Internetproviders zijn er in overvloed. Niet voor niets overschreeuwen de aanbieders elkaar met aantrekkelijke acties, torenhoge snelheden en alles-in-één-abonnementen. Vind je het lastig om een goede keuze te maken? In dit artikel leggen we alle relevante details van elke internetprovider bloot.

Tip 01: Internetprovider

Een internetprovider is een bedrijf dat jouw woning toegang biedt tot internet. Klanten ontvangen van de betreffende aanbieder een modem. Dit apparaat zet het inkomende signaal van een traditionele kabel, telefoonlijn of glasvezelkabel om in een internetsignaal. In het modem van de internetprovider is doorgaans ook een (draadloze) router ingebouwd. Lees ook: Zo verbeter je je draadloze thuisnetwerk.

Een router verdeelt de internetverbinding over verschillende apparaten, zoals pc’s, laptops, smartphones, tablets, smart-tv’s en hifi-apparatuur. Zodra je een abonnement bij een internetprovider afsluit, ontvang je een doe-het-zelf-pakket met spullen om een werkende internetverbinding in je woning te realiseren. Als het aansluiten niet lukt, sturen de meeste internetproviders kosteloos een monteur langs.

©PXimport

Tip 02: Alles-in-één

Een belangrijke keuze bij het afsluiten van een internetabonnement is of je ook nog andere diensten wilt afnemen. De meeste internetproviders bieden namelijk ook telefonie en digitale televisie aan. Een groot voordeel is dat een compleet pakket bij één aanbieder in de meeste gevallen goedkoper is dan wanneer je voor telefonie en digitale televisie losse abonnementen afsluit. Daarnaast kun je bij verbindingsproblemen bij één partij terecht en loop je niet het risico dat bedrijven naar elkaar wijzen. Je ontvangt bovendien voor alle diensten één factuur en dat is voor de administratieve rompslomp natuurlijk wel zo prettig.

©PXimport

Tip 03: Welke aansluiting?

Internet is op maximaal drie manieren beschikbaar voor jouw woning, namelijk via de telefoonlijn, televisiekabel en glasvezel. Bij afgelegen huizen is er meestal alleen een analoge telefoonlijn aanwezig. In dat geval ligt een ADSL-abonnement voor de hand, zodat je internet via de telefoonlijn ontvangt. Een nadeel is dat de downloadsnelheid afhankelijk is van de afstand tot aan de wijkcentrale.

De beloofde snelheid van internetproviders wordt dan ook lang niet altijd gehaald. Internet via de kabel biedt in de praktijk wel een constante downloadsnelheid, omdat deze technologie geen last heeft van afstandslimieten. In theorie kan de snelheid wel afnemen wanneer veel mensen in je straat de verbinding tegelijkertijd belasten, maar dat zal niet erg vaak voorkomen. Bij kabelinternet is het overigens verplicht om ook een televisiepakket af te nemen. Kabelabonnementen zonder televisie bestaan namelijk niet. Ziggo domineert momenteel de kabelmarkt, al zijn regionaal ook een kleinere kabelaars erg actief. Wie supersnel internet wenst, kan beter kiezen voor een glasvezelverbinding. Hoewel de dekking in rap tempo verbetert, zijn er momenteel nog ‘slechts’ twee miljoen woningen aangesloten op het glasvezelnetwerk. Desalniettemin is het relatief nieuwe glasvezel sterk in opkomst.

©PXimport

Echt glasvezel?

©PXimport

Tip 04: Postcodecheck

Afhankelijk van de aanwezige kabels naar jouw woning, zijn er diverse internetabonnementen beschikbaar. Relevant zijn hierbij vragen als: uit hoeveel koperdraden bestaat de telefoonlijn? Ligt er een kabel- en/of glasvezelverbinding? Dergelijke informatie is lang niet altijd even gemakkelijk te achterhalen. Om die reden bieden de meeste internetproviders een postcodecheck aan. Je vult je postcode en huisnummer in, waarna je ziet welke internetabonnementen er voor jouw adres beschikbaar zijn. Wie interesse heeft in glasvezel kan hiervoor terecht op www.eindelijkglasvezel.nl. Deze website is opgericht door Reggefiber: het bedrijf dat glasvezelnetwerken in Nederland aanlegt.

©PXimport

Tip 05: Downloadsnelheid

De snelheid van de geleverde internetverbinding bepaalt grotendeels de prijs van het abonnement. Om die reden is het belangrijk om te bepalen welke snelheid voor jouw huishouden gewenst is. Ook het internetgedrag van overige gezinsleden speelt hierbij een belangrijke rol. Gebruik je internet alleen maar om websites te openen en af en toe een video te kijken via NPO Gemist, dan volstaat een goedkoop ADSL-abonnement tot 20 Mbit/s prima. Zijn er meerdere gezinsleden die graag films streamen via diensten als Netflix en internettelevisie, dan is het slim om voor een snellere internetverbinding te kiezen.

Met een ADSL- of kabelverbinding tot 40 of 50 Mbit/s kun je in de meeste gevallen probleemloos uit de voeten. Snellere verbindingen zijn vooral interessant wanneer meerdere gezinsleden tegelijkertijd films streamen en netwerkgames spelen. Ook mensen die vaak zware filmbestanden downloaden via bittorrent of de nieuwsgroepen (usenet), weten een supersnelle internetverbinding ongetwijfeld te waarderen. Dankzij de opkomst van VDSL (zie kader) wordt internet via de telefoonlijn steeds sneller, al is dat ook afhankelijk van het aantal koperdraden naar jouw woning. De maximale snelheid die internetproviders momenteel leveren via deze technologie is 100 Mbit/s. Ziggo biedt met kabelinternet momenteel een maximale snelheid aan van 300 Mbit/s. Glasvezel gaat zelfs nog een stapje verder. Er zijn al aanbieders die een downloadsnelheid van 500 Mbit/s beloven en de limiet van deze verbinding is daarmee nog niet lang niet bereikt.

©PXimport

VDSL

Tip 06: Uploadsnelheid

De downloadsnelheid van je internetprovider bepaalt hoe snel je websites laden en hoe snel je bestanden vanaf downloadnetwerken binnenhaalt. Vanaf jouw computer kun je ook gegevens het web op sturen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het uploaden van een video naar Facebook of het publiceren van een artikel (met beelden) op een eigen website. Hierbij speelt de uploadsnelheid een belangrijke rol. Deze waarde ligt bij ADSL-, VDSL- en kabelabonnementen over het algemeen een stuk lager dan de downloadsnelheid. Bij nagenoeg alle glasvezelabonnementen zijn de download- en uploadsnelheid exact gelijk. Wanneer de uploadsnelheid voor jou belangrijk is, kies je dus het beste voor glasvezel.

©PXimport

Speedtest

Ben je benieuwd welke download- en uploadsnelheid je met de huidige internetverbinding haalt? Doe dan een speedtest. Zorg er allereerst voor dat er in je woning geen apparaten zijn ingeschakeld die gegevens vanaf internet ophalen, bijvoorbeeld een smart-tv met een Netflix-stream. Kies een pc of laptop die via kabel met internet is verbonden en surf naar www.speedtest.net/nl. Klik op TEST STARTEN en wacht de uitkomst af. Voor ADSL- en VDSL-abonnementen is de afstand tot aan je wijkcentrale een bepalende factor voor de downloadsnelheid. Via www.speedtest.nl/adsl zie je precies hoe ver je van zo’n centrale bent verwijderd. Vul hiervoor je postcode in en klik op Zoek.

©PXimport

Tip 07: Eenmalige kosten

Naast de maandprijs van het abonnement, is het ook slim om nauwkeurig naar de eenmalige kosten te kijken. Sommige providers berekenen namelijk zogeheten aansluitkosten. Wanneer je de verbinding niet zelf instelt, controleer dan ook het tarief voor de monteur. De meeste providers berekenen overigens inmiddels geen aansluit- of montagekosten meer, maar dat geldt helaas niet voor alle aanbieders. Soms vraagt een internetprovider een bedrag voor een snelle levering van internet. Wanneer je bijvoorbeeld via XS4ALL binnen één dag online wilt, betaal je voor deze service eenmalig 65 euro extra. Enkele internetproviders vragen ook een borgsom voor de geleende apparatuur, zoals Fiber.

©PXimport

Tip 08: Contractduur

Besef dat je met een abonnement bij een internetaanbieder meestal een contract voor één of twee jaar aangaat. Je zit gedurende deze periode dus aan het abonnement vast. Wel is het meestal mogelijk om je abonnement op te waarderen, bijvoorbeeld wanneer je toch een hogere downloadsnelheid wilt hebben. Wil je tijdens de contractduur het abonnement evengoed beëindigen? In dat geval brengt de internetprovider hiervoor extra kosten in rekening. In het ergste geval worden de resterende maanden in één keer aan je gefactureerd. De opzegtermijn van een internetabonnement na afloop van het contract is meestal een maand. Wanneer je van de internetprovider een brief ontvangt met een aankondiging van een verhoogd tarief, ben je automatisch contractvrij. Je stapt dan kosteloos naar een andere aanbieder over voordat de verhoging ingaat.

©PXimport

Tip 09: Wifi-hotspots

Tegenwoordig fungeren de routers van bepaalde internetaanbieders ook als wifi-hotspot voor andere abonnees. Het voordeel hiervan is dat je onderweg snel een wifi-verbinding opspoort en daarmee bespaar je het verbruik van een mobiele databundel. Leden van Ziggo hebben op die manier toegang tot zo’n twee miljoen zogeheten WifiSpots. Handig wanneer je bij vrienden of familie op bezoek bent, want de kans is groot dat je zonder extra instellingen van hun internetverbinding gebruikmaakt. Inloggen is makkelijk, want je hebt hiervoor alleen maar je gebruikersnaam en wachtwoord van Ziggo nodig. Naast kabelaanbieder Ziggo biedt KPN onder de noemer Fon een soortgelijke functie aan.

©PXimport

Tip 10: Klantenservice

Bepaal voor jezelf hoe belangrijk een werkende internetverbinding is. Wanneer je vanuit huis werkt, is het bijvoorbeeld uit zakelijk oogpunt zeer vervelend als je geen verbinding met internet kunt maken. Neem in dat geval een internetprovider waarbij de klantenservice op ruime tijden bereikbaar is. KPN heeft zelfs 24 uur per dag een telefonische helpdesk voor zijn klanten klaarstaan. Gebruik je internet vooral voor privédoeleinden, dan is de bereikbaarheid van een helpdesk iets minder belangrijk.

©PXimport

Tip 11: Hardware

Voor het draadloze bereik in je woning is een goede modem/router-combinatie van essentieel belang. Zoek uit welke hardware je krijgt opgestuurd en duik in de specificaties. Belangrijk is vooral de maximale bandbreedte van de draadloze verbinding en het aantal antennes. Over het algemeen geldt: hoe meer, hoe beter! Het verdient aanbeveling om met een internetprovider in zee te gaan die een dualband-ac-router levert. Bepaalde internetproviders sturen een monteur, die na het aansluiten op jouw verzoek de wifi-dekking kan controleren. Wanneer dat onvoldoende is, plaatst de monteur een accesspoint om een betere wifi-dekking te realiseren. Uiteraard kost dat wel extra geld.

©PXimport

Tip 12: Beveiliging

Als extra dienst voorzien sommige internetproviders ook in de beveiliging van pc’s. Zo geeft Ziggo bij zijn kabelabonnementen bijvoorbeeld de virusscanner van F-Secure cadeau. Abonnees downloaden dit programma vanaf hun Mijn Ziggo-pagina. De benodigde licentiecode pluk je eenvoudig uit de accountgegevens. Een nadeel is dat de licentie van F-Secure voor slechts één pc geldig is. Voor een bedrag van 3,95 euro per maand bescherm je maximaal vijf computers. Ook andere internetproviders bieden als extra dienst een beveiligingspakket aan. Tele2 vraagt hiervoor bijvoorbeeld vier euro per maand en werkt hiervoor eveneens samen met de Finse antivirussoftware van F-Secure. Hiermee heb je ook toegang tot een ouderlijk toezicht-module, zodat je precies bepaalt welke websites er voor je kinderen toegankelijk zijn. Sinds 1 juli heeft ook KPN een extra beveiligingspakket. Voor vijf euro per maand beveilig je hiermee drie apparaten.

©PXimport

Tip 13: Spotify

Nog een andere leuke extra voor wie van muziek houdt: internetprovider KPN heeft een deal gesloten met Spotify. Wanneer je een abonnement op Alles-in-1 Standaard of Premium afsluit, heb je kosteloos toegang tot Spotify Premium. Gunstig, want hiermee stream je miljoenen nummers naar al je apparaten en heb je daarbij geen last van advertenties. Bij andere pakketten krijg je 2,50 euro korting op een maandabonnement bij deze Zweedse muziekdienst. Normaal kost Spotify Premium een tientje per maand. Naast KPN biedt ook XS4ALL Spotify-abonnementen aan voor zijn klanten bij Alles-in-1 Smart, Plus of Pro.

©PXimport

Kooptips

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!