De markt voor generatieve AI-modellen is inmiddels een drukbevolkt speelveld. Met razend populaire tools zoals ChatGPT en Microsofts Copilot kan een techgigant als Google natuurlijk niet achterblijven. Googles antwoord is Gemini, een geavanceerd taalmodel dat diverse taken kan aanpakken. Maar wat houdt Gemini precies in? Hoe kan het worden ingezet? En weet Google hiermee de concurrentie te overtreffen?

Als je de laatste twaalf maanden op het internet gezeten hebt, dan ben je de term ongetwijfeld weleens tegengekomen: generatieve AI, oftewel kunstmatige intelligentie waarmee je zelf allerlei soorten content genereert, nakijkt of aanpast. Het bekendste voorbeeld is ChatGPT, maar inmiddels hebben we ook Google Gemini. Dit AI-model is ontwikkeld door het AI-onderzoekslab van Google, genaamd Deepmind, in samenwerking met Google Research. De kunstmatige intelligentie is beschikbaar in drie smaken, die we hieronder zullen behandelen.

Lees ook: 5 alternatieven voor de ChatGPT-app

Dit is Google Gemini

Allereerst Gemini Ultra, dat fungeert als het boegbeeld. Hiermee laat Google precies zien wat het bedrijf in huis heeft als het gaat om generatieve kunstmatige intelligentie. Daar vlak onder hangt Gemini Pro, een versie die je het best kunt omschrijven als een afgeslankte vorm van Ultra. Tot slot is er Gemini Nano, een versie die is bedoeld voor smartphones, zoals de Google Pixel 8 Pro. Google Gemini is van oorsprong multimodaal, wat betekent dat het model niet alleen met tekst werkt, maar ook overweg kan met audio, afbeeldingen, video’s en programmeertalen.

Dat gaat iets verder dan je in eerste instantie zou denken. Om een compleet beeld te geven: Google Gemini is in de basis in staat allerlei vormen van informatie te begrijpen, bewerken en combineren. Zo kun je een foto uploaden en vragen: "Wat gebeurt er op deze foto?" Gemini omschrijft dan wat er in de foto te zien is. Ondertussen kun je extra vragen blijven stellen, terwijl Gemini onthoudt wat de eerste prompt was. Al die context wordt vervolgens meegenomen in vervolgvragen, waardoor er een compleet beeld kan ontstaan van de vraagstukken die je hebt. Gemini kan dus – zoals het er nu naar uitziet – overweg met complexe reeksen aan prompts. Dat dankt de chatbot aan z’n specifieke training, waarbij tekst, afbeeldingen, video’s en audio uit één bron komen.

Niet meer zo letterlijk

In theorie zou deze manier van informatie vergaren moeten leiden tot een betere chatbot. Google Gemini kan zodoende namelijk ‘intuïtiever’ te werk gaan. Als je hem de opdracht zou geven een afbeelding te maken op basis van bepaalde beeldspraak, dan zou de bot dat niet meer letterlijk nemen (zoals nu vaak nog het geval is, en mits er ondersteuning is voor de taal waarin je hem wilt gebruiken). 'Een boom van een kerel' zou in dit geval geen afbeelding moeten opleveren van een boom met een gezicht, maar daadwerkelijk een man die lang en breed is. Overigens is beeldgeneratie vooralsnog niet mogelijk in de huidige versie Gemini, al werkt Google daar op de achtergrond hard aan.

Je komt de naam Gemini trouwens ook tegen bij andere digitale producten van Google, waardoor er wellicht wat verwarring kan ontstaan. Er zijn immers ook Gemini-apps die werken op mobiele apparaten en het web. Voorheen lanceerde Google die software onder de noemer Google Bard, maar die moet nu dus plaatsmaken voor de naam en het product Gemini. Wat je daar als gebruiker van merkt? Nou, los van de naam in de praktijk misschien niet zo heel veel, omdat je de producten nog steeds op dezelfde manier gebruikt. Maar achter de schermen is de technologie anders, waardoor de producten beter werken.

De verschillende versies

Hoewel zo’n pakket met AI-diensten dan ineens heel onoverzichtelijk lijkt, is dit geen vreemde aanpak van Google. De Amerikaanse advertentiegigant presenteert wel vaker producten en diensten die op elkaar lijken, maar in de basis weinig met elkaar te maken hebben. Maar goed, met Google Gemini kun je dus een hoop zaken genereren en (laten) aanpassen. Om goed te kunnen begrijpen wat Google Gemini in zijn mars heeft, moeten we per versie bekijken wat de opties zijn. Gemini is in elk geval ontworpen om op elk (soort) apparaat te kunnen werken.

Gemini Ultra is het grootste taalmodel binnen deze reeks, ontworpen voor complexe taken. Op het moment van schrijven voert Google nog tests uit met Ultra, maar nu al presteert het model beter dan bijvoorbeeld ChatGPT-4. Gemini Pro biedt een balans tussen schaalbaarheid en prestaties, en fungeert als tool die allerlei soorten taken op zich kan nemen. Op dit moment fungeert Pro als basis voor de Google Gemini-chatbot, die voorheen door het leven ging als Google Bard. Qua prestaties is Gemini Pro vergelijkbaar met ChatGPT-3.5 Turbo.

En dan hebben we nog Google Gemini Nano. Deze versie draai je straks lokaal op een smartphone, zoals een Pixel-apparaat. In theorie betekent het dat de slimme assistent aan boord van jouw smartphone sneller op vragen en opdrachten kan reageren dan wanneer een chatbot eerst nog met een externe server contact legt. Momenteel werkt Gemini Nano al op een Google Pixel 8 Pro, waardoor gebruikers toegang krijgen tot slimme antwoorden (die voor je gegenereerd worden) wanneer ze gebruikmaken van het Google-toetsenbord. Dat werkt (anno maart 2024) nog niet in Nederland.

Lees ook: AI-instapcursus: dit kun je allemaal doen met ChatGPT

De verschillen tussen die versies

Het verschil tussen al die versies zit 'm in het aantal parameters dat ze tot hun beschikking hebben. Hoe meer meetbare waarden, hoe beter een chatbot kan omgaan met complexe verzoeken. Helaas is het zo dat Google – en ook andere bedrijven – de kaarten met dergelijke informatie dicht tegen de borst houdt. Tenzij dergelijke aanbieders een reden vinden om die informatie te delen natuurlijk. Google Gemini Nano is in elk geval in twee varianten te gebruiken: een met 1,8 miljard en een met 3,25 miljard verschillende datapunten.

Momenteel heeft Google nog altijd geen exacte cijfers bekendgemaakt omtrent het aantal parameters voor Gemini Pro en Gemini Ultra. We kunnen echter wel een grove schatting doen, als we kijken naar wat de concurrentie momenteel uitvreet. Zo beschikt ChatGPT-3 over 175 miljard parameters, terwijl LLaMA 2 (van Facebook-moederbedrijf Meta) het moet doen met maximaal 65 miljard stuks. ChatGPT loopt hierin dus voor op LLaMA 2. We kunnen ons niet voorstellen dat Google daar onder zit – maar wellicht vindt het bedrijf binnenkort de ruimte om er meer over te vertellen.

Waar komen we Google Gemini tegen?

Het kan zijn dat je straks Googles eigen apps gebruikt met ondersteuning van Google Gemini. De AI is echter vanaf het begin af aan opgebouwd als basis voor andere ontwikkelaars, die hun producten de nodige boost op basis van kunstmatige intelligentie kunnen geven. Het grote voordeel – ten opzichte van de concurrentie – is dat die apps en diensten direct geïntegreerd kunnen worden met een veelheid aan internetdiensten, zoals de cloud en webhosting. Met deze stap wil Google een voet tussen de deur krijgen van de AI-markt, die vooral gedomineerd wordt door OpenAI.

OpenAI is het bedrijf achter de verschillende versies van ChatGPT. Daar kun je op dit moment van alles mee, zoals vakanties plannen, je eigen chatbot mee maken en afbeeldingen mee genereren. Bovendien gebruiken andere bedrijven (zoals Microsoft) ChatGPT als basis voor hun eigen AI-diensten. Neem bijvoorbeeld Microsoft Copilot, waar je zelf ook afbeeldingen mee kunt maken. Dat zijn kansen die Google niet wil laten liggen. Je zult dus mogelijk niet direct in aanraking komen met de software, maar wel indirect en in allerlei verschillende applicaties.

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.