Tot de aankondiging van Windows 11 had het overgrote deel van de computergebruikers nog nooit of slechts vaag van TPM gehoord. En ineens is deze wat obscure chip een systeemvereiste voor het nieuwe Windows. Was dat echt bittere noodzaak of speelt er meer?

TPM staat voor Trusted Platform Module. Feitelijk is het een veiligheidschip die allerlei zaken betreffende encryptie en daarmee samenhangende taken voor z’n rekening neemt. Denk aan iets als een generator van écht random (willekeurige) getallen, de mogelijkheid tot het opslaan van biometrische gegevens, het genereren van veilige sleutels voor gelimiteerd gebruik en DRM-gerelateerde dingen. Hét voordeel van TPM moet zijn dat het een extern onderdeel is, dat volledig los werkt van de hoofdprocessor of andere onderdelen in je systeem. Dientengevolge kan de TPM-chip nagaan of er ‘gerommeld’ wordt met een computer. Indien dat geconcludeerd wordt, wordt er een ‘niet veilig’-vlaggetje gezet. Het booten van een systeem begint alleen als dat door de TPM als verantwoord wordt beschouwd. Door Windows wordt de TPM onder meer gebruikt voor Bitlocker schijfversleuteling, aanmelden via Hello (waaronder vingerafdrukscanners en webcam vallen).

©PXimport

Niet écht noodzakelijk

Probleem is dat al deze technieken vooral door professionele gebruikers in met name grote bedrijven gebruikt worden. Een thuisgebruiker, zelfstandige of klein bedrijf is er veelal niet echt geïnteresseerd in. Bovendien heeft Bitlocker tijdens updates van Windows al regelmatig voor problemen gezorgd, dus heel vrolijk word je daar ook niet van. Meest interessante: al de genoemde technieken werken ook uitstekend zonder TPM-chip, alleen dan op een iets lager veiligheidsniveau. Nu bevelen we je sowieso al niet aan om privacygevoelige gegevens of onmisbare unieke bestanden op een Windows-systeem te bewaren. Het is vele malen veiliger om die direct op een NAS of in eigen beheer (of bedrijfsbeheer) draaiende cloudservice met stevige versleuteling te bewaren. Wil je toch een setje gegevens veilig lokaal (en vooral ook tijdelijk) op bijvoorbeeld je laptop bewaren, dan is er het bewezen stabiele VeraCrypt (voortgekomen uit het inmiddels om onbekende reden ter ziele zijnde TrueCrypt).

Saillant detail is dat VeraCrypt (en TrueCrypt in het verleden) geen gebruik maken van TPM. En er zelfs fel tegenstander van zijn, omdat het ding een vals gevoel van veiligheid geeft. Om een van VeraCrypt voorziene beveiligde container (die na decryptie gekoppeld wordt als virtueel schijfstation) te kunnen kraken is ten eerste al toegang tot een computer nodig waarbij administratorrechten nodig zijn of fysieke toegang. Dit scenario is – zo beredeneren de ontwikkelaars terecht – óók onveilig voor TPM. Heb je eenmaal een wachtwoord en ben je een systeem binnen, dan is er ook geen lieve moedertje in de vorm van een TPM-chip dat nog hulp biedt. Sterker nog: de TPM kan dan gereset worden, keyloggers kunnen wachtwoorden achterhalen enzovoort.

©PXimport

Opvallend

Het is dus opvallend dat Microsoft (trouwens tevens de ontwikkelaar van TPM, ‘wij van WC-eend…’) TPM als systeemeis stelt voor de installatie van Windows 11. Ten eerste schoffeert het daarmee een relatief trouwe achterban aan thuisgebruikers en gamers. De eerste categorie lijkt overigens steeds minder interessant voor Microsoft, en het is ook de categorie die al jarenlang aan het overstappen is op alternatieven als tablets en smart-tv’s. In de groep gamers vind je vooral de meer hardcore gebruikers, die ongetwijfeld de inmiddels al bekende trucjes gaan gebruiken om Windows 11 – als ze daar al behoefte aan hebben – op unsupported hardware te installeren.

DRM

Helaas is er nog een catch voor de ‘dwarsliggers’. Microsoft gebruikt TPM ook voor DRM, het knalhard koppelen van software en hardware wordt er eenvoudiger mee dan ooit. Doorverkopen van licenties wordt daarmee een heel stuk moeilijker tot onmogelijk, om maar wat te noemen. Ook leidt dit soort ‘alternatief’ tot potentieel ernstige privacy-risico’s (systemen zijn immers altijd feilloos traceerbaar), ironisch genoeg precies dat wat die TPM moet tegengaan. Ook de verplichte koppeling van de gebruikersaccount aan een Microsoft-account in Windows 11 levert potentieel ellende op wat dat betreft.

Recente CPU vereist voor Windows 11

Samenhangend met de TPM-restrictie is er ook de vreemde systeemeis dat Windows 11 alleen geïnstalleerd kan worden op een systeem voorzien van een een CPU die niet ouder is dan een jaar of twee, drie. De reden daarvoor is vaag, en heeft mogelijk te maken met TPM-functionaliteit die is ingebouwd in processoren of chipsets. Veel aannemelijker lijkt hier een andere reden. Intel heeft grote problemen om de veiligheid van z’n processoren onder controle te krijgen. Spectrum en Meltdown galmen luid na en leiden nog steeds tot zeer regelmatige microcode-updates, die meegeleverd worden in de reguliere updaterondes van Windows 10. 

Voor zowel Microsoft als Intel betekent dit extra werk. Werk waar ze liever geen tijd aan besteden, waarbij ook nog eens geldt dat microcode-updates altijd een zeker risico met zich meebrengen. Als het daar fout gaat, gaat het goed mis. De nieuwere generaties Intel CPU’s hebben nog altijd last van Spectre- en Meltdown (achtige) problemen, maar in mindere mate (beter beheer(s)baar dus, waarschijnlijk). 

Tot slot geldt dat zowel Microsoft als Intel nagenoeg volledig op elkaar zijn aangewezen. De een kan niet zonder de ander. Dat is te danken aan een über-traditioneel bedrijfsleven dat te veel vasthoudt aan oude ideeën. Het is nu interessant om te zien wat daar gaat gebeuren. We gokken dat de grote multinationals hier en daar wat zuchten maar uiteindelijk gaan investeren in wéér een nieuwe generatie werkstations (de servermarkt wordt allang gedomineerd door Linux en Unix). 

Het wordt met name ‘spannend’ bij middelgrote en kleinere bedrijven. Hebben zij de behoefte en het geld om verder nog prima functionerende computers te vervangen om een besturingssysteem te draaien dat in essentie ’t zelfde is als Windows 10? En – veel belangrijker – willen zij nog investeren in een hardware-toekomst die gedicteerd wordt door redelijk zinloze systeemeisen van een softwarefabrikant die onvoorspelbaar kunnen veranderen?

TPM de deal breaker van Windows?

Dat laatste is wat de TPM-chip wellicht vooral als deal breaker de geschiedenis in zal doen gaan. Dat mensen weinig zin hebben om wéér een nieuwe computer aan te schaffen – en zeker eentje primair bedoeld als Windows-systeem – spreekt voor zich. Zeker nadat mensen in Corona thuiswerktijd massaal nieuwe computers aanschaften, deels gebaseerd op de belofte van Microsoft wat Windows 10 de laatste versie van Windows is. Je mag er dan vanuit gaan dat jouw computer nog vele jaren Windows-compatibel blijft. Een deel van die de afgelopen anderhalf jaar aangeschafte systemen heeft geen TPM of een niet-ingeschakelde TPM aan boord. Tegelijkertijd heeft Microsoft bekend gemaakt dat het al in 2025 over en uit is wat Windows 10 betreft. Da’s al heel snel voor een besturingssysteem dat zo ongeveer ’t eeuwige leven beloofd was. Geen mooie aanbevelingen voor Windows 11. Tel daarbij op het vernielde startmenu en het voor Windowsgebruikers onhandige dock en je snapt dat de kritiek aanzwelt. De ellende doet allemaal erg denken aan Windows ME en Windows 8.

©PXimport

De taakbalk is een van de handigste onderdelen van Windows. Hoewel hij nauwelijks ruimte in beslag neemt, geeft hij snelle toegang tot je favoriete apps, het startmenu, de zoekfunctie, het systeemvak en de basisinstellingen. Bovendien kun je deze taakbalk in hoge mate aanpassen en zelfs nog functioneler maken.

Verbergen en uitlijnen

Wil je wat extra schermruimte? Verberg dan de taakbalk. Die verschijnt dan alleen nog wanneer je met de muis naar de onderrand van het scherm gaat. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek in de taakbalk en kies Taakbalkinstellingen. In Windows 11 scrol je naar Gedrag van taakbalk en zet je een vinkje bij Taakbalk automatisch verbergen. Kun je niet wennen aan de gecentreerde pictogrammen? Zet ze dan klassiek links via Uitlijning van taakbalk en kies Links uitlijnen in plaats van Centreren.

Windows 10-gebruikers moeten de optie De taakbalk automatisch verbergen in de desktopmodus of De taakbalk automatisch verbergen in de tabletmodus selecteren. Heb je een hybride tablet of laptop? Dan kun je de taakbalk in tabletmodus laten verschijnen door simpelweg met je vinger van onder naar boven te vegen.

Apps vastmaken

Apps die je vaak gebruikt, wil je natuurlijk niet telkens via het startmenu opzoeken. Veel handiger is het om ze vast te zetten in de taakbalk. In Windows 10 open je de lijst met apps via de Startknop. Klik met de rechtermuisknop op het pictogram of de tegel van de app die je wilt vastmaken, kies Meer en dan Vastmaken aan taakbalk. Wil je de app later weer verwijderen van de taakbalk? Klik dan met de rechtermuisknop op het pictogram en kies Losmaken van taakbalk.

In Windows 11 werkt het vergelijkbaar: open het Startmenu en zoek de app bij Vastgezette apps of onder Alle apps. Klik met de rechtermuisknop, kies Meer en dan Aan de taakbalk vastmaken.

De volgorde van de pictogrammen op de taakbalk pas je eenvoudig aan door ze te verslepen. Slepen, neerzetten, klaar!

Knoppen combineren

Windows laat actieve programma's als knoppen in de taakbalk zien. Heb je bijvoorbeeld twee Word-documenten open, dan verschijnen er twee miniatuurvensters zodra je met de muis over het Word-pictogram beweegt. In de Taakbalkinstellingen vind je de optie Taakbalkknoppen combineren en labels verbergen. Kies je hier Nooit, dan toont Windows niet alleen het pictogram, maar ook de bestandsnamen van elk geopend document. Dat is overzichtelijk, maar neemt flink wat ruimte in op de taakbalk. Daarom kiezen de meeste gebruikers voor Altijd of Wanneer taakbalk vol is, daarmee combineert Windows de vensters netjes onder één knop.

Widgets

In Windows 11 zie je in de taakbalk vaak aan de linkerkant live-weerberichten of andere informatie, zonder dat je werk wordt onderbroken. Dat zijn zogeheten widgets. Sommige gebruikers zijn er dol op, anderen ervaren ze als storende elementen. Widgets geven informatie over onder meer het weer, nieuwsberichten, beurskoersen en fotogalerijen.

Wil je widgets aan de taakbalk toevoegen? Open dan de Instellingen via Windows-toets+I, ga naar Persoonlijke instellingen en kies vervolgens Taakbalk. Onder Taakbalkitems kun je de schakelaar bij Widgets inschakelen. Zodra je dat doet, verschijnt de Widgets-app automatisch aan de linkerzijde van de taakbalk en toont daar het laatste nieuws en andere updates.

Taakweergave

Windows 11 heeft een bijzonder handige functie: Taakweergave. Met één klik op het bijbehorende pictogram in de taakbalk krijg je een overzicht van alle geopende applicaties en virtuele bureaubladen. Met de pijltjestoetsen kun je snel de gewenste applicatie selecteren en activeren.

Wil je de knop voor Taakweergave toevoegen aan de taakbalk? Ga dan naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Taakbalk / Taakbalkitems en zet de schakelaar bij Taakweergave aan. Vanaf dat moment verschijnt in de taakbalk een pictogram van een wit-zwart vierkant. Hiermee kun je razendsnel schakelen tussen apps en virtuele bureaubladen.

Schakelen met toetsenbord

Alle apps die je aan de taakbalk hebt vastgemaakt, kun je ook met het toetsenbord openen. Gebruik hiervoor de Windows-toets in combinatie met een numerieke toets aan de bovenkant van het toetsenbord. Cijfer 1 staat voor de eerste app op de taakbalk die je telt vanaf de knop Taakweergave. Cijfer 2 staat voor de tweede app enzovoort. Zijn er voor de gekozen app meerdere vensters geopend, dan kun je via dezelfde toetscombinatie door de vensters bladeren.

Kleur of semitransparant

Het is in beide systeemvarianten mogelijk om de kleur van de taakbalk aan te passen en deze semitransparant te maken. Klik met rechts op het bureaublad en gebruik de opdracht Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. In de linkerkolom selecteer je Persoonlijke instellingen en aan de rechterkant klik je op Kleuren. Bij Modus ga je voor Licht of Donker.

Zet de Transparantie-effecten aan en bij Accentkleur ga je voor de optie Handmatig. Vervolgens pik je een aangepaste accentkleur uit de kleurenkiezer. Je krijgt pas het effect te zien als je hier de optie Accentkleur weergeven op Start en de taakbalk hebt ingeschakeld.

Op meerdere schermen

Veel gebruikers klikken hun laptop in een dock of sluiten het apparaat via usb-c aan op een extern beeldscherm om te profiteren van extra schermruimte. Standaard wordt de taakbalk op alle beeldschermen weergegeven. Wil je dat niet, dan kun je dat in Windows 10 aanpassen via de Taakbalkinstellingen. Schakel daar de optie Taakbalk weergeven op alle beeldschermen uit. Vervolgens kun je de taakbalk naar het gewenste scherm slepen. Let op: dit werkt alleen als de taakbalk niet vergrendeld is. Controleer dat door met rechts op de taakbalk te klikken en na te gaan of Taakbalk vergrendelen is uitgeschakeld.

In Windows 11 ga je in de Taakbalkinstellingen naar de sectie Gedrag van taakbalk. Ook daar kun je aangeven dat de taakbalk slechts op één scherm zichtbaar mag zijn. Daarnaast kun je instellen hoe de apps in de taakbalk op meerdere schermen worden weergegeven. Je hebt drie opties. Ofwel zie je de geopende apps in alle taakbalken, of zowel in de hoofdtaakbalk en de taakbalk waar het venster is geopend, ofwel zie je de geopende apps alleen in de taakbalk van het venster dat actief is. Let wel: in Windows 11 worden het notificatiecentrum, samen met datum en tijd, uitsluitend op het hoofdscherm weergegeven. Ze verschijnen dus nooit op het extra beeldscherm.

Jumplist

Wanneer je in Windows 11 met de rechtermuisknop op het taakbalkpictogram van een applicatie klikt, verschijnt er een lijst met bestanden die je recent of frequent met dat programma hebt geopend. Zo'n lijst heet een jumplist: een contextmenu dat snelle toegang biedt tot eerder gebruikte bestanden. Je kunt bestanden in een jumplist vastmaken, zodat ze altijd beschikbaar blijven. Klik hiervoor met de rechtermuisknop op het taakbalkpictogram om de jumplist te openen. Beweeg je muis naar het bestand dat je wilt vastzetten. Er verschijnt dan een punaisepictogram naast de bestandsnaam. Klik op die punaise om het item vast te maken. Je kunt ook nogmaals met rechts op zo'n item klikken voor meer opties, zoals Openen, Aan deze lijst vastmaken, of Uit deze lijst verwijderen. In de jumplist worden vastgezette bestanden bovenaan gegroepeerd en daaronder de recent gebruikte bestanden.

Badges weergeven

In de taakbalk zie je regelmatig kleine indicaties op de knoppen die aangeven dat er aandacht nodig is. Deze badges zijn bedoeld om je snel te laten weten dat er iets te doen is in een bepaalde app. Er wacht bijvoorbeeld een ongelezen bericht of een alarm. Die badges en knipperende meldingen zijn behoorlijk subtiel en belasten de systeembronnen niet. Je kunt de zichtbaarheid van deze badges instellen via de Taakbalkinstellingen. In Windows 10 schakel je Badges weergeven op taakbalkknoppen in. In Windows 11 ga je naar Gedrag van taakbalk en daar heet deze functie Badges weergeven op taakbalkapps.

TaskbarPlus voor workflow

Er zijn verschillende tools die de taakbalk in Windows productiever maken. Een aanrader is de freeware TaskbarPlus. Het is een draagbare tool, je hoeft dus niets te installeren. Wat TaskbarPlus zo aantrekkelijk maakt, is dat je letterlijk alles wat je vaak gebruikt kunt organiseren in meerdere taakbalken. Zo blijft je bureaublad overzichtelijk en leeg, terwijl je toch met één klik toegang hebt tot je favoriete apps, snelkoppelingen, plaknotities of webpagina's.

Wanneer je TaskbarPlus voor het eerst opent, krijg je enkele korte instructies. Daarna verschijnt er in je taakbalk een extra knop waarmee je extra taakbalken op het scherm kunt oproepen. Standaard krijg je er zeven, maar het idee is dat je TaskbarPlus helemaal afstemt op je eigen workflow. Toegegeven: visueel is TaskbarPlus geen hoogvlieger. De extra taakbalken nemen aardig wat ruimte in op je bureaublad. Maar zodra je buiten TaskbarPlus klikt, verdwijnen ze weer uit beeld.

Afstemmen op je wensen

Om TaskbarPlus aan te passen aan je eigen manier van werken, moet je de taakbalken eerst vastzetten. Doe je dat niet, dan verdwijnen ze telkens weer zodra je ergens anders klikt. Door op het kleine pinnetje in de hoek van een taakbalk te klikken, blijven ze tijdelijk zichtbaar. Daarna kun je met de plusknop een nieuwe taakbalk aanmaken, of nieuwe koppelingen toevoegen aan een bestaande. De tijd die je investeert in de inrichting van TaskbarPlus, verdien je later dubbel en dik terug. Je krijgt een bureaublad dat overzichtelijk blijft, met directe toegang tot alles wat voor jou belangrijk is.

De instellingen van TaskbarPlus zijn eenvoudig. Je kunt kiezen tussen een lichte of donkere modus, de pictogrammen van snelkoppelingen tonen of verbergen, en bepaalde taakbalken uit het zicht houden als je ze tijdelijk niet nodig hebt. Het is aan te raden om TaskbarPlus automatisch mee te laten opstarten met Windows, zodat je persoonlijke taakbalkomgeving altijd meteen klaarstaat.

Audio-Technica heeft voor het eerst sinds 2014 een grote update van zijn phono-cartridgelijn uitgebracht. De nieuwe AT33x-serie bestaat uit vijf verschillende modellen, waaronder drie zogeheten stereo moving coil-cartridges en twee mono moving coil-cartridges.

De nieuwe serie introduceert verschillende technische vernieuwingen die de geluidskwaliteit moeten verbeteren. Een belangrijke innovatie is bijvoorbeeld het eerste gebruik van gegoten zink door Audio-Technica in cartridges. Dit materiaal heeft een hoge dichtheid en stijfheid, waardoor ongewenste trillingen worden geminimaliseerd en een rijkere en meer gearticuleerde weergave wordt bereikt, vooral in het midden- en lage frequentiebereik.

Audio-Technica heeft ook een nieuw ophangingsmechanisme ontwikkeld met een iets lagere dynamische compliantie dan conventionele cartridges. Deze aanpassing zorgt voor meer flexibiliteit bij het instellen en betere compatibiliteit met verschillende toonarmen, wat gebruikers meer vrijheid geeft bij het aanpassen van het geluid.

Alle cartridges uit de AT33x-serie worden volgens Audio-Technica in Japan vervaardigd en met de hand afgewerkt door ervaren vakmensen. De nauwkeurige bewerking en zorgvuldige afstelling zijn het resultaat van tientallen jaren ervaring, wat resulteert in een kwaliteits- en betrouwbaarheidsniveau dat volgens Audio-Technica niet mogelijk zou zijn met enkel geautomatiseerde processen. Dit weerspiegelt de Japanse ambachtelijke traditie waar Audio-Technica veel waarde aan hecht.

De verschillende modellen

De stereo-modellen in de serie hebben elk hun eigen kenmerken. De AT33xEN is uitgerust met een elliptische naald die een rijk geluidsveld combineert met stabiele controle, terwijl de AT33xMLD en AT33xMLB microlineaire naaldmodellen zijn die zorgen voor verfijnde expressiviteit en uitzonderlijke controle over een brede bandbreedte bieden.

De mono-cartridges in de serie zijn speciaal ontworpen voor liefhebbers van mono-vinyl. De AT33xMONO/I brengt volgens Audio-Technica de volledige aantrekkingskracht van mono vinyl over, terwijl de AT33xMONO/II zich onderscheidt met een warm, meeslepend geluid. Dit laatste model is het enige in de AT33x-serie dat gebruikmaakt van een samarium-kobaltmagneet en een zuiver ijzeren juk voor een soepele, stabiele en rijk gestructureerde weergave.

Technische innovaties

De AT33x-serie bevat technische innovaties, waaronder dubbele bewegende spoelen voor uitstekende kanaalscheiding en brede frequentierespons, een duraluminium cantilever die harder is dan standaard aluminium, en een hybride behuizing die drie materialen combineert om resonantie over de hele cartridge te verspreiden voor een gebalanceerd, natuurlijk geluid.

De cartridges zijn verder voorzien van PCOCC-spoelleiders zonder kristalkorrelgrenzen voor verminderde signaalverstoring, goudgeplateerde geluidsterminalpennen met een dikkere goudlaag dan conventionele producten, en schroefdraadgaten voor eenvoudigere directe montage op geïntegreerde toonarmen en de meeste standaard headshells.

Beschikbaarheid en prijzen

De Audio-Technica AT33x-serie is vanaf 23 oktober 2025 verkrijgbaar. De stereo-modellen hebben een adviesprijs vanaf 599 euro, terwijl de mono-modellen een adviesprijs hebben vanaf 399 euro.

Platenspelers van Audio-Technica op Kieskeurig.nl: