Tegen alle verwachting en logica is er dan ineens een nieuwe versie van Windows 11. Niet echt nieuws, want er was eerder al het een en ander uitgelekt. Wel nieuws is de officiële bevestiging. Wij zetten al het Windows 11-nieuws voor je op een rij.

Windows 11 is officieel uitgebracht. Onder de motorkap is grotendeels nog altijd Windows 10, zo bleek na analyse van de gelekte beta’s. Wel zijn er veel ‘nieuwigheden’, waaronder – hoe verrassend – widgets. 

Widgets

Je kunt je desktop weer volzetten met dingen als weer-widget, het laatste nieuws en ga zo maar door. Zijn we al jaren gewend van smartphones, Microsoft stopte er uit veiligheidsoverwegingen na Windows 7 mee. Blijkbaar wordt het nu weer veilig genoeg geacht. Aardig is de mogelijkheid om met één muisklik groepen van vensters te maximaliseren en minimaliseren. Dat gaat nog een stapje verder: koppel je een externe monitor los, en prik je die later weer in, dan komen alle venster die daarop voor het loskoppelen zichtbaar waren weer terug. Mooi, maar mogelijk ook buggy in den beginne. Dankzij de vele verschillende soorten hardware zullen mogelijk nieuwe drivers en dergelijke nodig zijn om het correct te laten functioneren.

©PXimport

Hands off a la Microsoft

In navolging van Apple heeft Microsoft nu ook iets uitgebracht wat we alleen als hands-off kunt omschrijven. Werk op het ene apparaat en ga naadloos verder op een ander. Absoluut ideaal, zoals iedere gebruiker van een Mac of ander Apple-apparaat zal kunnen vertellen. Minpuntje is dat er geen Windows-telefoons of voor mobiel gebruik geoptimaliseerde tablets zijn zodat het wat minder breed inzetbaar is. Maar voor switchen van desktop-pc op de zaak naar een laptop: handig.

©PXimport

Ingebakken teams

Opvallend is verder dat Microsoft als een van de highlights van Windows 11 de integratie van Teams noemt. An sich alleraardigst, maar wel wéér een gepushte dienst die je nauwelijks zult kunnen verwijderen. Veel interessanter is de vraag wat de EU hiervan gaat vinden. Concurrenten als Zoom en anderen die soortgelijke software aanbieden zullen zich ongetwijfeld achtergesteld voelen. En dus gaan klagen.

©PXimport

Een selectie van Android-apps

Windows 11 draait verder een selectie aan Android-apps. Welke wel en niet werd niet duidelijk. Onder meer Google Foto’s moet het doen, net als TikTok, Kindle Reader en wat spellen. Het gaat hier hoogstwaarschijnlijk alleen om de x86-versies, er zal geen ARM-emulator ingebouwd worden. Hoe hier omgegaan wordt met het aspect veiligheid werd evenmin duidelijk.

©PXimport

Kleinere updates

Een van de dingen die Microsoft als eerste beloofde tijdens de introductie – die overigens voor het overgrote deel van de mensheid niet te bekijken was omdat de Microsoft-servers plat gingen… - is dat updates kleiner worden en sneller gaan verlopen. Hopelijk ook betrouwbaarder. Ook qua veiligheid is er volgens Microsoft veel verbeterd ten opzichte van tien, details ontbreken op moment van schrijven. Last but not least moet Windows 11 een stuk minder energie verbruiken, wat tot langer stopcontactloos gebruik moet leiden.

Gamen

Voor gamers zijn er ook aardige extraatjes ingebakken, waardoor games sneller moeten starten. Ook auto-HDR is toegevoegd, wat voor mooier beeld moet zorgen op monitoren die de uitgebreidere dynamiek eveneens ondersteunen.

©PXimport

Systeemvereisten voor Windows 11 (minimum)

Processor - 1 gigahertz (GHz) of sneller met 2 of meer cores op een compatibele 64-bits processor of systeem op een chip (SoC)

Geheugen - 4 GB RAM

Opslag  - 64 GB of groter opslagapparaat

Grafische kaart - DirectX 12-compatibele grafische kaart / WDDM 2.x

Beeldscherm - > 9" met HD-resolutie (720p)

Internetverbinding - Microsoft-account en internetverbinding vereist voor installatie van Windows 11 Home

Een belangrijk ding om te benoemen is dat er een TPM 2.0-ondersteuning vereist is.  Al kunnen sommige moederborden door een module geüpgraded worden. Via de PC Health Check-app van Microsoft kun je bekijken of jouw huidige pc of laptop Windows 11 zal ondersteunen.

©PXimport

Wanneer komt Windows 11 uit?

Windows 11 staat voor nu voor een release tijdens 'holiday season'. Wanneer precies is nog onduidelijk. Zodra Windows 11 beschikbaar is kun je gratis upgraden naar het nieuwe besturingssysteem.

Ten tijde van Windows 10

Toen Windows 10 werd geïntroduceerd, waren de problemen gigantisch. Het heeft ook bij geen enkele Windows-versie zo lang geduurd voordat een en ander zich een beetje stabiliseerde. Het bedrijfsleven en professionele gebruikers bleven dan ook hangen op Windows 7. Zelfs toen de officiële support daarvan op het einde liep, bleek de overstapbereidheid van juist die groep nog altijd laag. Omdat Microsoft aan zakelijke klanten z’n geld verdient, noopte dat tot een unieke stap in de geschiedenis van Windows: gebruikers konden ondersteuningstijd voor 7 bijkopen. Wat betekent dat er nog steeds flink wat pro-gebruikers zijn die 7 draaien en daar nog altijd maandelijks veiligheidspatches voor ontvangen.

Uiteindelijk begonnen zakelijke gebruikers voorzichtig aan over te stappen naar 10. Dat gebeurde ‘automatisch’ bij het vervangen van bedrijfscomputers bijvoorbeeld. Uiteindelijk zou ook het overgrote deel van de zakelijke Windows-gebruikers wel overstappen naar tien. Haast had Microsoft dus niet; het focuste zich sowieso al steeds minder op het huiseigen besturingssysteem. En toen kwam COVID, dat ineens een zegen bleek te zijn voor Windows. Want mensen moesten thuis gaan werken. Met als gevolg dat de verkoop van die aloude Wintel-laptops en pc’s het afgelopen jaar tegen alle verwachting ineens sterk aantrok.

Reputatie

Mede daardoor voelde Microsoft – dat Windows intern ook nog maar als een bijzaak zag – zich genoopt om actie te ondernemen. Windows 10 was immers een redelijk debacle als het gaat om de reputatie die ’t heeft, al geldt dat meer recent het geheel een stuk stabieler is geworden. Maar dat heeft echt een paar jaar geduurd en met enige regelmaat gooien updates alsnog roet in het eten. Tijd dus voor een update.

Kortom: Windows 11 oogt aardig. Wellicht zullen thuisgebruikers heel gelukkig worden van de cosmetische chirurgie. Dat lijkt dan ook het doel van Microsoft: die thuisgebruiker laten zien dat Windows ook ‘hip’ kan ogen. Microsoft gaf aan dat het startmenu niet resizable zou zijn. Dit zou het einde van het startmenu kunnen betekenen.

Of Windows 11 de grote klapper gaat worden en een enorme boost gaat geven aan de verkoop van de klassieke computer? Nee, waarschijnlijk niet. Maar wel veraangenaamt het mogelijk ’t leven van de Windows-gebruiker die ‘vast’ zit aan dit OS vanwege werk. Hopelijk geldt wel dat 11 niet net zo buggy is als 10 in het begin.

Tot slot geldt dat met de introductie va Windows 11 een wijze les geleerd is: vertrouw nooit wat Microsoft belooft. Windows 10 werd als echt de allerlaatste versie van Windows beschouwd. Niet dus, en dat geldt voor meer dat de softwaregigant roept.

Zie je aan de binnenkant van je waterkoker een donkere of zwartbruine aanslag, vooral ter hoogte van het waterniveau? Dat is een veelvoorkomend verschijnsel bij roestvrijstalen waterkokers die vaak worden gebruikt. Het oogt onfris, maar het is meestal geen vuil of schimmel — en zeker niet gevaarlijk.

Waarom de binnenkant zwart verkleurt

De zwarte aanslag ontstaat niet doordat het metaal zelf oxideert, maar door mineralen uit het water die zich afzetten en bij herhaald verhitten donker kleuren. Kalk, ijzer en vooral mangaan zijn daarbij de belangrijkste veroorzakers.

In Nederland komt dit vaker voor in regio's met hard water, waarin meer mineralen zitten. In sommige delen van het land (zoals Friesland, Gelderland, Overijssel en Drenthe) bevat het leidingwater van nature iets meer mangaan of ijzer. Tijdens de waterzuivering wordt dat grotendeels verwijderd, maar een kleine resthoeveelheid kan bij verhitting reageren tot donkere mangaanoxide. Dat hecht zich aan de wand van de waterkoker, precies op de plek waar het waterpeil meestal eindigt.

Ook aangebrande kalkaanslag kan bijdragen aan de verkleuring. Wanneer kalk zich ophoopt op de bodem of wanden en daarna opnieuw wordt verhit, verkleurt die witte laag naar bruin of zwart.

Hoe verwijder je aanslag?

De aanslag is meestal goed te verwijderen met natuurlijke middelen:

1: Vul de waterkoker met een mengsel van half water en half natuurazijn, of gebruik een eetlepel citroenzuur per halve liter water.

2: Laat dit 30 minuten inwerken en breng het mengsel daarna kort aan de kook.

3: Laat het afkoelen, giet het weg en veeg de binnenkant schoon met een zachte doek of sponsje.

4: Spoel grondig na met schoon water.

Blijft er na het schoonmaken een donkere waas zichtbaar, dan gaat het meestal om een hardnekkige mineraallaag die zich stevig heeft vastgezet. Bij goed roestvrij staal hoort het metaal zelf niet te verkleuren; blijvende vlekken wijzen eerder op hardnekkige aanslag of op een mindere kwaliteit staal.

Zo voorkom je nieuwe aanslag

Laat de waterkoker na gebruik altijd leeglopen en openstaan, zodat hij goed kan drogen. Kook alleen de hoeveelheid water die je nodig hebt, en ontkalk hem eens per maand met azijn of citroenzuur. Zo krijgen mineralen minder kans om zich te hechten en blijft de binnenkant langer schoon.

Na 40 jaar heeft Kladblok eindelijk een opfrisbeurt gekregen. De eenvoudige, oerdegelijke tekstverwerker is ideaal voor het bewerken van platte tekst zonder toeters en bellen. In Windows 11 is het bescheiden onderdeel flink gegroeid. Wat ooit een sobere tool was voor snelle notities, heeft nu een interessante set nieuwe functies.

Terwijl we hier bekijken wat nieuw is, gaat ondertussen de make-over van Kladblok door. In de testversies binnen het Windows 11 Insider-kanaal duiken nu zelfs opties op voor tekstopmaak zoals vet, cursief, onderstrepen en lijsten. Die nieuwigheden worden later dit jaar uitgerold naar alle gebruikers van Windows 11. Liever een vogel in de hand dan tien in de lucht? Absoluut, want intussen kunnen we al profiteren van deze verbeteringen.

Tabbladen toevoegen en losmaken

Met Windows 11 heeft deze basis-app een frisse look & feel gekregen en een aantal kenmerken waar veel gebruikers al jaren om vragen. De opvallendste vernieuwing is de ondersteuning van de tabs (afbeelding 1). Je kunt nu verschillende pagina’s van Kladblok openen, elk in een eigen tabblad. Geen wirwar meer van losse pictogrammen in de taakbalk voor elk geopend tekstbestand. Een nieuw bestand starten is simpel: klik bovenaan op het plusteken. Wil je een tabblad loskoppelen en als apart venster gebruiken? Geen probleem: sleep het tabblad naar het bureaublad en het verschijnt automatisch als een nieuw .txt-bestand. Andersom werkt het ook. Sleep een bestaand .txt-bestand naar de tabbalk van Kladblok en het wordt netjes toegevoegd aan de open tabbladen.

Tabbladen configureren

Zolang er minstens één tabblad is opgeslagen, kun je de volledige Kladblok-sessie sluiten, inclusief andere niet-opgeslagen bestanden, zonder gegevens te verliezen. Wanneer je Kladblok weer opent, worden alle tabbladen hersteld, zelfs na een herstart van de pc. Je bepaalt zelf wat er gebeurt wanneer je Kladblok opent. Klik daarvoor op het tandwieltje in de rechterbovenhoek van het programma. Vervolgens ga je naar de instellingen voor Kladblok openen. In de optie Wanneer Kladblok wordt gestart heb je de keuze tussen Doorgaan met vorige sessie of Nieuwe sessie starten en niet-opgeslagen wijzigingen negeren (afbeelding 2). De eerste optie is de standaardinstelling.

Meervoudig herstel

Een belangrijke interne verbetering is de mogelijkheid om meerdere bewerkingen ongedaan te maken. In Windows 10 kon je in Kladblok met Ctrl+Z slechts de laatste bewerking terugdraaien (afbeelding 3). In Windows 11 kun je stapsgewijs wijzigingen ongedaan maken met Ctrl+Z. Ben je te ver teruggegaan, dan kun je je acties opnieuw uitvoeren met Ctrl+Y — net als in de meeste andere applicaties.

Uiterlijk

Onder het tandwieltje van de instellingen kies je het Uiterlijk van dit programma. Je hebt de keuze tussen de lichte en de donkere modus of je kiest voor de weergave om gewoon de systeeminstelling te volgen. Hier bepaal je ook het lettertype, de lettergrootte en de stijl (Regular, Italic, Bold, Bold italic) die je gebruikt voor de tekstbestanden. Onder het onderdeel Tekstopmaak zie je telkens een voorvertoning van de gekozen stijl (afbeelding 4). In de instellingen kun je tekstterugloop in- of uitschakelen. Dit zorgt ervoor dat tekst automatisch naar de volgende regel springt wanneer het einde van de regel is bereikt, in plaats van dat de tekst horizontaal verder loopt. Dat is onhandig, want dat betekent dat een tekstbestand soms als één hele lange regel wordt getoond.

Notepad++

Microsoft heeft Kladblok jarenlang stiefmoederlijk behandeld. Door de beperkte functionaliteit gingen veel gebruikers op zoek naar een alternatief – en vonden dat in de open-sourcetoepassing Notepad++. Een van de grootste troeven van Notepad++ is de ondersteuning voor een brede waaier aan programmeertalen, waaronder JSON, Python, C++, C#, Cobol, html, css en SQL … Daarnaast biedt het programma handige functies zoals regelmarkeringen, macro’s en de mogelijkheid om bestanden met elkaar te vergelijken. Notepad++ is gratis, werkt in een gesplitst scherm en ondersteunt tabbladen, zoeken en vervangen, én het automatisch hervatten van je werk – zelfs bij niet-opgeslagen bestanden. Wat deze variant (nog) niet kan: tabbladen naar een ander venster slepen.

Spellingcontrole en autocorrectie

Kladblok kan voortaan spelfouten markeren terwijl je typt, en typfouten desgewenst automatisch corrigeren. Om de spellingcontrole in- of uit te schakelen, klik je op het tandwieltje in de rechterbovenhoek. In het vak Spelling kun je de opties Spellingcontrole en Automatische correctie activeren (afbeelding 6). Vanaf dat moment verschijnt er een rood golflijntje onder fout gespelde woorden. Klik je met de linkermuisknop op zo’n woord, dan krijg je suggesties te zien waaruit je een correcte versie kunt kiezen. Let wel: deze functies werken alleen bij gewone tekstbestanden, niet wanneer je in Kladblok code schrijft, zoals html of css.

Zoeken en vervangen

Een van de minst bekende, maar erg handige functies van Kladblok is de mogelijkheid om snel naar specifieke tekst te zoeken en die eventueel meteen te vervangen. Gebruik hiervoor het menu Bewerken / Zoeken of de sneltoets Ctrl+F. Met Ctrl+H open je direct de functie Zoeken en vervangen, die je ook via het menu Zoeken kunt oproepen. Voer in het zoekvak de tekst in die je wilt vinden. Je kunt op de vergrootglasknop klikken of gewoon op Enter drukken. Klik op het kleine pijltje links van het zoekvak om het vak Vervangen te openen. Zodra de gezochte tekst is gevonden, gebruik je de pijltjes rechts van het zoekvak om omhoog of omlaag door het document te navigeren. Met de knop Vervangen wijzig je telkens één match; met Alles vervangen worden alle overeenkomsten in één keer aangepast (afbeelding 7). Deze functie ondersteunt ook enkele basisjokertekens: het sterretje * staat voor een willekeurig aantal tekens, het vraagteken ? voor precies één teken. Klik je op de knop met de schuifregelaars, dan kun je instellen dat de zoekopdracht hoofdlettergevoelig is. De optie Inwikkelen is een ongelukkige vertaling van Wrap. Als je die aanvinkt, doorzoekt Kladblok het hele document – ongeacht waar de cursor zich bevindt.

Herschrijven, Samenvatten en Schrijven

Kladblok heeft nu een set AI-functies om tekst te verbeteren. Het gaat om Herschrijven, Samenvatten en Schrijven. Met behulp van GPT kun je de inhoud verfijnen. Klik met de rechtermuisknop op de tekst en kies de optie Schrijven. In een nieuw venster lees je een herwerkte tekst die je op basis van drie criteria verder aanpast. Met de knop Lengte kies je voor een vergelijkbare tekstlengte, een kortere of een langere versie. Bij Toon kies je tussen Standaard, Formeel, Informeel, Inspirerend, Humor en Overtuigend. En dan is er nog de knop Formatteren waarmee je bijvoorbeeld een stijl selecteert zoals Zakelijk, Academisch, Marketing, Poëzie en meer. Onderaan deze herwerkte tekst zie je een numerieke aanduiding zoals 1 van 3. Dit betekent dat Kladblok meteen al drie versies klaarhoudt. Door op het pijltje te klikken schakel je door de versies. Dezelfde mogelijkheden krijg je als je via de rechtermuisknop de optie Aangepast herschrijven en Samenvatten kiest (afbeelding 8). Als je deze AI-functies liever niet hebt, dan kun je die uitschakelen in de instellingen van Kladblok.

Voet- en kopteksten

In Kladblok kun je bovendien voet- en kopteksten toevoegen die je pas te zien krijgt als de pagina uit de printer komt. In deze ruimte is het mogelijk om aan de boven- en/of onderkant de bestandsnaam, het paginanummer of de huidige datum op te nemen. Daarvoor gebruik je het menu Bestand / Pagina-instelling. Daarna moet je wel de juiste variabele gebruiken om aan te duiden wat je in de koptekst of voettekst wilt zien. Dit zijn de belangrijkste variabelen:

De printer zal de acties uitvoeren die je in de voet- en koptekst hebt ingegeven. Houd er rekening mee dat Kladblok deze instellingen niet opslaat, je moet ze dus bij iedere afdruk opnieuw opgeven.