Het is zo'n anderhalf jaar geleden dat AI (of kunstmatige intelligentie) echt in ons dagelijkse leven is doorgedrongen. Hoewel de technologie al jaren op de achtergrond bestond, was AI niet eerder zo toegankelijk. Bovendien verandert AI de wereld om ons heen en wordt de impact daarvan steeds duidelijker.

Met kunstmatige intelligentie kun je alle kanten op. We zien dergelijke technologie dan ook overal de kop op steken. In winkels en in auto’s, maar ook op onze computers, smartphones en tablets. Voor dit artikel concentreren we ons op de laatste categorie. Om de focus van dit artikel scherp te houden, kijken we vooral naar 'gen AI'. Die afkorting staat voor generative artificial intelligence, oftewel kunstmatige intelligentie waarmee we zelf dingen kunnen maken. Denk daarbij aan tekst, afbeeldingen, muziek, video’s en meer.

Zoals we hierboven al een beetje verklapten, is het AI-ontwikkelproces al jaren gaande. Je zou zelfs kunnen stellen dat het idee al zo oud is als de mensheid, want al sinds ons prille bestaan is er een fantasie en fascinatie om dingen te creëren. Maar sinds de jaren vijftig nam het concept pas echt een vlucht dankzij het invloedrijke artikel Computing Machinery and Intelligence van Alan Turing (inderdaad, die van de Turing-test). Sindsdien is er een hoop gebeurd, vooral achter de schermen en bij bedrijven. Pas in 2011 maakten we als maatschappij voorzichtig kennis met AI, onder meer door de lancering van Apples stemassistent Siri.

ChatGPT toen en nu

Tien jaar later kwamen we in contact met DALL-E, een beeldgenerator die op basis van prompts (specifiek geschreven opdrachten) plaatjes maakte. Weer een jaar later verscheen chatbot ChatGPT van dezelfde makers: OpenAI. Maar het ChatGPT van toen is niet meer het ChatGPT van nu. Op ID.nl hebben we volop aandacht besteed aan dit fenomeen. Zo hebben we laten zien hoe de chatbot je in het dagelijks leven kan helpen, hebben we een AI-instapcursus geschreven en lieten we zien hoe het programma kan helpen bij het plannen van een vakantie.

©Adobe

ChatGPT blijft een van de belangrijkste spelers op het gebied van AI. Veel concurrenten, zoals Google met Gemini, doen er alles aan om de achterstand in te halen, wat veel tijd, geld en energie kost. Marktleider ChatGPT ontwikkelt zich snel, waardoor de markt als geheel in hoog tempo verandert. De grootste verschillen tussen eerdere versies van diverse chatbots en de huidige varianten liggen in het contextuele begrip. Het oude ChatGPT richtte zich meer op natuurlijk taalgebruik, met coherente en grammaticaal correcte zinnen.

De nieuwe variant gaat echter een stap verder door veel meer rekening te houden met context. Hierdoor is de chatbot creatiever, produceert hij meer samenhangende antwoorden en heeft hij zelfs een multimodaal karakter gekregen. Dat betekent dat het model nu overweg kan met andere vormen van input dan alleen tekstuele prompts, zoals afbeeldingen, video's en audio. Het kan zelfs afbeeldingen interpreteren en taken uitvoeren die eerdere versies van ChatGPT al beheersten, zoals het samenvatten of vertalen van teksten. Hoewel dat nu veel beter gaat dan voorheen, is het nog niet altijd foutloos.

Consumenten en gen AI

Sowieso werkt gen AI over de hele linie nog niet foutloos. Dat zien we alleen al in allerlei voorbeelden uit Amerika, waar de Google-zoekmachine met zijn nieuwe samenvattingsfunctie (AI Overviews) allerlei gevaarlijke antwoorden genereert. Maar dat weerhoudt bedrijven en consumenten wereldwijd er niet van om de techniek massaal te omarmen. Gewone mensen gebruiken AI vaak voor het uitwerken van ideeën, het bewerken van teksten, opstellen van e-mails, helpen bij hun huiswerk, samenvatten van informatie of het genereren van afbeeldingen en video’s.

Maar AI helpt mensen ook bij het sporten, gezonder leven of bijvoorbeeld bij het shoppen. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat veel mensen wereldwijd AI hebben omarmd, en anders op z’n minst weten van het bestaan. Uit datzelfde onderzoek komt ook naar voren dat mensen zich zorgen maken over de recente ontwikkelingen. Veel mensen zien gevaar in het gebruik van deze technologie, en dat is niet helemaal zonder reden. Met AI kun je namelijk misleidende teksten, afbeeldingen en video’s genereren (zogenaamde deep fakes), en bovendien staan er door deze ontwikkeling heel wat banen op de tocht.

De werkvloer gaat veranderen

Hoewel bedrijven niet graag toegeven dat ze mensen ontslaan vanwege het gebruik van AI-tools, valt er toch een tendens op. In een tijd waarin grote (Amerikaanse) bedrijven bakken met winst maken, zien we dat er steeds meer banen verdwijnen. Mensen met een lager inkomen hebben een grotere kans hun baan te verliezen dan mensen met een hoger inkomen. Eén ding lijkt echter vast te staan: in de komende jaren zal kunstmatige intelligentie – in welke vorm dan ook – de werkvloer gigantisch veranderen. Iedereen zal zich daaraan moeten aanpassen.

Waar bedrijven dan weer vooral op leunen, is dataverwerking. Dat is een ontzettend breed begrip dat per beroep of bedrijfstak anders te interpreteren is. Zo kunnen ondernemingen offertes maken zonder afhankelijk te zijn van marktexperts. Er is sowieso altijd sprake van tijdwinst als iemand op de werkvloer AI gebruikt, waardoor er minder mensen nodig zijn. Je zou daarom kunnen stellen dat AI niet per se mensen vervangt, maar dat mensen die AI gebruiken de mensen vervangen die dat niet doen. Hoe wrang dat ook klinkt...

Welke tools zijn er dan beschikbaar?

Maar welke tools gebruiken consumenten en bedrijven? Wereldwijd zijn er meer tools beschikbaar dan we in dit artikel effectief kunnen opsommen, daarom beperken we ons tot de grootste en bekendste spelers die in Nederland actief zijn.

Het bekendste voorbeeld is de chatbot die we al eerder hebben benoemd: ChatGPT. Met zijn natuurlijke taalgebruik is het mogelijk gesprekken te voeren over allerlei (soms ingewikkelde) onderwerpen. Teksten samenvatten, vertalen of opstellen is ook geen enkel probleem. Het maakt dan niet uit of het gaat om verhalen, mails, liedjes of gedichten – ChatGPT staat paraat. Ook kan ChatGPT helpen bij het plannen en organiseren van evenementen of vakanties. Wees je er wel van bewust dat de chatbot feiten kan verzinnen of verdraaien; controleer belangrijke informatie dus altijd extra.

Een andere populaire chatbot is Microsoft Copilot. Ook daar hebben we ruimschoots aandacht aan besteed op ID.nl. Dit product vind je als losse app in verschillende downloadwinkels, maar ook als vast onderdeel in de zijbalk van de Microsoft Edge-browser. Daarnaast is het een vast onderdeel van zogenaamde 'AI-pc’s' die op Windows draaien. Met Copilot genereer je teksten en afbeeldingen, maar kun je ook zoekopdrachten op het web uitvoeren. Als je ergens naar vraagt, voegt Copilot relevante links toe zodat je de bron zelf kunt checken.

Als je het over bekende chatbots hebt, kun je niet om Google Gemini heen. Daar waar Microsoft Copilot op ChatGPT leunt, maakt Google voor Gemini gebruik van een serie eigen datasets. Het Google-alternatief is derhalve echt een concurrent van ChatGPT, omdat die over dezelfde skillset moet beschikken. Op het moment van schrijven kun gebruikers in Europa geen afbeeldingen genereren. Het lijkt er niet op dat het iets te maken heeft met het produceren van historisch inaccurate plaatjes, maar meer met een langzame uitrol in het Engelse taalgebied.

Zo zijn er nog veel meer voorbeelden te bedenken die in Nederland werken. Zo heb je Groq, een AI-model dat zijn antwoorden vooral sneller produceert dan concurrerende modellen. Mistral AI is de Europese tegenhanger van al het geweld uit de Verenigde Staten. Dit taalmodel is transparanter, breed inzetbaar, efficiënter en aanpasbaar. Net als bij Gemini is Mistral beschikbaar in drie smaken: Large, Small en Embedded. Met deze bot genereer je teksten, kun je een gesprek aangaan en kun je de toon van een bericht, post of verhaal nauwkeurig instellen.

Beeld- en videogenerators

Er zijn ook gespecialiseerde AI-tools beschikbaar. Veel mensen kennen DALL-E wel, waarvan DALL-E 3 nu de meest recente variant is. De nieuwe iteratie kan prompts veel beter verwerken dan voorheen, waardoor afbeeldingen nauw aansluiten bij wat de opdrachtgever in gedachte had. Beelden ogen wat realistischer en als je ergens een tekst op wilt plakken, dan zijn ze soms leesbaar (terwijl dat voorheen niet zo was). Zelfs het fatsoenlijk genereren van menselijke handen (een notoir slecht te verwerken onderdeel) zit nu op het niveau van concurrenten als Midjourney en Adobe Firefly.

©AK | ID.nl

Als we naar het aanbod van AI voor video’s kijken, dan schiet de naam Sora (eveneens van OpenAI) meteen te binnen. Die tool is echter nog niet beschikbaar voor het brede publiek. Een tool die al wel (ook in Nederland) beschikbaar is, is Veed.io. Hoewel de bot vaak gemengde resultaten oplevert, kun je met genoeg prompts en fantasie toch iets tot leven wekken. Het lijkt er wel een beetje op alsof deze editor wat TikToks samenvoegt tot één video, maar hé: de dienst is gratis. De video wordt aangeleverd met tekst en een voice-over (vandaar dat TikTok-karakter).

Een andere optie die je kunt proberen, is Kapwing. Deze tool stelt je in staat drie video’s te produceren, zonder daarvoor te hoeven betalen. Je hebt hier al veel meer invloed op de kwaliteit van het product. Je bepaalt de beeldverhouding, het onderwerp en de voice-overtekst. Ook kun je effecten toevoegen. Met InVideo produceer je snel een video die bij je idee past. Je kunt de productie verder aanpassen door middel van nieuwe prompts. Zo verander je de voice-over, de stijl en zelfs het karakter van de video. Wekelijks kun je tot tien minuten aan video maken.

In veel gevallen kun je beeldgenerators eerst gratis uitproberen. Soms kan dat één keer, soms kan dat een paar keer of een aantal minuten per dag. Maar voor de meeste programma’s – voor foto’s of video’s – moet je betalen. De prijzen verschillen uiteraard per dienst. Meestal gaat het om een maandabonnement van twee tot drie tientjes. Je betaalt hoe dan ook met je data omdat je soms een account moet aanmaken (of kunt inloggen met een Google- of Facebook-account) om de resultaten te kunnen zien. Vanuit privacyoverwegingen is dat iets waarvan je je bewust moet zijn.

AI in het dagelijks leven

We hebben nog heel veel niet benoemd in dit artikel, maar er valt nog veel meer te vertellen over AI. Zo ondersteunt ChatGPT bijvoorbeeld nog GPT Mentions. Met een Plus-abonnement van OpenAI kun je je eigen chatbots aanmaken, die ergens in gespecialiseerd zijn (zoals het redigeren van teksten of het boeken van reizen). Met GPT Mentions kun je meerdere van dit soort chatbots in één gesprek raadplegen door simpelweg een @-teken te gebruiken, waardoor je meerdere taken tegelijkertijd kunt voltooien zonder het huidige gesprek te verlaten.

We komen AI verder tegen al in allerlei producten die we dagelijks gebruiken. Op je Android-smartphone kun je met de functie Circle to Search naar producten zoeken die je op foto’s tegenkomt. En anders kun je objecten verwijderen met apps als Google of Windows Foto’s, een deel van de audio wegknippen uit een opname of unieke achtergronden generen. Losse tools zijn natuurlijk altijd handig, maar AI sluipt pas echt het dagelijkse leven binnen als er functies opduiken in producten die we al gebruiken. Smartphones zijn daar het beste voorbeeld van.

En voor de toekomst?

Hoe je het ook wendt of keert: in de toekomst kunnen we niet meer om AI heen. In de basis vinden we dat nog steeds een vreemde ontwikkeling. Niet omdat de tools onhandig zijn, maar meer omdat we als mensheid blijkbaar onze creatieve taken uit handen geven aan robots, zodat we meer tijd overhouden om… ja, wat precies te doen? Zodat we meer werk kunnen verrichten? Dat schetst toch wel een behoorlijk grimmig toekomstbeeld. Wij zien AI het liefst terug in slimme consumentenproducten, zoals (robot)stofzuigers, lampen, thermostaten en meer.

Inherent aan deze ontwikkeling is echter dat er banen verdwijnen naarmate we meer uitvinden. Er ontstaan weliswaar ook nieuwe banen, maar grote groepen mensen moeten zich dan omscholen of anders gaan ontwikkelen. En daar bestaat weerstand tegen, begrijpelijk. Zelfs journalisten, redacteuren en eindredacteuren krijgen stevige concurrentie van AI. Voorlopig kunnen we ons echter nog weren met kwaliteit.

Want dát is wat AI anno 2024 nog tegenhoudt: de kwaliteit schiet dikwijls tekort. Het werk is nooit perfect en je moet zelf controleren of de informatie klopt. De ironie is dat AI leert van menselijk werk. Als dat verdwijnt en AI op AI gaat leunen, dreigt een soort echokamer met toenemende afdwalingen. Als ondersteunend hulpmiddel kan AI nuttig zijn. Met genoeg weerstand kunnen we dat zo houden – maar daar hebben we een hard hoofd in. Vooral bedrijven maken er daarvoor nu al veel te gretig gebruik van.

QNED, het antwoord van LG op quantum dots, wordt toegepast in deze miniled lcd-tv. Dit type televisie is inmiddels erg populair geworden, ook in het subtop- en middensegment van het tv-aanbod. Heeft deze LG 65QNED91T6A genoeg in huis om de concurrentie de baas te blijven?

Deze LG-televisie past perfect in het rijtje van moderne, prima afgewerkte televisies die we dit jaar al vaker voorbij zagen komen. Het toestel is vrij slank dankzij het profiel van slechts 45mm, heeft een mooie metaalkleurige rand rondom en een vlakke rug. Aan de zijdes is de rug zoals bij de meeste toestellen wat afgeschuind. De centrale voet biedt geen verschillende draaiposities, maar het scherm staat desondanks toch 7cm hoog boven het tv-meubel, zodat een soundbar goed onder het scherm past. Het enige echt opvallende kenmerk? Het toestel is relatief zwaar, namelijk 35kg inclusief voet.

De tv beschikt over vier HDMI-poorten die allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte van 48Gbps bieden. Dat is nog steeds vrij zeldzaam, maar is wel goed nieuws voor gamers met meerdere high-end gaming-bronnen. Er is ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. De input-lag is iets hoger dan bij de oled-modellen, maar blijft zeer goed, 17,0ms (4K60) en 7,6ms (2K120). Wie de tv wil uitbreiden met draadloze luidsprekers, kan gebruik maken van het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Je bent wel beperkt tot 2.1-configuraties, een WiSA surround-opstelling is dan helaas niet mogelijk.

Niet alle minileds zijn gelijk

Het gebruik van minileds voor de achtergrondverlichting is iets waar fabrikanten graag mee uitpakken, maar het resultaat per merk en model kan sterk uiteenlopen. Minileds verdelen de achtergrondverlichting in meer segmenten dan wanneer er gewone leds worden toegepast. Het aantal zones kan sterk verschillen, van 100 tot meer dan 1.000. Dat heeft uiteraard impact op de prestaties wat betreft contrast en helderheid.

Deze LG heeft een achtergrondverlichting met 16x10 (160) zones, en dat is vandaag de dag toch redelijk weinig. Concurrenten zitten in dit segment al op 1.500 zones. Het eigen contrast van het VA-paneel is goed, 4.800:1, maar met dat beperkt aantal zones stijgt dat nauwelijks naar 5.000:1, en dat is vooral ook omdat LG erg voorzichtig is met de dimming. Op eenvoudigere testen kan dit wel naar 35.000:1 stijgen. Naar een reden hoeven we niet ver te zoeken, agressief dimmen met zo weinig zones maakt de zonegrenzen zichtbaar, ook omdat ze soms wat traag reageren. Dat stoort erg en hierdoor is een vage halo rond heldere voorwerpen op een donkere achtergrond dan ook onvermijdelijk.

©LG Electronics

Ook op het vlak van helderheid doet de LG op veel vlakken onder voor de concurrentie. Op een 10% venster meten we in de goed gekalibreerde HDR Filmmaker mode 1.099 nits, en op het volledig wit beeld haalt hij nog 644 nits. Dat was twee jaar geleden weliswaar nog acceptabel, maar nu concurrenten vlot over de 2.000 nits gaan, is dat toch wat te beperkt. Het kleurbereik scoort wel uitstekend, daar meten we 95% P3.

Toch heeft LG nog een sterke troef in handen, namelijk de uitstekende kalibratie af fabriek. De Filmmaker mode is zowel in SDR als HDR bijzonder goed gekalibreerd. Dat betekent dat je kunt rekenen op veel schaduwnuances, een neutrale grijsschaal en mooie, natuurlijke kleurweergave. Met HDR10-beeld kan LG’s dynamische tone mapping prachtige resultaten opleveren en daarmee maakt de tv het beste van zijn kleurbereik en helderheid. Witnuances en intense kleuren worden uitstekend bewaard. Alleen heel donkere HDR10-scènes lijden wat onder het beperkte aantal zones, die beelden worden iets té donker. De QNED91 ondersteunt ook Dolby Vision, maar geen Dolby Vision IQ zoals bij de oled-modellen.

Uitstekende beeldverwerking

Naast een uitstekende kalibratie toont deze LG ook sterke prestaties voor beeldverwerking. Dat dankt de tv aan zijn Alpha 8-processor die verbeterd werd met eigenschappen en functies die vorig jaar nog exclusief voor de Alpha 9-processor waren. We kunnen zelfs zeggen dat de LG geen echte zwakke plekken meer heeft. Deinterlacen van 1080i-beelden zoals die van live tv, doet hij prima zodat je zelden nog een gekartelde rand ziet. Upscaling en ruisonderdrukking maken van oudere content mooie 4K-beelden, al kun je van oudere videocontent zoals dvd’s geen wonderen verwachten. Via een superresolutie-bewerking kan de tv wat fijn extra detail toevoegen, dat werkt goed voor HD-materiaal, maar kan bij dvd’s bijvoorbeeld wel voor een wat overbewerkt resultaat zorgen. De ruisonderdrukking kan ook kleurstroken in zachte gradiënten wegnemen.

©LG Electronics

Een lcd-paneel heeft minder bewegingsscherpte dan een oled-paneel, en dus maskeert het fijn detail in snelle actiescènes. Bewegende voorwerpen hebben soms een wazige rand of tonen een beperkt sleepspoor. LG biedt met Motion Pro verschillende opties om dat te elimineren, maar introduceren op hun beurt juist weer andere problemen, dus deze functie kun je beter uit laten staan. Heb je een hekel aan schokken in het beeld wanneer de camera snel beweegt, activeer dan de Trumotion-functie. Zeker voor sport is dat prettig, maar voor film blijft het vaak een kwestie van smaak.

Degelijke audio

De QNED91 is uitgerust met een 2.2-systeem van 40 watt, en ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X. Onze filmfragmenten klonken prima met een aangename warme klank en een vleugje ruimtelijkheid. Die echte surround sound-ervaring kan je uit dit soort systeem niet halen, zelfs niet met ondersteuning voor de modernste audioformaten. Dat AI niet altijd de juiste resultaten geeft, werd hier bevestigd. De tv heeft een AI-Pro mode voor geluid, maar die klonk erg slecht, zeker voor muziek. In de muziek audiomode konden we het resultaat wél waarderingen, als loop je daar wel tegen beperkingen aan wanneer je voor hardere muziekgenres zoals metal kiest. Met het volume op ongeveer driekwart hoor je de woofer trillen in het chassis en gaat de bas uit de bocht. Al bij al een degelijk resultaat, in lijn met deze categorie. 

WebOS 24, helaas met reclame

De smart tv-omgeving van LG, WebOS, heeft veel goede punten. Zo vind je nagenoeg alle streaming-apps op dit platform, zowel internationaal als lokaal. Daarnaast heeft LG op de 2024-versie van webOS naast Airplay 2 ook Google Cast geïmplementeerd zodat je vanaf je smartphone, Android of iOS, moeiteloos content naar de tv kunt streamen. Apps en andere functies zijn gegroepeerd in zogeheten Quick Cards, zodat je gemakkelijk bepaalde functies kunt terugvinden.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Er zijn Quick Cards voor Thuis-hub, Sport, Thuiskantoor, Games, Muziek, Toegankelijkheid en sinds kort ook voor Leren en Groeien. De lay-out van WebOS zelf is vrij eenvoudig en ook redelijk compact zodat je niet nodeloos hoeft te scrollen om iets te vinden. De Magic Remote van LG waarmee je een cursor bestuurt door naar het scherm te wijzen blijft ook een belangrijke factor in het gebruiksgemak. Aangezien smart tv-platformen nog steeds evolueren is het ook erg fijn om te weten dat LG nu vijf jaar lang de nieuwste versie van WebOS op je tv belooft te plaatsen. In dit overzichtsartikel vind je alle info over webOS.

Toch heeft LG wat ons betreft een foute beslissing genomen. De fabrikant toont namelijk nu reclame op het Home-scherm, en die reclame is in tegenstelling tot bij andere fabrikanten niet beperkt tot content, maar kan bijvoorbeeld ook een sportwinkel of automerk tonen. Dat is echt wel het laatste wat we willen. Zelfs de screensaver kan reclame tonen (al zagen daar gelukkig alleen LG’s eigen LG Channel-dienst). Je kunt de reclame uitschakelen via de instellingen, iets dat we dan ook van harte aanraden.

Conclusie

De 65QNED91T6A kan zijn miniled-beloftes niet echt waarmaken. Het aantal zones in de achtergrondverlichting is vrij laag, waardoor er maar een beperkte verbetering van het contrast is. Ook op het gebied van piekhelderheid scoort hij niet overdreven goed. Als we naar concurrenten in deze categorie kijken, zoals Hisense of TCL, dan bieden die meer zones, beter contrast en meer piekhelderheid. LG slaat de plank verder ook mis door reclame op het Home-scherm toe te laten, dat zetten we onverbiddelijk uit.

Ondanks die beperking levert de tv nog voldoende contrast en piekhelderheid, en gecombineerd met een ruim kleurbereik en zeer goede beeldverwerking levert dat alsnog erg mooie beelden. De tv is op zijn best in verlichtte woonkamer. Hij ondersteunt Dolby Vision, maar geen HDR10+. LG vangt dat uitstekend op door zijn eigen dynamische tone mapping. Dat illustreert dat goede beeldverwerking net zo belangrijk als puur contrast of piekhelderheid. WebOS is een prima smart tv-systeem met ruim aanbod apps en functies en nu ook met de garantie voor vijf jaar nieuwe versies voor het OS. De prijs is wat ons betreft echter nog iets te hoog.

Je bent aan het videobellen, maar de achtergrond ziet er slordig uit. Of misschien wil je tussendoor een kort filmpje tonen, het beeld optimaliseren of opfleuren met enkele effecten. Software die je als virtuele webcam gebruikt, maakt dit en nog veel meer mogelijk.

Er zijn al langer applicaties beschikbaar waarmee je filters, effecten en virtuele achtergronden aan je videogesprek toevoegt. De populaire mobiele app Snapchat was een van de eerste. Met uitgebreide filters en lenzen kun je in realtime beelden aanpassen. Je geeft jezelf bijvoorbeeld kattenoren of verandert de omgeving. Snapchat gebruikt Augmented Reality (AR) om digitale elementen over echte beelden te plaatsen.

Inmiddels heeft ook Artificiële Intelligentie (AI) zijn intrede gedaan om effecten nauwkeurig op bewegende gebruikers toe te passen. Videoconferentietools zoals Teams en Zoom, gebruiken AI. Denk aan machinelearning-technologieën en convolutionele neurale netwerken. Daarmee is de gebruiker van zijn achtergrond te scheiden en kan er een virtuele achtergrond worden getoond. Een green screen is niet meer nodig.

In het gratis Microsoft Teams start je bijvoorbeeld een videogesprek via Nu vergaderen / Vergadering starten. Als je op Meer en Achtergrondeffecten klikt, kun je uit tientallen achtergronden kiezen of je achtergrond vervagen. Via Nieuwe toevoegen importeer je een specifieke achtergrond, bijvoorbeeld ontworpen door een AI-beeldgenerator.

Mogelijkheden

Virtuele webcams kun je gebruiken om speciale effecten, filters en grafische overlays aan je live-video toe te voegen, of om de achtergrond te vervagen of te vervangen. Als de gebruikte software dit toelaat, kun je ook afbeeldingen of andere video’s als webcam-uitvoer gebruiken. Zo kun je bijvoorbeeld je computerscherm delen. Tijdens je live-gesprek of -stream wissel je dan tussen video’s, afbeeldingen en zelfs verschillende camera’s, zoals een HDMI-camera die je gebruikelijke videoconferentietool mogelijk niet als (web)camera herkent.

Dit alles maakt dat virtuele webcam-software niet alleen leuk is voor persoonlijk gebruik, maar ook efficiëntere videoconferenties in een zakelijke context, of professionelere videostreams naar platforms als YouTube Live en Twitch mogelijk maakt. Je kunt zelfs de camera van je smartphone als webcam gebruiken. Dat is handig als je een optimaal beeld wilt hebben of als je computer niet over een webcam beschikt.

Applicaties

Er zijn verschillende programma’s voor virtuele webcams. In dit artikel focussen we ons op software die onder Windows draait en ook beschikbaar is als mobiele app. Op die manier kun je je smartphone of tablet als webcam gebruiken. Populaire applicaties zijn onder meer FineCam en ManyCam, die we beide kort voorstellen. Daarnaast besteden we aandacht aan een gratis opensource-alternatief: OBS Studio. Met deze tool combineer je meerdere videobronnen en creëer je scènes en overgangen. Dit maakt het bij uitstek geschikt voor live-streaming en schermopnames. OBS Studio ondersteunt bovendien een virtuele webcamfunctie, waardoor je OBS-uitvoer in videoconferentie-apps kunt gebruiken.

FineCam: set-up

Download FineCam. Met een druk op Install zet je de software op je pc. De gratis versie heeft een watermerk in de video. Wil je deze weg hebben? Dan heb je de betaalde Pro-versie nodig. Deze kost eenmalig zo’n 60 euro en ondersteunt ook resoluties van 1080p en hoger.

Na het opstarten kun je via het pijlknopje linksboven je aangesloten webcam selecteren. Een andere optie is om een mobiel Apple- of Android-apparaat te kiezen. Je moet dan wel de mobiele app van FineCam op dit apparaat draaien. Als het apparaat met hetzelfde netwerk is verbonden, druk je op de mobiele app op Connect en bevestig je met Agree in de desktop-app om een verbinding te maken. Het camerabeeld verschijnt dan direct in het applicatievenster.

FineCam: configuratie

FineCam kun je op verschillende manieren aansturen. We beperken ons tot de opties die ook in de gratis versie beschikbaar zijn. Zo kun je bijvoorbeeld het camerabeeld verplaatsen over de achtergrond, maar niet schalen. Bovenaan vind je knoppen om in- en uit te zoomen, het beeld te keren of te roteren en de vorm in te stellen, zoals Rectangle of Circle. Met Adjustment onderaan optimaliseer je de licht- en kleurinstellingen met schuifregelaars, zoals Brightness, Contrast, Saturation en White Balance.

Je kunt ook op Filter klikken om een van de ruim dertig vooraf ingestelde beeldweergaves te selecteren. Is je eigen fysieke achtergrond niet geschikt voor videobellen? Kies dan via Background uit twintig virtuele achtergronden. Of ontwerp je eigen achtergrond door bij AI Generated Background een prompt voor de AI-beeldgenerator in te voeren.

Kies je via Theme een lay-out waarbij je eigen webcambeeld niet het volledige scherm bedekt, dan kun je met Content tegelijkertijd andere inhoud tonen. Denk aan een webpagina, applicatievenster, video (ook via een YouTube-url), iPhone-beeld, PowerPoint-presentatie, tekst of eigen foto. In je videoconferentietool selecteer je FineShare FineCam om de virtuele camera te gebruiken. Mogelijk moet je nog bevestigen met de blauwe knop Virtual Camera rechtsonder in FineCam.

ManyCam: set-up

FineCam bevat ook de knop Multi-scenes waarmee je meerdere virtuele opzetten klaarzet en snel schakelt. Helaas is deze functie alleen beschikbaar in de Pro-versie. Een goed alternatief is dan ManyCam voor Windows en macOS. De betaalde versies zijn er vanaf ongeveer 45 euro per jaar. Je hebt dan geen watermerk en meer effecten, hogere resoluties (full HD tot 4K) en meerdere simultane videobronnen.

We beperken ons hier tot de gratis versie mét watermerk. Start de tool en klik op de plusknop in het hoofdvenster. In het uitklapvenster bij Camera’s selecteer je de gewenste (web)cam. In het rechtervenster kun je allerlei beeldinstellingen aanpassen, zoals Zoomen, Corner Radius, Ondoorzichtigheid en diverse opties bij Color Adjustment.

ManyCam: configuratie

In de gratis versie van ManyCam kun je maximaal twee presets klaarzetten, elk met verschillende beelden en instellingen. Klik op de plusknop in het tweede vakje onderaan het camerabeeld. Je kunt nu een andere camera selecteren of kiezen uit diverse opties, zoals Afbeeldingen en video’s, PowerPoint, PDF, YouTube URL en Desktop. Bij meerdere beeldschermen kun je zelf aangeven welk scherm je live wilt tonen. Andere opties zijn hier onder meer Gebied onder cursors (handig voor het volgen van je muisbewegingen) en App-venster. Net als bij FineCam kun je hier ook een mobiel apparaat gebruiken, waarmee je smartphone of tablet als webcam werkt.

Een preset verwijder je eenvoudig via het prullenbakicoon. Met het knopje met de drie puntjes stel je een visueel overgangseffect in bij het schakelen tussen presets. Er zijn nog vele andere effecten beschikbaar via de toverstaf bovenaan. Kies uit verschillende rubrieken, zoals GIFS (druk op het plusknopje om eigen afbeeldingen te gebruiken), Animals, Emojis en Face Accessories. Via Asset Store download je extra items.

OBS Studio: set-up

Zowel FineCam als ManyCam zijn gebruiksvriendelijke programma’s, maar helaas zijn de mogelijkheden in de gratis versies beperkt en wordt je video ontsierd door een watermerk. Een volledig gratis alternatief is OBS Studio. Download de tool (beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en installeer deze. Bij de opstart merk je al snel dat er veel functies zijn. We beperken ons hier tot enkele leuke opties voor het gebruik van een virtuele camera.

Allereerst controleer je de videoresolutie. Klik rechtsonder op Instellingen en open de rubriek Video. Stel de Basisresolutie bij voorkeur in op die van je monitor (bijvoorbeeld 1920x1080 en 16:9). De Uitvoerresolutie stel je normaal gesproken op dezelfde waarden in, tenzij je videoconferentietool andere waarden voorstelt. Bevestig met OK.

Linksonder in het hoofdvenster merk je dat OBS Studio al één scène heeft aangemaakt. Rechtsklik op deze scène en noem deze bijvoorbeeld Virtuele webcam. Nu moet je natuurlijk nog de gewenste bronnen aan je virtuele webcambeeld toevoegen.

OBS Studio: bronnen

Standaard heeft OBS Studio al één bron toegevoegd: Vensteropname. Je mag deze selecteren en met het prullenbakicoon verwijderen. Druk vervolgens op de plusknop en kies Video opname-apparaat om je fysieke webcam toe te voegen. Kies Nieuwe maken en geef deze als naam bijvoorbeeld Mijn webcam. Bevestig met OK en kies de juiste webcam bij Apparaat. Resolutie/FPS Type staat standaard op die van het apparaat, maar je kunt hier ook Aangepast kiezen. Klik op Video Instellen om allerlei beeldinstellingen te optimaliseren.

Na je bevestiging met OK verschijnt het webcambeeld op je canvas en kun je dit met de muis verplaatsen, roteren en schalen. Dit is vooral interessant als je nog andere content (bronnen) wilt toevoegen. Klik op (De)activeren om de video in één keer zichtbaar of onzichtbaar te maken.

Voor extra content klik je op het plusknopje bij Bronnen en voeg je onderdelen toe zoals Afbeelding, Beeldschermopname, Browser, Diashow, Vensteropname (van een nader te bepalen app) of Mediabron (om bijvoorbeeld een eigen videobestand te tonen). Elk van de toegevoegde bronnen kun je vervolgens positioneren en schalen op je canvas.

Wil je snel kunnen afwisselen tussen een beeld waarin je zelf prominent op de voorgrond staat met een applicatievenster verkleind op de achtergrond, en andersom? Maak dan twee scènes aan. Klik met rechts op je eerste scène, kies Dupliceren en noem deze bijvoorbeeld Applicatie (webcam). Vervolgens schaal je de objecten (bronnen) van de andere scène naar wens. Klik ook met rechts op zo’n object, want er zijn nog veel meer opties. Zo kun je bijvoorbeeld via Volgorde / Naar boven verplaatsen een object in één keer naar de voorgrond halen.

OBS Studio: camera

Vanuit ditzelfde contextmenu kun je nog veel andere bewerkingen uitvoeren. Bij Transformeren bijvoorbeeld vind je opties om het geselecteerde beeld te spiegelen of te draaien, en bij Filters kun je via de plusknop allerlei beeldeffecten toepassen.

Hoe krijg je de klaargemaakte scènes uit OBS Studio in je videoconferentie-app? Dit is wellicht eenvoudiger dan je denkt. Druk rechtsonder in OBS Studio op Start virtuele camera en selecteer in de videoconferentie-app OBS Virtual Camera (bij Skype bijvoorbeeld via Instellingen / Audio en Video, in het uitklapmenu bij Camera). De scène die op dat moment binnen OBS Studio actief is, komt nu in beeld. Een scène-wissel is niet moeilijker dan in OBS Studio de gewenste scène te selecteren.

Onder het camerabeeld bij Scène-overgangen kun je bovendien een transitie-effect instellen dat bij een scène-wissel ook binnen je videoconferentie-app te zien zal zijn. Je kunt op elk moment op Stop virtuele camera drukken om de videostream vanuit OBS Studio te onderbreken.