Hehe, eind-de-lijk zomer! Dit is waarom je goed moet smeren
Niets zo lekker (vooral na al die weken met regen) dan eindelijk lang in de zon gaan zitten. Maar (te)veel blootstelling aan zonlicht en de UV-stralen van de zon is schadelijk. Goed smeren is dus heel belangrijk. Maar hoe kies je de beste bescherming voor jouw huid? ID.nl helpt je uit de (zonne)brand!
In dit artikel: ☀️Waarom smeren belangrijk is ☀️Smeren kun je leren ☀️SPF (Sun Protection factor) ☀️Soorten zonnebrandbescherming ☀️Huidtype ☀️Zonnebrandfactor voor kinderen
Lees ook: Help! Eerste hulp bij verbranding door de zon
Met zonnebrandcrème bescherm je je huid tegen de schadelijke effecten van UV-straling. Dat is niet alleen belangrijk op zonnige, hete dagen maar eigenlijk altijd wanneer de zon ook maar enigszins schijnt – zélfs op een bewolkte dag. Waarom is dat eigenlijk?
Grootste gevaar: huidkanker
We vallen maar meteen met de deur in huis. Door je teveel en onbeschermd in de zon te begeven, verhoog je de kans op huidkanker aanzienlijk. Tussen 1989 en 2023 is het aantal nieuwe gevallen van melanoom (huidkanker waarbij een vlek of moedervlek kan veranderen in een kwaadaardige vorm) flink gestegen: bij vrouwen is het aantal nieuwe gevallen in deze periode bijna verdrievoudigd; bij mannen is het aantal nieuwe gevallen zelfs ruim verviervoudigd! Op 1 januari 2023 hadden ongeveer 144.500 mensen huidkanker; een jaar eerder waren dat er 'nog maar' 138.000, blijkt uit cijfers van het Ministerie van Volksgezondheid, Sport en Welzijn.
Smeren kun je leren
Het is dus heel belangrijk dat je zorgt voor goede bescherming tegen de zon en UV-straling. Als je van de zon wilt genieten, dan is jezelf goed beschermen met zonnebrand sowieso een must (bij voorkeur een half uur voordat je in de (felle) zon gaat zitten), maar er zijn daarnaast nog andere maatregelen die je kunt nemen. Draag bijvoorbeeld een hoed of pet en zet een zonnebril op.
©pixel-shot.com (Leonid Yastremskiy)
Zwemmen met zonnebrand: prima, maar smeer je wel na elke zwempartij opnieuw in.
Zonnebrand kiezen: wat moet je weten?
Bij het kiezen van de juiste zonnebrandbescherming zijn er een aantal dingen waar je op moet letten:
De Sun Protection Factor of SPF: Dit getal, dat je aantreft op iedere zonnebrandverpakking, geeft aan goed het middel je beschermt tegen UV-straling. Hoe hoger het getal, hoe beter de bescherming. Bijvoorbeeld: een crème met een SPF van 30 blokkeert ongeveer 79 procent van de UV-stralen. Een crème met SPF 50 en hoger houdt zo'n 98 procent tegen. Honderd procent bestaat dus niet, maar je kiest dus altijd voor de meest hoge SPF om je huid goed te beschermen. De SPF is ook de norm die aangeeft hoe lang je in de zon kunt blijven voordat je verbrandt. Verderop leggen we uit hoe dat precies zit.
Waterbestendigheid: Als je van plan bent te zwemmen of veel transpireert, dan kies je voor een waterbestendige zonnebrandbescherming. Houd er echter rekening mee dat geen enkele zonnebrandcrème volledig waterbestendig is – het is nog steeds belangrijk om het regelmatig opnieuw aan te brengen nadat je hebt gezwommen of bezweet bent geraakt.
Huidtype: Voor vrijwel elk type huid is er een zonnebrandbeschermer beschikbaar. Heb je bijvoorbeeld een gevoelige huid, kies dan voor een zonnebrandproduct dat daar speciaal geschikt voor is.
UVA, UVB en UVC: de ene straling is de andere niet De zon zendt drie soorten UV-straling uit: UVA, UVB en UVC. UVC wordt volledig tegengehouden door de atmosfeer. UVA en UVB bereiken wél het aardoppervlak en kunnen schadelijk zijn voor de huid. UVB-stralen met kortere golflengten veroorzaken voornamelijk zonnebrand en spelen een grote rol bij huidkanker. Ze zijn het sterkst tussen 10-14 uur in de periode april-oktober. UVA-stralen met langere golflengten dringen dieper door in de huid en leiden tot vroegtijdige huidveroudering zoals rimpels, maar dragen ook bij aan huidkanker. Een goede zonnebrandcrème biedt brede spectrumdekking tegen zowel de UVA- als UVB-straling, omdat langdurige blootstelling aan beide soorten schadelijk kan zijn voor de gezondheid van de huid.
SPF-bescherming: hoe zit dat precies?
Je denkt misschien wel: "Ik heb een zonnebrandbescherming met SPF 50+, nu kan ik zo lang in de zon zitten als ik zelf wil." Zo werkt het niet: een goede bescherming zorgt er alleen voor dat je minder snel verbrandt, maar het voorkomt verbranden van de huid absoluut niet. Ook belangrijk is de dikte waarmee je jezelf insmeert met zonnebrandbescherming. De SPF-bescherming is gebaseerd op het aantal milligram per vierkante centimeter waarmee wordt gesmeerd. Er wordt hierbij uitgegaan van 2mg per 2cm², maar de meeste mensen smeren veel dunner.
Maar hoe snel kun je verbranden? Stel dat we uitgaan van een zonnebrandbescherming met SPF 30, dan geldt dat wanneer je normaal gesproken na 10 minuten zou verbranden zonder bescherming, dan zou je met SPF 30 dertig keer 10 minuten in de zon kunnen zitten, dus 300 minuten (SPF 30 x 10). Maar ga altijd uit van het slechtste scenario. Waarom? Omdat je jezelf nooit exact zo dik en overal op je lichaam kunt insmeren zodat je aan die 2mg per 2cm² komt. Die 300 minuten of 5 uur is dus een indicatie: korter is altijd beter. Vergeet ook niet om jezelf iedere twee uur opnieuw in te smeren met hetzelfde product en met dezelfde hoeveelheid om de bescherming te behouden. Daarnaast is het ook slim om ook regelmatig de schaduw te pakken.
©Sosiukin
Hoe hoger de SPF-factor, hoe langer het duurt voordat je verbrandt.
Soorten zonnebrandbescherming
Vaak hebben we het over zonnebrandcrème als we spreken over het middel dat je opsmeert om je tegen UV-straling te beschermen. Maar eigenlijk zijn er vier soorten: lotion, crème, gels en sprays . We bespreken ze even kort:
Lotion: Lotions zijn gemakkelijk uit te smeren over grote delen van de huid en worden over het algemeen goed opgenomen. Ze kunnen variëren in SPF-factor.
Crème: Crèmes zijn doorgaans dikker dan lotions en zijn – afhankelijk van het type – ook beter geschikt voor mensen met een gevoelige huid. Met een crème ben je vaak wel wat langer bezig met insmeren.
Gel: Gels worden doorgaans sneller door de huid opgenomen en laten minder vaak vettig laagje achter. Dit middel is ook beter geschikt voor mensen met een vette huid of behaarde delen van het lichaam, zoals de hoofdhuid of borst.
Spray: Met een spray kun je beter bij plekken komen die met de bovenstaande middelen wat moeilijker zijn te bereiken, zoals de nek en de rug. Nadeel is wel dat het lastiger is om dit middel gelijkmatiger over het lichaam aan te brengen.
©Kaspars Grinvalds
Met een spray kom je makkelijker bij moeilijk bereikbare plekken.
Goedkoop of duur?
Vaak wordt gedacht dat hoe goedkoper het product is, des te slechter het werkt. Dat geldt niet direct voor zonnebescherming. De prijs van een zonnebeschermingsmiddel zegt niet zozeer iets over de bescherming, maar eerder iets over de luxe van het product, bijvoorbeeld het soort verpakking waarin het zit of extra geuren die zijn toegevoegd. Maar of je nou een goedkoper supermarkt-beschermingsmiddel koopt of een duurdere van een bekend cosmeticabedrijf, de SPF-bescherming zou altijd hetzelfde moeten zijn, omdat zonnebrandmiddelen moeten voldoen aan het Warenwetbesluit cosmetische producten 2011. Ook de vermelde SPF-waarde valt onder een Europese verordening.
In 2023 heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) onderzocht of de SPF-factor die op het etiket vermeld staat, inderdaad juist is. Vaak klopt dat inderdaad, maar helaas is dat niet altijd zo, zoals ook blijkt uit een onderzoek van de Consumentenbond uit mei 2024.
Let op de houdbaarheidsdatum! De meest zonnebrandmiddelen kun je maximaal één jaar na opening bewaren, daarna verliezen ze al snel hun effectiviteit. Check dus je voorraad, ook wanneer je op vakantie gaat.
Je huidtype & de juiste bescherming
Er zijn veel verschillende huidtypes met elk hun unieke eigenschappen. Kijken we naar hoe de huid reageert op de zon, dan kunnen we zes huidtypes onderscheiden:
Type I: Mensen met dit huidtype hebben meestal een zeer lichte huid, rood of lichtblond haar, sproeten, en blauwe, groene of grijze ogen. Ze verbranden bijna altijd in de zon en worden zelden bruin.
Type II: Mensen met dit huidtype hebben een lichte huid, blond of bruin haar, en over het algemeen blauwe, groene of hazelnootkleurige ogen. Ze verbranden meestal in de zon en worden soms bruin.
Type III: Mensen met dit huidtype hebben een lichte tot olijfkleurige huid en hebben over het algemeen donkerder haar en ogen. Ze verbranden soms in de zon, maar worden meestal bruin.
Type IV: Mensen met dit huidtype hebben een olijfkleurige of lichte bruine huid en hebben meestal donker haar en ogen. Ze verbranden zelden in de zon en worden gemakkelijk bruin.
Type V: Mensen met dit huidtype hebben een donkerbruine huid en hebben meestal donker haar en ogen. Ze verbranden zeer zelden in de zon en worden zeer gemakkelijk bruin.
Type VI: Mensen met dit huidtype hebben een zeer donkere of zwarte huid en hebben meestal donker haar en ogen. Ze verbranden bijna nooit in de zon en worden zeer gemakkelijk bruin.
Mensen met een huidtype I of II lopen het grootste risico op zonnebrand en huidschade door de zon, waaronder dus huidkanker. Ze moeten extra voorzichtig zijn in de zon, zonnebrandcrème met een hoge SPF gebruiken, de zon vermijden tijdens de piekuren van de dag (zo tussen 10.00 tot 15.30 uur), en beschermende kleding dragen, zoals hoeden en lange mouwen.
Kinderen extra goed beschermen
Jonge kinderen moeten extra goed beschermd worden tegen de zon, dat hoeven we je natuurlijk niet te vertellen. De huid moet zich nog ontwikkelen en is veel vatbaarder voor verbranden. Kinderen smeer je in met SPF 50 en zo dik mogelijk, en vaker dan de gemiddelde tijd van twee uur. Laat ze een zonnehoedje dragen als ze pal in de zon zitten, maar bij voorkeur houd je ze wat vaker in de schaduw.
©Yavdat
Jongere kinderen smeer je extra goed in.
Gratis smeren Op steeds meer plekken in het land, bijvoorbeeld bij scholen, sportclubs, strandtenten of tijdens festivals, kun je zuilen vinden met gratis zonnebrandcrème. Omdat er helaas nog geen site is waarop je kunt zien waar al deze zuilen staan, doe je er goed aan altijd zelf een tubetje bij je te hebben.
