ID.nl logo
Huawei en het handelsverbod: alles wat je moet weten
© PXimport
Huis

Huawei en het handelsverbod: alles wat je moet weten

Huawei heeft een Amerikaans handelsverbod gekregen en mag daarom geen onderdelen meer inkopen van Amerikaanse bedrijven. Daarnaast trekt Google noodgedwongen de Android-licentie voor Huawei in en dat heeft grote gevolgen voor de smartphonetak. Wat is er allemaal aan de hand en wat ga je merken van de Huawei problemen?

Huawei is in relatief korte tijd uitgegroeid van een Chinees bedrijf tot één van de grootste elektronicamultinationals. De fabrikant heeft twee takken: een zakelijke die wereldwijd netwerkapparatuur verkoopt aan telecomproviders, ook in Nederland. Huawei is ’s werelds grootste leverancier van netwerkproducten en een belangrijke speler bij de ontwikkeling van 5G-netwerken. De consumentendivisie verkoopt onder andere smartphones, tablets en laptops. Op dit moment is Huawei de op één na grootste smartphonefabrikant ter wereld.

Waarom krijgt Huawei een handelsverbod?

De Amerikaanse regering heeft Huawei en bijna zeventig verwante bedrijven een handelsverbod opgelegd, wat betekent dat Huawei niet meer zonder toestemming zaken mag doen met Amerikaanse leveranciers. De techreus moet de regering vooraf per bedrijf om een licentie vragen. De kans dat zo’n licentie verstrekt wordt, is klein. De Verenigde Staten, met president Trump voorop, staan namelijk erg kritisch tegenover het Chinese Huawei. Het handelsverbod is opgelegd omdat de Amerikanen – al een tijd – stellen dat de Chinese overheid via Huawei-apparatuur gebruikers bespioneert. Hier is geen publiekelijk bewijs voor. De Chinezen en Huawei ontkennen met klem. Volgens de Volkskrant is Huawei mogelijk betrokken bij Chinese spionage in Nederland. Het bedrijf zou via een zogeheten achterdeurtje in zijn netwerkapparatuur stiekem toegang hebben tot klantgegevens van een grote telecomprovider. Het is niet duidelijk of dit achterdeurtje daadwerkelijk bestaat en zo ja of hij misbruikt wordt.

©PXimport

Welke bedrijven staken de handel met Huawei?

Huawei doet als multinational zaken met talloze grote en kleinere bedrijven die overal ter wereld gevestigd zijn. Probleem is dat een aantal belangrijke partners Amerikaanse bedrijven zijn, en die mogen nu dus geen zaken meer doen met Huawei.

Volgens een bericht van persbureau Bloomberg stoppen onder andere Intel, Qualcomm en Broadcomm per direct en voor onbepaalde tijd met het leveren van chips aan Huawei. Een flinke klap, want Huawei gebruikt deze verschillende soorten chips voor bijna al zijn producten. Huawei-datacenters draaien op Intel-processors, Broadcom-chips zitten in Huawei’s netwerkapparatuur en Qualcomm-processors vind je terug in goedkopere Huawei-smartphones. De Japanse techsite Nikkei zegt dat ook Western Digital stopt met leveren aan Huawei.

Huawei kocht veel onderdelen van (Amerikaanse) bedrijven en moet nu op zoek naar alternatieve leveranciers

-

Komt Huawei nu zonder onderdelen te zitten?

Niet direct. Volgens Bloomberg kocht Huawei al sinds medio vorig jaar extra onderdelen in om zich voor te bereiden op een handelsverbod. Het bedrijf zou genoeg belangrijke componenten hebben om drie maanden op volle kracht door te produceren. Als het verbod in die tijd niet wordt teruggedraaid of afgezwakt, wordt het voor Huawei lastig om na drie maanden genoeg (goede) onderdelen in te kopen.

Huawei maakt zelf een aantal componenten, waaronder de HiSilicon-processors voor zijn midrange en premium smartphones. Onder andere de Mate 20, P30 Pro en Honor View 20 draaien op eigen chipsets. Voor andere onderdelen moet Huawei uitwijken naar andere bedrijven. Als Amerikaanse partners wegvallen, kan de fabrikant mogelijk terecht bij Europese of Aziatische leveranciers. Of die genoeg (goede) componenten kunnen en willen leveren, is niet duidelijk.

©PXimport

Google trekt Android-licentie in: wat nu?

Het handelsverbod heeft voor Huawei niet alleen invloed op het inkopen van fysieke onderdelen. Het bedrijf krijgt ook op softwarevlak een flinke dreun. Google mag als Amerikaans bedrijf namelijk niet langer een Android-licentie aan Huawei verstrekken. Het nieuws werd als eerste gepubliceerd door Reuters en werd later bevestigd door Google.

Het intrekken van de Android-licentie betekent dat Huawei niet meer de normale Android-versie mag gebruiken die nu op zijn toestellen staat. De fabrikant moet overstappen op de Android Open Source Project (AOSP)-versie, die meerdere belangrijke nadelen heeft. Zo heeft de AOSP-software geen Google-apps als Gmail en de Play Store. Die moet je zelf via een omweg installeren. De AOSP-versie ontvangt daarnaast later beveiligingsupdates, waardoor het besturingssysteem minder veilig is dan de reguliere Android-software. Het schrappen van de licentie betekent ook dat Huawei geen toegang meer krijgt tot vroege bèta’s van nieuwe Android-versies, stipt Tweakers aan.

©PXimport

Op bestaande Huawei-smartphones en -tablets blijven diensten als de Google Play Store en beveiligingsfuncties als Play Protect werken, schrijft het Android-team in onderstaande tweet. Voor hoelang is echter onduidelijk.

Google zegt niet of huidige Huawei-toestellen beveiligingsupdates en Android-systeemupdates blijven ontvangen. Volgens Engadget is dit niet het geval omdat Google en Huawei hiervoor moeten samenwerken, en dat mag niet van de Amerikaanse overheid. Huawei zegt in een reactie tegenover Engadget dat het Android-beveiligingsupdates blijft uitrollen voor bestaande Huawei- en Honor-smartphones en -tablets. Over Android-updates blijft het stil.

Huawei heeft eigen besturingssysteem

Huawei werkt zelf al jaren aan een eigen, alternatief besturingssysteem voor het geval dat het geen Android meer mag gebruiken. Nu het bedrijf alleen nog toegang krijgt tot de uitgeklede AOSP-versie, is het mogelijk dat de eigen software geïnstalleerd wordt op nieuwe smartphones en tablets. Hoe dit besturingssysteem eruitziet en werkt, is nog niet duidelijk. Huawei-topman Richard Yu zei onlangs in een interview met Die Welt dat de eigen software ‘een plan B’ is en dat Huawei liever gebruikmaakt van de besturingssystemen van Google (Android) en Microsoft (Windows).

Huawei heeft een eigen alternatief voor Android en Windows ontwikkeld

-

Welke Huawei-producten worden getroffen door het handelsverbod?

Het opgelegde handelsverbod raakt Huawei op bijna alle vlakken. De fabrikant kan veel minder belangrijke onderdelen inkopen voor zijn netwerkapparatuur, waardoor het straks vermoedelijk minder kan verkopen aan telecomproviders en bedrijven. Kenners verwachten dat het handelsverbod ook gevolgen gaat hebben voor Huawei’s 5G-plannen. Omdat Huawei één van de belangrijkste bedrijven is bij de wereldwijde ontwikkeling van 5G, loopt het nieuwe mobiele netwerk mogelijk vertraging op.

De consumentendivisie van Huawei wordt ook getroffen door het handelsverbod. Zoals eerder gezegd gebruiken de smartphones, laptops en tablets fysieke onderdelen van Amerikaanse bedrijven, en de vraag is of Huawei straks nog wel genoeg componenten kan inkopen. Daarnaast mag Huawei nieuwe smartphones en tablets niet meer voorzien van de huidige, normale Android-software. Nieuwe toestellen krijgen mogelijk een uitgeklede versie met minder updates en geen Google-apps, of gaan draaien op Huawei’s eigen – nog onbekende – besturingssysteem.

Er zijn ook veel vragen over de Huawei-laptops die op Windows draaien. Windows is van Microsoft, en Microsoft is een Amerikaans bedrijf. Mag Huawei daarom nog wel Windows installeren op zijn Matebook-laptops? Microsoft of Huawei heeft op moment van publicatie nog geen informatie verstrekt of actie ondernomen. Computer!Totaal heeft Microsoft Nederland om opheldering gevraagd, maar het bedrijf zegt geen reactie te kunnen geven.

©PXimport

Wat betekenen de Huawei problemen voor submerk Honor?

Honor is een submerk van Huawei dat voornamelijk smartphones verkoopt. De kleinere fabrikant is onder andere actief in Aziatische en Europese landen, waaronder Nederland. Honor-smartphones lijken veel op Huawei-modellen, gebruiken praktisch dezelfde onderdelen en draaien dezelfde software.

Het is nog niet duidelijk in hoeverre de Huawei problemen invloed (gaan) hebben op Honor. Zo weten we niet of Honor één van de zeventig bedrijven is op de Amerikaanse sanctielijst. Als dit het geval is, krijgt de fabrikant met dezelfde uitdagingen te maken als Huawei. Grote vraag is wat er dan met Honor gebeurt. Mogelijk zet Huawei zijn dochteronderneming (tijdelijk) stop om zich te kunnen concentreren op het grote merk.

Laten de Amerikanen Honor (vooralsnog) met rust, dan opent dit wellicht deuren voor Huawei. De fabrikant kan dan via zijn submerk onderdelen blijven inslaan en smartphones verkopen met de reguliere Android-versie. Zolang de Amerikanen en Huawei geen concrete informatie geven, blijft het echter bij giswerk.

©PXimport

Wat betekent dit voor jou: moet ik nog een Huawei smartphone kopen?

Het moge duidelijk zijn dat Huawei niet zijn beste tijd tegemoet gaat. Het handelsverbod gaat problemen opleveren voor de inkoop en productie van onderdelen voor netwerkapparatuur en consumentenproducten. Als het bedrijf niet genoeg componenten kan inslaan, zullen er productieproblemen ontstaan.

Daarnaast moet Huawei bekijken hoe het verder moet met Android en mogelijk ook Windows. Heb jij een smartphone of tablet van Huawei of submerk Honor? Dan lijkt er in eerste instantie niets te veranderen, maar de informatie is nog onvolledig. Mogelijk mag Google geen beveiligings- en systeemupdates meer leveren aan Google. Huawei garandeert beveiligingsupdates voor bestaande toestellen maar zegt niets over grote updates naar bijvoorbeeld Android 10.0 Q. Als Google en Huawei geen oplossing vinden, is het aannemelijk dat smartphones en tablets van Huawei (en wellicht ook Honor) straks geen updates meer krijgen. De beschikbaarheid van Google-apps als de Play Store en Gmail staat ook onder druk.

Voor toekomstige Huawei-toestellen is het beeld nog minder rooskleurig. De kans is groot dat nieuwe smartphones draaien op een uitgeklede Android-versie zonder Google-apps en met minder functies en een langzamer updatebeleid. Niemand wil dat. Jij niet, Google niet en Huawei niet. Het is daarom mogelijk dat Huawei overgaat naar zijn eigen, zelfontwikkelde besturingssysteem. De software is een alternatief voor Android én Windows. Dat is belangrijk, want het is mogelijk dat Huawei ook geen Windows meer mag gebruiken. De Matebook-laptops, die ook in Nederland te koop zijn, draaien nu op Windows.

Is het verstandig om voorlopig geen nieuwe Huawei-producten aan te schaffen? Sommige kenners zeggen van wel omdat er nog veel onzekerheden zijn over de softwareondersteuning van de smartphones, tablets en laptops. Andere deskundigen zijn ervan overtuigd dat Huawei bestaande besturingssystemen mag blijven gebruiken en/of dat het eigen besturingssysteem een goed alternatief is. Het lijkt ons verstandig om te wachten met het kopen van een Huawei-toestel totdat Huawei, Google en Microsoft meer duidelijkheid verschaffen.

▼ Volgende artikel
Hoe werkt een Quooker eigenlijk?
© Quooker
Huis

Hoe werkt een Quooker eigenlijk?

Een Quooker lijkt op het eerste gezicht een gewone kraan, maar wie zo'n systeem eenmaal in huis heeft, wil vaak niet meer zonder. Met één draai of druk komt er direct kokend water uit de kraan. Ideaal voor thee, koken of schoonmaken. Maar hoe werkt zo'n Quooker eigenlijk precies? En wat gebeurt er allemaal onder het aanrecht? In dit artikel lees je er alles over.

Wat is een Quooker?

De naam Quooker is een samentrekking van 'quick cooker' – een snelle manier om kokend water te krijgen. In de basis bestaat het systeem uit twee onderdelen: een speciale kraan op het aanrecht en een reservoir dat onder het aanrecht wordt geplaatst. Sommige modellen leveren naast kokend water ook warm, koud, bruisend of gekoeld water.

Hoewel Quooker een merknaam is, wordt de term vaak gebruikt als soortnaam voor kokendwaterkranen. Toch is het een gepatenteerd systeem dat op een andere manier werkt dan veel van de goedkopere alternatieven.

Het hart van het systeem: het reservoir

Onder het aanrecht bevindt zich het reservoir, dat meestal in een keukenkastje wordt geplaatst. Hierin wordt een voorraad water continu op 110°C gehouden onder druk. Omdat het reservoir is geïsoleerd, blijft de warmte behouden zonder dat er voortdurend veel energie nodig is. Je kunt het vergelijken met een thermosfles, maar dan geavanceerder en onder druk.

Doordat het water boven het kookpunt zit en onder druk wordt bewaard, kookt het pas als het uit de kraan komt. Dat voorkomt borrelend water in het reservoir zelf en maakt het systeem veiliger. Pas zodra je de kraan opent, ontsnapt de druk en wordt het water omgezet in 'echt' kokend water (100 °C).

Zo komt het water uit de kraan

De kraan op het aanrecht is speciaal ontworpen om kokend water veilig te kunnen doseren. Afhankelijk van het model moet je een draai-, druk- of duwbeweging maken, vaak met een extra beveiliging zoals een dubbele druk- en draaibeweging om per ongeluk gebruik te voorkomen. Zodra je de kraan opent, stroomt er direct kokend water uit.

Bij modellen met meerdere functies, zoals de Fusion of Flex, komt koud, warm en kokend water allemaal uit één kraan. Bij een Nordic-model zijn er aparte kranen: één voor gewoon water en één voor kokend water.

©Quooker

Veiligheid voorop

Veiligheid is een belangrijk aandachtspunt bij kokendwaterkranen. De Quooker-kraan heeft een vernevelde straal, waardoor de kans op ernstige brandwonden klein is. De buitenkant van de kraan wordt bovendien niet heet, ook niet bij veelvuldig gebruik. Daarnaast is de kraan vast gemonteerd; hij kan dus niet omvallen. En omdat het water constant op 110°C  gehouden wordt, is er ook geen kans op legionella. Tot slot zorgt de bediening (drukken en draaien) ervoor dat de kans dat iemand per ongeluk kokend water aftapt, klein is. En waar we 'iemand' zeggen, bedoelen we natuurlijk ook kinderen! Ook zie je aan de gekleurde ring of je met kokend water te maken hebt: rood = heet!

©Quooker | Inga Powilleit

Energieverbruik en efficiëntie

Op het eerste gezicht lijkt het energieverslindend om continu water op 110°C te houden. Maar door de goede isolatie verbruikt het reservoir verrassend weinig stroom: gemiddeld zo'n 10 watt in stand-by. Daarmee is het systeem zuiniger dan het meerdere keren per dag aanzetten van een waterkoker, zeker in huishoudens waar veel gebruik wordt gemaakt van heet water. Ter vergelijking: een Quooker verbruikt in 170 minuten stand-by ongeveer evenveel energie als een waterkoker in 1 minuut. Het totale jaarverbruik ligt op ongeveer 511 kWh voor een gemiddeld gezin; naast het verbruik in stand-by moet je natuurlijk ook rekening houden met de stroom die nodig is om steeds nieuw water op te warmen.

Bij sommige modellen kun je een Quooker ook combineren met een zogenaamde COMBI of COMBI+ boiler. Daarmee levert het systeem niet alleen kokend water, maar ook direct warm water voor bijvoorbeeld de keukenkraan. Dat voorkomt wachttijd en verspilling van water terwijl je wacht op warm water uit de cv-ketel.

Ook bruisend en gekoeld water

Wil je naast kokend water ook gekoeld en/of bruisend water uit de kraan, dan kun je het systeem uitbreiden met de Quooker CUBE. Dit is een aparte koelunit die naast het reservoir wordt geplaatst. Hierin zit ook een CO₂-cilinder waarmee je zelf bruiswater kunt tappen. De CUBE koelt het water tot ongeveer 5°C.

Samenvattend

Een Quooker werkt op basis van een drukreservoir waarin water op 110°C wordt gehouden. Zodra je de kraan opent, ontsnapt de druk en krijg je direct kokend water. Dankzij goede isolatie is het energieverbruik laag. De bediening is kindveilig en de straal is verneveld om brandwonden te voorkomen. Met extra opties zoals de COMBI-boiler of de CUBE-unit kun je het systeem uitbreiden voor warm, gekoeld en bruisend water. Je hebt dus veel mogelijkheden; laat je daarom goed voorlichten in de winkel waar je een Quooker wilt kopen.

▼ Volgende artikel
Dead internet theory: is het internet nog van ons?
© flying_hams
Huis

Dead internet theory: is het internet nog van ons?

Misschien heb je het al gemerkt: je komt online steeds meer posts en reacties tegen die door kunstmatige intelligentie zijn gemaakt. Het aantal bots dat zich voordoet als gewone internetgebruikers lijkt verder toe te nemen. Stevenen we af op een internet dat, zonder dat we het doorhebben, wordt gedomineerd door AI-gegenereerde content?

In dit artikel laten we zien hoe je als internetgebruiker om kunt gaan met de toenemende stroom aan AI-gegenereerde content:

  • Ontdek wat de Dead Internet Theory inhoudt
  • Begrijp hoe AI-bots worden ingezet voor misleiding, manipulatie en catfishing
  • Bekijk welke oplossingen worden voorgesteld (en waarom ze nog niet volstaan)
  • Weet dat kritisch internetgebruik belangrijker is dan ooit

Lees ook: AI of echt? Zo zie je het!

Met de opkomst van generatieve AI werd het eind 2022 ineens veel makkelijker om een bot teksten en afbeeldingen te laten creëren alsof ze door een mens zijn gemaakt. Vooral nu we een paar jaar verder zijn en AI-modellen alsmaar beter lijken te worden, wordt het ook lastiger om te weten of een onlinefoto of -post door een mens of door een bot is gemaakt. Steeds meer internetgebruikers vrezen dat we op een punt komen dat er zó veel realistische AI-content online wordt geslingerd, dat posts, reacties, foto’s en video’s van menselijke gebruikers worden ondergesneeuwd door die van bots. Als dat scenario werkelijkheid wordt, is het internet dan nog wel bruikbaar?

Niet te bewijzen

Over de angst voor zo’n doemscenario wordt al lange tijd gediscussieerd, maar pas sinds kort begint dit idee populair te worden. Dat komt voornamelijk door de ‘Dead Internet Theory’. Die werd in 2021 bedacht door een internetforumgebruiker en stelt dat het internet al sinds 2016 hoofdzakelijk uit bots bestaat. “Deze theorie werd al snel een meme die zich over het hele internet verspreidde”, zegt Danny Lämmerhirt. Hij staat aan het hoofd van het Future Internet Lab van onderzoeksinstantie Waag Futurelab, dat zich bezighoudt met de toekomstige ontwikkeling van het internet.

Volgens hem is het dan ook geen wetenschappelijke theorie, aangezien de claim niet is te bewijzen. Dat beaamt Maarten Sukel, AI-ontwikkelaar en schrijver van het boek De AI-revolutie. “Het is erg lastig meetbaar, omdat de AI-modellen zo goed zijn geworden.” Toch vindt hij de theorie niet per se vergezocht. “Als je de logica volgt dat je een beperkt aantal mensen hebt op de wereld, maar in theorie een onbeperkt aantal bots online kunt loslaten, is de kans groot dat er op een gegeven moment zoveel bots zijn dat ze voornamelijk nog met elkaar praten.”

Wantrouw de babypauw

Er zijn in ieder geval aanwijzingen dat de AI-content toeneemt. Zo toont een onderzoek van Harvard aan dat de hoeveelheid kunstmatige media en hun zichtbaarheid op X in 2023 duidelijk is gegroeid. Daarnaast heeft Meta onlangs aangekondigd dat het vanaf 2025 meer AI-gegenereerde content op Facebook en Instagram wil plaatsen. Dit gebeurt onder meer door zelf een lading AI-profielen op de sociale media los te laten die met echte gebruikers moeten communiceren. De techreus hoopt dat zijn platformen daardoor ‘vermakelijker en aantrekkelijker’ worden, zodat mensen langer actief blijven op de sociale media.

Een door Meta gemaakt AI-account op Instagram.

Ook als je geen sociale media gebruikt, is de toename van online AI-content merkbaar. Zoek op Google Afbeeldingen maar eens naar ‘Baby Peacock’. Een groot deel van de foto’s die je daar ziet, is AI-gegenereerd. “Dat komt doordat de echte babypauw nogal lelijk is”, legt Sukel uit. “Er worden daardoor amper foto’s van gemaakt en dus zijn plaatjes van een babypauw vaak nep.” Dit is nu nog een uitzonderingsgeval, maar geeft wel aan dat AI al vrijwel overal op het internet zijn sporen nalaat.

©Abdallah - stock.adobe.com

Deze babypauw is net zo schattig als dat hij nep is.

Beeld: Abdallah, stock.adobe.com.

Makkelijker catfishen

De toename van AI-gegenereerde content is volgens Lämmerhirt op zichzelf geen reden voor zorg. “Als je voor de lol een dom AI-plaatje online deelt, kan het heel onschuldig zijn. Het wordt pas een probleem als het misleidend wordt.” AI-bots worden daar volgens de deskundigen regelmatig voor ingezet, bijvoorbeeld op datingplatforms. Een gesprekspartner kan zomaar een bot zijn die je probeert op te lichten. “Die vraagt dan bijvoorbeeld met een of andere smoes of je geld kunt opsturen. Dat is wel heel kwalijk en iets waar je goed op moet letten.”

Bots op datingapps zijn geen nieuwe ontwikkeling, maar volgens de AI-ontwikkelaar wordt het probleem wel verergerd door generatieve AI. “Voorheen werden nepprofielen nog gemaakt op basis van echte foto’s. Als je toentertijd werd gecatfisht, kon je altijd nog opzoeken of de profielfoto ergens online te vinden was en op die manier achterhalen dat je met een oplichter aan het praten was. Inmiddels kan dat niet meer, omdat je gezichten gewoon kunt genereren.”

Wordt AI-content steeds beter?

Generatieve AI is de laatste jaren met sprongen vooruitgegaan. AI-bedrijven tuimelen over elkaar heen om nóg betere AI-modellen te introduceren. Het is nu al niet eenvoudig om AI-content te herkennen. Als deze vooruitgang zich voortzet, dan is dat over een aantal jaar vrijwel helemaal onmogelijk.

Het is alleen nog helemaal niet zeker óf AI steeds maar beter blijft worden. “De kwaliteit van generatieve content neemt mogelijk op een gegeven moment zelfs af”, legt Danny Lämmerhirt uit. “Veel van de trainingsdata van AI komt van onlinecommunity’s. Om AI in de toekomst verder te trainen heb je ook meer trainingsdata nodig. Mogelijk worden bots nu dus getraind op kunstmatige content, waar veel data van lage kwaliteit tussen zit.” Dan krijg je te maken met het ‘garbage-in-garbage-out’-principe. Dat zou kunnen betekenen dat chatbots nóg vaker onjuiste informatie gaan verspreiden.

Kaas vastlijmen

Ook kunnen AI-bots worden gebruikt om politieke meningen van gebruikers te beïnvloeden, weet Robin Effing, AI- en socialmediadeskundige bij de Universiteit van Twente. “Veel partijen, waaronder regimes, hebben er belang bij om online discussies te verstoren. Eerder werden daar mensen uit landen als India voor betaald. Zij werden achter de computer gezet, maar het wordt steeds makkelijker om dat soort werk aan chatbots over te laten.” Zo bleek onlangs dat Rusland duizenden bots op sociale media als TikTok had losgelaten om de Roemeense verkiezingen te beïnvloeden.

Bots verspreiden overigens niet alleen schadelijke desinformatie in opdracht van kwaadwillenden. AI heeft van zichzelf al de neiging om onjuiste informatie te genereren. Lämmerhirt noemt als voorbeeld een incident waarbij Googles AI-zoekmachine een opvallend antwoord gaf op de vraag: ‘Hoe zorg je ervoor dat kaas niet van je pizza afvalt?’ Het advies? De kaas met lijm aan de pizzabodem vastplakken.

Waar dit antwoord vandaan kwam? Iemand plaatste dit advies als grap op een forum, waarna de bot het klakkeloos als serieuze tip overnam. “Dat is wel illustratief van wat er kan gebeuren als je AI ongecontroleerd zijn gang laat gaan.”

Kaas aan pizza vastlijmen? Prima idee, volgens Google.

Minder moderatie

Om de toestroom van AI-desinformatie in de kiem te smoren zijn er volgens de experts verschillende opties, al is geen van allen echt ideaal. AI-modellen kunnen bijvoorbeeld AI-content gaan voorzien van een onzichtbaar watermerk, zodat herkenningssoftware meteen ziet of een post van ChatGPT vandaan komt of een foto nep is. Het is alleen moeilijk om alle AI-modellen – waar er duizenden van zijn – te dwingen om watermerken te gaan gebruiken. “Momenteel is er ook geen trend dat dit uit eigen beweging gedaan wordt”, vertelt Lämmerhirt. Daarnaast kunnen zulke watermerken momenteel nog eenvoudig worden omzeild. Effing: “Er zijn veel maskeringstechnieken om AI-content te verbergen. ChatGPT-teksten kun je bijvoorbeeld in een algoritme gooien dat bepaalde tekens verwisselt, zoals de hoofdletter i met de kleine l. Mensen zullen het verschil niet zien, maar detectiesoftware kun je zo om de tuin leiden.”

Volgens Lämmerhirt is strengere moderatie een betere optie. Techplatformen moeten dan zelf actief (AI-gegenereerde) desinformatie opsporen en verwijderen, misschien ook wel met behulp van AI-systemen. “We zien alleen dat X en sinds kort ook Meta steeds minder modereren”, vervolgt de Waag-onderzoeker. In plaats daarvan willen ze leunen op een systeem waarbij gebruikers zelf misleidende content van een ‘fact check-label’ kunnen voorzien. “Dat is een slechte aanpak, want dat laat zien dat deze bedrijven zelf geen keuzes meer willen maken en hun rol van platformbeheerder niet serieus nemen.”

AI-detectiesoftware is nog verre van betrouwbaar. De tekst in deze afbeelding is volledig door AI geschreven, maar de software denkt daar anders over.

China-model

Nog een andere oplossing zou zijn om gebruikers zich te laten verifiëren voordat ze een account aan mogen maken, om te voorkomen dat ze meerdere ‘sock puppet-profielen’ kunnen beheren. Op sommige platformen, zoals chatdienst Signal, gebeurt dat al met een telefoonnummercontrole. Dat is volgens Sukel een redelijk betrouwbare manier om te controleren of je gebruikers echt zijn, maar waterdicht is het niet. Je kunt namelijk ook een prepaid simkaart kopen en daar een bot aan koppelen. Een zogeheten China-model is volgens Effing een grondigere methode. “Dan moet je bijvoorbeeld naar het gemeentehuis met je paspoort voordat je een account krijgt. Dan ben je van heel veel problemen af. Alleen dat leidt tot massasurveillance en dat is ook niet gewenst.”

Op Signal moet je je telefoonnummer verifiëren voordat je een account krijgt.

Is generatieve AI alleen maar slecht?

“Van alle vormen van kunstmatige intelligentie kleven aan generatieve AI misschien wel de meeste negatieve aspecten”, stelt Maarten Sukel. Hoewel deze vorm van AI volgens hem niet bevorderlijk is voor de kwaliteit van content op het internet, zijn er op andere gebieden wel nuttige toepassingen te bedenken. “Zo zijn er nu slimme brillen met een ingebouwde AI die kan omschrijven wat er te zien is. Bijvoorbeeld: er staan mensen voor je, de een heeft een groene trui aan, het ziet er gezellig uit. Dat helpt blinde mensen enorm.”

Ook voor entertainmentdoeleinden kan generatieve AI veel lol bieden, al zit daar volgens Sukel ook een addertje onder het gras. “Bij generatieve AI moet je er altijd rekening mee houden dat hoe meer data je genereert, hoe meer energie het kost. Een tekstje valt nog mee, een plaatje genereren is al wat energie-intensiever. Maar bijvoorbeeld een video maken is een van de meest energieverslindende dingen die je met AI kunt doen.” Een gepersonaliseerde Netflix-film genereren klinkt dus misschien best aantrekkelijk, maar is niet de milieuvriendelijkste keus.

Voor blinden heeft generatieve AI wellicht het meeste bestaansrecht (beeld: Kaspars Grinvalds, stock.adobe.com).

Blijf op je hoede

Kortom, een écht goede methode om schadelijke AI-content en -bots te weren is er nog niet. Nóg niet inderdaad, want de deskundigen hebben er vertrouwen in dat de huidige uitdagingen met AI op te lossen zijn. Zo denkt Sukel dat onderzoekers vroeg of laat een manier verzinnen om AI-gegenereerde desinformatie betrouwbaar weg te filteren. “In het verleden is dat ook altijd gelukt, bijvoorbeeld met e-mail”, zegt de AI-ontwikkelaar. “Daar werd steeds meer spam verstuurd, maar toen kwamen er robuuste spamfilters en is dat probleem in zekere zin opgelost.”

Spamfilters voor e-mails doen hun werk goed; krijgen we in de toekomst iets soortgelijks voor AI-content?

Tot het zover is, moeten we ermee leven dat we het internet delen met veelal onzichtbare en onbetrouwbare bots. Effing raadt daarom aan om altijd goed op je hoede te blijven. “Ik denk dat het heel gezond is om je bij elke reactie op internet als eerste af te vragen: hoe groot is de kans dat dit door een reguliere burger geschreven is? Je kunt er momenteel van uitgaan dat de meerderheid van de user-generated content online niet door gewone mensen is geschreven, maar ofwel door ingehuurde mensen of door een bot.”

Volgens Sukel moet je vooral bij gebruikersrecensies goed op je tellen passen. “Het is natuurlijk heel makkelijk om tegen een AI-bot te zeggen: schrijf 500.000 negatieve recensies over mijn concurrent en evenveel positieve over mijn eigen toko. Je kunt niet meer blind vertrouwen op platformen als Tripadvisor.”

Lämmerhirt ziet dat gebruikers langzamerhand beter worden in het herkennen van bots. “Er zijn onderzoeken die aantonen dat mensen hun onlinegedrag aanpassen. Ze ontwikkelen strategieën om nepaccounts te identificeren en vermijden deze accounts vervolgens. Hier valt nog wel veel winst te behalen. Ik denk dus dat het belangrijk is dat we ervoor zorgen dat mensen nog kritischer worden op de oorsprong van online content.”

“Als je op een platform zit met veel AI-onzin waar je niet blij van wordt, ga dan lekker weg”, adviseert Sukel tot slot. “Jij bent het product. Als er genoeg mensen weggaan, wordt dat platform gedwongen om zich te verbeteren. Je hoeft het niet zomaar te accepteren.”

Gebruikersrecensies op Tripadvisor: zijn ze nog te vertrouwen?