Wanneer je in de ochtend meteen je smartphone erbij pakt, dan kan dat een nadelig effect hebben op je mentale gezondheid. Het kan de toon zetten voor de rest van de dag. Daarom presenteren we vijf dingen die je beter kunt doen dan appen en al je socials checken vlak na het wakker worden.

We hebben in een uitgebreid artikel uitgelegd waarom het geen goed idee is om meteen na het wakker worden je smartphone erbij te pakken. Dat kan namelijk leiden tot stress, vanwege een aantal belangrijke redenen. Omdat we begrijpen dat sommige mensen wel graag iets te doen willen hebben in de ochtend, presenteren we vijf mogelijkheden waarmee je je dag wat gezonder en productiever kunt beginnen. Je kunt even gaan lezen, sporten of schrijven – maar dan met pen en papier.

Mediteren zonder smartphone

Mediteren is één van de betere activiteiten waarmee je je dag kunt beginnen. Dat kun je zelfs doen wanneer je nog in bed ligt, maar even opstaan en op een stoel gaan zitten motiveert waarschijnlijk wat meer. Je doet je ogen dicht, concentreert je op je gedachten en probeert die los te koppelen van jou als persoon. Het gaat er niet om dat je hoofd helemaal leegmaakt – al kan dat wel een mooi bijkomstig effect zijn. Mediteren kun je helemaal zelf – daar heb je niet eens een app voor nodig.

Wil je begeleid mediteren, dan is de kans groot dat je alsnog je smartphone erbij pakt. Dat hoeft nog niet meteen een probleem te zijn, wanneer je de juiste maatregelen getroffen hebt. Dan lees je niet meteen allerlei negatief geladen meldingen. Je kunt meditaties op YouTube en andere diensten vinden, of je downloadt daarvoor één van de apps die we in dit artikel aanbevelen.

©Yauhen - stock.adobe.com

Een krant, magazine of boek lezen

In de ochtend een krant, magazine of boek lezen kan een positieve impact op de rest van je dag hebben, en je brein op een gezonde manier aanwakkeren. Wat je leest is wel van belang; meteen negatief nieuws lezen kan averechts werken. Daarom is een tijdschrift of boek, waar je jezelf lekker in kunt verliezen, waarschijnlijk een betere optie. Hoewel we een papieren boek aanbevelen, kan lezen op een e-reader weinig kwaad. Die apparaten hebben namelijk ontzettend fijne schermen.

Lekker naar buiten gaan

Als je merkt dat je ’s ochtends een beetje futloos bent, dan kan een wandeling buiten een mens goed doen. Pak dat zonnetje mee; en als de zon er niet is, dan kun je lekker de omgeving in je opnemen. Daar krijgt iedereen een boost aan energie van. Je hoeft er overigens geen lange wandeling van te maken. Tien minuten kan al voldoende zijn. Ben je wat slechter ter been, en heb je een balkon of tuin, dan kan daar even gaan zitten ook al wonderen doen. Niets is zo verfrissend als een frisse wind.

©lev dolgachov

Dagboek bijhouden

Ben je niet zo van het lezen, maar wel van het schrijven? Houd dan een dagboek bij! Doe dat dan niet op je telefoon, maar sorteer je gedachten op papier in een schrift of notitieboek dat je hiervoor uitkoos. Schrijven heeft vaak een therapeutisch effect; je ziet vaak gemakkelijk bepaalde verbindingen tussen acties en ideeën wanneer ze letterlijk voor je neus verschijnen. Zo kun je de gebeurtenissen van de dag ervoor beter verwerken en heb je meer mentale ruimte voor de nieuwe dag.

Wil je het nog iets productiever insteken (dat kan echt geen kwaad), dan kun je ook alvast vooruitkijken. Wat wil je vandaag bereiken en hoe pak je dat aan? Dat kun je ook allemaal kwijt in je dagboek. Dan kun je de volgende dag checken of het gelukt is wat je opgeschreven hebt (of niet) en meteen reflecteren op wat je wat of niet gedaan hebt. Zo creëer je ruimte voor de belangrijke dingen in het leven, en laat je je wat minder meevoeren met de agenda van andere mensen.

Sportoefeningen doen

Tot slot geven we mee dat het gezond kan zijn om in de ochtend direct wat sportoefeningen te doen. Dat kan aanvankelijk een beetje zwaar zijn, maar nieuwe routines ontgrendel je niet zomaar. Als je dit drie maanden volhoudt, dan zit je gebakken. Een kort stukje (hard)lopen (buiten of op een loopband), wat ontspannende yoga-oefeningen of lekker dansen voor een kwartiertje, het kan allemaal helpen de dag gezond en fris te beginnen. Dan kun je je smartphone lekker links laten liggen.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!