Windows 11 is uitgerust met de nodige instellingen voor het beheer van je privacy en de beveiliging van de computer. Zorg ervoor dat je de controle houdt over je persoonlijke gegevens en zelf bepaalt in hoeverre Windows 11 zicht heeft op je computergebruik. We loodsen je door de belangrijkste privacy- en beveiligingsinstellingen.

Er zijn verschillende momenten waarop je de instellingen voor privacy en beveiliging kunt opgeven. Voer je een schone installatie van Windows 11 uit? Tijdens het installatieproces worden enkele privacy- en beveiligingsgerelateerde vragen gesteld. Heb je Windows 11 al geïnstalleerd of is er een upgrade van Windows 10 uitgevoerd? Dan kun je de instellingen alsnog aanpassen. Je maakt hiervoor gebruik van het instellingenvenster. Open het Startmenu en typ Instellingen of gebruik de toetscombinatie Windows-toets+I. Kies voor de sectie Privacy & beveiliging.

©PXimport

01 Categorieën

De instellingen voor privacy en beveiliging zijn opgedeeld in drie hoofdcategorieën: Beveiliging, Windows-machtigingen en App-machtigingen. De sectie Beveiliging bevat de algemene instellingen voor zowel hardware als software. Hier vind je onder meer de instellingen voor de firewall en antivirus, maar ook opties voor apparaatversleuteling. In de sectie Windows-machtigingen vind je hoofdzakelijk opties die te maken hebben met het bijhouden van het computergebruik, zoals diagnostische gegevens en activiteitsgeschiedenis. De instellingen in de sectie App-machtigingen bepalen welke rechten de individuele apps binnen Windows hebben.

©PXimport

02 Windows-beveiliging

Kies voor Windows-beveiliging. Via dit onderdeel roep je een overzicht op van de verschillende gebieden van Windows die worden beveiligd: zo zie je onder meer of de firewallbeveiliging actief is en of de computer wordt beschermd tegen virussen. Naast elk onderdeel vind je een pictogram dat de status van de beveiliging duidelijk maakt. Zie je een pictogram met een uitroepteken? Dan beveelt Windows 11 een bepaalde ‘actie’ aan. Klik op het beveiligingsgebied om de details te tonen. Bij de details zie je direct wat je kunt doen om het euvel te verhelpen, bijvoorbeeld het inschakelen van een beveiliging die voorheen was uitgeschakeld.

Windows 11: tips, nieuws, systeemeisen en meer

©PXimport

03 Mijn apparaat zoeken

Verlies je je computer onverhoopt (bijvoorbeeld bij diefstal), dan kun je de functie Mijn apparaat zoeken gebruiken om het apparaat te lokaliseren. Om de functie te laten werken, moet je zijn aangemeld met een Microsoft-account en is het nodig om de huidige locatie telkens met Microsoft te delen. Zet de schuif op Aan als je de functie wilt gebruiken. Gebruik je meerdere computers? Via de optie Alle apparaten weergeven die aan uw account zijn gekoppeld vraag je een overzicht op van alle geregistreerde computers. Dit hoeven niet per se Windows 11-apparaten te zijn. Ook computers met Windows 10 worden in het overzicht getoond. Gebruik je een pen (stylus) voor de bediening van Windows, dan kun je optie Uw pen zoeken gebruiken om de pen bij verlies terug te vinden.

©PXimport

In geval van nood

04 Apparaatversleuteling

Het is belangrijk om de gegevens op de computer altijd zo goed mogelijk te beveiligen. De functie Apparaatversleuteling kan hier een steentje aan bijdragen. Zet de schuif op Aan bij Apparaatversleuteling. Afhankelijk van de gebruikte editie van Windows 11, vind je in dezelfde sectie aanvullende opties voor BitLocker-stationsversleuteling (in de sectie Gerelateerd). Klik op BitLocker-stationsversleuteling om de BitLocker-beveiliging in en uit te schakelen. Klik op Vind uw BitLocker-herstelsleutel voor een overzicht van de manieren waarop je de herstelsleutel terugvindt. Deze heb je nodig voor situaties waarin je geen toegang meer hebt tot de computer. Heb je de Home-editie van Windows 11, dan beschik je alleen over de standaard apparaatversleuteling en niet over BitLocker.

©PXimport

Voor ontwikkelaars?

05 Algemene machtigingen

Bij het onderdeel Windows-machtigingen kun je zien welke rechten apps hebben op het gebied van gegevensverzameling. De manier waarop je de computer gebruikt, is interessant voor de makers van Windows 11, maar ook voor adverteerders. Op basis van deze gebruikersgegevens kunnen adverteerders bijvoorbeeld gepersonaliseerde advertenties in de browser tonen. Ook kan Windows ‘suggesties’ doen voor nieuwe apps, gebaseerd op je interessegebieden. Via de sectie Algemeen houd je dat gedrag in toom. Zet de schuif op Uit bij de instellingen waar je geen behoefte aan hebt, bijvoorbeeld Start en zoekresultaten door Windows laten verbeteren door applanceringen bij te houden. Wil je niet dat er persoonlijke advertenties worden getoond, dan deactiveer je bovendien de optie Laat apps me persoonlijke advertenties zien door mijn reclame-id te gebruiken.

©PXimport

06 Online spraakherkenning

Deze sectie bepaalt of je gebruik wilt maken van online spraakherkenning. Het gaat hierbij overigens niet om de ingebouwde spraakherkenning van Windows 11, maar om een online technologie van Microsoft die soms door externe apps die in Windows 11 zijn geïnstalleerd, kan worden gebruikt. Het inschakelen van de optie is alleen nuttig als je online spraakherkenning gebruikt. In andere gevallen schakel je deze uit privacyoverwegingen het best uit; fragmenten van je stem kunnen bij instemming namelijk worden gebruikt voor analyse om de dienst beter te maken.

©PXimport

07 Persoonlijke instellingen voor handschrift en typen

Gebruik je een pen (stylus) en handschriftherkenning bij het bedienen van de computer? Dan kun je Windows 11 een persoonlijke woordenlijst laten maken, waarvoor de typegeschiedenis en handschriftpatronen van jezelf als bron worden gebruikt. Zet de schuif op Aan bij Persoonlijk woordenboek voor handschrift en inkt. Klik op Persoonlijk woordenboek om de woordenlijst te tonen. Je kunt deze op elk moment leegmaken: klik op de knop Uw persoonlijke woordenlijst wissen. De database met opgeslagen woorden wordt lokaal op de computer opgeslagen. Maar wanneer je bent aangemeld met een Microsoft-account, wordt de database ook via OneDrive gesynchroniseerd, zodat op iedere Windows-computer waarop je je aanmeldt, je woordenlijst tot je beschikking staat.

©PXimport

Privacy hier en daar

08 Diagnostische gegevens en feedback

Windows kan tot in detail het gebruik van de computer bijhouden en deze diagnostische gegevens delen met de ontwikkelaars. De informatie wordt gebruikt om het besturingssysteem te verbeteren en bugfixes uit te brengen. Er wordt altijd een set (anonieme) gegevens met Microsoft gedeeld, maar of er ook aanvullende gegevens worden verstuurd, bepaal je zelf. Het gaat hierbij om gegevens over bezochte websites, het gebruik van apps en functies en gedetailleerdere informatie in geval van foutrapportages. Zet de schuif op Uit als je deze informatie niet wilt delen. De instelling heeft geen invloed op de beveiliging van de computer.

In de secties eronder bepaal je welke andere diagnostische gegevens je wilt delen. Zet de schuif op Uit bij elk onderdeel waarover je geen informatie wilt delen. Wil je met een schone lei beginnen en de eerder verzamelde gegevens wissen? Kies voor Diagnostische gegevens verwijderen. Bevestig met een klik op Verwijderen. Ben je geïnteresseerd in wat voor gegevens er allemaal worden verzameld? Dan kun je de diagnostische gegevens ook bekijken. Zet de schuif op Aan bij Viewer voor diagnostische gegevens inschakelen en klik op De viewer voor diagnostische gegevens openen om de resultaten te bekijken. In sommige gevallen wordt er eerst een app uit de Microsoft Store gedownload. Je moet wel een beetje kennis van zaken hebben om te achterhalen waar alle gegevens voor staan en wat ze betekenen. Meer informatie hierover vind je ook via www.tiny.cc/wdiag.

©PXimport

09 Activiteitsgeschiedenis

Windows 11 kan bijhouden waarmee je bezig bent, zodat je op een later moment de draad weer kunt oppakken. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het bezoeken van websites of bij het openen van Office-bestanden. Het weergeven van eerder geopende programma’s en documenten op een tijdlijn op de desktop – zoals dat Windows 10 met de toetscombinatie Windows-toets+Tab was te openen – is niet meer aanwezig in Windows 11. Wil je niet dat Windows 11 bijhoudt welke Office-documenten of websites je hebt geopend, dan verwijder je het vinkje bij de optie Mijn activiteitengeschiedenis bewaren op dit apparaat. Je kunt de bestaande geschiedenis op elk moment verwijderen: kies in hetzelfde venster voor Activiteitsgeschiedenis van mijn Microsoft-account beheren. Een nieuw venster wordt geopend. Klap de sectie Gegevens over de prestaties van apps en services open en klik op Prestatiegegevens voor de app en services wissen. Bij Gegevens over activiteiten van apps en services zie je bovendien welke apps je hebt gebruikt. Om deze lijst te wissen, klik je op Wis alle app- en service-activiteitsgegevens.

10 Machtigingen zoeken

Deze sectie bepaalt de zoekinstellingen van Windows. Deze instellingen zijn van toepassing op alle zoekonderdelen binnen Windows, onder meer in het Startmenu. In de sectie Veilig zoeken bepaal je welke zoekinhoud mag worden getoond (bijvoorbeeld erotische afbeeldingen). Wil je dat de zoekfunctie ook inhoud van cloudlocaties zoals OneDrive doorzoekt? In de sectie Zoeken in Cloudinhoud zet je de schuif op Aan bij de diensten die je in de zoekresultaten wilt meenemen, bijvoorbeeld Microsoft-account. Tot slot is er de sectie Geschiedenis. Hier bepaal je of de zoekgeschiedenis mag worden opgeslagen. Om eerdere zoekgeschiedenis te verwijderen, klik je op Zoekgeschiedenis van apparaat wissen.

©PXimport

11 Zoeken in Windows zelf

Bij het doorzoeken van bestanden op de computer gebruikt Windows een index. Dat is een database waarin alle zoekresultaten worden bewaard. Hoe wordt geïndexeerd, bepaal je via de sectie Zoeken in Windows. Bij Status van indexeren lees je welk gedeelte van de aanwezige bestanden is geïndexeerd. Het indexeren van bestanden is relatief intensief en kost dus systeembronnen, zoals processorkracht en geheugen. Gebruik je een laptop op accuvoeding en wil je de batterij zo lang mogelijk gebruiken? Zet de schuif op Aan bij Energie-instellingen respecteren bij het indexeren. In de sectie Mijn bestanden zoeken bepaal je op welke locaties de computer bestanden mag indexeren. De standaardoptie – Klassiek – doorzoekt alleen de documentmappen, afbeeldingen, muziekmappen en het bureaublad. Kies je voor Uitgebreid, dan wordt de volledige inhoud van de computer geïndexeerd, dus ook systeembestanden. Zorg in dat geval ervoor dat de computer is aangesloten op netstroom. In geval van accuvoeding zal de computer niet indexeren. In de sectie Mappen uitsluiten van uitgebreide zoekopdracht bepaal je eventueel welke mappen juist niet worden meegenomen bij het indexeren. Dit kunnen bijvoorbeeld mappen zijn met onbelangrijke of tijdelijke bestanden of mappen waarvan je simpelweg niet wilt dat de inhoud in de zoekresultaten kan verschijnen.

©PXimport

12 App-machtigingen

Apps kunnen in Windows 11 verschillende rechten en vrijheden hebben. Zo kan een app bijvoorbeeld de locatie van de computer opvragen (om hiermee het lokale nieuws of het weerbericht te tonen), de microfoon of camera activeren (om een videogesprek op te zetten) of een map inzien (om een bestand te selecteren). In de sectie App-machtigingen bepaal je per mogelijkheid welke apps hiervan gebruik mogen maken. Klik bijvoorbeeld op Locatie. In dit venster bepaal je allereerst of de locatieservices beschikbaar zijn in Windows. Zet de schuif op Uit als je de betreffende dienst niet wilt gebruiken. Vervolgens kun je aangeven of apps gebruik mogen maken van de functie (zet de schuif op Aan bij Apps toegang verlenen tot uw locatie). In de lijst eronder bepaal je per app of deze toegang krijgt tot de locatieservices. Naast de apps uit de Microsoft Store, kunnen ook andere programma’s – de zogeheten bureaublad-apps – gebruikmaken van de dienst. Wil je dat niet? Zet dan de schuif op Uit bij Bureaublad-apps toegang geven tot uw locatie. Verder vind je in hetzelfde scherm instellingen die specifiek zijn voor de gekozen service. In het geval van locatieservices kun je hier bijvoorbeeld de standaardlocatie bepalen (klik op Standaardlocatie instellen) en de geschiedenis van eerdere locaties verwijderen (klik op Wissen).

Totale controle

13 Accounts

Nu we de instellingen van de sectie Privacy & beveiliging hebben besproken, openen we een andere sectie van het instellingenvenster, te weten: Accounts. Je vindt deze sectie links in het venster. Deze sectie geeft je toegang tot aanmeldingsopties van de computer, maar stelt je ook in staat je gebruikersaccounts te beheren. Vanuit privacy- en beveiligingsoogpunt is de sectie dan ook even belangrijk als de eerdergenoemde Privacy & beveiliging.

©PXimport

14 Uw info

Via dit onderdeel beheer je de instellingen van de actieve gebruikersaccount. Boven in het venster lees je de gebruikersnaam en zie je het e-mailadres dat je gebruikt voor je Microsoft-account. Via Uw foto aanpassen pas je de actuele gebruikersafbeelding aan. Kies voor Camera openen om een foto te maken met de camera van de computer of kies Door bestanden bladeren om een bestaande foto te kiezen. Gebruik je een Microsoft-account, maar wissel je dat liever in voor een lokaal account? Klik op In plaats daarvan aanmelden met een lokaal account. Deze optie is niet beschikbaar in de Home-editie van Windows 11: een Microsoft-account is in die versie verplicht.

15 Aanmeldingsopties

Via het onderdeel E-mail en accounts beheer je de e-mailaccounts binnen Windows 11. Klik op een account en kies Beheren als je zaken als het wachtwoord wilt aanpassen. De pagina die wordt geopend, is afhankelijk van de accountaanbieder. Gebruik je bijvoorbeeld een account voor werk of school, dan wijkt deze af van een consumentenaccount. Je kunt je op verschillende manieren aanmelden bij Windows 11. De beschikbare aanmeldingsopties zijn ook afhankelijk van de computer. In de sectie Manieren om aan te melden zie je de mogelijkheden. Ondersteunt de computer biometrische aanmelding via Windows Hello, zoals het inloggen met beeldherkenning of een vingerscanner, dan kun je in deze sectie onder meer uit Gezichtsherkenning, Vingerafdrukherkenning en Pincode kiezen. In de sectie Extra instellingen bepaal je de aanvullende maatregelen. Zo kun je de computer automatisch op slot zetten zodra je je werkplek verlaat: op basis van de aanwezigheid van bijvoorbeeld de telefoon (die dan niet meer in de buurt is), wordt Windows 11 automatisch vergrendeld. Activeer de optie via Toestaan dat Windows automatisch uw apparaat vergrendelt wanneer u niet aanwezig bent. Handig is de optie Mijn opnieuw opstartbare apps automatisch opslaan en opnieuw opstarten als ik me opnieuw aanmeld: wanneer Windows opnieuw wordt gestart, bijvoorbeeld door Windows Update, worden de geopende programma’s automatisch hersteld. Wil je niet dat je aanmeldingsgegevens worden gebruikt om de computer opnieuw op te starten na een update, dan zet je de schuif op Uit bij Mijn aanmeldingsgegevens gebruiken om het instellen automatisch te voltooien na een update.

©PXimport

Gezin en andere gebruikers

16 Windows-back-up

Zekerheid voor alles: maak een back-up van je persoonlijke bestanden. Windows gebruikt hiervoor OneDrive. Via de knop Synchronisatie-instellingen beheren kun je aangeven welke gebruikerslocaties (zoals Bureaublad, de mappen Documenten en Afbeeldingen) moeten worden gesynchroniseerd. Via de optie Mijn apps onthouden sla je op welke apps je hebt geïnstalleerd: meld je je bij Windows aan op een ander apparaat, dan toont Windows de app-lijst. In de sectie Mijn voorkeuren onthouden kun je aangeven welke andere gebruikersgegevens op alle apparaten beschikbaar moeten zijn: Wachtwoorden, Taalvoorkeuren en Andere Windows-instellingen.

©PXimport

17 Toegang tot werk of school

Gebruik je de computer binnen een bedrijfsnetwerk of onderwijsnetwerk? Via deze sectie kun je de vereiste aanmeldingsgegevens opgeven en beheren, om de computer daarmee op te nemen in die omgeving. Je gebruikt dit onderdeel in de praktijk alleen wanneer je hiervoor het verzoek krijgt van je werk of onderwijsinstelling.

ChatGPT is inmiddels een van de populairste websites wereldwijd. De chatbot wordt continu beter en veelzijdiger. Bijna wekelijks worden nieuwe functies aangekondigd. Toch is niet iedereen bekend met alle aspecten van de chatbot. In dit artikel leer je werken met ChatGPT. Je ontdekt hierbij de belangrijkste mogelijkheden en leert om effectievere prompts te schrijven, zodat je er nog meer uit kunt halen.

ChatGPT is nu iets meer dan twee jaar oud en maakte in die relatief korte periode een enorme groei door. De chatbot, gemaakt door OpenAI, staat inmiddels steevast in de lijst met tien meest bezochte websites. Er zijn wekelijks meer dan 300 miljoen gebruikers. Dit succes is voor een groot deel te danken aan zijn veelzijdigheid. De tool, die is gebaseerd op een Large Language Model (LLM), komt bij zeer uiteenlopende taken van pas.

Voortdurend wordt nieuwe functionaliteit toegevoegd. Soms zelfs dagelijks, zoals tijdens het evenement 12 Days of OpenAI, in december 2024. Daar introduceerde het bijvoorbeeld ChatGPT search, waarmee je in natuurlijke taal kunt zoeken op internet. Ook kwam Sora naar ChatGPT, voor het creëren van video’s. En het introduceerde projecten voor het organiseren van conversaties en bestanden, met aangepaste instructies om ze beter af te stemmen op het project. Sinds kort kun je ook nog taken instellen, die op de achtergrond worden uitgevoerd. En gebruikers hebben de beschikking over nieuwe taalmodellen: o3-mini en o3-mini-high.

Niet iedereen benut al deze mogelijkheden ten volle. In dit artikel duiken we daarom de diepte in. We behandelen de toegang tot ChatGPT en de belangrijkste functies van ChatGPT, geven tips voor het schrijven van doeltreffende prompts en laten zien hoe deze tool je in de praktijk bij tal van facetten kan helpen.

1 Starten met ChatGPT

Als je naar www.chatgpt.com gaat, kun je direct vragen stellen aan de assistent. We raden aan om een account te maken. Dit geeft je direct meer mogelijkheden, waaronder het uploaden van bestanden en afbeeldingen. Ook kan ChatGPT voorkeuren onthouden binnen je account.

Als je de chatbot actiever gaat gebruiken, kun je tegen limieten aanlopen. Een Plus-abonnement van ongeveer 22 euro per maand geeft je veel ruimere mogelijkheden, bijvoorbeeld voor geavanceerde spraak. Je kunt ook vaak als eerste de laatste modellen gebruiken of nieuwe functies benutten, zoals taken. Je kunt een abonnement afsluiten via de website, met een creditcard, of vanuit de app voor Android of iOS. Het abonnement kun je daarna op elk apparaat gebruiken. Het is bedoeld voor individueel gebruik. Delen, bijvoorbeeld binnen je gezin, is niet gebruikelijk en officieel ook niet toegestaan.

ChatGPT kun je niet alleen via de browser gebruiken. Er zijn ook apps voor smartphone of de desktop. Die geven een diepere integratie. Zo kun je op de desktop screenshots maken en hier vragen over stellen. Ook zal de app, zeker in de toekomst, steeds meer met andere software op je pc kunnen samenwerken.

Je kunt ChatGPT via de browser gebruiken, maar ook met een app.

2 Belangrijkste instellingen

Er zijn enkele belangrijke instellingen die we hier kort doornemen. Alle conversaties worden normaal in de zijbalk getoond, waar je ze kunt archiveren of verwijderen. Onder Algemeen zie je enkele opties voor het beheer van deze conversaties. Onder Personalisatie kun je aangepaste instructies instellen. Daarmee zorg je dat de assistent bij elke conversatie direct belangrijke details over jou weet. Ook kun je aangeven hoe deze moet antwoorden. Op dat tabblad zie je ook een optie om het geheugen te gebruiken en te beheren (zie het kader ‘Geheugen van ChatGPT’). Eventuele gedeelde links kun je beheren onder Gegevensbeheer. Onder Abonnement kun je je abonnement beheren.

Via de instellingen kun je onder meer gearchiveerde chats beheren.

3 Conversatie beginnen

Als je ChatGPT opent, kun je via het invoerveld eenvoudig je conversatie starten. Er zijn een paar belangrijke details. Ten eerste kun je bovenaan eventueel een ander model kiezen. Vaak zul je GPT-4o gebruiken. Ook kun je de geavanceerdere modellen o1, o3-mini of o3-mini-high proberen voor complexe vragen of ingewikkelde programmeertaken.

Verder zie je een handige optie voor een tijdelijke chat. Je kunt dit met de incognitomodus van je browser vergelijken. De conversatie komt dan niet in de conversatielijst en het geheugen wordt niet aangesproken. In het invoerveld voor je bericht zie je nog wat extra opties, zoals het bijvoegen van een bestand en tools als het genereren van een afbeelding, zoeken op internet en werken op een canvas. Maar je kunt ook gewoon direct vragen om bijvoorbeeld een canvas te gebruiken of een afbeelding te genereren. Verder zie je een optie om de spraakmodus te gebruiken. Veel van deze opties behandelen we verderop in dit artikel.

Via het invoerveld kun je een conversatie starten en zie je extra opties.

4 Conversaties beheren

In de zijbalk zie je de conversatielijst met alle conversaties, die je individueel kunt archiveren of verwijderen. Eventueel kun je via de instellingen de gearchiveerde chats bekijken of in één keer alle conversaties archiveren of verwijderen. Heel praktisch is de zoekfunctie om eerdere conversaties sneller terug te vinden. Ook kun je een project maken, wat we in de volgende paragraaf behandelen. Je kunt een conversatie ook delen met anderen, in de huidige staat. De ontvanger kan het gesprek zien en vervolgen, maar ziet niet latere mutaties in jouw conversatie.

Via de conversatielijst kun je conversaties beheren.

5 Projecten

Sinds kort kun je in ChatGPT met projecten werken. Je maakt zo’n project via het linkermenu. Het voordeel van een project is dat je conversaties daarover bij elkaar hebt. Ook kun je bestanden uploaden en aangepaste instructies instellen. De context van bestanden en gesprekken wordt naadloos gecombineerd in een project. Daarmee bedoelen we dat je in elke conversatie vragen kunt stellen over onderwerpen die in een bepaald document of een andere conversatie aan bod komen.

Het instellen van aangepaste instructies is handig om te beïnvloeden hoe ChatGPT reageert. Vraag bijvoorbeeld om korte en formele antwoorden, of antwoorden in een bepaalde taal. Verander je de aangepaste instructies, dan zijn ze alleen in nieuwe conversaties van kracht.

Projecten zorgen ervoor dat je alle conversaties over een onderwerp bij elkaar hebt.

6 Onderdelen van een prompt

Je kunt je chatbot het hemd van het lijf vragen in natuurlijke taal (zie het kader ‘Beste taal voor conversatie met ChatGPT’). Maar voor een bruikbaarder resultaat zijn er wat richtlijnen. Er zijn enkele belangrijke basisonderdelen: rol, context, taak en uitvoer. Vaak helpt het enorm om de chatbot een bepaalde rol te geven, zoals die van ervaren tekstschrijver, juridisch adviseur of expert in sociale media. ChatGPT zit dan direct in de juiste ‘mindset’ en begrijpt beter in welke context je de vraag stelt.

Als je ChatGPT bijvoorbeeld de rol van arts geeft, zal het gezondheidsvragen beantwoorden met meer nadruk op medische kennis. Geef ook voldoende context. Zoals je doel of situatie, wat je met het antwoord wilt bereiken, of voor welke doelgroep het bestemd is. Verder zul je altijd een taak geven, zoals het schrijven, samenvatten of vertalen van een tekst. Je kunt ook de uitvoer sturen. ChatGPT kan bijvoorbeeld een tekst, tabel of opsomming maken, maar ook uitvoer in het markdown-formaat of als csv-bestand.

Het is vaak ook nuttig om de omvang te beperken, zoals een bepaald aantal woorden. Je kunt ook voorbeelden toevoegen, zodat het bijvoorbeeld jouw schrijfstijl kan overnemen.

ChatGPT kan gegevens ook uitvoeren in een overzichtelijke tabel.

7 Strategieën

Er zijn veel strategieën om betere prompts te schrijven. Vraag als oefening eens aan ChatGPT om een optimale prompt te schrijven over een bepaald onderwerp. Je ontvangt vaak heel goede suggesties die je eventueel naar je voorkeuren kunt aanpassen en dan meteen afvuren op de assistent. Vraag ook eens aan ChatGPT om je te overhoren over een bepaald onderwerp. Ook heel leuk is een dialoog of rollenspel, zeker voor het leren van een vreemde taal.

Een rollenspel is een doeltreffende manier om een vreemde taal te leren.

8 Zoeken met ChatGPT

Lange tijd vertrouwde ChatGPT volledig op zijn (verouderde) trainingsdata. Zelfs toen vonden veel mensen de chatbot al praktischer dan een zoekopdracht met Google. Tegenwoordig is de trainingsdata actueler én zoekt de tool zelf de laatste informatie op internet op als dat nodig is. Ook kun je de chatbot nu expliciet als zoekmachine inzetten via een pictogram. Je krijgt dan altijd een antwoord op maat, wat het eigenlijk meer tot een soort antwoordenmachine maakt.

Dankzij de bronvermelding kun je de geraadpleegde artikelen nader onderzoeken. Volgens OpenAI zal dit de primaire manier worden waarop we informatie zoeken. Je hoeft niet altijd expliciet een zoekopdracht te starten. Ook als een conversatie daarom vraagt, kan ChatGPT recente(re) informatie op internet erbij zoeken.

ChatGPT kan actuele informatie op internet erbij zoeken waar nodig.

9 Werken met een canvas

Een canvas maakt het een stuk eenvoudiger om aan bijvoorbeeld tekst of programmacode te werken. Deze functie is sinds kort ook voor gratis accounts beschikbaar. Bij een canvas wordt het scherm opgedeeld waarbij je aan de linkerkant je prompts en antwoorden van de assistent ziet en rechts de tekst of code waaraan je werkt. Dat werkt erg praktisch en overzichtelijk.

Via het deelvenster links kun je via prompts vragen om aanpassingen of uitleg, terwijl je rechts steeds de veranderingen ziet in de actuele tekst of code. Wat ook heel praktisch is, is dat je in het canvas een selectie kunt maken. Je kunt vervolgens vragen om bijvoorbeeld dat specifieke gedeelte uit te leggen of uit te breiden.

Een canvas is heel praktisch bij het werken aan programmacode.

10 Taken

ChatGPT schuift steeds meer in de richting van de zogeheten AI-agents, die zelfstandig opdrachten uitvoeren. Zo lanceerde het recent de mogelijkheid om taken aan te maken.

Je kunt in natuurlijke taal taken toevoegen die dan op de aangegeven tijd worden uitgevoerd. Ook herhalende taken zijn mogelijk. Vraag bijvoorbeeld om elke week het nieuws over ChatGPT samen te vatten. Of vraag om elke zondag zeven vegetarische recepten te ontvangen met een boodschappenlijst gegroepeerd per afdeling van de supermarkt. Ingestelde taken worden ook uitgevoerd als je offline bent. Je ontvangt een pushbericht of e-mailbericht als de taak is voltooid. Je kunt in eerste instantie maximaal tien taken instellen.

Je kunt taken in natuurlijke taal aanmaken en naderhand bewerken.

11 Afbeeldingen genereren

In ChatGPT kun je op basis van een tekstuele omschrijving afbeeldingen laten genereren. Dit dankt het aan de integratie van Dall-E. De tool is vernoemd naar de kunstenaar Salvador Dali en de Pixar-robot WALL-E. Het is eenvoudiger en toegankelijker dan alternatieven als Midjourney.

Voor het genereren van een afbeelding gelden dezelfde principes als voor het voeren van een conversatie. Je moet duidelijk en specifiek zijn en genoeg context meegeven. Beschrijf dus niet alleen wat je wilt zien, maar ook bijvoorbeeld in welke omgeving of in welke stijl, zoals een abstracte, futuristische of vintage-afbeelding. Dat kan in natuurlijke taal.

Probeer bijvoorbeeld eens een tekening door een vijf jaar oud kind, of een schilderij in de stijl van Van Gogh. Als omgeving kun je denken aan een futuristische stad, de savanne of een modern kantoor. Geef ook aan welke emotie of stemming het beeld moet uitstralen. Benoem eventueel het gewenste kleurenpalet, zoals warme herfstkleuren. Na het genereren van een afbeelding klik je erop om deze in het groot te zien. Je ziet dan ook de optie om het beeld te downloaden als webp-bestand.

Je kunt veel soorten afbeeldingen laten genereren.

12 Extra opties voor afbeeldingen

Je zit niet vast aan vierkante afbeeldingen maar kunt vragen om bijvoorbeeld een bepaalde beeldverhouding (zoals 16:9) of resolutie (zoals: 1024 × 1024). Probeer ook eens een ander soort beeld te maken, zoals een logo, poster, pictogram of infographic.

Heb je wat inspiratie nodig voor goede prompts? Een website als www.freeflo.ai kan een goede hulp zijn. Voeg eventueel een andere afbeelding toe als bestand. Je kunt dan vragen om voor het beeld diezelfde stijl te gebruiken.

Prompts van andere websites kun je gebruiken ter inspiratie.

13 Afbeeldingen aanpassen

Er zijn een paar manieren om een afbeelding die je met ChatGPT hebt gegenereerd aan te passen. Open eerst de gegenereerde afbeelding in het groot door erop te klikken. Je ziet nu rechtsboven enkele pictogrammen. Een van deze pictogrammen geeft informatie over de prompt die ChatGPT heeft gebruikt om deze afbeelding te maken. Feitelijk is voor het genereren van de afbeelding niet onze eenvoudige instructie gebruikt, maar zijn juist heel veel details toegevoegd om het resultaat interessanter te maken.

Je kunt deze prompt hergebruiken met eventuele aanpassingen. Als alternatief kun je ook gewoon via een prompt vragen om het beeld te bewerken. Rechtsboven zie je ten slotte nog een pictogram om een selectie te maken. Je kunt via deze optie delen op het beeld markeren. Daarna kun je vragen om gerichte aanpassingen in dat gedeelte te maken.

Je kunt ook de prompt die aan de basis van de afbeelding staat, aanpassen.

14 Geavanceerde spraak

Geavanceerde spraak is een leuke functie die levensechte gesprekken mogelijk maakt met de assistent. Via een pictogram onder het invoerveld kun je de spraakmodus aanzetten. Instellingen zoals aangepaste instructies en het geheugen worden ook in de spraakmodus gehonoreerd. Je kunt kiezen welke stem moet worden gebruikt. Er worden meer dan 50 talen ondersteund. Daardoor kun je het ook voor live vertalingen gebruiken. Je kunt er bovendien veel lol mee hebben. Zeg bijvoorbeeld dat ChatGPT met veel sarcasme moet antwoorden. Of vraag om te fluisteren, in dichtvorm te antwoorden, of met een bepaald accent, zoals Engels met een Texaans accent. Uiteraard is het vaak ook heel praktisch, bijvoorbeeld als je je handen niet vrij hebt, of bij een visuele beperking. Probeer het ook eens als persoonlijke coach. Dat kan zelfs tijdens een wandeling, handig voor een brainstormsessie.

Voor geavanceerde spraak kun je zelf een passende stem kiezen.

Nederland zucht onder de hitte: het asfalt plakt, je bureaustoel ook, en zelfs de kat lijkt gesmolten. Met temperaturen boven de 30 graden is dit hét moment om je mobiele airco uit de kast te trekken. Maar hoe zorg je dat hij ook echt doet wat-ie belooft? In dit artikel lees je stap voor stap hoe je een mobiele airco goed installeert, waar je op moet letten bij de plaatsing én hoe je voorkomt dat de warme lucht net zo hard weer naar binnen waait.

Een mobiele airco haalt warme lucht uit de kamer, koelt die af via een gesloten systeem waarin een koelmiddel circuleert en blaast de koele lucht vervolgens terug de ruimte in. Tegelijkertijd ontstaat er restwarmte die ergens heen moet, en daar komt de afvoerslang om de hoek kijken. Die dikke, vaak wat lompe slang voert de warme lucht af naar buiten, meestal via een raam. En precies dát punt zorgt vaak voor de meeste hoofdbrekens: hoe voorkom je dat de warme lucht die je net kwijt bent geraakt weer net zo hard naar binnen komt?

Kies een slimme plek in huis

Een mobiele airco oogt misschien flexibel, maar laat je niet misleiden: de locatie waar je hem neerzet, doet er echt toe. Je hebt een plek nodig met toegang tot een raam of deur waar de afvoerslang door naar buiten kan, en een vrij stopcontact dat het stroomverbruik van het apparaat aankan, doorgaans tussen de 1000 en 2500 watt. Let ook op de ruimte rondom het toestel. De airco moet kunnen 'ademen' om effectief te blijven werken. Zet je hem te dicht op een muur of naast een kast, dan loop je het risico dat de afgevoerde warme lucht zich ophoopt of zelfs weer wordt aangezogen. En dat drukt niet alleen de prestaties, maar kan ook de levensduur van het apparaat verkorten.

©Ton Hazewinkel

Er moet een slang naar buiten om de warme lucht weer af te voeren.

De afvoerslang: onderschat 'm niet

De werking van je mobiele airco staat of valt met een goede afvoer van warme lucht. Laat je de slang zomaar uit een open raam hangen, dan gaat een groot deel van het koelvermogen verloren omdat de warme lucht zomaar weer naar binnen waait. Het loont dus om te investeren in een raamafdichtingskit: een speciaal doek of scherm, soms met een ritssluiting, waarmee je de opening rondom de slang netjes afsluit. Er zijn kits voor verschillende typen ramen – van kantel- tot schuiframen – en voor wie graag zelf knutselt, zijn er ook alternatieven. Denk aan een plaat plexiglas of hout op maat gezaagd, met een uitsparing voor de slang. Wat je ook kiest, zorg vooral dat de kier goed dicht is, zodat de luchtcirculatie buiten blijft en je airco efficiënt zijn werk kan doen.

Extra comfort met slimme functies

De meeste mobiele airco's zijn tegenwoordig uitgerust met handige snufjes die het gebruik een stuk comfortabeler maken. Zo kun je met een timer instellen wanneer het apparaat automatisch aan of uit moet gaan – ideaal als je overdag van huis bent en 's avonds in een koele ruimte wilt thuiskomen. Steeds vaker zie je ook modellen met wifi-functionaliteit, waarmee je via een app of spraakassistent de airco op afstand bedient. Heb je een eenvoudiger model? Dan kun je alsnog slim schakelen met behulp van een slimme stekker. Daarmee regel je precies wanneer de airco inschakelt, zonder dat je fysiek aanwezig hoeft te zijn. Het is een simpele toevoeging die zowel comfort als energie-efficiëntie verhoogt.

©Alexandra

Veelgemaakte fouten die je eenvoudig voorkomt

Bij het installeren van een mobiele airco gaan er vaak een paar dingen mis die met een beetje aandacht makkelijk te vermijden zijn. Het meest voorkomende probleem is een raam dat niet goed is afgesloten, waardoor de warme lucht zo weer naar binnen stroomt en het apparaat zich suf draait zonder effect.

Een tweede veelvoorkomende fout is het gebruik van een te klein model voor de ruimte: een airco met een koelvermogen van 7000 BTU is simpelweg niet opgewassen tegen een ruime, zonovergoten woonkamer. Ook wordt het toestel nogal eens weggestopt in een hoek of tussen meubels, wat de luchtcirculatie belemmert en de efficiëntie ondermijnt.

En tot slot loert er nog een ander risico: onveilige stroomvoorziening. Vermijd verlengsnoeren of stekkerblokken die het hoge vermogen niet aankunnen, want dat kan leiden tot overbelasting of zelfs brandgevaar. Een vaste wandcontactdoos is altijd de veiligste keuze.

Met een beetje aandacht kom je een stuk verder

Een mobiele airco installeren is geen hogere wiskunde, maar vergt wel iets meer voorbereiding dan alleen de stekker in het stopcontact steken. Als je zorgt voor een goede opstelling, een goed afgesloten afvoerkanaal en het condenswater op tijd afvoert, haal je veel meer uit je investering. Het resultaat is een airco die merkbaar beter koelt en bovendien zuiniger draait. En het fijne is: zodra alles eenmaal goed staat, heb je er nauwelijks nog omkijken naar. Behalve dan af en toe het waterreservoir legen, maar daarna? Gewoon achteroverleunen en genieten van de frisse lucht.