Heb jij Windows 11 al te pakken? Sinds oktober 2021 kunnen pc-gebruikers upgraden naar het nieuwe besturingssysteem van Microsoft. Je kunt inmiddels ook Windows 11-laptops kopen. Maar wat is er nieuw? Kun je überhaupt upgraden? En wat is er met die TPM-chip die je nodig hebt? Hier vind je alles wat je moet weten over Windows 11.

Windows 11: toch een opvolger voor Windows 10

Apetrots was Microsoft bij de aankondiging van Windows 10: het zou de allerlaatste Windows-versie worden, niet omdat het bedrijf ermee ophield, maar omdat kleine updates de toekomst waren. En plots was daar het grote nieuws: tóch een nieuwe versie, en wel Windows 11. 

En dat heeft nogal wat implicaties. Zo zijn er aanvullende systeemeisen, waardoor niet elke pc die Windows 10 draait ook geüpgraded kan worden. En hoewel de upgrade naar Windows 10 voor verreweg de meeste gebruikers soepeltjes verliep, waren er toch genoeg mensen die tegen problemen aanliepen - ook dat zal bij de Windows 11-upgrade niet anders zijn. 

©PXimport

Windows 11: wat is er nieuw? 

Maar wat is er eigenlijk nieuw aan Windows 11? Ten eerste heeft het besturingssysteem een nieuw likje verf gekregen. De tegels die Microsoft in Windows 8 introduceerde zijn verdwenen. Daarmee oogt het systeem ook meteen wat minder klinisch; op de redactie vonden we het een beetje een mix tussen Windows 7 en Windows Vista, maar dan wel met het beste van beide werelden. Niet verkeerd dus, al blijft dat een kwestie van smaak. 

Onder de motorkap is meer veranderd. Zo zijn functies rondom het aanraakscherm minder belangrijk gemaakt dan in Windows 8(.1) en 10 het geval was. In Windows 11 is het mogelijk om Android-apps te draaien: handig voor degenen die toch op een touchscreen werken. Verder zit Microsoft Teams flink diep in het besturingssysteem gebouwd, en krijgt de Edge-browser een grote update. 

Meer over de nieuwe functies van Windows 11 vind je in dit artikel. 

Benieuwd naar de extra functies binnen Windows 11? Die vind je hier. 

Is mijn PC geschikt voor Windows 11? 

Met de extra systeemeisen is het nog helemaal niet zeker dat je je Windows 10-machine op 5 oktober zomaar kunt upgraden. Oude pc's en laptops kunnen tegen het processor-probleem aanlopen: in eerste instantie is een 8e-generatie Intel Core-chip nodig, of een Ryzen 2000 of hoger. Het kan zomaar zijn dat die lijst nog wordt uitgebreid, maar een relatief nieuwe processor is voorlopig dus nog wel een vereiste. 

Microsoft lanceert binnenkort een tool waarmee je kunt checken of jouw pc geschikt is voor Windows 11, de PC Health Check App. Hier lees je daar meer over. 

Windows 11: de TPM-chip

Er is veel te doen over de TPM-chip die je nodig het om Windows 11 te kunnen draaien. TPM staat voor Trusted Platform Module. Simpel gezegd gaat het om een chip die allerlei veiligheidszaken voor zijn rekening neemt. Microsoft vereist officieel een TPM2.0-chip in combinatie met Secure Boot. 

Er zijn wel wat omwegen te vinden om toch Windows 11 te kunnen draaien zonder de strenge systeemeisen, maar in hoeverre de ondersteuning dan volledig is, is altijd afwachten. 

Meer over TPM en de zin en onzin van de chip lees je in dit artikel. 

©PXimport

Windows 11 installeren

Wil je alvast aan de slag met Windows 11? Dat kan, ook als je de upgrade nog niet automatisch binnenkrijgt! Via het Windows Insider-programma kun je een eerste versie van het besturingssysteem downloaden. Houd wel even een paar dingen in het achterhoofd. 

Let er wel op dat vroege versies van besturingssystemen zoals deze kunnen nog wat buggy kunnen zijn, en vastlopers of crashes zijn niet helemaal uit te sluiten. Maak dus altijd een goede back-up voor je de upgrade uitvoert. 

In dit artikel lees je hoe je jezelf aanmeldt voor het Windows Insider-programma en Windows 11 downloadt en installeert. 

Windows 11: nu al een nieuwe pc of laptop kopen?

Windows 11 draait dus niet zomaar op pc's en laptops die nu op Windows 10 draaien. Als jouw apparaat niet aan de systeemeisen voldoet, kun je beslissen om nu alvast een nieuwe te kopen. Dan weet je zeker dat je in oktober de upgrade kunt uitvoeren. 

Maar is dat wel nodig? En is het überhaupt wel een goed idee, nu alles nog ietwat vaag is? In dit artikel zetten we de voors en tegens op een rijtje. 

Windows 11: schone installatie

Als je gaat upgraden naar Windows 11, worden je bestanden en instellingen netjes meegenomen. Althans, als je dat wil. Je kunt er ook voor kiezen om met een schone lei te beginnen. Dat heet een schone installatie: het oude systeem wordt overschreven en het nieuwe wordt zonder poespas geïnstalleerd. 

Het nadeel hiervan is duidelijk: alle programma's, bestanden in instellingen die je niet in een back-up hebt staan, zijn voorgoed verdwenen. Het grote voordeel is dat alle nutteloze, vertragende bestanden van je pc of laptop worden gehaald. Je machine is opeens weer bijna net zo snel als toen 'ie uit de winkel kwam. 

In dit artikel lees je meer over de voors en tegens van een schone installatie, en hoe je hem uitvoert.

©PXimport

Windows 11: BIOS, Veilige Modus en God Mode

Het is altijd handig om te weten hoe je in het BIOS van je systeem komt, en hoe je je apparaat in de veilige modus opstart, maar helemaal na een systeemupgrade - het is immers niet helemaal uitgesloten dat er dingen verkeerd gaan. Het binnenkomen van je BIOS hangt een af van het moederbord dat je in je pc of laptop hebt zitten. Voor de Veilig Modus geldt dat dat voor elk apparaat hetzelfde is. 

God Mode is de ietwat overdreven benaming voor een instellingenmenu waarin je zaken kunt aanpassen die voor een gewone gebruiker niet bereikbaar zijn. Door de functie aan te zetten wordt een map aangemaakt met snelkoppelingen naar geavanceerde instellingen. Ook in Windows 11 kun je de functie weer activeren. 

Hoe je het BIOS binnenkomt, vind je in dit artikel. 

Hoe je de Veilige Modus inkomt lees je hier. 

Hoe je God Mode activeert is hier te vinden. 

Windows 11: het contextuele menu

Rechtsklikken op een bestand of map binnen Windows geeft je toegang tot een hoop functies, dat weet elke pc-gebruiker. Dit 'contextuele menu' is in Windows 11 iets anders ingedeeld, zoals dat bij de meeste Windows-versies het geval was. Wat moet je weten over het nieuwe 'rechtermuisknopmenu'? En waarom is eigenlijk alles weer veranderd? Je leest het in het artikel Menuknoppen in Windows 11. 

Windows 11: schermtoetsenbord

Hoewel Windows 11 niet net zo erg als zijn voorgangers (en dan vooral Windows 8) leunt op mogelijk gebruik via een touchscreen, zijn de handige aanraakfuncties zeker niet verdwenen. Een van de belangrijkste functies is het schermtoetsenbord. In Windows 11 kun je dat toetsenbord behoorlijk goed aan je eigen wensen aanpassen. Hoe je dat doet lees je in het artikel over het schermtoetsenbord in Windows 11. 

Windows 11: screenshot maken

Een screenshot maken doe je met de knop Print Screen op je toetsenbord, dat weten we allemaal. Maar er zijn tegenwoordig ook andere manieren om (een deel van) je scherm te delen of te bewaren. Ook in Windows 11 heb je verschillende opties. Meer daarover vind je in het artikel over screenshots maken in Windows 11. 

Windows 11: Microsoft Start

Samen met Windows 11 rolt Microsoft een nieuwe functie uit, genaamd Microsoft Start. Dat is een soort persoonlijke nieuwsfeed, vergelijkbaar met wat het bedrijf ooit met MSN probeerde, en wat bijvoorbeeld Google al langer doet op smartphones. Microsoft leert welke onderwerpen je interessant vindt en geeft je op basis daarvan een lijst met nieuws en andere artikelen die je misschien wel wil lezen. 

Microsoft Start is ingebouwd in Windows 11. De basisversie van Start vind je op de website van MSN. Ook is er een stand-alone app voor je smartphone. Je leest er meer over in het artikel over Microsoft Start. 

©PXimport

Privacy- en beveiligingsinstellingen in Windows 11

Windows 11 is uitgerust met de nodige instellingen voor het beheer van je privacy en de beveiliging van de computer. Zorg ervoor dat je de controle houdt over je persoonlijke gegevens en zelf bepaalt in hoeverre Windows 11 zicht heeft op je computergebruik. We loodsen je door de belangrijkste privacy- en beveiligingsinstellingen.

Zo laat je Windows 11 gewoon op Windows 10 lijken

Het is geen geheim dat Windows 11 er heel anders uitziet dan Windows 10. Voor sommige mensen kan zo’n overstap voor onoverzichtelijkheid zorgen. Daarom kan het een goed idee zijn om Windows 11 iets meer op Windows 10 te laten lijken. Met deze stappen moet dat lukken.

Problemen met je tweede monitor oplossen in Windows 11

Een tweede monitor aansluiten op je pc is niet ingewikkeld, maar het kan voorkomen dat het extra scherm niet wordt herkend. Er zijn uiteraard wat standaardstappen die je kunt zetten als hardware niet goed werkt. In het geval van een monitor, kun je controleren of de stekker er wel goed in zit. Ook kun je je pc een keer opnieuw opstarten, in de hoop dat je beeldscherm dan wel herkend wordt. Maar als dat allemaal niet lukt? 

©PXimport

Windows 11 personaliseren

Ben je recent overgestapt van Windows 10 naar Windows 11, dan zal het je direct opvallen dat het nieuwe besturingssysteem er net even wat anders uitziet. Vooral aan de taakbalk moeten veel Windows-gebruikers wennen. Ben je toch niet helemaal tevreden over hoe Windows 11 eruitziet, dan kun je het besturingssysteem personaliseren. Wij geven vier tips.

Windows 11: Taakbalk vergroten

Over de taakbalk gesproken: die kun je aanpassen. De taakbalk staat sinds de laatste Windows-versie in het midden, maar die kun je gemakkelijk weer naar de linkerkant schuiven, net zoals in Windows 10. Met deze hacks kun je de taakbalk ook vergroten.

Programma's verwijderen in Windows 11

Je Windows 11-computer schoonhouden hoeft geen lastige taak te zijn. Maar het is wel slim hier wat tijd aan te besteden. Regelmatig Windows 11 programma’s verwijderen die je niet nodig hebt is in elk geval iets dat kan helpen je computer lekker snel te houden en ruimte vrij te maken. In dit artikel lees je hoe je dat doet. 

Windows 11: Standaardbrowser instellen

Heb je Windows 11 net op je pc gezet, dan kun je niet om Edge heen, de browser van Microsoft zelf. Hoewel Edge draait op Chromium van Google en daarmee een beetje lijkt op Chrome, gebruik je misschien liever toch daadwerkelijk de browser van Google. Of natuurlijk een van de andere populaire browsers. Hoe kun je in Windows 11 een standaardbrowser instellen? We leggen het in dit artikel uit.

Windows 11-pc's duur? Dat valt mee! 

Pc-fabrikanten brengen computers met het nieuwe besturingssysteem uit. Daarnaast zijn er ook volop systemen met een gratis upgrade naar Windows 11 verkrijgbaar. Is je huidige computer aan vervanging toe en wil je dus een Windows 11-pc kopen? Dan vind je hier diverse betaalbare Windows 11-pc's. We hanteren hierbij een strikte prijsgrens van vijfhonderd euro. Hieronder een aantal modellen, in het artikel vind je ze allemaal. 

Smarthome-apparaten zijn handig, maar vaak ook relatief prijzig. Dan wil je natuurlijk niet dat de fabrikant na een paar jaar de ondersteuning stopt. Daar hoef je niet bang voor te zijn als je spullen koopt die gebruikmaken van standaarden die door iedereen gebruikt kunnen worden. Wij hebben allerlei smarthome-spullen voor je gezocht die werken met open standaarden, zoals Zigbee, Z-Wave of wifi, die je daardoor met een eigen systeem als Home Assistant of Homey kunt gebruiken.

5x Beveiliging

Aqara Deur en Raam Sensor T1

Aqara is een fabrikant van smarthomeproducten die bedoeld zijn om te gebruiken in combinatie met een eigen hub, maar vaak gebruikmaken van Zigbee. Zo is de Deur en Raam Sensor T1 een compact deur- of raamcontact die je via Zigbee kunt koppelen met onder andere Home Assistant. Je plakt de twee delen van de sensor met bijgeleverde tape op je raam of deur, waarna gedetecteerd kan worden of je raam of deur openstaat. De sensor werkt op een CR1632-knoopcel die ongeveer twee jaar meegaat.

Aeotec Multipurpose Sensor

De Aeotec Multipurpose Sensor is in eerste instantie een deur- of raamcontact waarmee je kunt detecteren of een raam of deur open of dicht is. Aeotec heeft daarnaast een temperaratuursensor en accelerometer ingebouwd. Hierdoor kan de Multipurpose Sensor de temperatuur en de hoek van de sensor detecteren, maar ook trillingen. Met die hoek kun je bijvoorbeeld bepalen of een raam in de kiepstand openstaat, terwijl trillingen naast inbraakdetectie voor allerlei dingen gebruikt kunnen worden.

De sensor communiceert via Zigbee en werkt op een CR2450-knoopcelbatterij die het ongeveer een jaar uithoudt.

IKEA Vallhorn

Het grootste voordeel van de IKEA Vallhorn is de prijs, want voor 10 euro heb je een bewegingssensor die je kunt koppelen via Zigbee. Veel van IKEA’s slimme producten gebruiken Zigbee voor communicatie met de eigen hub. De bewegingssensor heeft een ingebouwde timer die je kunt instellen op één of vijf minuten waarmee de status na het verstrijken van die tijd weer op geen beweging wordt gezet.

Je kunt hem neerzetten, maar de behuizing is ook voorzien van gaten waarmee je hem aan de muur kunt monteren. De IKEA Vallhorn werkt op twee AAA-baterijen waarbij je het best oplaadbare batterijen kunt gebruiken. Een nadeel is dat de behuizing door deze normale batterijen vrij groot is.

©PER LIEDBERG

Aeotec Sirene 6

De Aeotec Siren 6 is een sirene die gebruikmaakt van Z-Wave. Het apparaat kan hard geluid maken en lichtsignalen geven als er alarm is, maar je kunt hem ook voor andere doeleinden gebruiken. Het is namelijk mogelijk om verschillende geluiden te programmeren waardoor de speaker ook te gebruiken is voor bijvoorbeeld een deurbel of andere situatie waarin je een melding wilt horen. De sirene werkt op een netspanningsadapter, maar is voorzien van een back-upbaterij voor wanneer de stroom uitvalt.

Philips Hue Motion Sensor

De Hue Motion Sensor is uiteraard bedoeld voor Philips’ eigen Hue-bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en je kunt hem ook koppelen met andere smarthome-systemen. Het grootste voordeel van de Hue Motion Sensor is dat de compacte behuizing een fraai uiterlijk heeft. Behalve neerzetten, kun je hem ook aan de muur monteren, bijvoorbeeld bovenaan in een hoek je van het plafond. De sensor werkt op twee AAA-batterijen.

3x Rookmelder

FIBARO Smoke Sensor 2

Uiteraard is het primaire doel van een rookmelder om bij brand jouw leven te redden als je thuis bent en de Fibaro Smoke Sensor 2 waarschuwt daarom met licht- en geluidsignalen als er rook gedetecteerd wordt. Daarnaast wordt een signaal verstuurd naar je smarthome-systeem. Er wordt hiervoor gebruikgemaakt van Z-Wave, dus die draadloze standaard moet dus wel ondersteund worden door je smarthome-systeem. Deze rookmelder werkt op een verwisselbare CR123A-batterij die ongeveer twee jaar meegaat.

KlikAanKlikUit ZSDR-850

Ook als je Zigbee gebruikt, is er een geschikte rookmelder voor Home Assistant of andere smarthome-systemen in de vorm van de KlikAanKlikUit ZSDR-850. Hoewel je dit merk waarschijnlijk kent van zijn 433MHz-producten, maakt de fabrikant tegenwoordig ook Zigbee-producten. Dezelfde producten worden ook onder de merknaam Trust verkocht.

De rookmelder heeft een luid alarm van 85 dB, dat afgaat als rook gedetecteerd wordt. Hij werkt op een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant zo’n drie jaar meegaat. De rookmelder geeft uiteraard ook een luid geluidssignaal als er rook gedetecteerd wordt.

Shelly Plus Smoke

Heb je geen Zigbee- of Z-Wave-radio in je smarthome-systeem, dan kun je terecht bij de Shelly Plus Smoke. Deze rookmelder gebruikt wifi voor de verbinding met onder andere Home Assistant.

Ook de rookmelder heeft een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant vijf jaar meegaat. Dat lijkt ons wat optimistisch, zorg er bij iedere rookmelder voor dat je een reservebatterij op voorraad hebt, zodat je deze direct kunt vervangen als de batterij leeg is.

3x Tuinverlichting

Philips Hue Buitensensor

Wil je de buitenverlichting niet de hele tijd laten branden, maar wel als er beweging gedetecteerd wordt? Dan heeft Philip met de Hue Buitensensor een bewegingssensor in het assortiment die je dankzij een weerbestendige behuizing buiten kunt gebruiken.

De bewegingssensor is in eerste instantie bedoeld om te koppelen aan een Hue Bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en is hiermee ook direct te koppelen aan Home Assistant. De sensor werkt op twee AA-batterijen, die minimaal twee jaar meegaan.

Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour

De Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour is een setje van drie lichtpaaltjes waarmee je verlichting in ieder denkbare kleur kunt maken met een lichtopbrengst van maximaal 230 lumen per paaltje.

De paaltjes zijn voorzien van scherpe punten die je in de grond of een plantenbak kunt prikken. De lampen zelf werken op 24volt-gelijkspanning, er wordt een adapter meegeleverd die je in een stopcontact steekt. Als de meegeleverde kabels te kort zijn, levert Innr verlengkabels in twee of vijf meter. Verbinden doe je via het Zigbee-protocol.

Philips Hue Impress Sokkellamp

Philips levert diverse Hue-buitenlampen, waaronder deze Impress-buitenlamp op sokkel. Er is zowel een variant die je direct op de netspanning aansluit als in een variant die je aansluit op een 24volt-adapter. Beide varianten hebben een lichtopbrengst van maximaal 1180 lumen en kosten hetzelfde.

Voor de laagspanningsvariant moet je de benodigde buitenvoeding wel los aanschaffen, waarbij de goedkoopste 40watt-variant 50 euro kost en genoeg is om bijvoorbeeld vijf Impress-buitenlampen op sokkels van energie te voorzien.

4x Schakelen

Sonoff ZBMiniL2

Met een inbouwmodule kun je een wandschakelaar slim maken en zo normale lampen opnemen in je smarthome. Veel inbouwmodules hebben een nuldraad nodig, maar zo’n draad ontbreekt in de meeste inbouwdozen voor wandschakelaars. Gelukkig hoeft een draad trekken niet per se, want de Sonoff ZBMiniL2 vereist geen nuldraad.

De inbouwmodule gebruikt Zigbee en is lekker compact, waardoor hij achter de meeste wandschakelaars moet passen.

Innr Outdoor Smart Plug

Met een slimme stekker kun je allerlei apparaten schakelen via je smarthome-systeem, waaronder lampen. Ook buiten kan zo’n slimme stekker handig zijn, bijvoorbeeld voor kerstverlichting. Een willekeurige slimme stekker buiten gebruiken is natuurlijk niet zo’n goed idee, maar de Innr Outdoor Smart Plug met Zigbee is wel ontworpen voor buiten en is spatwaterdicht.

Let er op dat deze slimme stekker met randaarde maximaal een belasting van 10 ampère (2300 watt) aan kan.

Fibaro Walli Outlet

Je kunt een wandcontactdoos slim maken met een inbouwmodule, maar er bestaan ook complete slimme wandcontactdozen, zoals de Walli Outlet van Fibaro. Dit slimme stopcontact maakt gebruik van Z-Wave, en is er in een witte of zwarte uitvoering.

Fibaro levert het stopcontact inclusief afdekraam, maar de Walli Outlet is ook compatibel met schakelmateriaal van andere fabrikanten. Behalve schakelen kan de Walli Outlet ook het energieverbruik meten en wordt dit ook getoond middels een gekleurde ring.

EcoDim Draadloze schakelaar

EcoDim maakt onder andere diverse smarthome-producten met Zigbee of Z-Wave. De fabrikant heeft onder andere Zigbee-schakelaars in het assortiment, in een witte of zwarte uitvoering. Ze werken draadloos als een afstandsbediening en je kunt ze dus over al tegen de muur bevestigen, maar ze passen ook over een inbouwdoos. De schakelaars zijn er met één, twee of vier groepen, zodat je ook in een kamer met meerdere lampen toch een wandbediening kunt gebruiken.

4x Binnenklimaat

IKEA Vindstyrka

Voor een dashboard is het handig als je voor iedere kamer gegevens hebt als de temperatuur en luchtvochtigheid. Daar kun je de IKEA Vindstyrka voor gebruiken, die je kunt koppelen via Zigbee. De Vindstyrka meet fijnstof, de temperatuur en de luchtvochtigheid. Ook wordt aangegeven of vluchtige organische stoffen toe- of afnemen. Handig is dat deze luchtkwaliteitssensor ook zijn eigen schermpje heeft.

Awair Element

De Awair Element is een prettig ontworpen kastje dat de luchtkwaliteit in de gaten houdt en sensors heeft voor de temperatuur, luchtvochtigheid, CO2, luchtige organische stoffen en fijnstof. Het apparaat heeft een ingebouwd ‘scherm’ bestaande uit leds waarmee je de verschillende waarden kunt aflezen.

Awair-apparaten communiceren via wifi en gebruik je eigenlijk met een eigen app en clouddienst. Je kunt echter instellen dat Home Assistant het apparaat lokaal kan benaderen via een API-functie.

Lees ook: Slimme luchtkwaliteitsmeter: zo meet en verbeter je de luchtkwaliteit in huis

Aqara Temperature and Humidity Sensor T1

Wil je de temperatuur en luchtvochtigheid onopvallend in de gaten houden, dan heeft Aqara met de Temperature and Humidity Sensor een compacte optie. De behuizing heeft een afmeting van slechts 3,6 bij 3,6 centimeter en is nog geen centimeter plat. Een perfect apparaatje dus om op een onopvallende plek op de muur te plakken.

De sensor werkt op een CR2032-knoopcelbatterij, die zo’n twee jaar meegaat. Daarbij zijn ze ook nog eens redelijk betaalbaar, waardoor je je hele huis in de gaten kunt houden.

IKEA Badring

De IKEA Badring maakt gebruik van Zigbee voor de communicatie en detecteert waterlekkage. Leg hem dus onder je wasmachine, in je keukenkastje of andere plekken waar het risico op waterlekkage groot is en voorkom de schade die lekkage altijd veroorzaakt. Uiteraard kun je IKEA-sensors ook gebruiken in combinatie met IKEA’s eigen smarthome-systeem.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.