Wanneer je vanuit Windows 10 een upgrade uitvoert naar Windows 11, worden al je bestanden en instellingen netjes overgezet naar de nieuwe Windows-versie. Dat is anders wanneer je Windows 11 schoon installeert vanaf een opstartbare schijf. In dit artikel lees je hoe je een schone installatie van Windows 11 uitvoert.

Bij een schone installatie van Windows 11 worden alle gegevens op de computer in principe helemaal verwijderd, zeker als je ervoor kiest om de gehele harde schijf voor Windows 11 te gebruiken. Het is natuurlijk ook mogelijk om Windows 11 naast een ander (Windows-)besturingssysteem te installeren of om de upgrade vanuit Windows 10 uit te voeren.

©PXimport

Windows 11 installeren

We gaan in dit artikel Windows 11 installeren als schone installatie. Dat betekent dat alle bestaande partities op de harde schijf worden verwijderd, en daarbij dus ook de oude Windows 10-installatie en de bijbehorende gebruikersaccounts en persoonlijke documenten. Om Windows 11 schoon te installeren heb je een opstartmedium nodig. Dat kan een dvd-schijfje zijn, of een usb-stick. Die laatste heeft de voorkeur, omdat een usb-stick nu eenmaal sneller werkt dan een dvd. De stick moet een opslagcapaciteit hebben van minstens 8 GB. We leggen je uit hoe je een opstartbare usb-stick maakt. We beginnen eerst met de huidige beschikbare previewversie (testversie) van Windows 11. Microsoft heeft voor de previewversies ISO-bestanden beschikbaar gesteld die je kunt downloaden als je je aanmeldt als Windows Insider; de testomgeving van Microsoft waar je de nieuwste versies van hun besturingssystemen kunt uitproberen. Als je nog niet bent aangemeld als Windows Insider, dan moet je dat eerst doen voordat je toegang hebt tot de Windows 11 ISO-bestanden. Jezelf aanmelden als tester bij Windows Insider doe je via https://insider.windows.com/ Ga op die pagina naar het onderdeel Meet the Windows Insider Program en klik op de blauwe knop Register.

©PXimport

Let wel: je moet al wel over een Microsoft-account beschikken om deel te kunnen nemen. Aanmelden kan bijvoorbeeld als je een Hotmail-, Outlook- of Live-e-mailadres hebt. Ben je aangemeld bij het Insider-programma? Dan heb je nu toegang tot de ISO’s. Die kun je daarna downloaden vanaf https://www.microsoft.com/en-us/software-download/windowsinsiderpreviewiso. Lees eventueel de informatie op deze pagina omtrent het testen van Windows 11. Om een ISO te downloaden, ga je helemaal naar beneden naar het onderdeel Select edition.

©PXimport

Kies uit de lijst voor de meest recente build van Windows 11, ten tijde van schrijven is dat versie 22000.132. Voor de meest stabiele versie kies je voor de ISO met de aanduiding Beta channel. De Dev Channel-versie is een wat onstabielere versie van Windows 11 met wat meer bugs en onvolkomenheden. Kies allen voor die versie als je puur de nieuwste functies wilt testen, maar een grotere kans op vastlopers of andere problemen voor lief neemt. Na het kiezen van de gewenste build klik je op de blauwe knop Confirm. Vervolgens moet je daaronder een taal kiezen bij Select the product language. Hier maakt het in principe niet uit welke taal je kiest, maar wij gaan in ons voorbeeld natuurlijk voor Nederlands (Dutch). Klik na je selectie wederom op Confirm. Je krijgt nu te zien welke versie en taal je hebt gekozen. Klik nu op de knop 64-bit download om de ISO te downloaden. In tegenstelling tot Windows 10 wordt een 32-bit-versie niet meer aangeboden voor Windows 11.

©PXimport

Zo check je of je pc een TPM-chip heeft

ISO-image te groot voor standaard dvd

Microsoft biedt weliswaar ISO-bestanden aan die je normaliter direct op een dvd kunt branden vanuit Windows zelf, door er met rechts op te klikken en te kiezen voor Schijfkopiebestand maken. Het dvd-brandprogramma wordt dan geopend en je kunt de image wegschrijven. Echter: dat geldt niet voor de ISO’s van de previewversies van Windows 11: deze zijn namelijk 5.2 GB groot, terwijl er op een standaard-dvd maar 4.7 GB aan data past. Je hebt in dat geval dan een dual-layer-dvd (8.5 GB) nodig en een brander/lezer die hiermee overweg kan. Om die reden kiezen wij voor de optie om een usb-bootmedium van de ISO te maken. 

©PXimport

USB-bootmedia maken

Bij het maken van een opstartbare usb-stick komt wat meer kijken. Voor Windows 11 is er namelijk nog geen Media Creation Tool waarmee je eenvoudig een bootable stick van Windows kunt maken. En met de versie die wel voor Windows 10 beschikbaar is, kun je geen Windows 11-opstartstick maken. 

We moeten dus gebruik maken van een andere tool. Het ISO- bestand dat we hebben gedownload, moeten we op een usb-stick zien te krijgen. Dat kan met het programma Rufus. Deze tool pakt als het ware de ISO uit en maakt er een opstartbare usb-stick van. Download Rufus vanaf https://rufus.ie/nl/, de recente versie tijdens schrijven is 3.15.18.12. Start het programma na het downloaden op, en bevestig de vraag of er naar updates gezocht mag worden met ‘Ja’. Nadat het programma in beeld komt, selecteer je in het bovenste veld bij Apparaat het usb-station met daarin een 8 GB usb-stick. Vervolgens klik je bij Opstartselectie op de knop Selecteren en blader je naar het eerder gedownloade Windows 11 ISO-bestand. Klik op OK om de gegevens van de ISO te laden in Rufus. 

©PXimport

Controleer of de gegevens in Rufus overeenkomen met de volgende opties:

- Image-optie: Standaard Windows-installatie

- Partitie-indeling: GPT

- Doelsysteem: UEFI (geen CSM)

- Bestandssysteem: NTFS

- Clustergrootte: 4096 Bytes (Standaard)

De overige velden kun je laten zoals ze zijn. Klik nu op de knop Starten om de usb-stick aan te maken. Dit kan even duren. Na afloop van het creatieproces zie je een melding verschijnen van Rufus dat het beter is om de secure boot-optie uit te schakelen op de computer waarop je de usb-stick wilt gebruiken. Deze optie moet je dus in het BIOS uitschakelen om de stick te kunnen gebruiken als opstartmedium. Later, als Windows 11 is geïnstalleerd, kun je secure boot weer inschakelen. Je vindt de optie secure boot doorgaans onder de optie ‘Boot options’ of ‘Security’, maar dat is afhankelijk van het merk en type BIOS. Controleer eventueel de informatie op de website van de computer- of moederbordfabrikant voor verdere instructies.

Computer starten vanaf bootmedium

Nu je een opstart-dvd of -usb-stick hebt gemaakt, kun je beginnen met de installatie van Windows 11. Allereerst plaats je de stick of de schijf in de computer waarop je Windows 11 gaat installeren en schakel je de computer in. Druk eventueel op een van de F-toetsen om de opstartschijf te selecteren als dat niet automatisch gebeurt. Meestal roep je het bootmenu op met de F10- of F12-toets, maar ook dit is afhankelijk van het merk en type computer. Erg handig is de site www.disk-image.com/faq-bootmenu.htm, waar je instructies vindt voor verschillende merken en type computers.

Windows-installatie

Start de computer op vanaf het opstartmedium, dan worden de eerste stappen van de Windows 11-installatie voorbereid. Het eerste scherm waarin je de taal, tijd, valuta en toetsenbord instelt, verschilt niet met de installatie van Windows 10. Bevestig je keuze met de knop Volgende om door te gaan. Op het volgende scherm klik je op Nu installeren, daarna kom je in het scherm waarin je wordt gevraagd om een productcode. 

©PXimport

Installeer je een previewversie van Windows 11, dan hoef je hier niets in te vullen. Installeer je de uiteindelijke versie van Windows 11, weet dan dat je hier ook een productcode van Windows 10 en zelfs Windows 7 kunt invullen: Microsoft ziet de Windows 11-installatie dan als upgrade van een oudere Windows-versie, ook al installeer je hem helemaal schoon. Normaliter krijg je ook de vraag welke versie van Windows 11 je wil installeren: Home of Pro, maar als de opgegeven productcode is geaccepteerd, wordt aan de hand van die code direct de daaraan gekoppelde versie geïnstalleerd.

Schone installatie

In het volgende scherm wordt nu gevraagd of je een upgrade wilt uitvoeren, of een aangepaste installatie wilt doen. Wij willen helemaal met een schone lei beginnen en kiezen voor de tweede optie: Aangepast: alleen Windows installeren (geavanceerd). 

©PXimport

In het daarop volgende scherm kun je kiezen op welke partitie je Windows 11 wil gaan installeren. Hierin heb je geheel de vrije hand. Je kunt Windows 11 bijvoorbeeld op de eerste partitie installeren, en je (oude) data op de tweede partitie laten staan. Ga je echt helemaal voor een schone lei, dan verwijder je alle partities totdat er één enkele overblijft, en kies je die partitie om Windows 11 op te installeren. Later kun je binnen Windows 11 altijd nog extra partities aanmaken.

©PXimport

Na de selectie van de partitie klik je op Volgende. De bestanden worden nu gekopieerd, Tot zo ver lijkt de installatie erg op die van Windows 7 en Windows 10, maar na enkele minuten na de herstart kom je in het nieuwe configuratiedeel van Windows 11.

OOBE-setup

In dit deel van de installatie van Windows 11, ook wel bekend als OOBE of Out of the Box Experience, komt het onderdeel aan bod waarin je een eerste gebruikersaccount aanmaakt en wat andere zaken instelt, zoals het toetsenbord, land en – sinds Windows 11 – ook een computernaam. Dit deel van de installatie krijg je ook te zien wanneer je voor het eerst een nieuw-gekochte Windows 11-computer opstart. Opvallend zijn de grote lettertypen en knoppen die nu worden gebruikt. Dat heeft te maken met het feit dat Microsoft de setup van Windows 11 zo gebruikersvriendelijk mogelijk wilde maken voor gebruikers die beschikken over een computer met een aanraakscherm. De eerste vraag is in welk land je je bevindt, selecteer het land en bevestig met de knop Ja. Vervolgens wordt gevraagd welke toetsenbordindeling je wilt gebruiken. Ook hier geldt dat voor de meeste Nederlandse Windows-gebruikers de indeling Verenigde Staten (Internationaal) de meestgebruikte is. 

©PXimport

Na het instellen van het toetsenbord checkt Windows 11 nog of er nieuwe updates zijn verschenen, en als dat het geval is, worden deze later tijdens de installatie toegepast. Daarna volgt een nieuw scherm: er wordt gevraagd om de computer alvast te voorzien van een naam. Je bent niet verplicht om dit te doen, want via de knop Overslaan kun je door naar het volgende scherm.

©PXimport

Geef je wel een naam op, dan wordt de computer meteen opnieuw opgestart om die wijziging door te voeren. Dat is dan wel weer vervelend als je wat sneller door de installatie wil lopen. 

Account aanmaken

Nadat je je naam hebt opgegeven, word je gevraagd een account aan te maken. Nu is hier veel over te doen geweest: Microsoft verplicht je namelijk om een Microsoft-account te gebruiken. Het is niet meer mogelijk om een standaard (offline)-account tijdens de installatie in te stellen. Dat kan wel achteraf als je eenmaal met een Microsoft-account bent aangemeld; in Windows 11 voeg je dan een lokaal administrator-account toe, log je ermee in en verwijder je weer het Microsoft-account. Kortom, een hoop gedoe. Maar er is een snellere omweg: als er namelijk geen internetverbinding gevonden wordt, dan kun je je wel aanmelden met een lokaal account. Tijdens de installatie moet je er dus voor zorgen dat je geen verbinding maakt met bijvoorbeeld je wifi-netwerk (waar om gevraagd wordt), en als je een netwerkstekker hebt aangesloten, je deze eruit haalt.

©PXimport

Let wel dat je later – na het inloggen – nog wel een paar keer gevraagd kan worden of je toch niet een online-account wil aanmaken of je bestanden online wil synchroniseren, maar nadat je dat een paar keer hebt weggeklikt, word je er niet meer naar gevraagd.

De verdere stappen van de setup zijn ook hier weer gelijk aan Windows 10: je geeft onder meer op of je je locatie wilt delen, of je diagnostische gegevens wilt laten doorsturen (ook in Windows 11 kun je dit niet helemaal uitschakelen) en of je reclame-id’s wilt toestaan. Na het beantwoorden van de vragen wordt het eerste account – dat tevens een administrator-account is – aangemaakt. 

WhatsApp rolt de komende tijd opnieuw een reeks functies uit die het chatten en videobellen persoonlijker en praktischer moeten maken. Van creatieve AI-hulpmiddelen tot betere zoekopties in groepsgesprekken: dit zijn de belangrijkste vernieuwingen.

Rijkere momenten met live en bewegende foto’s

Gebruikers kunnen nu live foto's (iOS) en bewegende foto's (Android) delen. Die bevatten niet alleen beeld, maar ook geluid en beweging. Het idee is dat gesprekken zo meer diepte krijgen en dat je herinneringen realistischer kunt doorsturen, ongeacht of je gesprekspartner iOS of Android gebruikt. In de praktijk betekent dit dat je niet langer gebonden bent aan statische kiekjes: een lach, een begroeting of een spontaan moment komt beter tot zijn recht, compleet met de sfeer van dat moment. WhatsApp wil hiermee de beleving dichter bij die van een echte ontmoeting brengen, zodat een chat niet alleen informatief is, maar ook emotioneel rijker en levendiger aanvoelt.

Chatthema's en achtergronden met Meta AI

WhatsApp zet ook verder in op kunstmatige intelligentie. Met behulp van Meta AI kun je eigen chatthema's maken en zo je gesprekken een volledig unieke stijl geven. Denk aan kleurenpaletten die aansluiten bij je persoonlijke voorkeuren of achtergronden die zijn geïnspireerd op je favoriete muziek, seizoen of stemming. Daarnaast is het mogelijk om AI-gegenereerde achtergronden te gebruiken tijdens videogesprekken, waardoor je jezelf in een virtuele omgeving plaatst, zoals een tropisch strand of een futuristische skyline. Ook kun je deze achtergronden direct toevoegen bij het maken van foto's en video's in de chat, wat creatieve experimenten eenvoudig maakt. WhatsApp benadrukt dat de uitrol stap voor stap gebeurt: sommige gebruikers zien de opties al, terwijl anderen nog even moeten wachten tot de update beschikbaar is.

©WhatsApp

Nieuwe stickerpakketten

Wie zich liever uitdrukt zonder woorden, krijgt meer keuze uit stickers. WhatsApp voegde pakketten toe met veelzeggende namen als 'Onverschrokken vogel', 'Schooldagen' en 'Vakantie'. De stijl varieert van speels tot gezellig en schattig, zodat er ongetwijfeld voor elke stemming wel een passende illustratie is.

Documenten scannen op Android

Tot slot is de mogelijkheid om documenten te scannen nu ook beschikbaar voor Android. Gebruikers kunnen rechtstreeks vanuit WhatsApp bestanden vastleggen, bijsnijden, opslaan en verzenden. Daarmee wordt het eenvoudiger om bijvoorbeeld contracten, bonnetjes of formulieren snel te delen zonder eerst een aparte scanner- of camera-app te openen. De functie herkent de randen van het document automatisch en zorgt dat het beeld wordt rechtgetrokken voor een nette weergave. iPhone-gebruikers hadden deze optie al langer, maar door de uitbreiding naar Android is het nu voor vrijwel alle WhatsApp-gebruikers mogelijk om documenten direct in de app te digitaliseren en door te sturen.

Je kent het wel: je hebt een drukke dag, weinig zin om koken, maar wel trek in iets warms en voedzaams. Kom er maar in slowcooker! Je vult hem 's ochtends, zet hem aan en later op de dag staat er een complete maaltijd te wachten. Zeker in de herfst, dé tijd voor stevige soepen en stoofgerechten, is de slowcooker een uitkomst. En: je kunt er veel meer mee maken dan je denkt!

Hoe werkt de slowcooker precies?

Een slowcooker werkt anders dan de pan op het fornuis of een braadslee in de oven. Hij gaart gerechten langzaam op lage temperatuur, vaak tussen de 70 en 95 graden. De warmte verspreidt zich gelijkmatig rondom een keramische of metalen binnenpan, terwijl het deksel de stoom en smaken vasthoudt. Omdat er nauwelijks vocht ontsnapt, blijven ingrediënten mals en vol van smaak. Vlees valt na uren sudderen uit elkaar en groente wordt zacht zonder zijn structuur helemaal te verliezen.

Van stoofpot tot nagerecht

Wie denkt dat de slowcooker alleen geschikt is voor stoofpotten, heeft het mis. Natuurlijk kun je er klassiekers als rundvleesstoof of chili con carne mee maken, maar net zo goed linzenstoof, curry of een rijke groentesoep. Voor het ontbijt kun je de avond ervoor havermout in de pan doen, zodat je 's ochtends wakker wordt met een warme kom pap. Zelfs nagerechten zoals rijstepap of een appelcrumble met kaneel (recept verderop) komen goed uit de slowcooker. Sommige modellen hebben bovendien een braadfunctie, zodat je vlees eerst kunt dichtschroeien voordat je het rustig laat garen.

©from_my_point_of_view

Welke apparaten vervangt de slowcooker?

De kracht van de slowcooker zit niet alleen in variatie, maar ook in vervanging. Veel bereidingen die je normaal in de oven of op het fornuis zou doen, kunnen ook prima met de slowcooker. Een stoofpot die je anders urenlang in de gaten moet houden, pruttelt hier vanzelf rustig door zonder dat je steeds hoeft te roeren. Zelfs een rijstkoker, stoommandje of au-bain-marie-apparaat kun je soms links laten liggen, want ook rijst, groente en custard kunnen prima langzaam garen. De slowcooker vervangt niet alle apparatuur in je keuken, maar wel deels.

De voordelen van langzaam garen

Het gebruik van de slowcooker brengt een aantal voordelen met zich mee. Doordat de temperatuur laag blijft, brandt er zelden iets aan en kun je gerust de deur uit terwijl het eten staat te pruttelen. De smaken trekken dieper in de ingrediënten en vlees wordt malser dan dan wanneer je het op hoog vuur bereidt. Bovendien heb je minder olie of boter nodig en kun je vaak goedkopere vleessoorten gebruiken die dankzij het lange garen bijzonder zacht worden. Het energieverbruik is doorgaans lager dan bij een oven of kookplaat, omdat het apparaat constant op een laag pitje werkt.

Waar je op moet letten

Er zijn ook dingen om rekening mee te houden. Omdat er nauwelijks vocht verdampt, is het beter om zuinig te zijn met bouillon of water. Te veel vocht maakt de maaltijd dunner dan de bedoeling is. Kruiden ontwikkelen zich anders bij lage temperaturen en hebben soms minder kracht, waardoor het slim is om vlak voor het serveren je gerecht nog even extra op smaak te brengen. En omdat gerechten vaak vier tot acht uur nodig hebben, vraagt het koken met een slowcooker om planning. Zet hem tijdig aan, zodat je eten op het juiste moment klaar is.

De slowcooker in de herfst

Juist in de herfst laat de slowcooker zich van zijn beste kant zien. Het seizoen van pompoensoep, erwtensoep, goulash en linzenstoof vraagt om comfort food dat langzaam kan trekken. Terwijl de regen tegen de ramen slaat en de dagen korter worden, vult je huis zich met de geur van een gerecht dat urenlang rustig staat te garen. Na een boswandeling of werkdag hoef je alleen nog maar de deksel te lichten en te genieten.

Recept: pompoensoep uit de slowcooker

Pompoensoep past perfect bij de herfst en is eenvoudig te maken in de slowcooker. Gebruik een middelgrote flespompoen, twee winterwortels, een grote ui, twee teentjes knoflook, een liter groentebouillon en een theelepel gemalen komijn. Snijd de pompoen in blokjes (schil mag blijven zitten als hij dun is) en doe samen met wortel, ui en knoflook in de slowcooker. Voeg de bouillon en komijn toe, zet de pan zes uur op de lage stand of drie uur op de hoge stand. Pureer de soep met een staafmixer glad en breng eventueel verder op smaak met peper en zout. Voor een romige variant kun je een scheutje kokosmelk toevoegen. Serveer met brood of een beetje geroosterde pompoenpitten als topping. 

©posinote - stock.adobe.com

Recept: apple crumble uit de slowcooker

Een klassieker die verrassend goed lukt in de slowcooker is apple crumble. Je hebt nodig: zes zoetzure appels, een eetlepel kaneel, twee eetlepels suiker, 100 gram bloem, 75 gram havermout, 100 gram koude boter in blokjes en een snuf zout. Schil de appels, snijd ze in stukjes en leg ze op de bodem van de ingevette slowcooker. Meng bloem, havermout, boter, suiker en zout tot een kruimelig deeg en verdeel dit over de appels. Zet de slowcooker drie uur op de hoge stand, of vijf uur op de lage stand, met een theedoek onder het deksel om condens op te vangen (zodat de crumble-topping knapperig blijft). Zorg er wel voor dat het deksel en de pan goed afgesloten blijven. Serveer de crumble warm, eventueel met een bolletje vanille-ijs of slagroom.

Slowcooker? Ja, graag!

De slowcooker laat zich goed inpassen in een druk dagelijks leven. Hij neemt je een deel van het werk uit handen en zorgt voor supersmaakvolle gerechten. Heb je wat plek over in je keuken, dan is een slowcooker dus zeker aan te raden!