Veel mensen vinden kunstmatige intelligentie eng of bedreigend. Maar als je leert werken met een tool als ChatGPT, kan er een wereld voor je opengaan. Tegelijkertijd kun je zeker niet blindvaren op de adviezen en antwoorden van de chatbot. In deze basiscursus geven we je de nodige inspiratie, zodat je een idee hebt wat je wel en niet met ChatGPT kunt doen.

Ontdek de kracht van ChatGPT en maak deze AI-chatbot jouw persoonlijke assistent! Duik in de wereld van kunstmatige intelligentie en ontdek hoe je productiever kunt werken, zowel professioneel als in je vrije tijd. In deze basiscursus leer je onder andere: Hoe je toegang krijgt tot ChatGPT en wat de mogelijkheden zijn van het Plus-abonnement | Hoe je effectieve conversaties voert met de chatbot voor ondersteuning bij uiteenlopende taken | Hoe ChatGPT je kan helpen bij het schrijven van code, werken met microcontrollers, Excel-formules en nog veel meer!

Wil jij meer weten over ChatGPT? Lees dan ook: Zo gebruik je ChatGPT op Android en iOS

Kunstmatige intelligentie zet grote stappen. De Engelse afkorting AI is al ingeburgerd en datzelfde kan inmiddels voor ChatGPT worden gezegd. De chatbot had vijf dagen na de lancering al meer dan een miljoen gebruikers! Gebruikers laten de chatbot onder andere verslagen, werkstukken, sollicitatiebrieven en programmeercode generen op basis van vragen. Vooral studenten zijn er dol op: huiswerk is in een handomdraai gemaakt! Scholen kunnen hooguit met kunstmatige intelligentie detecteren of ChatGPT is gebruikt, want standaard plagiaatdetectie werkt niet. 

De aandacht verschuift inmiddels wel van het tegengaan van zulke hulpmiddelen, naar het leren werken mét. Het zal jouw baan niet meteen overnemen, maar de persoon die het optimaal weet te benutten, doet dat straks misschien wel. Als je het goed gebruikt, kun je wellicht veel productiever werken. Ook als hobbyist kun je er veel aan hebben. De chatbot kan bijvoorbeeld verhalen of samenvattingen schrijven, programmacode maken, maar ook ingewikkelde Excel-formules samenstellen of automatiseringen voor Home Assistant. 

Lastig is het niet, maar de meeste mensen kennen de mogelijkheden niet of weten niet hoe ze het potentieel moeten benutten. Daarom laten we in deze basiscursus zien hoe je ChatGPT in de praktijk kunt gebruiken én we wijzen je op enkele valkuilen. 

©Ascannio

Je stelt vragen aan ChatGPT waarna je een antwoord krijgt. 

Wat is ChatGPT? 

ChatGPT (Generative Pre-trained Transformer) is een kunstmatig intelligentiemodel ontwikkeld door OpenAI, dat is gespecialiseerd in het genereren van antwoorden op tekstuele vragen. Het model is daartoe getraind met enorme hoeveelheden tekst. De capaciteiten van ChatGPT zijn sterk gericht op natuurlijke interactie. Daarom wordt het vaak gebruikt in interactieve systemen zoals chatbots en virtuele assistenten. De chatbot probeert feitelijk menselijke communicatie zo goed mogelijk na te bootsen door passende woordcombinaties te zoeken. Een punt van kritiek is dat die mooie welgevormde zinnen lang niet altijd feitelijk juist zijn. Terwijl de antwoorden wél met veel overtuiging worden gebracht. Toch maken bijvoorbeeld softwareontwikkelaars er graag gebruik van om programmacode te schrijven of te controleren.  

Hoe krijg je toegang? 

Je kunt ChatGPT voorlopig gratis gebruiken via http://chat.openai.com. De site kun je vanaf een browser op je pc openen; dat werkt ook met een smartphone of tablet. Er bestaan wel apps voor ChatGPT, maar die zijn die niet van OpenAI, waardoor we het gebruik ervan afraden. Na het maken van een account bij OpenAI kun je direct je vragen gaan afvuren. 

Houd er echter rekening mee dat het vanwege de extreme populariteit af en toe niet mogelijk is om onmiddellijke toegang te krijgen. Vooral als Amerika ontwaakt, is er soms sprake van wachttijd. Wel kun je soms toegang afdwingen door een paar keer te vernieuwen met F5. Je kunt ook een betaald Pro-abonnement afsluiten, waarmee je onder andere profiteert van snellere responstijden en de meest recente versie van ChatGPT kunt gebruiken. Op moment van schrijven is dat bijvoorbeeld GPT-4, dat alweer vele malen beter is dan GPT-3.5 (de meest recente versie voor gratis gebruikers).

Via je browser heb je toegang tot ChatGPT. 

ChatGPT biedt ook een Plus-abonnement aan. 

Conversaties met ChatGPT 

Je kunt je vragen aan ChatGPT formuleren zoals je dat zelf wenst. Dat hoeft niet heel precies; de chatbot begrijpt natuurlijk taalgebruik. Engels zou de beste resultaten opleveren, maar voor deze basiscursus hebben we de meeste vragen gewoon in het Nederlands gesteld. Je kunt als je begint de chatbot vragen om in het Nederlands te reageren en aangeven dat je getutoyeerd wilt worden. Je kunt ook beïnvloeden op welk niveau of in welke vorm antwoorden worden gegeven. Zo kun je bijvoorbeeld vragen om een verhaal over een bepaalde gebeurtenis in kindertaal te schrijven, of juist in rijmvorm. 

De chatbot kan grappige of wervende teksten voor je schrijven, bijvoorbeeld voor marketingdoeleinden. ChatGPT wordt ook voor SEO-doeleinden (search engine optimization) gebruikt. Je kunt bijvoorbeeld relevante inhoud voor websites genereren, waardoor je jouw ranking in zoekmachines kunt verbeteren. Al kun je er mogelijk ook voor bestraft worden als Google herkent dat tekst door AI is geschreven. 

Een belangrijk kenmerk van de chatbot is dat conversatie mogelijk is. Schotelt de chatbot bijvoorbeeld bepaalde programmacode voor, dan kun je vervolgens vragen om het op enkele punten te veranderen of uit te breiden. Daar zullen we in deze basiscursus wat voorbeelden van geven. 

ChatGPT kan desgevraagd op een bepaald niveau of in rijmvorm antwoord geven. 

Geen internettoegang 

ChatGPT heeft geen toegang tot internet. Het is een puur tekst-in/tekst-uit systeem. Het heeft evenmin toegang tot externe informatiebronnen en vertrouwt op zijn eigen geheugen (en giswerk!) om antwoorden te genereren. Voor feitelijke informatie ben je daarom vaak beter af met bijvoorbeeld Wikipedia. Het heeft dus ook geen zin om een link naar een webpagina mee te sturen, of om te vragen een gegeven antwoord naar jouw e-mailadres te sturen. 

Soms lijkt het alsof ChatGPT wél links kan lezen, maar in dat geval haalt het informatie uit de beschrijvende link zelf, de zogeheten slug. Vraag je de chatbot bijvoorbeeld om een sollicitatiebrief te schrijven, en zijn de naam van de functie en het bedrijf opgenomen in de link, dan komt het vaak met een verrassend goed voorstel. Toch werkt het beter om de gehele tekst van een vacature in je vraag te zetten, met het verzoek om hier bijvoorbeeld een enthousiaste of juist zakelijke sollicitatiebrief van te maken. 

Op vergelijkbare wijze kun je de tekst van een webpagina plakken in je vraag, om hier een samenvatting of lijst met actiepunten voor te krijgen. Om voorgestelde tekst te gebruiken, zul je het antwoord van ChatGPT uiteraard ook weer moeten kopiëren en daarna in een document plakken. 

ChatGPT gist naar de inhoud van een artikel via de beschrijvende link (slug). 

ChatGPT kan je (nog) niet helpen met heel actuele informatie

Persoonlijke assistent 

Is een advies niet helemaal gepast, dan kun je in dezelfde conversatie uiteraard zorgen dat de chatbot over meer context en informatie beschikt, zodat het advies beter aansluit bij jouw situatie. 

Vraag bijvoorbeeld om een recept voor bepaalde restjes voedingsmiddelen die je nog in de koelkast hebt. Misschien heb je wel behoefte aan een persoonlijk dieet, of suggesties voor boeken of films die bij je smaak passen. Ook kun je vragen om aanbevelingen voor een bepaald product dat je wilt kopen, zoals hardloopschoenen of draadloze oordopjes, waarbij je aangeeft wat je belangrijk vindt. 

De chatbot is ook een uitstekende hulp bij het schrijven of beantwoorden van e-mailberichten. Wil je bijvoorbeeld iemand op een beleefde manier de toegang tot een dienst ontzeggen, dan hoef je alleen maar een korte opdracht te schrijven met een of meerdere redenen, waarna ChatGPT een nette brief voor je maakt die je hooguit wat hoeft bij te schaven. Ook handig: ChatGPT kan controleren of teksten grammaticaal correct, goed geformuleerd en vrij van spelfouten zijn, en vertaalt teksten desgevraagd naar een andere taal. 

ChatGPT kan persoonlijk advies geven en berichten of brieven opstellen. 

Websites en code 

Softwareontwikkelaars maken graag gebruik van ChatGPT. Ook als je niet dagelijks programmeert, kan het een goede hulp zijn. Het is wel handig als je wat ervaring met programmeren hebt; de geproduceerde code is namelijk niet altijd foutloos. Je moet dus in staat zijn om code te interpreteren, te controleren en te testen. 

Je kunt ChatGPT op meerdere manieren gebruiken. Om te beginnen kun je vragen code te schrijven. Daarnaast kan ChatGPT een bestaand programma voor je controleren, verbeteren of uitbreiden. Heb je bepaalde code maar weet je niet hoe het precies werkt, dan kan de chatbot dat ook vaak prima aan je uitleggen. 

ChatGPT kan onder andere uitleggen wat een programma precies doet. 

Code schrijven 

ChatGPT wordt vaak voor het schrijven van code gebruikt. Dat kan bijvoorbeeld een webpagina in html zijn of een combinatie met JavaScript, maar ook bijvoorbeeld Python, Java, Ruby, SQL, Kotlin of C++. Het is soms handig om met een eerste aanzet voor een programma te beginnen. Daarna kun je dit met nieuwe vragen steeds verder uitbreiden. Zo kom je stap voor stap tot het gewenste resultaat, waarbij je ook uitleg krijgt over al die stappen. 

Als voorbeeld vroegen we om SQL-code te genereren die alle volwassen mannen in een database selecteert. De chatbot ging uit van een kolom met de leeftijd. Daarom vroegen we het aan te passen, en een geboortedatum te gebruiken in plaats van een leeftijd. Ten slotte vroegen we om code in MySQL in plaats van het voorgestelde PostgreSQL. 

Overigens is er ook al misbruik van de kwaliteiten van ChatGPT gemaakt. Zo gebruikten hackers de tool bij het ontwikkelen van malware. Om die reden weet de chatbot ook steeds beter hoe het misbruik tegen moeten gaan. 

ChatGPT kan programmacode voor je schrijven waar je direct mee verder kunt. 

Knutselhulp 

Werk je vaak met Arduino en microcontrollers, zoals de ESP32, dan is het praktisch om een beetje op weg geholpen te worden met de juiste code. Als voorbeeld hebben we de chatbot gevraagd om een programma te maken dat de waarde van een temperatuursensor van het type DS1820B12 uitleest en weergeeft op een klein oledscherm van het type SSD1306. 

We kregen eerst uitleg over de pinnen op de sensor en het scherm, en ook op welke pinnen van de ESP32 we die moeten aansluiten. Ook werd uitgelegd welke bibliotheken we in Arduino moeten installeren. Vervolgens kregen we de volledige code die in Arduino kan worden overgenomen. Daarna vroegen we om het programma uit te breiden door de hoogst gemeten temperatuur op te slaan en te tonen, zodra op een button wordt gedrukt. Ook hier kregen we netjes uitleg welke code toegevoegd moest worden en op welke plek om tot dat resultaat te komen. 

ChatGPT legt uit hoe we componenten op de ESP32 moeten aansluiten en helpt met de code. 

Automatiseringen voor Home Assistant 

We schrijven hier regelmatig over Home Assistant, met voorbeelden hoe je zaken kunt automatiseren. Zeker als beginner met een specifieke automatiseringsvraag is elke hulp welkom. Je kunt ChatGPT vragen om automatiseringen voor je te maken, maar dat levert wisselende resultaten op. De instructies stemmen niet helemaal overeen met wat je in Home Assistant ziet. De data waarmee ChatGPT is getraind, blijkt te gedateerd. Veel onderdelen zijn inmiddels op een andere plek te vinden en de manier waarop je automatiseringen opstelt, is ook anders dan voorheen. 

Niettemin bevatten de antwoorden soms goede suggesties. Vragen we bijvoorbeeld om een automatisering die de buitenlampen aanzet bij beweging, dan is de suggestie om de lampen in een groep op te nemen erg praktisch. Een voordeel van de bekende programmeertalen is dat ze minder snel evolueren. 

Lees ook: Maak je huis slim met Home Assistant

ChatGPT geeft ook instructies voor automatiseringen in Home Assistant. 

In communities worden antwoorden van tools als ChatGPT niet op prijs gesteld. 

Excel-formules 

Met ChatGPT kun je ook formules en macro’s voor Excel maken. Vooral voor macro’s is dat erg praktisch, omdat de meeste mensen daar niet zo veel ervaring mee hebben, terwijl er krachtige mogelijkheden zijn. Zo kun je via een macro bijvoorbeeld e-mailberichten opstellen die via Outlook mogen worden verzonden, waarbij gegevens uit een tabel worden gebruikt bij het maken van de inhoud.

Ook voor formules is het erg nuttig. Krijg je formules in het Engels, maar werk je met de Nederlandse Excel? Dan kun je ChatGPT gewoon om de Nederlandse versie vragen. Als je in het Engels betere resultaten krijgt, zou je als alternatief ook via een invoegtoepassing binnen Excel de Engelse formules kunnen vertalen naar het Nederlands (zie kader). 

Als voorbeeld vroegen we een formule te maken die alle cellen in kolom B telt waarin een bepaalde waarde voorkomt. Je gebruikt het bijvoorbeeld om te tellen hoeveel bezoekers uit een bepaalde woonplaats komen. Ook een wat ingewikkeldere formule was geen probleem, bijvoorbeeld met een aanpassing om alleen volwassenen te tellen. 

ChatGPT maakte deze formule om te tellen hoeveel mensen uit Rotterdam komen.

Via een invoegtoepassing kun je functies in Excel vertalen naar het Nederlands. 

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Dit keer hebben we vijf mobiele airco's voor op de slaapkamer gevonden die beschikken over een slaap- of comfortstand of die extra stil zijn. Ideaal voor wie 's nachts een koele kamer wil, zonder wakker te hoeven liggen van het geluid.

De'Longhi PAC EM90 Silent

Als je op warme zomernachten echt stil wilt slapen, is de De'Longhi PAC EM90 Silent een uitstekende keuze. Deze mobiele airco is uitgerust met een zogenoemde Stille functie. Het koelvermogen van 2600 W (9800 BTU) maakt hem geschikt voor ruimtes tot circa 90 m³, ruim voldoende voor de meeste slaapkamers. Verder beschikt hij over drie snelheidsstanden, een aparte ontvochtigingsfunctie tot 46 liter per dag en een handige 12-uurs timer. Door de zwenkwieltjes en geïntegreerde handgrepen is de airco makkelijk te verplaatsen, terwijl het compacte ontwerp ervoor zorgt dat hij in vrijwel elke kamer past. Je bedient hem via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: grote slaapkamers, ontvochtigen, langdurig gebruik
Bijzonderheden: stille functie, afstandsbediening, energieklasse A

Everglades EV9051

De Everglades EV9051 is een compacte en energiezuinige mobiele airco met een koelvermogen van 2350 W (8000 BTU), goed voor ruimtes tot ongeveer 60 m³. Dat maakt hem bij uitstek geschikt voor slaapkamers of kleinere woonkamers. Dankzij de comfortstand is dit model zeer geschikt voor gebruik tijdens de nacht. De airco is voorzien van twee ventilatiestanden, een ontvochtigingsfunctie en een handige 24-uurs timer. Met de meegeleverde afstandsbediening stel je eenvoudig je gewenste instellingen in. De energieklasse A garandeert bovendien dat hij efficiënt met stroom omgaat. Zijn lichte gewicht en wieltjes zorgen ervoor dat je hem zonder moeite verplaatst van de ene naar de andere kamer.

Toepassingen: middelgrote slaapkamers, flexibel gebruik overdag en 's nachts
Bijzonderheden: comfortstand, timer, afstandsbediening, energieklasse A

Whirlpool PACB29HP

De Whirlpool PACB29HP is meer dan een mobiele airco – het is een alleskunner. Naast verkoelen (2650 W, 9000 BTU) kan dit model ook verwarmen, waardoor je hem het hele jaar door kunt gebruiken. De geavanceerde 6th Sense-technologie meet constant de kamertemperatuur en past automatisch het vermogen aan om de ingestelde temperatuur te behouden. Naast een Slaapmodus heeft hij ook nog een Silent Modus, waarmee het display wordt uitgescakeld en het geluidsniveau met 30% wordt verminderd. Ideaal dus voor voor in de slaapkamer. De PACB29HP is energiezuinig met zijn A+-label en biedt verder een automatische modus, ventilatiefunctie en een Jet-modus voor snelle verkoeling. Ook hier gaat de bediening via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: slaapkamers tot ±60 m³, verwarmen en koelen, automatische klimaatregeling
Bijzonderheden: 6th Sense-technologie, slaap- en jetmodus, energieklasse A+

Inventum AC125W

Zoek je een mobiele airco met extra power, dan zit je goed met de Inventum AC125W. Dit model beschikt over een indrukwekkend koelvermogen van 3200 W (12000 BTU), goed voor ruimtes tot zo'n 105 m³. Dankzij de slaapfunctie, waarbij langzaam aan steeds minder functioneert, het display automatisch wordt gedimd en en de windsnelheid op de laagste stand staat,  is hij desondanks zeer geschikt voor gebruik in de slaapkamer. De AC125W is uitgerust met een 3-in-1-functie: naast koelen kan hij ook ventileren en ontvochtigen. Dat maakt hem ook nuttig op vochtige dagen. De airco wordt standaard geleverd met een luxe raamafdichtingskit en een afstandsbediening. Het geluidsniveau ligt tussen de 52 en 65 dB, afhankelijk van de gekozen stand.

Toepassingen: grote slaapkamers, multifunctioneel gebruik
Bijzonderheden: stille slaapstand, luxe raamafdichtingskit

AEG AXP26U338CW (ChillFlex Pro)

De AEG ChillFlex Pro is een stijlvolle en stille mobiele airco met een koelcapaciteit van 2600 W (9000 BTU), bedoeld voor ruimtes tot circa 40 m³. In slaapstand verlaagt hij automatisch de ventilatorsnelheid en verhoogt hij de ingestelde temperatuur in twee stapjes van 1°C, zodat je lichaam zich aanpast aan een natuurlijk koelverloop. Deze functies maken hem bijzonder comfortabel voor nachtelijk gebruik. Verder beschikt de deze mobiele airco over een ontvochtigingsfunctie, ventilatiemodus met vier standen, afstandsbediening en een programmeerbare timer. Hij maakt gebruik van milieuvriendelijk R290-koelmiddel en is voorzien van energielabel A.

Toepassingen: ruime slaapkamers, stil en milieuvriendelijk koelen
Bijzonderheden: intelligente slaapstand, R290-koelmiddel, strak design

Iedereen die met Windows werkt, kent het wel: ineens een blauw scherm, en dan… niets meer. Het beruchte Blue Screen of Death (BSOD) hoort al sinds de jaren 90 bij Windows als pindakaas bij brood. Maar daar komt nu verandering in: het blauwe scherm gaat verdwijnen.

Het Blue Screen of Death bestaat al sinds de jaren 90. In Windows NT verscheen het voor het eerst in zijn bekende vorm: witte foutcodes op een felblauw vlak. De melding verscheen bij serieuze systeemfouten, vaak veroorzaakt door een kapotte driver of instabiele hardware. In latere versies kwamen er ook een verdrietige emoticon :( bij en, sinds 2016, een QR-code die naar een informatiepagina leidde. Hoewel er weinig dingen zo frustrerend zijn als een BSOD, is-ie ook handig: de foutmelding en STOP-code* die erop staan, kunnen je namelijk helpen om te achterhalen wat er precies aan de hand is. Maar nu gaat het dus verdwijnen …
*Scrol naar beneden voor een overzicht met de meest voorkomende foutmeldingen/STOP-codes en hun betekenis.

©PXimport | Reshift Digital BV

Op zwart

Het is gelukkig iets minder dramatisch dan je denkt: Microsoft gaat het blauwe scherm vervangen door een zwarte variant. Het nieuwe ontwerp oogt rustiger, zonder QR-code of icoontjes, en toont direct de foutcode en de driver die mogelijk de oorzaak is. Handig voor wie het probleem wil opzoeken of oplossen.

De nieuwe interface is vanaf later deze zomer beschikbaar op alle computers die draaien op Windows 11 versie 24H2. Naast het zwarte scherm wordt ook het meldingsscherm dat je ziet bij onverwachte herstarts vernieuwd. Dat sluit beter aan op de rest van Windows 11, is overzichtelijker en verdwijnt vaak al binnen een paar seconden.

©Microsoft

Waarom deze verandering?

Volgens Microsoft draait het om duidelijkheid. Het scherm moet beter laten zien of het probleem in Windows zelf zit, of in een externe component. Dat scheelt tijd bij het zoeken naar de oorzaak. Zeker na de wereldwijde CrowdStrike-storing van vorig jaar – waarbij miljoenen computers vastliepen door een fout in beveiligingssoftware – wil Microsoft de foutafhandeling beter en sneller maken.

Quick Machine Recovery

Naast het nieuwe scherm introduceert Microsoft ook Quick Machine Recovery (QMR). Deze functie is bedoeld voor situaties waarin een pc helemaal niet meer opstart. Via de herstelomgeving van Windows kan het systeem dan automatisch reparaties uitvoeren, zonder dat je handmatig iets hoeft te doen of een expert hoeft in te schakelen.

QMR wordt later dit jaar beschikbaar op alle apparaten met Windows 11 versie 24H2. Op Home-edities staat het standaard aan. De functie wordt op dit moment al getest in het Beta Channel van het Windows Insider-programma, zodat Microsoft nog kan bijschaven waar nodig.

Wat merk jij ervan?

Voor de meeste mensen betekent dit vooral dat de foutmelding bij een crash er straks anders uitziet. Maar het belangrijkste verschil zit onder de motorkap: Windows toont duidelijker wat er misgaat en kan zichzelf sneller herstellen. In de volksmond zal er – denken wij – overigens weinig veranderen: Blue of Black, het zal een BSOD blijven.