worden weergegeven of dat highlights uitgevlakt worden.

Om dat op te lossen gebruiken HDR10+ en Dolby Vision dynamische metadata. Dat betekent dat de metadata in de film per scène of zelfs per beeld anders kan zijn. De televisie beschikt dan over veel meer informatie om de beelden zo goed mogelijk weer te geven. Highlights en schaduwnuance blijven beter bewaard. Het belang van dynamische metadata is des te groter op middenklasse televisies vermits daar de tonemapping stap een veel groter verschil moet overbruggen tussen het binnenkomende signaal en de capaciteiten van de televisie.

Inloggen met enkel een wachtwoord blijft riskant. Steeds vaker stappen diensten daarom over op tweestapsverificatie of op volledig wachtwoordloos inloggen. In combinatie met een fysieke beveiligingssleutel leveren beide een nog robuustere bescherming op. Hoe werkt dit precies en wat zijn enkele concrete mogelijkheden?

We hoeven je niet meer uit te leggen dat inloggen met alleen een wachtwoord niet veilig is, zeker niet als je hetzelfde eenvoudige wachtwoord bij meerdere diensten gebruikt. Een wachtwoordbeheerder als Bitwarden helpt je wel complexere en verschillende wachtwoorden te gebruiken, maar de zwakheden blijven: wachtwoorden kunnen via phishing worden onderschept, bij een datalek buitgemaakt of met brute-force achterhaald. Daarom winnen alternatieve loginmethodes aan populariteit. Denk aan tweestapsverificatie, waarbij je naast je wachtwoord nog een extra factor gebruikt, zoals een code of biometrie, en aan wachtwoordloos inloggen, een methode op basis van een cryptografisch sleutelpaar. Beide methoden verhogen de beveiliging, maar met een fysieke beveiligingssleutel kun je het nog veiliger maken.

Fysieke sleutel

Zo’n fysieke sleutel is een stukje hardware van doorgaans zo’n 4 cm lang en 2 cm breed, enkele mm dik en met een gewicht van circa 4 gram. Er bestaan ook wel kleinere sleutels in de vorm van een usb-c-dongel, die nauwelijks uitsteken uit de poort van een computer. Verderop bekijken we enkele concrete, uiteenlopende toepassingen, maar hoe werkt zo’n sleutel eigenlijk?

Wanneer je een sleutel voor het eerst koppelt aan een dienst of account, wordt er een cryptografisch sleutelpaar aangemaakt. De private sleutel blijft altijd veilig in een aparte chip van de beveiligingssleutel, terwijl de publieke sleutel naar de server van de betreffende dienst wordt doorgestuurd. Wanneer je vervolgens inlogt op de site, vraagt de server via je browser de sleutel om een cryptografische handtekening te zetten.

Veiligheid

De sleutel checkt daarbij welke domeinnaam in de browser actief is, bijvoorbeeld account.google.com, en zet de handtekening alleen als dit overeenkomt met het domein waarvoor je de sleutel eerder hebt geregistreerd. Daardoor is het systeem nagenoeg phishing-bestendig, in tegenstelling tot bijvoorbeeld sms- of OTP-codes. Zo’n code kun je immers ook op een valse site intypen, waarna een aanvaller deze meteen kan doorsturen naar de echte site. Bij wachtwoorden, sms en OTP bestaan bovendien gedeelde geheimen, zoals codes of hashes, die bij een datalek gestolen kunnen worden, terwijl er bij een fysieke sleutel zelfs bij een serverdatalek niets bruikbaars te halen valt. Een smartphone kan bovendien malware bevatten of gestolen worden, waardoor een aanvaller toegang kan forceren; een fysieke sleutel daarentegen bewaart de geheime sleutel veilig in een niet-uitleesbare chip.

Nadelen

Zo’n fysieke sleutel geldt dus als een van de veiligste methoden, al zijn er ook enkele praktische nadelen. Zo moet je de sleutel bij je hebben tijdens het inloggen en bij verlies of diefstal riskeer je buitengesloten te raken als je geen back-up hebt, bijvoorbeeld in de vorm van back-upcodes of een tweede, veilig bewaarde sleutel. Bovendien ondersteunen nog niet alle sites of diensten zo’n sleutel. Op onder meer www.kwikr.nl/f2sup en www.kwikr.nl/yubisup vind je wel lijsten met diensten die via een of ander protocol inloggen met een fysieke sleutel ondersteunen. Tot slot kost een sleutel ook wel iets: tussen de 30 en 80 euro, afhankelijk van de ondersteunde functies en standaarden.

Inloggen via 2FA

We weten nu hoe een sleutel eruitziet, hoe die werkt en waarom die zo veilig is. Dat volstaat om er zelf mee aan de slag te gaan, in verschillende scenario’s en met diverse protocollen. In dit artikel gebruiken we een YubiKey 5(C) NFC die ongeveer 65 euro kost, maar je kunt ook andere sleutels inzetten zolang ze de vereiste protocollen ondersteunen. Sleutels die enkel FIDO U2F en FIDO2 ondersteunen, zijn al verkrijgbaar vanaf 15 euro.

Laten we als voorbeeld starten met de sleutel als tweede factor bij een Facebook-account. Hiervoor volstaat een sleutel met FIDO U2F, al accepteren niet alle diensten U2F. Zo vereisen Apple en Microsoft in dit geval een FIDO2-sleutel.

Meld je aan bij je Facebook-account via https://accountscenter.facebook.com. Ga in Accountinstellingen naar Wachtwoord en beveiliging. Open Tweestapsverificatie en selecteer je Facebook-account. Na het invullen van een verificatiecode via mail kies je de gewenste methode. Klik op Beveiligingssleutels en bevestig met Doorgaan. Na de controle van de beveiligingscode klik je op Beveiligingssleutel registreren. Selecteer Beveiligingssleutel, druk op Volgende en OK. Plaats de sleutel, raak deze even aan en klik opnieuw op OK. Bevestig ten slotte met je wachtwoord zodat de sleutel als tweede factor wordt toegevoegd.

2FA in Bitwarden

Zolang je nog met wachtwoorden werkt, is een wachtwoordbeheerder sterk aan te raden. Een degelijke en gratis te gebruiken tool is Bitwarden. We gaan ervan uit dat je deze hebt gedownload en geïnstalleerd (via www.kwikr.nl/bwpers; beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en dat je een Bitwarden-account hebt aangemaakt. Handig is ook de Bitwarden-browserextensie, die automatisch invullen en opslaan van wachtwoorden in je browser veel eenvoudiger maakt, maar daar gaan we hier niet verder op in. We bekijken hier namelijk vooral het koppelen van je fysieke sleutel aan je Bitwarden-account.

Meld je aan op https://vault.bitwarden.com. Open Instellingen en kies Beveiliging. Ga naar het tabblad Tweestapsaanmelding en klik op Beheren bij FIDO2 WebAuthn. Vul je Bitwarden-hoofdwachtwoord in en voer bij Naam een korte beschrijving van de sleutel in. Plaats je sleutel (via usb of NFC) en klik op Sleutel lezen. Als de sleutel om een pincode vraagt, vul je die in en raak je de sleutel kort aan. Bevestig met OK en klik op Opslaan zodat de sleutel wordt toegevoegd. Op dezelfde manier kun je ook een andere sleutel als reserve koppelen (zie ook verderop ‘10 Voorzorgsmaatregelen’). Bij het inloggen, ook via de Bitwarden-app, moet je nu naast je wachtwoord ook je sleutel gebruiken.

Inloggen met passkey

Steeds meer diensten ondersteunen wachtwoordloze aanmeldingen via toegangssleutels, oftewel passkeys. Wil je hiervoor je fysieke sleutel gebruiken, dan moet deze FIDO2/WebAuthn ondersteunen, waarbij de private sleutel van het cryptografische sleutelpaar op de sleutel zelf wordt bewaard. Om in te loggen hoef je de sleutel enkel te plaatsen of via NFC op je smartphone te gebruiken, als dit wordt ondersteund, en daarna te bevestigen met pincode en aanraaksensor. Kortom, je sleutel wordt je loginmiddel. We tonen dit met een Google-account.

Log in via https://myaccount.google.com. Ga naar Beveiliging en klik bij Inloggen bij Google op Tweestapsverificatie. Klik indien nodig op Tweestapsverificatie aanzetten. Voeg desgewenst een telefoonnummer toe en klik bij Toegangssleutels en beveiligingssleutels op Beveiligingssleutel toevoegen. Klik vervolgens op + Toegangssleutel maken en kies Ander apparaat gebruiken. Selecteer in het pop-upvenster Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK. Plaats nu de sleutel en voer de pincode in, of maak een nieuwe aan als de sleutel nieuw of gereset is. Bevestig met OK en raak de sleutel kort aan. De sleutel staat nu in de lijst met toegangssleutels in je Google-account.

Wanneer je je daarna bij Google afmeldt en opnieuw aanmeldt, zul je merken dat je je wachtwoord – op ondersteunde browsers en platformen – niet meer hoeft in te geven en met de sleutel kunt aanmelden. Google acht deze methode namelijk veilig genoeg. Wil je dit toch niet, open dan opnieuw Beveiliging, klik bij Inloggen bij Google op Wachtwoord overslaan als dat mogelijk is en schakel deze optie uit. Je sleutel fungeert dan enkel nog als tweede factor, waarvoor in principe FIDO U2F volstaat.

Passkey bij Microsoft

Bij veel diensten werkt het koppelen vergelijkbaar als bij Google. We tonen je wel kort hoe je een beveiligingssleutel inzet in een wachtwoordloze oplossing bij Microsoft, die hiervoor een wat eigenzinnige werkwijze en terminologie hanteert.

Meld je aan via https://account.microsoft.comen open Beveiliging. Klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Selecteer Gezicht, vingerafdruk, pincode of beveiligingssleutel en kies Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK, plaats de sleutel, voer desgevraagd de pincode in en raak de sleutel aan. Klik opnieuw op OK, geef de sleutel een naam en bevestig met Volgende en OK. De sleutel verschijnt nu in de lijst bij Een wachtwoordcode gebruiken (waar je hem ook kunt hernoemen of verwijderen). Je kunt de sleutel vanaf nu als tweede inlogfactor inzetten, ook op andere apparaten.

Wil je de sleutel volledig wachtwoordloos gebruiken, dan verplicht Microsoft je eerst de Microsoft Authenticator-app te installeren en hier via de plusknop je Microsoft-account toe te voegen. Klik daarna op je accountpagina in de rubriek Beveiliging op Inschakelen bij Account zonder wachtwoord en druk op Volgende. In de Authenticator-app verschijnt nu een melding die je bevestigt met Goedkeuren, waarna op de website wordt gemeld dat je wachtwoord is verwijderd. Voortaan kun je ook zonder wachtwoord inloggen, met je beveiligingssleutel.

Lokaal Windows-account

Het leek veelbelovend: open je in Windows de Instellingen en ga je naar Accounts / Aanmeldingsopties, dan zie je wellicht Beveiligingssleutel staan. Voor lokale of persoonlijke Microsoft-accounts werkt dit helaas niet. Dit blijkt enkel mogelijk bij zakelijke Active Directory- of Entra ID-accounts.

Heb je een compatibele Yubico-sleutel, zoals de YubiKey 5(C) NFC, dan kun je deze wel als tweede inlogfactor gebruiken voor een lokaal Windows-account. Hiervoor heb je de gratis tool Yubico Login for Windows nodig (www.kwikr.nl/yubilogin). Zorg wel dat je de gebruikersnaam en het wachtwoord van het lokale account kent. Installeer de tool en herstart Windows. Meld je daarna aan met je lokale account via de optie Yubico Login en start de app Login Configuration als administrator. Gemakshalve kun je Express configuration kiezen. Plaats de sleutel en volg de instructies (zie ook www.kwikr.nl/yubiwin). Bewaar de herstelcode zorgvuldig. Voor de gekozen gebruiker is voortaan naast gebruikersnaam en wachtwoord ook de beveiligingssleutel vereist.

Je kunt een YubiKey ook als tweede factor inzetten voor je Windows-login.

Inloggen met TOTP

Als je beveiligingssleutel ook OATH-TOTP ondersteunt (Initiative for Open AuTHentication - Time-based One-Time Password), kun je die gebruiken om een eenmalige code te genereren, net als met authenticator-apps van Google, Microsoft, Proton of Authy. Veel apps en diensten ondersteunen deze 2FA-methode.

We nemen Dropbox als voorbeeld. Meld je aan op www.dropbox.com, klik op je profielicoon rechtsboven, kies Instellingen en open het tabblad Beveiliging. Schakel Tweestapsverificatie in, selecteer Authenticatie-app en druk op Verzenden. Je ziet nu een QR-code en de bijbehorende geheime sleutel.

Download en installeer vervolgens de gratis app Yubico Authenticator (www.kwikr.nl/yubiauth). Start de app, plaats je beveiligingssleutel en open Accounts. Klik op Add account en kies Scan QR code als je een camera hebt, of voer de geheime code handmatig in bij Secret Key. Vul bij Issuer bijvoorbeeld Dropbox in en bij Account name het e-mailadres van je Dropbox-account. Bevestig met Save. In de app verschijnt een cijfercode die je op de Dropbox-site invult bij Bevestigingscode. Noteer de herstelcodes, bewaar ze goed en rond af met Voltooien.

Bij het aanmelden op Dropbox tik je eerst je wachtwoord in en daarna de actuele eenmalige code die je in Yubico Authenticator bij je Dropbox-account ziet.

Challenge/Response

Tot slot tonen we je nog de challenge-response-methode. Hierbij genereert een dienst of app een willekeurige wiskundige vraag (challenge) in de vorm van een bitreeks. Deze gaat naar je beveiligingssleutel, die de overeenkomstige cryptografische response berekent en terugstuurt. Als de codes overeenkomen, krijg je toegang. We lichten dit kort toe voor de gratis wachtwoordbeheerder KeePassXC (www.keepassxc.org; Windows, macOS, Linux) om een lokaal bewaarde wachtwoordkluis te openen.

Verschillende sleutels ondersteunen deze methode, waaronder de meeste YubiKeys. Download en installeer voor zo’n sleutel eerst de gratis YubiKey Manager (zie kader ‘Sleutelbeheer’). Start de app, ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response, klik op Generate voor de geheime sleutel, zet eventueel een vinkje bij Require touch voor extra veiligheid en sluit af met Finish.

Open vervolgens KeePassXC en laad je database. Ga naar Database / Database beveiliging, kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen, selecteer het juiste slot van je geplaatste sleutel en bevestig met OK. Voortaan is je wachtwoordkluis enkel toegankelijk met je wachtwoord en je beveiligingssleutel.

Sleutelbeheer

Beschik je over een beveiligingssleutel, dan zul je vroeg of laat de beheertool van de producent nodig hebben. Als voorbeeld nemen we de YubiKey Manager (www.kwikr.nl/yuman), die je het best als administrator opstart. Hiermee kun je functies of interfaces uitschakelen (OTP, FIDO U2F, FIDO2, OpenPGP, PIV en OATH), een pincode instellen of resetten voor FIDO2 of PIV, statische wachtwoorden of OTP-slots programmeren en certificaten beheren in PIV-modus (smartcardfunctie).

In de beheertool kun je ook specifieke protocollen uitschakelen, mocht je dat willen (hier: YubiKey Manager).

Voorzorgsmaatregelen

In het artikel hebben we al, ook tussen de regels door, enkele tips gegeven om (veiligheids)problemen te vermijden. We sommen ze kort nog even op.

Zo registreer je best altijd twee fysieke sleutels bij elke dienst, zodat je bij verlies of diefstal via de back-upsleutel toegang behoudt. Bewaar deze op een veilige plaats en test af en toe of de sleutel nog werkt. Activeer daarnaast bij elke dienst een alternatieve 2FA- of noodmethode, zoals TOTP-toegang via een authenticator-app, en druk back-upcodes af die je veilig bewaart. Zo kun je ook zonder sleutel nog aanmelden, al is dit wat minder robuust. Tot slot, ook al beschermt een beveiligingssleutel je technisch goed tegen phishing, blijf alert. Krijg je bijvoorbeeld een onverwachte vraag om de PIN-code van je sleutel in te voeren, wees dan op je hoede.

Tefal lanceert een compact model tosti-ijzer dat met allerlei extra platensets te gebruiken is voor allerlei gerechten: van panini's en wafels in allerlei vormen en maten tot aan donuts en madeleines. Is de Snack Collection echt zo veelzijdig? ID.nl ging ermee aan de slag.

Tafelgrills en tosti-apparaten zijn in bijna elk huishouden te vinden. Vaak gaat het om apparaten met een geribbelde grillplaat boven en onder, waar je je tosti tussen legt om die een paar minuten erna bruin en krokant uit te halen, met een lekker warme vulling. Het zijn eenvoudige apparaten die goed zijn in waarvoor ze ontwikkeld zijn. Meer dan je tosti erin maken kan vaak niet. Tefal komt nu met de compacte Snack Collection, een apparaat dat je koopt met twee bijgeleverde typen grillplaten en nog eens kunt uitbreiden door losse sets erbij te kopen.

©Saskia van Weert

Testexemplaar en meegeleverde platen

Ter review ontving de redactie een blauw testmodel, voorzien van twee grill/panini-platen (één boven, één onder in het apparaat) en twee platen om Brusselse wafels mee te maken. De Snack Collection is met zijn 28,5 centimeter breedte, 20,6 centimeter lengte en 34,5 centimeter hoogte een betrekkelijk klein apparaat dat makkelijk op te bergen is. Het snoer is aan de onderkant op te bergen, er zit een aan-uitknop aan de voorzijde, net als een vergrendeling om het ijzer op slot te zetten. Ook zit er een lampje aan de voorzijde dat groen oplicht als het apparaat is voorverwarmd. Hij heeft een vermogen van 700 watt en een maximale temperatuur van 230 graden. De temperatuur is niet handmatig in te stellen.

©Saskia van Weert

Inhoud van de doos en wisselen van platen

In de machine zit al een set grillplaten. Verder vind je in de doos twee verpakkingen die nog het meest doen denken aan videobandhoezen van vroeger. Ze zijn van harde kunststof en gaan wat lastig open. De ene doos is uiteraard leeg, want daar zaten de panini-platen in, maar we vinden er wel een receptenboekje in. In de andere doos zit de uitbreiding; in ons testexemplaar zijn dat de wafelplaten. De platen zijn los te halen uit de machine via een knopje boven en onder, en de platen kunnen er op maar één manier in vastklikken. Je kunt ze dus niet verkeerd bevestigen. Ze mogen in de vaatwasser; de machine zelf uiteraard niet.

©Saskia van Weert

Gebruik en bediening

Zoals wel vaker bij dit type apparaten is de werking enorm simpel. Je bevestigt de gewenste platen in de machine, doet de stekker in het stopcontact en zet hem aan. Dan wacht je tot het groene lampje aangaat, open je de machine, doe je je gerecht erin, sluit je alles weer netjes en wacht je tot je eten klaar is. Eet smakelijk!

©Saskia van Weert

Test: tosti's

De bijgeleverde grill/panini-plaat is net wat te klein voor een reguliere tosti van boterhammen uit de supermarkt; het korstje steekt net wat boven de plaat uit. Maar dat bleek voor het resultaat niet uit te maken: alle geteste tosti’s kwamen prima uit de Tefal. Opwarmen duurde wel wat lang, ongeveer 4 minuten.

Lees ook: Gezonde tosti’s om de hele middag op door te gaan

Test: panini

De test met een panini had wat voeten in de aarde. De supermarkten in onze woonplaats verkochten geen panini-broodjes, maar een XL-shop in een andere plaats wel. Panini-broodjes zijn hoger dan normale afbakbroodjes en standaard voorzien van grillstrepen. Het deksel van de Snack Collection moest wel wat worden aangedrukt om de machine te kunnen sluiten met de vergrendeling, maar ook dat verliep verder prima.

Schoonmaken en opbergen 

De platen komen weer brandschoon uit de vaatwasser en klikken makkelijk vast in het apparaat. Door de betrekkelijk kleine afmetingen van dit keukenapparaat is het makkelijk op te bergen.

©Tefal

Uitbreidingssets (assortiment)

Dan de uitbreidingssets. Deze hebben we niet kunnen testen, maar zijn uiteraard te bekijken via de site van Tefal. Er is een aantal platen voor tosti’s in bijzondere vormen, zoals een schelpvorm of juist meteen als driehoek. Verder zijn er onder meer vormen voor bagels te verkrijgen. Tefal mikt duidelijk op een internationaal publiek, want er is ook een vorm voor madeleines (Franse zoete cakejes) verkrijgbaar.

Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil maken. In de test leverde het apparaat nette resultaten op: tosti's kwamen goed uit de grill en panini's lukten eveneens prima na het sluiten met de vergrendeling. De platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en kunnen in de vaatwasser. Dankzij het kleine formaat en het opbergsysteem voor het snoer is het toestel eenvoudig weg te zetten. Het apparaat heeft een vermogen van 700 watt, een maximale temperatuur van 230 graden en een indicatielampje dat aangeeft wanneer voorverwarmen is voltooid.

Aandachtspunten: het grillvlak is aan de krappe kant voor standaardboterhammen, de opwarmtijd ligt rond de 4 minuten en de temperatuur is niet handmatig regelbaar. De uitbreidingsmogelijkheden zijn groot (onder meer wafels, donuts, madeleines en bagels), maar deze extra platen zijn in deze test niet inhoudelijk beoordeeld.

Per saldo is de Snack Collection een praktisch en ruimtebesparend apparaat voor de liefhebbers van tosti's die ook graag eens experimenteren met andere bereidingen.