ID.nl logo
Zo kies je de beste smartphone
© Reshift Digital
Huis

Zo kies je de beste smartphone

Een smartphone kiezen is een flinke opgave. Er zijn honderden modellen op de markt en elke maand komen er nieuwe bij. Ga je een nieuwe smartphone kopen? Hier leggen we je aan de hand van 10 tips uit waar je op moet letten.

Tip 01: Voor je begint

Welke smartphone het beste bij jou past hangt af van een aantal factoren. Allereerst natuurlijk je budget. Een topmodel als de Apple iPhone 7 of de Samsung Galaxy S7 kost al snel 700 euro. Dat is net zoveel als een normale pc of laptop. Er zijn veel goedkopere modellen op de markt, maar daarmee kun je wellicht geen prachtige vakantiefoto’s nemen of de nieuwste games en apps draaien. Kies je voor een toestel met simlock, dan betaal je een maandelijks bedrag en heb je er belminuten en een data-abonnement bij. Ga er wel vanuit dat je dan uiteindelijk meer betaalt. Kies je voor een simlockvrije smartphone, dan betaal je natuurlijk het volle pond. Je hebt dan wel weer het voordeel dat je zelf een simkaart kunt kopen met een voordelig tarief. Het is ook handig om te kijken naar de rest van de apparaten in je huishouden. Hebben je partner en kinderen allemaal een Android-toestel, dan is een Android-smartphone een handige optie. Heb je al een iPad of Mac, dan is een model van Apple wellicht een goede keus. Kijk ook eens naar de beschikbare apps in de app-stores van Apple en Google. Wellicht heb je net die ene app nodig die alleen voor een van beide systemen beschikbaar is

©PXimport

Tip 02: Android

Android is het besturingssysteem van Google. Het is inmiddels bij versie 7 aanbeland, die de naam Nougat heeft meegekregen. Niet alle smartphones kunnen Android 7 draaien. Sterker nog: op het moment van schrijven draait pas 0,7 procent van alle Android-smartphones de Nougat-software. Kijk voor aanschaf even op de website van de fabrikant of jouw model de laatste versie ondersteunt, dat misschien in de nabije toekomst gaat doen. Het grote voordeel van Android is dat je kunt kiezen uit een enorm aantal toestellen. Je kunt al een Android-toestel krijgen voor een paar tientjes, maar als je alle opties optimaal wilt benutten, geef je al snel een paar honderd euro uit. Android-smartphones worden door verschillende fabrikanten uitgebracht. Bekende merken zijn Samsung, Motorola, HTC, Sony en natuurlijk Google zelf. Een ander voordeel van een Android-smartphone is dat het relatief makkelijk is om de opslagruimte uit te breiden doordat de meeste toestellen over een microSD-sleuf beschikken. Elke fabrikant kan een aangepaste versie van Android voor hun producten maken. Daardoor kan het zijn dat elke Android-smartphone er net even anders uitziet.

©PXimport

Een voordeel van veel Android-smartphones is dat je de opslagruimte makkelijk uit kunt breiden

-

Tip 03: iOS

Apple heeft een eigen besturingssysteem, genaamd iOS. Dat is alleen beschikbaar voor de iPhone en de iPad. Daardoor is de keuze aan toestellen beperkt. Voordeel van het relatief gesloten iOS is dat er weinig kans is op een virus. Ook kun je ervan uitgaan dat het besturingssysteem prima op de ondersteunde smartphones werkt. De laatste versie is iOS 10 en die is standaard geïnstalleerd op de meest recente iPhone: de iPhone 7. Het besturingssysteem werkt ook op de iPhone 6s, de iPhone 6, de iPhone 5s, de iPhone 5c en de iPhone 5. Ook de grotere Plus-modellen van de iPhone 6, 6s en 7 kunnen iOS 10 draaien. Omdat iOS een gesloten systeem is, kun je alleen inhoud uit de App Store installeren. Als je de smartphone op je pc aansluit, kun je niet zomaar de bestandsstructuur inzien. Dit maakt het iets gecompliceerder om bestanden van je iPhone naar je pc te kopiëren. Het is niet mogelijk om iOS op een toestel van een andere fabrikant dan Apple te installeren en als je eenmaal iOS 10 op je iPhone hebt geïnstalleerd, is het niet mogelijk om naar iOS 9 te downgraden. Apple-smartphones hebben trouwens een eigen oplaadaansluiting, genaamd lightning. Je hebt dus een speciale lightning-kabel nodig om je smartphone op te laden. Deze wordt uiteraard meegeleverd als je een iPhone koopt.

©PXimport

Omdat iOS een gesloten systeem is, kun je alleen inhoud uit de App Store installeren

-

Koptelefoonaansluiting

De iPhone 7 en 7 Plus hebben geen traditionele koptelefoonaansluiting meer. In plaats daarvan moet je oordopjes op de lightning-connector van de iPhone aansluiten. Apple levert een adapter mee in de doos, maar je kunt niet tegelijkertijd muziek luisteren en je iPhone opladen.

©PXimport

Tip 04: Andere systemen

Android en iOS zijn verreweg de grootste besturingssystemen, maar er bestaan ook nog een paar andere opties. Zo is er Windows 10 Mobile, dat enige bekendheid geniet dankzij de desktop-broer met dezelfde naam. Stokpaardje van Windows 10 Mobile is de Microsoft Lumia, maar ook fabrikanten als HP en Acer bieden modellen voor dit besturingssysteem aan. De app-store van Microsoft valt echter in het niet bij die van Google en Apple. BlackBerry heeft zijn eigen besturingssysteem, genaamd BlackBerry 10. Dat is alleen beschikbaar voor smartphones van de fabrikant zelf. De toekomst van het besturingssysteem is echter onzeker. Een onbekende naam is Fire OS, een besturingssysteem van Amazon. Dit systeem is op het moment niet meer beschikbaar voor smartphones: het wordt alleen op de Kindle Fire-tablets gebruikt.

©PXimport

Windows 10 Mobile geniet enige bekendheid dankzij de desktop-broer met dezelfde naam

-

Tip 05: Grootte

Smartphones zijn in verschillende groottes verkrijgbaar. Het standaardformaat van veel recente smartphones is zo’n 5 inch. Die aanduiding betreft de beeldschermdiagonaal. De iPhone 7 is 4,7 inch en de Galaxy S7 is 5,1 inch. Er bestaan ook grotere versies van deze smartphones: zowel de iPhone 7 Plus als de Galaxy Edge S7 zijn 5,5 inch. Hoe groot je smartphone moet zijn, hangt af van je persoonlijke wensen. Er zijn uiteraard ook kleinere modellen verkrijgbaar, een iPhone SE is net zo groot als een iPhone 5 of 5S en heeft een beeldschermdiagonaal van vier inch. Wil je een nog kleinere smartphone, dan kun je bijvoorbeeld voor een BlackBerry Classic kiezen. Echt grote smartphones worden ook wel phablets genoemd, een combinatie van ‘phone’ en ‘tablet’. De Huawei Mate 8 en de Lenovo Phab2 Pro zijn beide groter dan zes inch. Hiervoor heb je dan wel een grote broekzak nodig, want een beeldschermdiagonaal van zes inch zorgt al gauw voor een smartphone van 8 x 15 centimeter.

©PXimport

Tip 06: Display

De grootte van het display is natuurlijk belangrijk, maar belangrijker is de kwaliteit. De meeste modellen hebben IPS lcd-displays, inclusief de iPhone 7. Belangrijk hierbij is de resolutie van het scherm. Die begint bij 720 x 1280 pixels, een resolutie die ook als 720p wordt aangeduid. De iPhone 6, 6S en 7 hebben een resolutie van 750 x 1334 pixels en vallen dus ook in deze relatief lage categorie. De displays van bijvoorbeeld de Sony Xperia XZ en de iPhone 7 Plus hebben een hogere resolutie van 1080 x 1920 pixels, maar deze toestellen zijn ook een beetje groter. Deze resolutie wordt ook wel als Full HD aangeduid. De Samsung Galaxy S7 en de Microsoft Lumia 950 hebben de hoogste resoluties, beide 1440 x 2560 pixels. Deze toestellen hebben geen IPS lcd, maar een (Super) AMOLED-display, een andere techniek dan IPS lcd. Het beste display heeft op dit moment de Sony Xperia Z5 Premium. Dit toestel heeft een resolutie van 2160 x 3840 pixels en mag zich daarom de eerste 4K-smartphone noemen. Dit wordt ook wel Ultra HD genoemd. Wil je echt weten hoe het display van een toestel eruitziet, dan is een tripje naar de winkel voor een een-op-een-vergelijking noodzakelijk.

©PXimport

Tip 07: Camera

Als je graag foto’s en video’s wilt maken met je smartphone, dan heb je een goede camera nodig. Vrijwel alle smartphones hebben twee camera’s aan boord: eentje aan de voorkant voor videobellen en selfies en eentje aan de achterkant voor foto’s en video’s. Vooral de camera aan de achterkant is belangrijk als je mooie foto’s wilt nemen. De resolutie van een camera wordt uitgedrukt in megapixels. Hoe meer de camera ervan heeft, des te meer pixels je foto’s hebben. De Microsoft Lumia 950 heeft een van de beste camera’s aan boord, met een resolutie van 20 megapixel. Toch is het aantal megapixel ook vaak een marketingpraatje, want het zegt niets over de kwaliteit van de camera en de lens in de smartphone. Net zo belangrijk is de kwaliteit van de flitser en of de camera een goede autofocus heeft. Vaak is de enige manier om dit te testen om naar de winkel te gaan. Je kunt ook recensies op internet te lezen. De nieuwe iPhone 7 Plus heeft zelfs twee camera’s aan de achterkant. Daarmee kun je groothoek- en telelensopnames maken.

©PXimport

Het aantal megapixel zegt niets over de kwaliteit van de camera en de lens in de smartphone

-

Vingerafdrukscanner

De meeste top-smartphones zijn tegenwoordig met een vingerafdrukscanner uitgerust. Hoe die precies werkt hangt van het model af, maar in het geval van Apple wordt deze vingerafdruk op een chip in de smartphone opgeslagen. Hackers hebben dus geen toegang tot de vingerafdruk via het besturingssysteem van het toestel. Hoe andere bedrijven omgaan met jouw vingerafdruk is vaak lastig te achterhalen.

©PXimport

Tip 08: Opslagruimte

Om al die foto’s en video’s op te slaan heb je natuurlijk genoeg opslagruimte nodig. Vooral bij een iPhone moet je hier goed over nadenken, aangezien je de opslagruimte niet achteraf kunt uitbreiden. Een iPhone 7 of 7 Plus is beschikbaar met 32, 128 of 256 gigabyte. Een iPhone 6s of 6s Plus krijg je alleen met 32 of 128 gigabyte en een iPhone SE is verkrijgbaar met 16 of 64 gigabyte. Hou er rekening mee dat iOS 10 ongeveer twee gigabyte in beslag neemt en dat sommige apps, zeker als je games wilt spelen, wel een gigabyte groot kunnen zijn. Bij Android-toestellen is de opslagcapaciteit iets minder van belang omdat je die middels een microSD-kaartje kunt uitbreiden. Goedkopere Android-toestellen zijn vaak nog met acht of zelfs vier gigabyte uitgerust, net genoeg om Android en een paar apps te kunnen installeren. Let er bij aanschaf van een microSD-kaart wel even op hoeveel gigabyte je smartphone ondersteunt: sommige smartphones kunnen bijvoorbeeld maar 32 gigabyte herkennen, andere toestellen hebben geen begrenzing. Als de fabrikant aangeeft dat het toestel maximaal 32 gigabyte herkent, betekent dit in de meeste gevallen dat de kaartlezer alleen SDHC-kaartjes ondersteunt. SDXC-kaarten hebben veel meer opslagruimte, maar niet alle kaartlezers in smartphones ondersteunen deze kaartjes.

©PXimport

Tip 09: Geheugen en cpu

Bij een pc zijn het geheugen en de kracht van de processor erg belangrijk. Ook voor een smartphone is dit een bepalende factor voor de snelheid. Toch is het niet zo makkelijk om te achterhalen wat de exacte specificaties zijn. De Samsung Galaxy S7 heeft een 2,3 GHz octacore-processor en vier gigabyte intern geheugen. De specificaties van de Apple iPhone 7 zijn niet meteen duidelijk, aangezien het bedrijf zijn eigen chips maakt. De A10 Fusion-chip in de iPhone 7 is een quadcore-processor met een kloksnelheid van 2,4 GHz. De chip heeft daarnaast een grafische processor (gpu) met zes kernen om video en games beter af te kunnen spelen. Over het geheugen van de iPhone 7 wordt nog geheimzinniger gedaan. De normale versie beschikt over twee gigabyte, de 7 Plus heeft drie gigabyte. In de praktijk hangt de werkelijke snelheid van een smartphone overigens van veel meer factoren af. Je kunt specificaties niet een-op-een vergelijken, omdat de samenwerking tussen hardware en besturingssysteem een belangrijke rol speelt. Dit bleek wel toen in een zogenaamde benchmarking-test van AnTuTu de recente iPhone alle concurrentie voor bleef. Op deze website vind je van alle smartphone-modellen enorm veel technische specificaties.

©PXimport

Tip 10: Draadloos

Elke smartphone heeft natuurlijk een wifi-module en een 3G-module aan boord, maar een high-end smartphone beschikt over nog veel meer draadloze technieken. Bluetooth is standaard op alle smartphones, maar als je aan de slag wilt met domotica of home automation om apparaten in je huis te bedienen, dan heb je wel de laatste standaard nodig. Op dit moment is dat versie 4.2. Op de meeste smartphones uit 2016 is deze versie aanwezig. Bluetooth 5 wordt dit jaar voor smartphones beschikbaar. Om contactloos te kunnen betalen heeft je smartphone een NFC-chip nodig. NFC staat voor Near Field Communication is kan naast betaalterminals ook worden gebruikt om met wearables zoals ringen en fitness-trackers te communiceren.

©PXimport

Als je aan de slag wilt met domotica heb je de laatste bluetooth-versie nodig

-

Makkelijke smartphone

Ben je op zoek naar een simpele smartphone, voor jezelf of voor een van je bejaarde ouders? Kijk dan eens naar de Simphone. Deze smartphone draait op Android en heeft extra grote pictogrammen. Het bedrijf biedt een jaar lang ondersteuning bij problemen. Voor meer informatie ga je hiernaartoe.

Kooptips

De drie kooptips betreffen deze keer twee topmodellen: de ene smartphone draait op iOS en de andere op Android. De derde kooptip is een Android-toestel dat zeer scherp is geprijsd maar toch alles in huis heeft wat je van een moderne smartphone mag verwachten. Apple iPhone 7****Prijs: € 769,- Het nieuwe model van de iPhone wordt met het meest recente besturingssysteem iOS 10 geleverd. Het toestel heeft een 4,7inch-display en een fantastische camera aan boord. De thuisknop is eveneens een vingerafdrukscanner en voor het eerst is de iPhone waterdicht. Wel even opletten, want de nieuwste iPhones hebben geen normale koptelefoonaansluiting meer. Grote broer 7 Plus is nog iets duurder, deze heb je vanaf 909 euro.

Samsung Galaxy S7****Prijs: € 699,- De directe Android-concurrent van de iPhone is de Samsung Galaxy S7. Het display van de S7 is een van de beste die op dit moment op een smartphone is te krijgen en qua specificaties behoort de S7 tot de beste opties. Het apparaat heeft vier gigabyte geheugen en een octacore-processor aan boord. Je kunt de opslagruimte vergroten door er een microSD-kaart van maximaal 256 gigabyte in te stoppen. De S7 Edge heb je vanaf 799 euro.

©CIDimport

Motorola Moto G4****Prijs: € 229,- De Motorola G4 is een budget-smartphone met de performance van een high-end model. De smartphone heeft een 5,5inch-display en kan middels een microSD-kaart tot 256 gigabyte worden uitgebreid. De Moto G4 draait op Android 7 en heeft een octacore-processor aan boord. Handig is bovendien dat je twee simkaarten in de Moto G4 kunt stoppen.

▼ Volgende artikel
Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het veiligste manier om je smartphone te beveiligen?
© ID.nl
Huis

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het veiligste manier om je smartphone te beveiligen?

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

💡 Tip: Gebruik letters voor extra veiligheid

Veel mensen denken dat ze bij het vergrendelen van hun telefoon vastzitten aan een cijfercode, maar dat is niet zo. Je kunt ook kiezen voor een alfanumeriek wachtwoord (een combinatie van cijfers, letters en tekens). Dit is vele malen moeilijker te kraken dan een traditionele cijfer-pincode.

Zo stel je het in:

iPhone: Ga naar Instellingen > Face ID en toegangscode > Wijzig toegangscode. Tik vervolgens op het blauwe tekstje 'Toegangscode-opties' en kies voor 'Aangepaste alfanumerieke code'.

Android: Ga naar Instellingen > Beveiliging > Schermvergrendeling. Kies hier niet voor 'Pincode', maar voor de optie 'Wachtwoord'.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Hoe zit het met privacy?

Een veelgehoorde zorg: "Ik wil niet dat mijn biometrische gegevens in de cloud staan." We kunnen je geruststellen. Bij moderne smartphones worden je gezicht of vinger lokaal opgeslagen in een speciale, zwaarbeveiligde chip in de telefoon (de Secure Enclave). Deze data verlaat je telefoon nooit. Er wordt ook geen foto van je vinger opgeslagen, maar een versleutelde wiskundige code. Zelfs als de servers van de fabrikant gehackt worden, liggen jouw biometrische gegevens niet op straat.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten


Bescherm je smartphone optimaal met een stevig telefoonhoesje.

Zo blijft je toestel in topconditie, hoe je het ook ontgrendelt!
▼ Volgende artikel
Gratis en complete grafische tool: aan de slag met Gimp 3
© ID.nl
Huis

Gratis en complete grafische tool: aan de slag met Gimp 3

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Brede ondersteuning

Wat erg prettig is aan Gimp is dat het programma beschikbaar is voor verschillende platformen. Voor dit artikel bekeken we versie 3.0.4. Deze versie is er voor Windows, Linux en macOS. Zorg bij Windows voor Windows 10 of hoger en bij macOS voor versie 11 of hoger. Je vindt de nieuwste edities via www.gimp.org/downloads.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Handig: de aangepaste gebruikersomgeving bewaren.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

In het zoekoverzicht kun je zoeken naar specifieke opties die je niet snel kunt vinden.

Meerdere schermen

Als je gebruikmaakt van meerdere schermen, kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Zo kun je de vensters naar een ander scherm verplaatsen. Kies voor Beeld / Verplaatsen naar scherm. Ook kun je individuele vensters naar een ander scherm verplaatsen. Klik op het kleine pictogram rechtsboven (Tabblad configureren) en kies Verplaatsen naar scherm.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Je kunt zelf een afbeelding schalen.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

In de linkeronderhoek vind je details van geselecteerde acties.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

De geschiedenis geeft een overzicht van de gedane bewerkingen.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Gimp heeft een flinke verzameling filters.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Afbeeldingsinfo

Heb je een bestand geopend en wil je alles weten over de afmeting, resolutie, bitdiepte en andere belangrijke gegevens? Kies Afbeelding / Afbeeldingsinfo. Of nog sneller: druk op de toetscombinatie Alt+Enter. Het venster bestaat uit drie tabbladen, waarbij Eigenschappen de meeste informatie bevat. Neem ook een kijkje bij Afbeelding / Metadata / Metagegevens bekijken. Hier vind je aanvullende informatie over het document.

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Bepaal in welke bestandsindeling je de afbeelding wilt bewaren.

Xcf-bestand verkleinen

Afhankelijk van de complexiteit kan een xcf-bestand flink in omvang toenemen. Heb je behoefte aan een compactere omvang, dan kun je een betere compressie selecteren. Kies Bestand / Opslaan (XCF). In het nieuw geopende venster zet je een vinkje bij Dit XCF-bestand opslaan met betere maar tragere compressie. Houd er rekening mee dat je het bestand vervolgens alleen in de nieuwste versies van Gimp kunt gebruiken: in oudere edities kan het mogelijk niet worden ingelezen.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Bespaar tijd door een standaardafbeelding te definiëren.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.