AI-instapcursus: dit kun je allemaal doen met ChatGPT
Veel mensen vinden kunstmatige intelligentie eng of bedreigend. Maar als je leert werken met een tool als ChatGPT, kan er een wereld voor je opengaan. Tegelijkertijd kun je zeker niet blindvaren op de adviezen en antwoorden van de chatbot. In deze basiscursus geven we je de nodige inspiratie, zodat je een idee hebt wat je wel en niet met ChatGPT kunt doen.
Ontdek de kracht van ChatGPT en maak deze AI-chatbot jouw persoonlijke assistent! Duik in de wereld van kunstmatige intelligentie en ontdek hoe je productiever kunt werken, zowel professioneel als in je vrije tijd. In deze basiscursus leer je onder andere: Hoe je toegang krijgt tot ChatGPT en wat de mogelijkheden zijn van het Plus-abonnement | Hoe je effectieve conversaties voert met de chatbot voor ondersteuning bij uiteenlopende taken | Hoe ChatGPT je kan helpen bij het schrijven van code, werken met microcontrollers, Excel-formules en nog veel meer!
Wil jij meer weten over ChatGPT? Lees dan ook: Zo gebruik je ChatGPT op Android en iOS
Kunstmatige intelligentie zet grote stappen. De Engelse afkorting AI is al ingeburgerd en datzelfde kan inmiddels voor ChatGPT worden gezegd. De chatbot had vijf dagen na de lancering al meer dan een miljoen gebruikers! Gebruikers laten de chatbot onder andere verslagen, werkstukken, sollicitatiebrieven en programmeercode generen op basis van vragen. Vooral studenten zijn er dol op: huiswerk is in een handomdraai gemaakt! Scholen kunnen hooguit met kunstmatige intelligentie detecteren of ChatGPT is gebruikt, want standaard plagiaatdetectie werkt niet.
De aandacht verschuift inmiddels wel van het tegengaan van zulke hulpmiddelen, naar het leren werken mét. Het zal jouw baan niet meteen overnemen, maar de persoon die het optimaal weet te benutten, doet dat straks misschien wel. Als je het goed gebruikt, kun je wellicht veel productiever werken. Ook als hobbyist kun je er veel aan hebben. De chatbot kan bijvoorbeeld verhalen of samenvattingen schrijven, programmacode maken, maar ook ingewikkelde Excel-formules samenstellen of automatiseringen voor Home Assistant.
Lastig is het niet, maar de meeste mensen kennen de mogelijkheden niet of weten niet hoe ze het potentieel moeten benutten. Daarom laten we in deze basiscursus zien hoe je ChatGPT in de praktijk kunt gebruiken én we wijzen je op enkele valkuilen.
©Ascannio
Je stelt vragen aan ChatGPT waarna je een antwoord krijgt.
Wat is ChatGPT?
ChatGPT (Generative Pre-trained Transformer) is een kunstmatig intelligentiemodel ontwikkeld door OpenAI, dat is gespecialiseerd in het genereren van antwoorden op tekstuele vragen. Het model is daartoe getraind met enorme hoeveelheden tekst. De capaciteiten van ChatGPT zijn sterk gericht op natuurlijke interactie. Daarom wordt het vaak gebruikt in interactieve systemen zoals chatbots en virtuele assistenten. De chatbot probeert feitelijk menselijke communicatie zo goed mogelijk na te bootsen door passende woordcombinaties te zoeken. Een punt van kritiek is dat die mooie welgevormde zinnen lang niet altijd feitelijk juist zijn. Terwijl de antwoorden wél met veel overtuiging worden gebracht. Toch maken bijvoorbeeld softwareontwikkelaars er graag gebruik van om programmacode te schrijven of te controleren.
Hoe krijg je toegang?
Je kunt ChatGPT voorlopig gratis gebruiken via http://chat.openai.com. De site kun je vanaf een browser op je pc openen; dat werkt ook met een smartphone of tablet. Er bestaan wel apps voor ChatGPT, maar die zijn die niet van OpenAI, waardoor we het gebruik ervan afraden. Na het maken van een account bij OpenAI kun je direct je vragen gaan afvuren.
Houd er echter rekening mee dat het vanwege de extreme populariteit af en toe niet mogelijk is om onmiddellijke toegang te krijgen. Vooral als Amerika ontwaakt, is er soms sprake van wachttijd. Wel kun je soms toegang afdwingen door een paar keer te vernieuwen met F5. Je kunt ook een betaald Pro-abonnement afsluiten, waarmee je onder andere profiteert van snellere responstijden en de meest recente versie van ChatGPT kunt gebruiken. Op moment van schrijven is dat bijvoorbeeld GPT-4, dat alweer vele malen beter is dan GPT-3.5 (de meest recente versie voor gratis gebruikers).
Via je browser heb je toegang tot ChatGPT.
Abonnement op ChatGPT ChatGPT biedt ook een Plus-abonnement aan, dat ook in Nederland en België beschikbaar is. Het kost 20 dollar (circa 18,10 euro) per maand. Het abonnement biedt onder andere snellere responstijden en vervroegde toegang tot nieuwe functies. Bovendien heb je ook op drukke momenten altijd toegang tot de chatbot. In de toekomst worden mogelijk ook andere abonnementsvormen geïntroduceerd. Je kunt op dit moment alleen met creditcard betalen.
ChatGPT biedt ook een Plus-abonnement aan.
Conversaties met ChatGPT
Je kunt je vragen aan ChatGPT formuleren zoals je dat zelf wenst. Dat hoeft niet heel precies; de chatbot begrijpt natuurlijk taalgebruik. Engels zou de beste resultaten opleveren, maar voor deze basiscursus hebben we de meeste vragen gewoon in het Nederlands gesteld. Je kunt als je begint de chatbot vragen om in het Nederlands te reageren en aangeven dat je getutoyeerd wilt worden. Je kunt ook beïnvloeden op welk niveau of in welke vorm antwoorden worden gegeven. Zo kun je bijvoorbeeld vragen om een verhaal over een bepaalde gebeurtenis in kindertaal te schrijven, of juist in rijmvorm.
De chatbot kan grappige of wervende teksten voor je schrijven, bijvoorbeeld voor marketingdoeleinden. ChatGPT wordt ook voor SEO-doeleinden (search engine optimization) gebruikt. Je kunt bijvoorbeeld relevante inhoud voor websites genereren, waardoor je jouw ranking in zoekmachines kunt verbeteren. Al kun je er mogelijk ook voor bestraft worden als Google herkent dat tekst door AI is geschreven.
Een belangrijk kenmerk van de chatbot is dat conversatie mogelijk is. Schotelt de chatbot bijvoorbeeld bepaalde programmacode voor, dan kun je vervolgens vragen om het op enkele punten te veranderen of uit te breiden. Daar zullen we in deze basiscursus wat voorbeelden van geven.
ChatGPT kan desgevraagd op een bepaald niveau of in rijmvorm antwoord geven.
Geen internettoegang
ChatGPT heeft geen toegang tot internet. Het is een puur tekst-in/tekst-uit systeem. Het heeft evenmin toegang tot externe informatiebronnen en vertrouwt op zijn eigen geheugen (en giswerk!) om antwoorden te genereren. Voor feitelijke informatie ben je daarom vaak beter af met bijvoorbeeld Wikipedia. Het heeft dus ook geen zin om een link naar een webpagina mee te sturen, of om te vragen een gegeven antwoord naar jouw e-mailadres te sturen.
Soms lijkt het alsof ChatGPT wél links kan lezen, maar in dat geval haalt het informatie uit de beschrijvende link zelf, de zogeheten slug. Vraag je de chatbot bijvoorbeeld om een sollicitatiebrief te schrijven, en zijn de naam van de functie en het bedrijf opgenomen in de link, dan komt het vaak met een verrassend goed voorstel. Toch werkt het beter om de gehele tekst van een vacature in je vraag te zetten, met het verzoek om hier bijvoorbeeld een enthousiaste of juist zakelijke sollicitatiebrief van te maken.
Op vergelijkbare wijze kun je de tekst van een webpagina plakken in je vraag, om hier een samenvatting of lijst met actiepunten voor te krijgen. Om voorgestelde tekst te gebruiken, zul je het antwoord van ChatGPT uiteraard ook weer moeten kopiëren en daarna in een document plakken.
ChatGPT gist naar de inhoud van een artikel via de beschrijvende link (slug).
Niet helemaal bij de tijd De kennis van ChatGPT is gebaseerd op gegevens tot en met september 2021. Vraag je bijvoorbeeld Wanneer is de oorlog in Oekraïne begonnen?, dan krijg je als antwoord dat dat in april 2014 is geweest, na de annexatie van de Krim door Rusland. Ook de allernieuwste boeken of films kent hij bijvoorbeeld niet. Wil je echt actuele informatie, dan zul je dat zelf moeten toevoegen.
ChatGPT kan je (nog) niet helpen met heel actuele informatie
Persoonlijke assistent
Is een advies niet helemaal gepast, dan kun je in dezelfde conversatie uiteraard zorgen dat de chatbot over meer context en informatie beschikt, zodat het advies beter aansluit bij jouw situatie.
Vraag bijvoorbeeld om een recept voor bepaalde restjes voedingsmiddelen die je nog in de koelkast hebt. Misschien heb je wel behoefte aan een persoonlijk dieet, of suggesties voor boeken of films die bij je smaak passen. Ook kun je vragen om aanbevelingen voor een bepaald product dat je wilt kopen, zoals hardloopschoenen of draadloze oordopjes, waarbij je aangeeft wat je belangrijk vindt.
🤖 Over hardloopschoenen gesproken ...
Kijk & vergelijkDe chatbot is ook een uitstekende hulp bij het schrijven of beantwoorden van e-mailberichten. Wil je bijvoorbeeld iemand op een beleefde manier de toegang tot een dienst ontzeggen, dan hoef je alleen maar een korte opdracht te schrijven met een of meerdere redenen, waarna ChatGPT een nette brief voor je maakt die je hooguit wat hoeft bij te schaven. Ook handig: ChatGPT kan controleren of teksten grammaticaal correct, goed geformuleerd en vrij van spelfouten zijn, en vertaalt teksten desgevraagd naar een andere taal.
ChatGPT kan persoonlijk advies geven en berichten of brieven opstellen.
Websites en code
Softwareontwikkelaars maken graag gebruik van ChatGPT. Ook als je niet dagelijks programmeert, kan het een goede hulp zijn. Het is wel handig als je wat ervaring met programmeren hebt; de geproduceerde code is namelijk niet altijd foutloos. Je moet dus in staat zijn om code te interpreteren, te controleren en te testen.
Je kunt ChatGPT op meerdere manieren gebruiken. Om te beginnen kun je vragen code te schrijven. Daarnaast kan ChatGPT een bestaand programma voor je controleren, verbeteren of uitbreiden. Heb je bepaalde code maar weet je niet hoe het precies werkt, dan kan de chatbot dat ook vaak prima aan je uitleggen.
ChatGPT kan onder andere uitleggen wat een programma precies doet.
Code schrijven
ChatGPT wordt vaak voor het schrijven van code gebruikt. Dat kan bijvoorbeeld een webpagina in html zijn of een combinatie met JavaScript, maar ook bijvoorbeeld Python, Java, Ruby, SQL, Kotlin of C++. Het is soms handig om met een eerste aanzet voor een programma te beginnen. Daarna kun je dit met nieuwe vragen steeds verder uitbreiden. Zo kom je stap voor stap tot het gewenste resultaat, waarbij je ook uitleg krijgt over al die stappen.
Als voorbeeld vroegen we om SQL-code te genereren die alle volwassen mannen in een database selecteert. De chatbot ging uit van een kolom met de leeftijd. Daarom vroegen we het aan te passen, en een geboortedatum te gebruiken in plaats van een leeftijd. Ten slotte vroegen we om code in MySQL in plaats van het voorgestelde PostgreSQL.
Overigens is er ook al misbruik van de kwaliteiten van ChatGPT gemaakt. Zo gebruikten hackers de tool bij het ontwikkelen van malware. Om die reden weet de chatbot ook steeds beter hoe het misbruik tegen moeten gaan.
ChatGPT kan programmacode voor je schrijven waar je direct mee verder kunt.
Programmacode controleren ChatGPT blijkt goed in staat om fouten in bestaande programmacode te verbeteren. In een recent onderzoek wist de tool de problemen in negentien van de veertig foutieve programma’s op te lossen. Door in een conversatie meer details te verstrekken, zoals specifieke foutmeldingen, kon de succesratio worden verhoogd naar zo’n 78 procent. Doorzetten loont dus als je niet direct een bevredigend antwoord krijgt.
Knutselhulp
Werk je vaak met Arduino en microcontrollers, zoals de ESP32, dan is het praktisch om een beetje op weg geholpen te worden met de juiste code. Als voorbeeld hebben we de chatbot gevraagd om een programma te maken dat de waarde van een temperatuursensor van het type DS1820B12 uitleest en weergeeft op een klein oledscherm van het type SSD1306.
We kregen eerst uitleg over de pinnen op de sensor en het scherm, en ook op welke pinnen van de ESP32 we die moeten aansluiten. Ook werd uitgelegd welke bibliotheken we in Arduino moeten installeren. Vervolgens kregen we de volledige code die in Arduino kan worden overgenomen. Daarna vroegen we om het programma uit te breiden door de hoogst gemeten temperatuur op te slaan en te tonen, zodra op een button wordt gedrukt. Ook hier kregen we netjes uitleg welke code toegevoegd moest worden en op welke plek om tot dat resultaat te komen.
ChatGPT legt uit hoe we componenten op de ESP32 moeten aansluiten en helpt met de code.
Automatiseringen voor Home Assistant
We schrijven hier regelmatig over Home Assistant, met voorbeelden hoe je zaken kunt automatiseren. Zeker als beginner met een specifieke automatiseringsvraag is elke hulp welkom. Je kunt ChatGPT vragen om automatiseringen voor je te maken, maar dat levert wisselende resultaten op. De instructies stemmen niet helemaal overeen met wat je in Home Assistant ziet. De data waarmee ChatGPT is getraind, blijkt te gedateerd. Veel onderdelen zijn inmiddels op een andere plek te vinden en de manier waarop je automatiseringen opstelt, is ook anders dan voorheen.
Niettemin bevatten de antwoorden soms goede suggesties. Vragen we bijvoorbeeld om een automatisering die de buitenlampen aanzet bij beweging, dan is de suggestie om de lampen in een groep op te nemen erg praktisch. Een voordeel van de bekende programmeertalen is dat ze minder snel evolueren.
Lees ook: Maak je huis slim met Home Assistant
ChatGPT geeft ook instructies voor automatiseringen in Home Assistant.
ChatGPT niet gewenst in forums In communities wordt veel kennis en expertise gedeeld over bepaalde software en technologie. Een goed voorbeeld is Stackoverflow, waar programmacode vaak de boventoon voert. Sommige gebruikers proberen te helpen door antwoorden van ChatGPT te plaatsen. Daar is echter veel weerstand tegen, omdat de antwoorden inhoudelijk vaak onjuist zijn. Stackoverflow verbiedt inmiddels het gebruik van ChatGPT. Ook in de communities van Home Assistant wordt sinds begin dit jaar gevraagd om geen ChatGPT of andere AI-tools te gebruiken om anderen te helpen. Wel zegt het deze regel mogelijk te herzien als AI in de toekomst beter in staat is om mensen te helpen. Wil je zelf iets plaatsen in een forum, controleer dan altijd of het werkt. Komt het direct van ChatGPT, presenteer het dan niet als waarheid, zoals ChatGPT dat zelf pleegt te doen.
In communities worden antwoorden van tools als ChatGPT niet op prijs gesteld.
Excel-formules
Met ChatGPT kun je ook formules en macro’s voor Excel maken. Vooral voor macro’s is dat erg praktisch, omdat de meeste mensen daar niet zo veel ervaring mee hebben, terwijl er krachtige mogelijkheden zijn. Zo kun je via een macro bijvoorbeeld e-mailberichten opstellen die via Outlook mogen worden verzonden, waarbij gegevens uit een tabel worden gebruikt bij het maken van de inhoud.
Ook voor formules is het erg nuttig. Krijg je formules in het Engels, maar werk je met de Nederlandse Excel? Dan kun je ChatGPT gewoon om de Nederlandse versie vragen. Als je in het Engels betere resultaten krijgt, zou je als alternatief ook via een invoegtoepassing binnen Excel de Engelse formules kunnen vertalen naar het Nederlands (zie kader).
Als voorbeeld vroegen we een formule te maken die alle cellen in kolom B telt waarin een bepaalde waarde voorkomt. Je gebruikt het bijvoorbeeld om te tellen hoeveel bezoekers uit een bepaalde woonplaats komen. Ook een wat ingewikkeldere formule was geen probleem, bijvoorbeeld met een aanpassing om alleen volwassenen te tellen.
ChatGPT maakte deze formule om te tellen hoeveel mensen uit Rotterdam komen.
Functies vertalen met Excel Via een invoegtoepassing voor Excel kun je vrij eenvoudig Engelse formules naar het Nederlands vertalen. Ga daarvoor in Microsoft Excel naar het tabblad Invoegen. Kies in het lint de optie Invoegtoepassingen downloaden. Zorg dat bovenaan Store is geselecteerd. Klik aan de linkerkant op Productiviteit. Zoek in de lijst naar Functions Translator en klik op Toevoegen. Hiermee is deze invoegtoepassing geïnstalleerd. Er worden twee knoppen gemaakt in het tabblad Start aan de rechterkant. Klik op Translator om de vertaalfunctie te openen. Klik dan in het welkomstscherm op Aan de slag. Geef aan dat je van Engels naar Nederlands wilt vertalen en klik op Begin met werken. Op het tabblad vertalen kun je bovenaan de Engelse functie invoeren. Daarna kun je aan de onderkant zien hoe het er in het Nederlands uitziet. Dit kun je uiteraard plakken in je Excel-tabel.
Via een invoegtoepassing kun je functies in Excel vertalen naar het Nederlands.