Wanneer je vanuit Windows 10 een upgrade uitvoert naar Windows 11, worden al je bestanden en instellingen netjes overgezet naar de nieuwe Windows-versie. Dat is anders wanneer je Windows 11 schoon installeert vanaf een opstartbare schijf. In dit artikel lees je hoe je een schone installatie van Windows 11 uitvoert.

Bij een schone installatie van Windows 11 worden alle gegevens op de computer in principe helemaal verwijderd, zeker als je ervoor kiest om de gehele harde schijf voor Windows 11 te gebruiken. Het is natuurlijk ook mogelijk om Windows 11 naast een ander (Windows-)besturingssysteem te installeren of om de upgrade vanuit Windows 10 uit te voeren.

©PXimport

Windows 11 installeren

We gaan in dit artikel Windows 11 installeren als schone installatie. Dat betekent dat alle bestaande partities op de harde schijf worden verwijderd, en daarbij dus ook de oude Windows 10-installatie en de bijbehorende gebruikersaccounts en persoonlijke documenten. Om Windows 11 schoon te installeren heb je een opstartmedium nodig. Dat kan een dvd-schijfje zijn, of een usb-stick. Die laatste heeft de voorkeur, omdat een usb-stick nu eenmaal sneller werkt dan een dvd. De stick moet een opslagcapaciteit hebben van minstens 8 GB. We leggen je uit hoe je een opstartbare usb-stick maakt. We beginnen eerst met de huidige beschikbare previewversie (testversie) van Windows 11. Microsoft heeft voor de previewversies ISO-bestanden beschikbaar gesteld die je kunt downloaden als je je aanmeldt als Windows Insider; de testomgeving van Microsoft waar je de nieuwste versies van hun besturingssystemen kunt uitproberen. Als je nog niet bent aangemeld als Windows Insider, dan moet je dat eerst doen voordat je toegang hebt tot de Windows 11 ISO-bestanden. Jezelf aanmelden als tester bij Windows Insider doe je via https://insider.windows.com/ Ga op die pagina naar het onderdeel Meet the Windows Insider Program en klik op de blauwe knop Register.

©PXimport

Let wel: je moet al wel over een Microsoft-account beschikken om deel te kunnen nemen. Aanmelden kan bijvoorbeeld als je een Hotmail-, Outlook- of Live-e-mailadres hebt. Ben je aangemeld bij het Insider-programma? Dan heb je nu toegang tot de ISO’s. Die kun je daarna downloaden vanaf https://www.microsoft.com/en-us/software-download/windowsinsiderpreviewiso. Lees eventueel de informatie op deze pagina omtrent het testen van Windows 11. Om een ISO te downloaden, ga je helemaal naar beneden naar het onderdeel Select edition.

©PXimport

Kies uit de lijst voor de meest recente build van Windows 11, ten tijde van schrijven is dat versie 22000.132. Voor de meest stabiele versie kies je voor de ISO met de aanduiding Beta channel. De Dev Channel-versie is een wat onstabielere versie van Windows 11 met wat meer bugs en onvolkomenheden. Kies allen voor die versie als je puur de nieuwste functies wilt testen, maar een grotere kans op vastlopers of andere problemen voor lief neemt. Na het kiezen van de gewenste build klik je op de blauwe knop Confirm. Vervolgens moet je daaronder een taal kiezen bij Select the product language. Hier maakt het in principe niet uit welke taal je kiest, maar wij gaan in ons voorbeeld natuurlijk voor Nederlands (Dutch). Klik na je selectie wederom op Confirm. Je krijgt nu te zien welke versie en taal je hebt gekozen. Klik nu op de knop 64-bit download om de ISO te downloaden. In tegenstelling tot Windows 10 wordt een 32-bit-versie niet meer aangeboden voor Windows 11.

©PXimport

Zo check je of je pc een TPM-chip heeft

ISO-image te groot voor standaard dvd

Microsoft biedt weliswaar ISO-bestanden aan die je normaliter direct op een dvd kunt branden vanuit Windows zelf, door er met rechts op te klikken en te kiezen voor Schijfkopiebestand maken. Het dvd-brandprogramma wordt dan geopend en je kunt de image wegschrijven. Echter: dat geldt niet voor de ISO’s van de previewversies van Windows 11: deze zijn namelijk 5.2 GB groot, terwijl er op een standaard-dvd maar 4.7 GB aan data past. Je hebt in dat geval dan een dual-layer-dvd (8.5 GB) nodig en een brander/lezer die hiermee overweg kan. Om die reden kiezen wij voor de optie om een usb-bootmedium van de ISO te maken. 

©PXimport

USB-bootmedia maken

Bij het maken van een opstartbare usb-stick komt wat meer kijken. Voor Windows 11 is er namelijk nog geen Media Creation Tool waarmee je eenvoudig een bootable stick van Windows kunt maken. En met de versie die wel voor Windows 10 beschikbaar is, kun je geen Windows 11-opstartstick maken. 

We moeten dus gebruik maken van een andere tool. Het ISO- bestand dat we hebben gedownload, moeten we op een usb-stick zien te krijgen. Dat kan met het programma Rufus. Deze tool pakt als het ware de ISO uit en maakt er een opstartbare usb-stick van. Download Rufus vanaf https://rufus.ie/nl/, de recente versie tijdens schrijven is 3.15.18.12. Start het programma na het downloaden op, en bevestig de vraag of er naar updates gezocht mag worden met ‘Ja’. Nadat het programma in beeld komt, selecteer je in het bovenste veld bij Apparaat het usb-station met daarin een 8 GB usb-stick. Vervolgens klik je bij Opstartselectie op de knop Selecteren en blader je naar het eerder gedownloade Windows 11 ISO-bestand. Klik op OK om de gegevens van de ISO te laden in Rufus. 

©PXimport

Controleer of de gegevens in Rufus overeenkomen met de volgende opties:

- Image-optie: Standaard Windows-installatie

- Partitie-indeling: GPT

- Doelsysteem: UEFI (geen CSM)

- Bestandssysteem: NTFS

- Clustergrootte: 4096 Bytes (Standaard)

De overige velden kun je laten zoals ze zijn. Klik nu op de knop Starten om de usb-stick aan te maken. Dit kan even duren. Na afloop van het creatieproces zie je een melding verschijnen van Rufus dat het beter is om de secure boot-optie uit te schakelen op de computer waarop je de usb-stick wilt gebruiken. Deze optie moet je dus in het BIOS uitschakelen om de stick te kunnen gebruiken als opstartmedium. Later, als Windows 11 is geïnstalleerd, kun je secure boot weer inschakelen. Je vindt de optie secure boot doorgaans onder de optie ‘Boot options’ of ‘Security’, maar dat is afhankelijk van het merk en type BIOS. Controleer eventueel de informatie op de website van de computer- of moederbordfabrikant voor verdere instructies.

Computer starten vanaf bootmedium

Nu je een opstart-dvd of -usb-stick hebt gemaakt, kun je beginnen met de installatie van Windows 11. Allereerst plaats je de stick of de schijf in de computer waarop je Windows 11 gaat installeren en schakel je de computer in. Druk eventueel op een van de F-toetsen om de opstartschijf te selecteren als dat niet automatisch gebeurt. Meestal roep je het bootmenu op met de F10- of F12-toets, maar ook dit is afhankelijk van het merk en type computer. Erg handig is de site www.disk-image.com/faq-bootmenu.htm, waar je instructies vindt voor verschillende merken en type computers.

Windows-installatie

Start de computer op vanaf het opstartmedium, dan worden de eerste stappen van de Windows 11-installatie voorbereid. Het eerste scherm waarin je de taal, tijd, valuta en toetsenbord instelt, verschilt niet met de installatie van Windows 10. Bevestig je keuze met de knop Volgende om door te gaan. Op het volgende scherm klik je op Nu installeren, daarna kom je in het scherm waarin je wordt gevraagd om een productcode. 

©PXimport

Installeer je een previewversie van Windows 11, dan hoef je hier niets in te vullen. Installeer je de uiteindelijke versie van Windows 11, weet dan dat je hier ook een productcode van Windows 10 en zelfs Windows 7 kunt invullen: Microsoft ziet de Windows 11-installatie dan als upgrade van een oudere Windows-versie, ook al installeer je hem helemaal schoon. Normaliter krijg je ook de vraag welke versie van Windows 11 je wil installeren: Home of Pro, maar als de opgegeven productcode is geaccepteerd, wordt aan de hand van die code direct de daaraan gekoppelde versie geïnstalleerd.

Schone installatie

In het volgende scherm wordt nu gevraagd of je een upgrade wilt uitvoeren, of een aangepaste installatie wilt doen. Wij willen helemaal met een schone lei beginnen en kiezen voor de tweede optie: Aangepast: alleen Windows installeren (geavanceerd). 

©PXimport

In het daarop volgende scherm kun je kiezen op welke partitie je Windows 11 wil gaan installeren. Hierin heb je geheel de vrije hand. Je kunt Windows 11 bijvoorbeeld op de eerste partitie installeren, en je (oude) data op de tweede partitie laten staan. Ga je echt helemaal voor een schone lei, dan verwijder je alle partities totdat er één enkele overblijft, en kies je die partitie om Windows 11 op te installeren. Later kun je binnen Windows 11 altijd nog extra partities aanmaken.

©PXimport

Na de selectie van de partitie klik je op Volgende. De bestanden worden nu gekopieerd, Tot zo ver lijkt de installatie erg op die van Windows 7 en Windows 10, maar na enkele minuten na de herstart kom je in het nieuwe configuratiedeel van Windows 11.

OOBE-setup

In dit deel van de installatie van Windows 11, ook wel bekend als OOBE of Out of the Box Experience, komt het onderdeel aan bod waarin je een eerste gebruikersaccount aanmaakt en wat andere zaken instelt, zoals het toetsenbord, land en – sinds Windows 11 – ook een computernaam. Dit deel van de installatie krijg je ook te zien wanneer je voor het eerst een nieuw-gekochte Windows 11-computer opstart. Opvallend zijn de grote lettertypen en knoppen die nu worden gebruikt. Dat heeft te maken met het feit dat Microsoft de setup van Windows 11 zo gebruikersvriendelijk mogelijk wilde maken voor gebruikers die beschikken over een computer met een aanraakscherm. De eerste vraag is in welk land je je bevindt, selecteer het land en bevestig met de knop Ja. Vervolgens wordt gevraagd welke toetsenbordindeling je wilt gebruiken. Ook hier geldt dat voor de meeste Nederlandse Windows-gebruikers de indeling Verenigde Staten (Internationaal) de meestgebruikte is. 

©PXimport

Na het instellen van het toetsenbord checkt Windows 11 nog of er nieuwe updates zijn verschenen, en als dat het geval is, worden deze later tijdens de installatie toegepast. Daarna volgt een nieuw scherm: er wordt gevraagd om de computer alvast te voorzien van een naam. Je bent niet verplicht om dit te doen, want via de knop Overslaan kun je door naar het volgende scherm.

©PXimport

Geef je wel een naam op, dan wordt de computer meteen opnieuw opgestart om die wijziging door te voeren. Dat is dan wel weer vervelend als je wat sneller door de installatie wil lopen. 

Account aanmaken

Nadat je je naam hebt opgegeven, word je gevraagd een account aan te maken. Nu is hier veel over te doen geweest: Microsoft verplicht je namelijk om een Microsoft-account te gebruiken. Het is niet meer mogelijk om een standaard (offline)-account tijdens de installatie in te stellen. Dat kan wel achteraf als je eenmaal met een Microsoft-account bent aangemeld; in Windows 11 voeg je dan een lokaal administrator-account toe, log je ermee in en verwijder je weer het Microsoft-account. Kortom, een hoop gedoe. Maar er is een snellere omweg: als er namelijk geen internetverbinding gevonden wordt, dan kun je je wel aanmelden met een lokaal account. Tijdens de installatie moet je er dus voor zorgen dat je geen verbinding maakt met bijvoorbeeld je wifi-netwerk (waar om gevraagd wordt), en als je een netwerkstekker hebt aangesloten, je deze eruit haalt.

©PXimport

Let wel dat je later – na het inloggen – nog wel een paar keer gevraagd kan worden of je toch niet een online-account wil aanmaken of je bestanden online wil synchroniseren, maar nadat je dat een paar keer hebt weggeklikt, word je er niet meer naar gevraagd.

De verdere stappen van de setup zijn ook hier weer gelijk aan Windows 10: je geeft onder meer op of je je locatie wilt delen, of je diagnostische gegevens wilt laten doorsturen (ook in Windows 11 kun je dit niet helemaal uitschakelen) en of je reclame-id’s wilt toestaan. Na het beantwoorden van de vragen wordt het eerste account – dat tevens een administrator-account is – aangemaakt. 

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ja en nee. Een iPhone wordt niet snel besmet met traditionele malware, maar dat betekent niet dat hij onkwetsbaar is voor hackers en cybercriminelen. En daarbij is het grootste risico niet iOS. Nee, het grootste risico ben je zelf…

Hoe raakt je iPhone besmet?

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet tegen wat je zelf doet – en daar spelen kwaadwillenden op in. Het gaat vaak mis bij iets wat volkomen normaal lijkt: een link openen, een QR-code scannen of een agenda-uitnodiging accepteren kan al genoeg zijn om gegevens prijs te geven. Dit zijn de zes meest voorkomende manieren waarop je iPhone geïnfecteerd kan worden:

1: Zero-click en zero-day-aanvallen

De meest geavanceerde aanvallen gebruiken lekken in iOS die nog niet door Apple of beveiligingsonderzoekers zijn ontdekt. Via zo'n kwetsbaarheid kan spyware worden geïnstalleerd nog vóórdat er een update beschikbaar is.

Een zero-click-aanval gaat nog verder: jij hoeft niets aan te raken. Eén kwaadaardig iMessage-bericht of zelfs een gemiste FaceTime-oproep kan al genoeg zijn om toegang tot je toestel te krijgen.

De beste verdediging is simpel maar belangrijk: installeer updates direct zodra ze beschikbaar zijn (Instellingen > Algemeen > Software-update) en zet Automatische updates aan.

2: Quishing: malafide QR-codes

QR-codes worden soms vervangen door valse exemplaren die naar een nepsite met gemeentelogo of parkeerdienst leiden. Controleer altijd de link die de Camera-app toont voordat je op 'open' tikt, en laat dubieuze adressen desnoods scannen met een tool zoals Scamio.

Lees ook: Zo herken je verdachte QR-codes op parkeerautomaten en laadpalen

 3: Kwaadaardige configuratieprofielen

Een configuratieprofiel is een bestand waarmee instellingen op een iPhone of iPad in één keer kunnen worden aangepast. Zo'n profiel bepaalt bijvoorbeeld welke wifi-netwerken worden gebruikt, welke apps mogen worden geïnstalleerd of welke websites worden geblokkeerd. Bedrijven en scholen gebruiken configuratieprofielen vaak om meerdere toestellen tegelijk te beheren.

Ook kwaadwillenden kunnen zo'n profiel aanbieden, bijvoorbeeld via een link in een phishingbericht. Zodra je het installeert, krijgt de afzender toegang tot je netwerkverkeer of kan hij extra apps laten installeren. Controleer daarom altijd de herkomst voordat je een profiel accepteert, en verwijder onbekende profielen via Instellingen > Algemeen > VPN en apparaatbeheer.

4: Nagemaakte wifi-netwerken

Criminelen zetten daarnaast nepwifinetwerken op met namen als 'Airport_Free_WiFi' of 'NS_Gratis_Wifi_In_De_Trein'. Maak je daar verbinding mee, dan kan al je internetverkeer worden onderschept en kunnen je wachtwoorden of persoonlijke gegevens eenvoudig worden buitgemaakt. Gebruik op openbare wifi een VPN, bijvoorbeeld via Bitdefender Mobile Security, zodat je verbinding versleuteld blijft.

5: Malafide agenda-uitnodigingen

Krijg je een vreemde agenda-uitnodiging die je niet herkent? Verwijder die, want er zitten vaak phishinglinks in. De veiligste manier is om de hele ongewenste agenda te wissen zonder op links of knoppen in de afspraak te tikken. Druk ook niet op 'Weiger', want daarmee laat je de afzender weten dat je account actief is, wat juist tot meer spam leidt. Controleer bij twijfel onderaan in je agenda-instellingen welke kalenders zijn toegevoegd en verwijder alles wat je niet herkent.

6: AirDrop-spam

AirDrop is ideaal wanneer je snel en draadloos foto's, documenten, video's of zelfs wachtwoorden of passkeys wilt delen – of ontvangen. Voor hackers is dit ook een aantrekkelijke ingang in je iPhone. Stel, je hebt net iets gedeeld of ontvangen via AirDrop, bijvoorbeeld foto's tijdens een concert. Misschien heb je daarvoor in de instellingen Iedereen gedurende 10 minuten geselecteerd. Zet je dat na het delen of ontvangen niet uit, dan blijft je iPhone dus nog tien minuten zichtbaar voor iedereen. Beter is het om, vooral op drukke plekken, AirDrop in te stellen op Alleen contacten of zelfs te kiezen voor Ontvangen uit.

Zo merk je dat er iets mis is met je iPhone

Als je iPhone besmet of gehackt is, verschijnt er geen knipperende pop-up om je dat te vertellen. De signalen zijn subtiel – maar herkenbaar als je weet waar je op moet letten. Dit zijn de zeven meest voorkomende aanwijzingen dat je iPhone geïnfecteerd kan zijn.

1: De batterij raakt opvallend snel leeg

Malware kan continu draaien en daardoor veel stroom verbruiken. Controleer in Instellingen > Batterij welke apps dat doen. Let vooral op apps die veel actief zijn op de achtergrond, zeker als ze daar geen reden voor hebben. Een weerapp die acht uur blijft draaien terwijl je hem niet gebruikt, is bijvoorbeeld niet normaal.

2: Je dataverbruik schiet omhoog

Spyware stuurt ongemerkt gegevens door naar servers van aanvallers. Dat zie je vaak terug in Instellingen > Mobiel netwerk. Daar kun je, als je een stukje naar onder scrolt, bij Mobiele data zien of het dataverbruik ineens hoger ligt dan normaal. Let op opvallende pieken in datagebruik, onbekende apps of vreemde pictogrammen. Een simpele tool of een spel dat je zelden opent, hoort geen gigabytes aan data te verbruiken.

3: Apps crashen of lopen vast

Malware kan problemen geven met iOS of andere apps. Als apps vaak opnieuw opstarten of het toestel warm wordt, is dat verdacht.

4: Er verschijnen pop-ups of advertenties buiten Safari om

iOS hoort reclamevrij te zijn. Zie je ineens advertenties op je beginscherm of in instellingen, dan zit er waarschijnlijk adware achter.

5: Er staan onbekende apps of profielen op je toestel

Sommige aanvallers installeren via een lek of misleidende link een app die er betrouwbaar uitziet, maar in werkelijkheid data doorstuurt of instellingen wijzigt. Kijk daarom regelmatig in de Appbibliotheek of er iets tussen staat wat je niet kent. Verwijder verdachte apps meteen; op een iPhone worden daarmee ook de bijbehorende gegevens gewist. Heb je het toestel tweedehands gekocht of vertrouw je het niet helemaal, dan is een volledige fabrieksreset de veiligste keuze.

6: Je toestel is mogelijk gejailbreakt

Bij een jailbreak wordt een deel van Apple's beveiliging uitgezet om functies vrij te geven die normaal niet zijn toegestaan. Dat lijkt handig, maar maakt het systeem kwetsbaar voor apps met te veel rechten. Als je nooit bewust een jailbreak hebt uitgevoerd en toch apps als Cydia, Sileo, or Checkra1n ziet, is dat een teken dat iemand heeft geknoeid met je iPhone.

7: Je ziet vreemde uitgaande oproepen

Een gehackt toestel kan worden ingezet om spam te versturen of te bellen naar dure servicenummers. Kijk in je berichten en belgeschiedenis of er iets geks tussen staat.

Denk je dat je iPhone besmet is? Dit kun je doen

Merk je dat je iPhone zich vreemd gedraagt, begin dan met een eenvoudige reset van je browsergegevens. Open Instellingen > Apps > Safari en kies Wis geschiedenis en websitedata. Daarmee verwijder je tijdelijke bestanden en scripts die schadelijk kunnen zijn. Herstart daarna het toestel.

Blijven de problemen terugkomen, herstel dan een eerdere iCloud-reservekopie van vóór het moment waarop het misging. Helpt dat ook niet, dan is een fabrieksreset de veiligste manier om alle sporen van malware te verwijderen. Dat doe je via Instellingen > Algemeen > Stel opnieuw in > Wis alle inhoud en instellingen. Je iPhone wordt dan teruggezet naar de oorspronkelijke staat. Omdat alles gewist wordt, verdwijnt ook eventuele malware verdwijnt mee.

Zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen

De beste beveiliging blijft een combinatie van gezond verstand en actuele software. Zet automatische updates aan via Instellingen > Algemeen > Software-update > Automatische updates. Zo worden veiligheidslekken gedicht voordat ze misbruikt kunnen worden.

Gebruik op openbare netwerken altijd een VPN, en controleer verdachte links met een analyse-tool voordat je klikt. Wie extra zekerheid wil, kan een beveiligingsapp installeren die phishinglinks en onveilige wifi-verbindingen blokkeert.

Conclusie

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet onschendbaar. De meeste risico's ontstaan niet door fouten in iOS, maar door wat jij doet: op een verkeerde link tikken, een uitnodiging openen of een netwerk gebruiken dat niet te vertrouwen is.

Wie zijn toestel up-to-date houdt, links kritisch bekijkt en een VPN gebruikt op openbare wifi, verkleint de kans op misbruik of datadiefstal aanzienlijk. iOS doet veel om je te beschermen, maar waakzaamheid blijft nodig.