Tegen alle verwachting en logica is er dan ineens een nieuwe versie van Windows 11. Niet echt nieuws, want er was eerder al het een en ander uitgelekt. Wel nieuws is de officiële bevestiging. Wij zetten al het Windows 11-nieuws voor je op een rij.

Windows 11 is officieel uitgebracht. Onder de motorkap is grotendeels nog altijd Windows 10, zo bleek na analyse van de gelekte beta’s. Wel zijn er veel ‘nieuwigheden’, waaronder – hoe verrassend – widgets. 

Widgets

Je kunt je desktop weer volzetten met dingen als weer-widget, het laatste nieuws en ga zo maar door. Zijn we al jaren gewend van smartphones, Microsoft stopte er uit veiligheidsoverwegingen na Windows 7 mee. Blijkbaar wordt het nu weer veilig genoeg geacht. Aardig is de mogelijkheid om met één muisklik groepen van vensters te maximaliseren en minimaliseren. Dat gaat nog een stapje verder: koppel je een externe monitor los, en prik je die later weer in, dan komen alle venster die daarop voor het loskoppelen zichtbaar waren weer terug. Mooi, maar mogelijk ook buggy in den beginne. Dankzij de vele verschillende soorten hardware zullen mogelijk nieuwe drivers en dergelijke nodig zijn om het correct te laten functioneren.

©PXimport

Hands off a la Microsoft

In navolging van Apple heeft Microsoft nu ook iets uitgebracht wat we alleen als hands-off kunt omschrijven. Werk op het ene apparaat en ga naadloos verder op een ander. Absoluut ideaal, zoals iedere gebruiker van een Mac of ander Apple-apparaat zal kunnen vertellen. Minpuntje is dat er geen Windows-telefoons of voor mobiel gebruik geoptimaliseerde tablets zijn zodat het wat minder breed inzetbaar is. Maar voor switchen van desktop-pc op de zaak naar een laptop: handig.

©PXimport

Ingebakken teams

Opvallend is verder dat Microsoft als een van de highlights van Windows 11 de integratie van Teams noemt. An sich alleraardigst, maar wel wéér een gepushte dienst die je nauwelijks zult kunnen verwijderen. Veel interessanter is de vraag wat de EU hiervan gaat vinden. Concurrenten als Zoom en anderen die soortgelijke software aanbieden zullen zich ongetwijfeld achtergesteld voelen. En dus gaan klagen.

©PXimport

Een selectie van Android-apps

Windows 11 draait verder een selectie aan Android-apps. Welke wel en niet werd niet duidelijk. Onder meer Google Foto’s moet het doen, net als TikTok, Kindle Reader en wat spellen. Het gaat hier hoogstwaarschijnlijk alleen om de x86-versies, er zal geen ARM-emulator ingebouwd worden. Hoe hier omgegaan wordt met het aspect veiligheid werd evenmin duidelijk.

©PXimport

Kleinere updates

Een van de dingen die Microsoft als eerste beloofde tijdens de introductie – die overigens voor het overgrote deel van de mensheid niet te bekijken was omdat de Microsoft-servers plat gingen… - is dat updates kleiner worden en sneller gaan verlopen. Hopelijk ook betrouwbaarder. Ook qua veiligheid is er volgens Microsoft veel verbeterd ten opzichte van tien, details ontbreken op moment van schrijven. Last but not least moet Windows 11 een stuk minder energie verbruiken, wat tot langer stopcontactloos gebruik moet leiden.

Gamen

Voor gamers zijn er ook aardige extraatjes ingebakken, waardoor games sneller moeten starten. Ook auto-HDR is toegevoegd, wat voor mooier beeld moet zorgen op monitoren die de uitgebreidere dynamiek eveneens ondersteunen.

©PXimport

Systeemvereisten voor Windows 11 (minimum)

Processor - 1 gigahertz (GHz) of sneller met 2 of meer cores op een compatibele 64-bits processor of systeem op een chip (SoC)

Geheugen - 4 GB RAM

Opslag  - 64 GB of groter opslagapparaat

Grafische kaart - DirectX 12-compatibele grafische kaart / WDDM 2.x

Beeldscherm - > 9" met HD-resolutie (720p)

Internetverbinding - Microsoft-account en internetverbinding vereist voor installatie van Windows 11 Home

Een belangrijk ding om te benoemen is dat er een TPM 2.0-ondersteuning vereist is.  Al kunnen sommige moederborden door een module geüpgraded worden. Via de PC Health Check-app van Microsoft kun je bekijken of jouw huidige pc of laptop Windows 11 zal ondersteunen.

©PXimport

Wanneer komt Windows 11 uit?

Windows 11 staat voor nu voor een release tijdens 'holiday season'. Wanneer precies is nog onduidelijk. Zodra Windows 11 beschikbaar is kun je gratis upgraden naar het nieuwe besturingssysteem.

Ten tijde van Windows 10

Toen Windows 10 werd geïntroduceerd, waren de problemen gigantisch. Het heeft ook bij geen enkele Windows-versie zo lang geduurd voordat een en ander zich een beetje stabiliseerde. Het bedrijfsleven en professionele gebruikers bleven dan ook hangen op Windows 7. Zelfs toen de officiële support daarvan op het einde liep, bleek de overstapbereidheid van juist die groep nog altijd laag. Omdat Microsoft aan zakelijke klanten z’n geld verdient, noopte dat tot een unieke stap in de geschiedenis van Windows: gebruikers konden ondersteuningstijd voor 7 bijkopen. Wat betekent dat er nog steeds flink wat pro-gebruikers zijn die 7 draaien en daar nog altijd maandelijks veiligheidspatches voor ontvangen.

Uiteindelijk begonnen zakelijke gebruikers voorzichtig aan over te stappen naar 10. Dat gebeurde ‘automatisch’ bij het vervangen van bedrijfscomputers bijvoorbeeld. Uiteindelijk zou ook het overgrote deel van de zakelijke Windows-gebruikers wel overstappen naar tien. Haast had Microsoft dus niet; het focuste zich sowieso al steeds minder op het huiseigen besturingssysteem. En toen kwam COVID, dat ineens een zegen bleek te zijn voor Windows. Want mensen moesten thuis gaan werken. Met als gevolg dat de verkoop van die aloude Wintel-laptops en pc’s het afgelopen jaar tegen alle verwachting ineens sterk aantrok.

Reputatie

Mede daardoor voelde Microsoft – dat Windows intern ook nog maar als een bijzaak zag – zich genoopt om actie te ondernemen. Windows 10 was immers een redelijk debacle als het gaat om de reputatie die ’t heeft, al geldt dat meer recent het geheel een stuk stabieler is geworden. Maar dat heeft echt een paar jaar geduurd en met enige regelmaat gooien updates alsnog roet in het eten. Tijd dus voor een update.

Kortom: Windows 11 oogt aardig. Wellicht zullen thuisgebruikers heel gelukkig worden van de cosmetische chirurgie. Dat lijkt dan ook het doel van Microsoft: die thuisgebruiker laten zien dat Windows ook ‘hip’ kan ogen. Microsoft gaf aan dat het startmenu niet resizable zou zijn. Dit zou het einde van het startmenu kunnen betekenen.

Of Windows 11 de grote klapper gaat worden en een enorme boost gaat geven aan de verkoop van de klassieke computer? Nee, waarschijnlijk niet. Maar wel veraangenaamt het mogelijk ’t leven van de Windows-gebruiker die ‘vast’ zit aan dit OS vanwege werk. Hopelijk geldt wel dat 11 niet net zo buggy is als 10 in het begin.

Tot slot geldt dat met de introductie va Windows 11 een wijze les geleerd is: vertrouw nooit wat Microsoft belooft. Windows 10 werd als echt de allerlaatste versie van Windows beschouwd. Niet dus, en dat geldt voor meer dat de softwaregigant roept.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.