ID.nl logo
Apple iPhone SE: de nieuwe standaard
© PXimport
Huis

Apple iPhone SE: de nieuwe standaard

De nieuwe iPhone SE (2020) heeft de buitenkant van een iPhone 8, de belangrijkste specificaties van de iPhone 11-serie en een prijs vanaf 489 euro. Is dit de compacte, moderne en betaalbare iPhone waar we zo lang naar uit hebben gekeken? Je leest het in deze uitgebreide iPhone SE 2020 review.

De iPhone SE (2020) volgt de originele SE op die begin 2016 uitkwam vanaf 489 euro. De vernieuwde SE hanteert dezelfde startprijs. Modellen met meer opslaggeheugen zijn duurder. Met 489 euro is de SE met afstand de goedkoopste nieuwe iPhone van dit moment.

De iPhone 11 (review) begint bij 789 euro en de 11 Pro en 11 Pro Max (review) kosten meer dan duizend euro. Apple heeft natuurlijk bezuinigingen doorgevoerd om tot de lagere prijs te komen, maar de SE heeft ook genoeg overeenkomsten met zijn duurdere broers. Van dezelfde processor en ondersteuning voor draadloos opladen tot de iOS-software en minimaal 64GB opslaggeheugen: deze ‘budget’-iPhone lijkt heel wat in huis te hebben. In deze iPhone SE 2020 review zoek ik uit hoe hij presteert en waar je op inlevert ten opzichte van de iPhone 11-reeks.

©PXimport

Ontwerp: klein maar fijn

Laten we beginnen met de buitenkant, want die verschilt het meest. De iPhone SE (2020) heeft praktisch dezelfde behuizing als de iPhone 8. De verschillen zijn zo klein dat Apple bevestigt dat een iPhone 8-hoesje te gebruiken is om de nieuwe SE. Het toestel heeft een glazen behuizing, een 4,7-inch scherm met forse randen en een ronde knop met ingebouwde vingerafdrukscanner. Wie bekend is met het ontwerp van de iPhone 6, 7 en 8 – oftewel, bijna iedereen – zal de nieuwe SE herkennen als een typische iPhone.

Dat heeft voordelen: de smartphone past prima in je hand en weegt minder dan 150 gram. In vergelijking met de 4-inch iPhone SE uit 2016 is de vernieuwde SE groter en zwaarder, maar het verschil is behapbaar. De iPhone SE (2020) is zonder twijfel de kleinste en lichtste moderne smartphone, wat voor sommigen een belangrijk verkoopargument is.

©PXimport

De iPhone 11-modellen zijn aanzienlijk groter en zwaarder, maar ogen ook moderner door het voorkantvullende scherm en de Face ID-gezichtsbeveiliging. Die functie ontbreekt op de iPhone SE. Nu we vanwege het coronavirus steeds vaker een mondkapje dragen, is een vingerafdrukscanner echter geen gek idee. Gezichtsherkenning werkt immers slecht met een masker.

Het vertrouwde ontwerp betekent ook dat de iPhone SE (2020) er een stuk ouderwetser uitziet dan hij is. Ik vind het vooral jammer dat de randen rond het scherm nog steeds zo groot zijn. De iPhone X en nieuwer, maar ook alle Android-smartphones, laten zien dat smalle schermranden prima mogelijk zijn. Met smallere randen had de iPhone SE een groter scherm in dezelfde behuizing kunnen gebruiken, en de ruimte dus efficiënter kunnen benutten. Een iPhone 8-hoesje had dan niet gepast, maar dat lijkt me geen ramp.

Het scherm oogt kleurrijk en prima, maar kan door het lcd-paneel niet tippen aan de fraaiere oled-schermen van de iPhone 11 Pro, OnePlus 8 en andere dure smartphones. De hd-resolutie levert bovendien minder scherp beeld. Bij veel activiteiten is hd scherp genoeg, maar bij het inzoomen of lezen van tekst oogt het display wat minder scherp dan een full-hd-scherm.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Prettig is dat het toestel water- en stofbestendig is en draadloos kan opladen. Een 3,5mm-audiopoort ontbreekt helaas en een Lightning-naar-3,5mm-adapter ook. De inkoopprijs van de adapter is waarschijnlijk nog geen euro, maar de winkelprijs is een tientje. Apple stopt wel weer Lightning-oordopjes in de doos van de SE.

De snelste in zijn klasse

Onder de motorkap van de iPhone SE draait een A13 Bionic-chip, dezelfde processor als in de iPhone 11-reeks. Apple stopt hier 3 GB werkgeheugen bij, minder dan in de iPhone 11-serie (4GB). In de praktijk merk je dit nauwelijks. De iPhone SE voelt vaak even snel als zijn duurdere broers en is zonder twijfel de snelste smartphone in zijn prijsklasse. De processor draait alle games moeiteloos en is krachtig genoeg voor de toekomst.

Het minimale opslaggeheugen is met 64 GB ook even groot, en voldoende om heel wat apps, games en media op te slaan. Let erop dat de iPhone geen mogelijkheid biedt om het opslaggeheugen uit te breiden. Apple biedt daarom ook modellen met 128GB en 256GB aan. De meerprijs is opvallend sympathiek; 50 euro voor 128GB of 170 euro voor 256GB.

©PXimport

Prettig is dat de iPhone SE (2020) ondersteuning biedt voor wifi 6 (802.11ax), de nieuwste en snelste wifistandaard. De iPhone 11-serie is hier ook geschikt voor. Veel Android-smartphones van 500 euro kunnen alleen met wifi 5 (802.11ac) overweg. Net als de iPhone 11-reeks ondersteunt de vernieuwde SE ook e-sim: een digitale simkaart, en de sim van de toekomst. Op moment van schrijven bieden alleen T-Mobile en Simyo e-sim aan in Nederland.

Accuduur

In de iPhone SE (2020) zit een 1821 mAh accu. Even groot als de iPhone 8 uit 2017 en de kleinste smartphone-accu die er sindsdien is uitgebracht. De kleine accu houdt de iPhone SE licht en dun, maar betekent ook dat de telefoon weinig energie te bieden heeft. Bij normaal gebruik houdt de iPhone SE het zorgeloos een lange dag vol, iets langer dan de iPhone 8. Dat zal vooral komen door de energiezuinigere A13-processor. De iPhone 11-serie heeft een nog langere accuduur en laadt snel op met de 18W-adapter.

©PXimport

Bedraad of draadloos opladen

De SE kan dat alleen als je de adapter (35 euro) en usb-c-naar-lightning-kabel (25 euro) zelf koopt. In de doos zit namelijk een 5W-adapter – niet netjes. Ik snap dat Apple bezuinigingen doorvoert om tot de relatief scherpe verkoopprijs te komen, maar met een 5W-adapter kun je anno 2020 niet meer aankomen. Laden gaat nog steeds via de Lightning-poort. Hoewel die naar behoren werkt en voor iPhone-gebruikers vertrouwd is, had ik liever gezien dat de smartphone was overgestapt op usb-c. Vrijwel alle moderne (Android-)smartphones, tablets en laptops – ook die van Apple – gebruiken usb-c. De Europese Unie werkt aan een wetsvoorstel dat fabrikanten verplicht nieuwe telefoons met usb-c uit te rusten – Apple heeft protest aangetekend.

Handig is dat de iPhone SE (2020) de accu draadloos kan opladen. Deze functie zit sinds de iPhone 8 ingebouwd. Draadloos opladen gaat met maximaal 8W. Dat is niet snel en daarom vooral nuttig als je geen haast hebt, bijvoorbeeld omdat je gaat slapen.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

iPhone SE 2020 camera

Achterop de vernieuwde SE zit een 12 megapixel camera. Reparatiewebsite iFixit haalde de smartphone uit elkaar en concludeert dat het zeer waarschijnlijk is dat de camera identiek is aan die van de iPhone 8. De fotokwaliteit is anders omdat de iPhone SE een nieuwere processor gebruikt, waardoor functies als hdr beter uit de verf komen. Dat merk je in de praktijk: bij genoeg (dag)licht zijn de foto’s en video’s erg goed. Kleurrijk maar niet overdreven getint, scherp en met een mooi scherpte-diepte-effect. Foto's met een groot contrast ogen realistischer en minder overbelicht dan met de iPhone 8, die ik op een zonnige dag ter referentie ook meenam.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

De kwaliteit zit tussen de iPhone 8 en 11 in – die laatste gebruikt een andere sensor. Door die andere sensor heeft de iPhone 11-serie meer cameramogelijkheden, waaronder een nachtmodus. Die ontbreekt op de SE. De camera schiet ook in het donker foto’s op de automatische stand, terwijl de iPhone 11 via de nachtmodus een paar seconden langer de tijd neemt en een lichtere, scherpere foto maakt. Het verschil is duidelijk zichtbaar. Veel Android-toestellen in dit prijssegment hebben ook een nachtmodus.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Sowieso is het opvallend dat de iPhone SE maar één camera heeft. De iPhone 11 heeft er twee (normaal en groothoek) en op de 11 Pro-reeks zit nog een derde camera voor twee keer zoomen zonder kwaliteitsverlies. Het SE-model mist deze functies en dat maakt de camera beperkt. De meeste concurrerende Android-smartphones hebben ook twee of drie camera’s, al wisselt de kwaliteit per toestel. Feit is dat je de iPhone SE niet koopt vanwege zijn cameramogelijkheden. Gelukkig maakt die ene camera wel 'gewoon goede' foto's, en dat zal voor veel mensen genoeg zijn.

©PXimport

Voorop de iPhone SE zit een 7 megapixel selfiecamera, dezelfde als op de iPhone 8. Bij genoeg daglicht maakt de camera prima foto’s en kan je hem zeker gebruiken voor TikTok en videobellen. In het donker doet de camera het minder goed.

iOS en tot vijf jaar updates

Net als de 11-reeks draait de iPhone SE op iOS 13. De software is identiek. iOS is gebruiksvriendelijk, heeft een uitgebreide app- en gamewinkel (App Store) en ondersteunt functies als FaceTime en iMessage.

Een groot pluspunt is dat de smartphone vier tot vijf jaar software-updates krijgt. Dat geldt – al jaren – voor alle iPhones. Dat je minimaal vier jaar updates ontvangt, betekent dat de iPhone SE langdurig profiteert van nieuwe functies en beveiligingsupdates. Android-smartphones kunnen hier niet aan tippen, zelfs dure modellen niet. Samsung biedt het langst updates aan; maximaal vier jaar. Fairphone belooft vijf jaar updates, maar ik moet nog zien of de hardware van de midrange Fairphone 3 dat aankan.

©PXimport

Conclusie

De iPhone SE is niet de beste of goedkoopste smartphone van het jaar, maar biedt wel een indrukwekkende prijs-kwaliteitsverhouding. Het handzame toestel kan dankzij zijn uitstekende specificaties en goede software-ondersteuning jaren mee en dat is goed nieuws voor wie de nieuwste iPhone zoekt maar de 11-serie te groot en/of te duur vindt. Als je nu een iPhone 8 of ouder hebt, is de vernieuwde SE een uitstekende en betaalbare upgrade. Gebruik je nu een Plus-model, dan is het kleinere scherm een stap terug.

Voor bezitters van een Android-smartphone is de iPhone SE een minder voor de hand liggende keuze, met name vanwege iOS. Toch is hij het overwegen waard als je een compacte maar goede telefoon zoekt. Er is namelijk geen 500 euro kostende Android-smartphone die qua formaat, functies en software-ondersteuning kan tippen aan de iPhone SE.

Apple levert met de vernieuwde SE een van de meest interessante smartphones van 2020 af, en wie had dat een paar maanden geleden verwacht?

Uitstekend
Conclusie

**Adviesprijs** Vanaf € 489,- **Kleuren** Zwart, wit en rood **OS** iOS 13 **Scherm** 4,7 inch lcd (1334 x 750) 60Hz **Processor** 2,66 GHz hexacore (Apple Bionic A13) **RAM** 3GB **Opslag** 64GB, 128GB of 256GB (niet-uitbreidbaar) **Batterij** 1.821 mAh **Camera** 12 megapixel (achter), 7 megapixel (voor) **Connectiviteit** 4G (LTE), Bluetooth 5.0, wifi 6, nfc, gps **Formaat** 13,8 x 6,7 x 0,7 cm **Gewicht** 148 gram **Overig** E-sim, draadloos opladen, IP67-certificaat **Website** [www.apple.com/nl/](https://www.apple.com/nl/iphone-se/)

Plus- en minpunten
  • Compact
  • Uitstekende prestaties
  • Complete hardware
  • Betrouwbare software(ondersteuning)
  • Niet de beste accuduur
  • Beperkte camera
  • Gedateerd uiterlijk
▼ Volgende artikel
10 fouten die je laptop langzaam, instabiel of onveilig maken
© deagreez
Huis

10 fouten die je laptop langzaam, instabiel of onveilig maken

Je laptop maakt lange dagen. Of je nu thuiswerkt, films kijkt of schoolopdrachten maakt, hij staat vaak uren aan. Wil je dat hij zo lang mogelijk goed blijft werken? Dan zijn er een aantal dingen die je beter niet kunt doen – omdat ze op termijn voor problemen kunnen zorgen. Van slechte ventilatie tot verkeerd opladen: zorg dat je deze fouten voortaan vermijdt.

10x liever niet meer doen:
  1. Laptop veel op bed of schoot gebruiken
  2. Altijd aan de oplader laten hangen
  3. Updates telkens uitstellen
  4. Geen ruimte voor ventilatie laten
  5. Ventilatieopeningen niet schoonhouden
  6. Klikken op verdachte links of bestanden
  7. Geen back-ups maken van je bestanden
  8. Ruw omgaan met je laptop
  9. Alles opslaan op het bureaublad
  10. Geen wachtwoord of vergrendeling instellen

Lees ook: Zo zorg je dat je laptop zo lang mogelijk blijft werken op één acculading

1. Laptop veel op bed of schoot gebruiken

Een laptop heeft lucht nodig. Via kleine openingen aan de zijkant of onderkant voert hij warmte af, en die luchtstroom raakt geblokkeerd als je het apparaat op een zacht oppervlak gebruikt. Op bed, een dekentje of je schoot raakt hij die warmte moeilijk kwijt, waardoor onderdelen onnodig heet worden. Op de korte termijn merk je dat aan een luidruchtige ventilator, op de lange termijn aan snellere slijtage. Gebruik je je laptop vaak op schoot? Leg er dan iets hards onder, zoals een plankje of laptopstandaard. Zo voorkom je oververhitting. Bovendien werkt het vaak ook prettiger.

2. Altijd aan de oplader laten hangen

Veel mensen laten hun laptop de hele dag aan de stroom hangen. Dat lijkt handig – je zit nooit zonder stroom – maar voor de accu is het minder ideaal, vooral bij oudere laptops. Die kunnen sneller slijten als ze continu volgeladen blijven. Moderne laptops hebben gelukkig vaak slimme batterijmanagementsystemen die overladen voorkomen, maar zelfs dan is het beter om de batterij niet constant op 100% te houden. Je verlengt de levensduur door de accu regelmatig te gebruiken: haal de stekker er af en toe uit, laat de lading zakken tot zo’n 30 à 40 procent en laad dan weer op. Veel modellen bieden ook een instelling om het laden automatisch te beperken tot bijvoorbeeld 80%. Werk je veel op netstroom? Dan is het zeker de moeite waard om die functie in te schakelen. Zo houd je de accu langer gezond, zonder dat je er iets van merkt in het dagelijks gebruik.

3. Updates telkens uitstellen

Je krijgt een melding, maar klikt op 'nu niet'. En een dag later nog een keer. En nog een keer. Omdat je net lekker bezig bent en geen zin hebt om de laptop opnieuw op te starten, of omdat je denkt dat updates er alleen voor nieuwe functies zijn. Maar juist in die updates zitten vaak beveiligingsverbeteringen en foutoplossingen. Door lang te wachten blijf je kwetsbaar voor lekken of bugs die allang zijn verholpen. Laat updates daarom uitvoeren op een moment dat je je laptop niet nodig hebt – bijvoorbeeld tijdens de lunch of 's avonds. En stel automatische updates in als dat mogelijk is.

©Daniel CHETRONI - stock.adobe.com

4. Geen ruimte voor ventilatie laten

Wie foto's bewerkt, veel tabbladen open heeft of werkt met grote bestanden, vraagt meer van zijn laptop. De processor warmt op en de ventilator springt aan. Als je laptop dan in een afgesloten kastje, tegen een muur aan of tussen stapels papier staat, kan hij die warmte moeilijk kwijt. De temperatuur loopt verder op, wat invloed heeft op de prestaties en de levensduur. Zorg bij intensief gebruik voor voldoende ruimte rondom het apparaat. Zorg dat je hem op een plek neerzet waar niet allerlei spullen liggen en overweeg een laptopstandaard of -koeler als je merkt dat de temperatuur snel oploopt. 

5. Ventilatieopeningen niet schoonhouden

Een beetje in het verlengde van de fout hierboven: kan je laptop zijn warmte sowieso kwijt, ook als er genoeg ruimte omheen is? In de loop van de tijd verzamelt zich stof in je laptop, vooral rond de ventilator en de luchtkanalen. Zeker als je laptop in een stoffige kamer staat of je veel huisdieren hebt, kan dat snel gaan. Dat stof belemmert de luchtstroom, waardoor warmte blijft hangen en onderdelen sneller slijten. Je merkt het aan een ventilator die vaker aanslaat, of of doordat je laptop langzamer reageert dan je gewend bent. Gebruik af en toe een busje perslucht om de ventilatieopeningen voorzichtig schoon te blazen. 

©Studiomiracle

6. Klikken op verdachte links of bestanden

We weten allemaal dat je niet zomaar ergens op moet klikken. Maar het kan toch gebeuren dat je nieuwsgierig wordt naar die 'gratis update' of dat je denkt dat die mail echt van je bank afkomstig is (want cybercriminelen worden steeds slimmer in het nabootsen van bekende websites en bedrijven). Voordat je het weet heb je dan iets gedownload wat helemaal niet deugt. Malware kan van alles doen: meekijken wat je typt, je bestanden versleutelen, of persoonlijke gegevens stelen.

Een garantie dat je het helemaal kunt voorkomen kan niemand je geven. Wat je in ieder geval wél kunt doen is software altijd alleen via de officiële website downloaden, alleen bijlagen openen van afzenders die je vertrouwt en niet op meldingen klikken die je onder druk zetten. Een goede virusscanner helpt uiteraard ook, maar alert blijven is minstens zo belangrijk.

7. Geen back-ups maken van je bestanden

Je denkt er pas aan als het te laat is: een laptop die niet meer opstart, een harde schijf die crasht of een diefstal. Als je geen back-up hebt en er gebeurt iets met je laptop, dan ben je alles kwijt: je foto's, werk en documenten. Zorg daarom dat je regelmatig een back-up maakt. Dat kan automatisch via een clouddienst, of handmatig met een externe harde schijf. Het instellen kost je hooguit een kwartier. Doen, want de opluchting die je voelt wanneer je een back-up kunt gebruiken op het moment dat je die nodig hebt, is onbetaalbaar! 

8. Ruw omgaan met je laptop

We zijn allemaal wel eens haastig met onze laptop. Snel een usb-stick erin duwen, het scherm met één hand vanaf de zijkant openklappen, wrikken om de oplaadkabel in de poort te steken: het lijkt onschuldig, maar kan schade veroorzaken. Poorten zijn gevoelig, net als de scharnieren van je scherm. Open je laptop altijd met twee handen vanuit het midden en ga voorzichtig om met alle poorten en uitgangen. Doe je dat niet, dan kunnen ze los komen te zitten, waardoor ze uiteindelijk minder goed of helemaal niet meer hun werk kunnen doen.

©Dan74 - stock.adobe.com

9. Alles opslaan op het bureaublad

Voor het gemak bewaren veel mensen bestanden standaard op het bureaublad. Foto's, documenten, downloads – zo heb je ze meteen bij de hand. Omdat elk bureaubladpictogram apart geladen moet worden, kan dat bij oudere laptops voor merkbare vertraging zorgen tijdens het opstarten. Bij moderne laptops speelt dat probleem niet. Maar of je laptop nu oud of nieuw is: door alles maar op het bureaublad te bewaren, raak je wel het overzicht kwijt. Dus dan geldt dat 'alles bij de hand' niet meer. Integendeel: het risico dat je per ongeluk iets belangrijks weggooit, wordt groter naarmate je bureaublad voller raakt. Maak daarom mappen aan, gebruik de standaard 'Documenten'-map en archiveer wat je niet meer nodig hebt.

10. Geen wachtwoord of vergrendeling instellen

Veel mensen gebruiken hun laptop thuis of op werk, en denken daardoor geen wachtwoord nodig te hebben. Maar bij diefstal of verlies ligt je hele digitale leven open. Je mail, documenten, foto's, inloggegevens en opgeslagen wachtwoorden zijn vaak met één klik bereikbaar. Een sterk wachtwoord of pincode op je account, automatische vergrendeling na inactiviteit en versleuteling van je harde schijf maken je laptop veel veiliger. Het kost je nauwelijks extra tijd bij het opstarten, maar voorkomt grote problemen als je laptop ooit in verkeerde handen valt.

▼ Volgende artikel
Weg met je online sporen: zo schoon je je digitale leven op
© James - stock.adobe.com
Huis

Weg met je online sporen: zo schoon je je digitale leven op

Wanneer je internet gebruikt laat je sporen na, of je dat nu wilt of niet. Hoe kom je te weten welke (privacygevoelige) informatie over jou online wordt bewaard, hoe kun je ongewenste gegevens opschonen en hoe kun je verdere datalekken voorkomen?

In dit artikel laten we zien hoe je jouw online sporen opspoort en verwijdert:

  • Zoek jezelf op via zoekmachines, AI-chatbots, Google Alerts en Have I Been Pwned
  • Check of oude gebruikersnamen of e-mailadressen nog ergens actief zijn
  • Verwijder berichten of reacties op sociale media, forums en blogs
  • Verwijder ongebruikte accounts via je wachtwoordmanager of met behulp van JustDeleteMe
  • Ontkoppel webapps van je Google-, Microsoft- en Facebook-account
  • Anonimiseer informatie die je niet kunt verwijderen
  • Beheer je wachtwoorden met Bitwarden, KeePassXC of NordPass
  • Installeer adblockers en gebruik privacyvriendelijke browsers
  • Verberg je ip-adres met een externe VPN-dienst
  • Ruim lokale gegevens op met ingebouwde Windows-functies of tools zoals BleachBit
  • Gebruik aliassen of tijdelijke e-mailadressen om je echte e-mailadres te beschermen

Interessant om te weten: Digitale veiligheid in 2025: hoe en waar ben je kwetsbaar?

Iedereen heeft online een digitale voetafdruk: sporen die je vaak onbewust achterlaat, zoals socialmediaprofielen, oude accounts, zoekresultaten en forumberichten. Dit kan niet alleen vervelend zijn, maar ook je reputatie schaden. Werkgevers, klanten of kennissen kunnen je immers googelen, en zulke gegevens kunnen bovendien misbruikt worden voor ongewenste reclame, identiteitsdiefstal of doxing (het openbaar maken van persoonlijke gegevens).

Voordat je gegevens kunt opschonen, moet je eerst weten wat er over jou online staat. We beginnen daarom met het in kaart brengen van je online aanwezigheid. Daarna zien we hoe je ongewenste informatie kunt verwijderen of anonimiseren. Tot slot gaan we nog wat proactiever te werk: we beveiligen actieve accounts beter, en verbeteren onze digitale anonimiteit met verschillende tools en technieken.

1 Egotrip

Een logische eerste stap om online informatie over jezelf op te sporen is een rondje ‘egosurfen’. Gebruik diverse zoekmachines en eventueel AI-chatbots met online zoekfunctionaliteit om te zoeken naar je eigen (bedrijfs)naam, e-mailadres, telefoonnummer en (oude) gebruikersnamen. Voeg extra termen toe zoals profielnaam, contact of cv om gerichter te zoeken. Doe dit zowel ingelogd als uitgelogd, of in incognitomodus om gepersonaliseerde zoekresultaten te omzeilen.

Er zijn ook enkele tools die je hierbij kunnen helpen, zoals Google Alerts. Meld je aan met je Google-account en vul een of meerdere termen in, zoals je naam of e-mailadres. Je krijgt dan automatisch een e-mail wanneer die termen op nieuwe websites verschijnen. Via Opties tonen kun je onder meer de frequentie en regio instellen.

We raden je ook aan diensten als Scattered Secrets en Have I Been Pwned te gebruiken om na te gaan of je e-mailadres voorkomt in een gehackte database. Bij deze laatste kun je je via Notify me via e-mail op de hoogte laten houden.

Helaas: dit e-mailadres (onleesbaar gemaakt voor onze eigen privacy) komt voor in minstens zestien datalekken.

2 Accounts

Zoek ook (varianten van) je naam op socialmediaplatformen waarop je actief bent geweest en in forums waarop je ooit hebt gepost. Maak hiervoor ook gebruik van www.namechk.com: vul je gebruikersnaam of e-mailadres in en controleer in één keer of deze voorkomt in onder meer negentig socialmedia-accounts.

Klik hiervoor op Check Username en indien van toepassing op Show more: rode items geven aan de deze naam of dit adres al in gebruik is. Controleer tevens je oude e-mails op mogelijke accounts door naar termen als welkom, account, bevestiging en registratie te zoeken. Je kunt ook filters in je e-mailclient gebruiken om accounts van specifieke domeinen te vinden.

Ga na bij welke sociale media je naam of e-mailadres voorkomt.

3 Handmatig verwijderen

Kom je informatie tegen die je liever niet online ziet, dan kun je deze handmatig verwijderen na aanmelding bij sociale media of forums.

Bij Facebook meld je je aan via de site of app, klik je op je profielfoto en kies je Instellingen en privacy / Activiteitenlogboek. Met de filters zoek je snel naar Je berichten, foto’s en video’s of Opmerkingen en reacties. Ongewenste items verwijder of archiveer je hier, zodat ze niet langer zichtbaar zijn op je tijdlijn.

Ook bij Instagram kun je berichten en video’s handmatig weghalen. Klik op het menu met de drie puntjes bij een foto en kies Verwijderen. Controleer meteen je tag-instellingen via Instellingen en privacy, ga naar Tags en vermeldingen en activeer Tags handmatig goedkeuren.

Oude tweets verwijderen op X werkt vergelijkbaar. Gebruik in de zoekbalk een zoekterm zoals deze om snel oude tweets te vinden en verwijderen:

from:<je_gebruikersnaam> since:JJJJ-MM-DD until:JJJJ-MM-DD

Bij LinkedIn gaat dit op vergelijkbare manier, met Bijdrage Verwijderen. Met een zoekterm als from:<je_gebruikersnaam> zoek je hier gericht naar oudere berichten.

Ga ook na of je oude berichten, zoals reacties op nieuwswebsites of blogs, kunt aanpassen of verwijderen.

Je kunt de filters van het activiteitenlogboek in Facebook gebruiken.

4 In bulk verwijderen

Handmatig berichten verwijderen op sociale media kost veel tijd als je meerdere items tegelijk wilt wissen. In dat geval kun je tools gebruiken die dit proces in bulk automatiseren. Let op dat sommige sociale media je account (tijdelijk) kunnen beperken als je te veel acties in korte tijd uitvoert. Doe dit dus stapsgewijs.

Een tool die dit ondersteunt voor bijna dertig sociale media is Redact (gratis met beperkingen, de Premium-versie kost circa omgerekend zo’n 7,50 euro per maand). Installeer de app en meld je aan. Klik op Delete from + Services en voeg de gewenste diensten toe, zoals Facebook of Twitter (X). Selecteer een dienst en log in. Via Scan Browser kan Redact mogelijk automatisch inloggen.

We nemen X als voorbeeld: kies de categorieën die je wilt verwijderen, zoals Tweets, Retweets en Likes, en bepaal de gewenste periode. Selecteer veiligheidshalve Select & Delete en klik op Start Selecting. Bevestig je keuze, selecteer de items (of klik op Select All) en klik op Delete x items.

Andere tools richten zich op bulkverwijderingen voor een specifiek platform, zoals TweetDelete voor X (de gratis versie heeft wel beperkingen).

Voor Instagram is eigenlijk geen externe tool nodig. Open de Instagram-app, tik op je profielfoto onderaan, open het menu en scrol naar Je Activiteit. In de rubriek Inhoud die je hebt gedeeld kun je onder meer alle gewenste Berichten en Reels selecteren en vervolgens archiveren of verwijderen.

Redact laat bulkverwijderingen toe op een groot aantal socialmediaplatformen.

Recht op vergetelheid

Volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG/GDPR) moeten organisaties persoonsgegevens verwijderen als hierom gevraagd wordt en er geen gegronde reden meer is om deze te verwerken. Dit heet het recht op gegevenswissing of het recht op vergetelheid.

Je kunt een organisatie per e-mail of brief vragen om specifieke gegevens over jou te verwijderen. Op de website van de Autoriteit Persoonsgegevens staat een voorbeeldbrief (in docx of pdf). Als aan de voorwaarden is voldaan, moet de organisatie dit binnen een maand uitvoeren.

Google biedt een verwijderingstool om pagina’s op je eigen websites tijdelijk te blokkeren in zoekresultaten als je een verwijderingsverzoek krijgt. Meer info vind je op deze pagina.

Voor informatie op andere websites kun je een verzoek indienen bij de websitebeheerder via hun privacybeleid of contactformulier.

Een modelbrief waarin je een organisatie vraagt persoonsgegevens te verwijderen.

5 Account verwijderen

Verwijder oude accounts, zeker als ze zwakke wachtwoorden gebruiken en daardoor kwetsbaar zijn voor hackers. Eerder is al besproken hoe je deze kunt opsporen. Controleer ook je wachtwoordmanager, of dit nu een externe beheerdienst is of de ingebouwde functie van je browser. Loop al je browsers na als je er meerdere gebruikt.

In Chrome bijvoorbeeld vind je deze via Instellingen /Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager en in Edge via Instellingen / Profielen / Wachtwoorden.

Controleer daarnaast het referentiebeheer van Windows zelf: open Configuratiescherm, ga naar Gebruikersaccounts en klik op Referentiebeheer. Bij Webreferenties kun je de opgeslagen accounts bekijken.

Op www.justdelete.me staan instructies voor het verwijderen van accounts bij bijna vijfhonderd webdiensten. Kleurcodes geven aan hoe eenvoudig het proces is, variërend van groen (eenvoudig), over geel en rood tot zwart (zeer moeilijk).

Een meer geautomatiseerde optie is bijvoorbeeld Mine. Na je autorisatie doorzoekt die bijvoorbeeld je Gmail-berichten om diensten te vinden waar je mogelijk een account hebt. Vervolgens kun je deze snel (laten) afsluiten. Je moet Mine uiteraard vertrouwen en op een demo na is de dienst niet gratis (circa 14 euro per jaar).

Kleurcodes geven aan hoe lastig het is om een account te verwijderen.

6 Ontkoppeling

Bij het opruimen van oude en overtollige accounts is het ook verstandig om te controleren welke diensten of webapps aan je Google-, Microsoft- of Facebook-account zijn gekoppeld. Sommige apps verzamelen namelijk onnodig veel gegevens of verhogen het risico op datalekken en ongewenste toegang.

Voor Google meld je je aan via https://myaccount.google.com/permissions, selecteer je een app of dienst, en bevestig je dat je alle connectie hiermee wilt verwijderen. Bij Microsoft ga je naar https://account.live.com/consent/manage en verwijder je ongewenste diensten. Voor Facebook ga je naar https://www.facebook.com/settings?tab=applications en klik je tweemaal op Verwijderen bij een app of dienst.

Overbodige koppelingen haal je het best zo snel mogelijk weg.

7 Anonimiseren

Als volledig verwijderen niet lukt, kun je proberen informatie te anonimiseren of in ieder geval minder zichtbaar te maken. Je kunt bijvoorbeeld initialen of een alternatieve naam gebruiken in plaats van je volledige naam, en overtollige persoonsgegevens schrappen. Sommige diensten, zoals Google en Facebook, bieden een privacy-tool om je instellingen te beheren.

Bij Facebook doorloop je via vijf knoppen de belangrijkste privacy-instellingen. Klik in het startvenster op het menu met de drie puntjes en selecteer Herinnering instellen om de meldingsfrequentie voor deze controle te bepalen.

Bekijk bij Google je tijdlijngegevens en YouTube-geschiedenis, en geef aan wat er met je gegevens moet gebeuren als je je account niet langer gebruikt (je zogeheten inactiviteitsvoorkeuren).

De privacycontrole van Facebook is een goed uitgangspunt om bepaalde informatie minder zichtbaar te maken.

8 Wachtwoordbeheer

Je weet nu hoe je persoonsinformatie op sites en webapps kunt verwijderen of minder zichtbaar maken, maar het is minstens zo belangrijk om te voorkomen dat je digitale voetafdruk opnieuw groeit door ongewenste tracking, datalekken of hacks. In de rest van dit artikel belichten we enkele technieken die preventief werken en je digitale anonimiteit verbeteren door zo weinig mogelijk sporen achter te laten.

Een sterke accountbeveiliging is daarbij essentieel. Dit betekent unieke, sterke wachtwoorden voor elk account. In de praktijk is dat lastig, maar wachtwoordmanagers kunnen helpen. Goede en ook gratis tools zijn bijvoorbeeld Bitwarden, KeePassXC en NordPass.

KeePassXC is volledig gratis en opensource, maar heeft geen ingebouwde cloudsync. Dit kun je oplossen door je digitale kluis met accountgegevens in een gesynchroniseerde map van Google Drive of OneDrive te plaatsen. In KeePassXC kun je ook inlogaccounts uit de wachtwoordmanager van je browser importeren. Hiervoor exporteer je ze doorgaans eerst naar een csv-bestand (in Chrome via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager waar je Instellingen kiest en op Bestand downloaden klikt).

Daarnaast bevat KeePassXC een browserextensie voor Firefox en Chromium-browsers, waarmee je wachtwoorden automatisch inlogvelden op een webpagina kunt laten invullen.

Stop al je inloggegevens in één digitale kluis met een stevig hoofdwachtwoord.

Extra veilig

Zelfs een sterk wachtwoord, veilig opgeslagen in een wachtwoordmanager, blijft een kwetsbaar punt in de beveiliging. Daarom is MFA (multifactorauthenticatie, meestal tweestapsverificatie) een steeds vaker toegepaste oplossing. Hierbij is naast een wachtwoord minstens één extra verificatiefactor nodig, zoals een pushmelding of een OTP (One-Time Password) in een authenticatie-app zoals Authy, Google Authenticator of Microsoft Authenticator.

Steeds vaker worden wachtwoordloze alternatieven ingezet. Denk aan biometrische beveiliging, zoals gezichtsherkenning of een vingerafdruk, en hardware-beveiligingssleutels volgens de WebAuthn/FIDO2-standaard, zoals van YubiKey.

Ook passkeys (toegangssleutels) winnen aan populariteit. De werking is gebaseerd op een publieke en een private sleutel. Bij het inloggen stuurt de website een cryptografische uitdaging naar je apparaat, dat deze met de private sleutel (die je toestel nooit verlaat) ondertekent en terugstuurt. De website verifieert dit met de overeenkomstige publieke sleutel en verleent toegang als het klopt.

Voor Google bijvoorbeeld ga je naar http://www.google.com/account/about/passkeys en klik je op Beginnen. Meld je aan met je e-mailadres en wachtwoord, klik tweemaal op Toegangssleutel maken en volg de verdere instructies.

Windows Hello (met pincode) fungeert op deze pc als toegangssleutel voor Google.

9 Cookies en fingerprinting

Je browser is waarschijnlijk je voornaamste toegangspoort tot internet, en veel websites proberen je (apparaat) te identificeren om je beter te traceren en gerichte advertenties te tonen. Hiervoor gebruiken ze onder meer trackingcookies en fingerprinting-technieken. Je kunt gerust zelf testen hoe uniek en herkenbaar je browser is via sites als Cover Your Tracks, AmIUnique en de diverse tests op BrowserLeaks.

Uitgelogd blijven bij diensten als Google helpt al om tracking te beperken, maar je kunt ook een specifieke browserextensie installeren die advertenties en trackers blokkeert. Een van de beste was uBlock Origin, al werkt deze door technische aanpassingen niet meer in de meeste Chromium-browsers. Alternatieven zijn uBlock Origin Lite en AdGuard, beide beschikbaar in de officiële webstores voor Chromium-browsers en Firefox.

Je kunt ook een browser gebruiken die meer privacygericht is dan standaardbrowsers, zoals Brave. Deze gebruikt standaard een privacyvriendelijke zoekmachine, zoals Brave Search of eventueel DuckDuckGo.

Het configuratiescherm van uBlock Origin Lite.

10 VPN

Veel trackers en diensten identificeren je (apparaat) ook op basis van je ip-adres. Om dit te voorkomen, kun je een VPN gebruiken. Dit maskeert je eigen ip-adres, zodat websites en online diensten alleen het ip-adres van de VPN-server zien. Een VPN lost niets op tegen traceercookies of fingerprinting, maar helpt dus wel om je locatie en identiteit te verbergen.

Zelf een VPN hosten op je eigen netwerk heeft voor dit doeleinde weinig zin, omdat je eigen publieke ip-adres dan nog steeds wordt doorgegeven. Een VPN op een externe VPS (Virtual Private Server) is een optie, maar vereist wel wat technische kennis.

Gebruiksvriendelijker en flexibeler zijn commerciële VPN-diensten zoals Mullvad VPN, NordVPN en Proton VPN. Deze kun je binnen enkele minuten installeren op zowel desktop als mobiel. Je hoeft hooguit een client-app te installeren, je aan te melden en een geschikte VPN-server te selecteren.

Het Zweedse Mullvad VPN kost 5 euro per maand (en is maandelijks opzegbaar).

Lokale opslag opruimen

Dit artikel richt zich op het opsporen en opruimen van online sporen, maar ook op je apparaten blijven lokaal veel gegevens achter. Denk aan tijdelijke bestanden, ongebruikte applicaties, oude documenten en privacygevoelige data die niet echt verwijderd zijn. Dit kan niet alleen je privacy negatief beïnvloeden, maar soms ook de prestaties van je systeem.

Op een Windows-systeem kun je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps ongebruikte programma’s verwijderen. Bij Instellingen / Systeem / Opslag kun je bij Aanbevelingen voor opschoning snel tijdelijke bestanden opruimen. Je kunt hier ook Opslaginzicht configureren en activeren om dit proces grotendeels te automatiseren.

Een externe tool zoals het gratis BleachBit biedt extra mogelijkheden. Hiermee kun je overtollige gegevens opruimen en via Voorvertonen controleren wat er zal worden gewist. In het hoofdmenu vind je bovendien opties als Bestanden vernietigen, Mappen vernietigen en Vrije ruimte wissen, waarmee gegevens onherroepelijk worden overschreven met pseudowillekeurige gegevens, zodat herstel onmogelijk is.

11 E-mail

Bij registratie op een dienst of web-app moet je vaak persoonlijke gegevens opgeven, waaronder vaak je e-mailadres. Hoewel je minimale of zelfs valse informatie kunt gebruiken, worden inloggegevens of verificatiemails meestal naar je e-mail gestuurd. Je echte adres opgeven vergroot helaas het risico op spam of phishing, omdat zulke databanken verkocht of gehackt kunnen worden.

Sommige mailproviders bieden de mogelijkheid om e-mailaliassen aan te maken. Bij Gmail kan dit eenvoudig: als je adres mijnnaam@gmail.com is, kun je een alias maken met mijnnaam+<willekeurig_woord>@gmail.com en zo binnenkomende berichten filteren. Ook veel andere (vooral betaalde) mailproviders bieden aliassen aan, maar net als bij Gmail verraden die nog steeds je domeinnaam (<alias>@<je_domein>.nl).

Sommige providers, zoals Fastmail, ondersteunen gemaskeerde e-mailadressen. Hierbij wordt een willekeurig adres (iets@fastmail.com) gegenereerd dat alle binnenkomende mail naar je echte adres doorstuurt zolang je deze koppeling intact laat.

Er bestaan ook gratis wegwerpadressen, zoals www.trashmail.com (na registratie), maar je moet er wel op vertrouwen dat zo’n dienst je adres niet doorverkoopt. Een alternatief is bijvoorbeeld nog www.10minutemail.com of www.maildrop.cc, maar hier zijn ontvangen mails op de website tijdelijk openbaar zichtbaar.

Een wegwerpadres via Trashmail: je moet zo’n dienst dan wel vertrouwen.

Watch on YouTube