Als klusser doe je graag zoveel mogelijk zelf. Dus ook problemen met de elektra ga je zelf te lijf. Dat is geen probleem, zolang je maar rekening houdt met de veiligheid. In deze handleiding lees je wat je moet weten voordat je aan de elektra gaat sleutelen.

Lees ook: Zelf een stopcontact aanleggen of verplaatsen

Basiskennis en veiligheid

Denk altijd aan je eigen veiligheid! Klussen aan elektra vraagt om de nodige voorzichtigheid. Maar omdat het gevaar "onzichtbaar" is, wordt er lang niet altijd veilig geklust. Een stuk basiskennis over hoe elektra werkt is essentieel om veilig te werken. Zorg er verder altijd voor dat je voorzichtig en rustig te werk gaat. Dat is belangrijk voor je eigen veiligheid, maar je doet het ook om brandgevaar te voorkomen. Slecht geïsoleerde kabels, kapotte aansluitingen en overbelasting zijn defecten die tot brand kunnen leiden. Minder zwaarwegend is schade aan apparatuur, maar dat is ook een risico wanneer je onverantwoord klust aan elektra.

©Dimarik

Wat zijn de gevaren van een schok?

Het gevaar van een schok wordt bepaald door de stroomsterkte, uitgedrukt in ampère. In combinatie met de weerstand van een menselijk lichaam (meer dan 10 kilo-ohm) is er wel weer een hoge spanning (voltage) nodig om echt tot gevaar te leiden. Praktisch verwoord komt het erop neer dat een 1,5 volt batterij eigenlijk nooit een gevaar oplevert. Maar het stroomnet van 230 volt wel.

Vanaf een stroomsterkte van 1 milliampère is een schok voelbaar en vanaf ongeveer 5 milliampère is zo'n schok pijnlijk. In aanraking komen met een schok boven de 30 mA is potentieel dodelijk. Maar kleinere schokken kunnen ook brandwonden en (blijvend) letsel veroorzaken, met name aan het zenuwstelsel en aan de bloedvaten. Rechtstreekse elektrocutie door stroom uit het thuisnetwerk komt in Nederland zelden voor. Maar er zijn jaarlijks wel honderden gewonden met al dan niet blijvend letsel. Door veilig en verantwoord te werk te gaan zijn die incidenten te voorkomen.

Groepenkast: wat je moet weten

Via de groepenkast wordt elektriciteit in de woning verdeeld. Bovendien wordt er de veiligheid van de complete stroominstallatie gegarandeerd. Dus een beetje kennis is wel zo handig wanneer je aan de elektra gaat sleutelen.

Een enkele groep kan maximaal 16 ampère aan. In combinatie met de spanning van 230 volt kan er in totaal 16 x 230 = 3680 watt per groep aangesloten worden. Sluit dus nooit apparaten met gezamenlijk meer dan 3680 watt aan op een enkele groep.

Een groep zit verbonden aan een aardlekschakelaar. In Nederland zitten er maximaal 4 groepen op zo’n schakelaar. De aardlekschakelaar controleert de stroomsterkte die door het circuit loopt. Kort uitgelegd moet de som hiervan 0 zijn. Als het afwijkt is er mogelijk sprake van een gevaarlijke situatie, zoals kortsluiting. In dat geval schakelt de aardlekschakelaar de stroom uit om erger te voorkomen. Als bij jou thuis de stroom uitvalt, is dat dus meestal een preventiemaatregel.  

©Marcus Hofmann

Schakel altijd de stroom uit

Ga je klussen aan elektra? Zet dan je voor begint altijd de stroom uit in de groepenkast. Als alles overzichtelijk in groepen is ingedeeld schakel je alleen de stroom in de betreffende ruimte of ruimtes uit. Zorg er wel altijd voor dat je echt 100 procent zeker weet welk apparaat, stopcontact of lamp bij een bepaalde groep hoort. Is dat niet het geval? Gebruik dan een spanningzoeker of multimeter om na te gaan of de stroom echt is afgesloten nadat je een groep hebt uitgeschakeld. De stroom in de complete woning uitschakelen is meestal niet nodig. Maar als het echt een chaos is en je hebt geen spanningzoeker, is dat wel de meest veilige optie.

Een spanningzoeker gebruiken

Met een spanningzoeker meet je eenvoudig of iets onder spanning staat. Dat wordt aangegeven door een ledlampje. Een spanningzoeker ziet eruit als een schroevendraaier. Steek de voorkant in een van de polen van een stopcontact en houd je duim of andere vinger het metalen gedeelte van het handvat. Als het lampje oplicht, is er sprake van spanning.

Wandcontactdoos meten met een multimeter

Een multimeter is veelzijdiger. We leggen hier kort uit hoe je spanning op een wandcontactdoos meet. Daarvoor sluit je het zwarte meetsnoer aan op de COM-ingang. Sluit het rode meetsnoer aan op de V-uitgang. Zet de draaischakelaar op de volt en kies voor een bereik van minstens 230 V (meer is ook goed). Steek elk van de snoeren in een opening in het stopcontact en lees de spanning af op het beeldscherm.

Schakel bij twijfel een elektricien in

Is het nogal een chaos in je meterkast en weet je niet goed waar je moet beginnen? Aarzel dan niet om een professional in te schakelen. Voor de veiligheid moet een groepenkast voldoen aan bepaalde veiligheidseisen. Die zijn wettelijk vastgelegd volgens bepaalde normeringen. Als er aan jouw elektra geknutseld is door bijvoorbeeld een vorige bewoner, is de kans aanwezig dat jouw groepenkast niet meer aan de veiligheidsnormen voldoet. Zelf knutselen aan de groepenkast raden we ten zeerste af.

Lees ook: Help, kortsluiting! Zó vind je de boosdoener

Elektriciteitsdraden: kleuren en aansluitingen

Om apparaten aan te sluiten op je stroomnetwerk, maak je gebruik van elektriciteitsdraden. We leggen kort uit wat de kleuren betekenen en hoe je er veilig mee werkt.

Kleuren: een korte uitleg

Om met elektra aan de slag te gaan is enige basiskennis over stroomdraden geen overbodige luxe. De kleuren van elektriciteitskabels bepalen wat hun rol is in een circuit.

🟫 Bruin is de fasedraad. Stroom wordt hierdoor aangevoerd.
🟦 Blauw is de nuldraad en voert stroom af en vormt samen met de bruine draad een gesloten stroomkring.
🟨 🟩 Geel/Groen is de aardedraad. Deze ligt er voor de veiligheid en zorg voor ontlading tijdens bijvoorbeeld kortsluiting. Sommige oude woningen hebben deze draad niet. In dat geval raden we je aan om ze voor de veiligheid aan te (laten) leggen.
⬛ Zwart is voor een (extra) schakelaar. Je hebt zwarte draden daarom lang niet altijd nodig.

Lees ook: De kleuren van stroomdraden: dit moet je erover weten!

Elektriciteitsdraden strippen

Voor het strippen van elektriciteitsdraden gebruik je een striptang. Daarop zit een schroefje om de doorsnede in te stellen. Zorg ervoor dat je het omhulsel van een draad eraf trekt en het onderliggende koper niet beschadigt.

©Tang: ROM | Lasklem: Wytrazek | stock.adobe.com

Draden aan elkaar verbinden

In Nederland is de lasklem het meest gebruikte hulpmiddel om draden te verbinden. Lasklemmen hebben als voordeel dat ze doorzichtig zijn, zodat je kunt zien of alles goed zit aangesloten. Daarnaast zijn ze voorzien van klemmetjes om de draden vast te houden, zodat je niet hoeft te prutsen met van die kleine schroefjes. De wat ouderwetse kroonsteentjes hebben die voordelen niet. Maar ze worden nog wel gebruikt, vooral voor het aansluiten van lampen.

Lees ook: Zelf inbouwspotjes installeren? Dat is makkelijker dan je denkt!

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een goedkope soundbar waarmee je het tv-geluid kunt verbeteren? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Denon DHT-S216

Zoek je een betaalbare soundbar van een bekend hifimerk? In dat geval is de Denon DHT-S216 een interessante kandidaat. Ondanks zijn lage prijskaartje oogt de behuizing erg chic. De stoffen afwerking aan de voorzijde geeft dit audiosysteem een luxe uitstraling. Vanwege de bescheiden hoogte van slechts zes centimeter zet je de DHT-S216 probleemloos voor de meeste televisies neer. Daarnaast kun je het apparaat ook ophangen. Je combineert deze soundbar bij voorkeur met een middelgrote of grote smart-tv, want de behuizing meet 89 centimeter lang.

Een pluspunt is dat je de soundbar op vrijwel elke televisie kunt aansluiten. De achterzijde telt twee HDMI-poorten, een optische ingang en een analoge aansluiting. Dat is erg netjes voor een product in deze prijsklasse. Mooi meegenomen is dat de DHT-S216 videostreams met een meerkanaals audiospoor kan verwerken, zoals Dolby Digital en DTS Virtual:X. De betere films en series klinken hierdoor ruimtelijk. Verder kun je ook nog muziek streamen. Koppel een smartphone of tablet via bluetooth en kies in een willekeurige muziek-app een leuke afspeellijst.

JBL Bar 2.0 All-in-One MK2

Deze compacte soundbar van JBL matcht prima met een wat kleinere televisie. De strak vormgegeven behuizing meet namelijk 61,4 × 5,6 × 9 centimeter. Nuttig voor wie bijvoorbeeld het geluid van een slaapkamer-tv wil upgraden. Met een uitgangsvermogen van 80 watt is de Bar 2.0 All-in-One MK2 behoorlijk krachtig. Je verbindt dit audiosysteem via HDMI of een optische ingang met een beeldbuis. Bij geschikte films, series en tv-programma’s kan de soundbar een Dolby Digital-audiospoor verwerken. Verder is er een bluetooth-adapter ingebouwd, waardoor je rechtstreeks vanaf een mobiel apparaat liedjes streamt.

De Bar 2.0 All-in-One MK2 is maar 5,6 centimeter hoog, zodat hij waarschijnlijk niet jouw tv-scherm blokkeert. Ophangen kan trouwens ook, want de fabrikant levert een eenvoudige muurmontageset mee. Gebruik voor de bediening de knoppen bovenop de behuizing of de inbegrepen afstandsbediening. Benieuwd naar ervaringen van andere gebruikers? Deze onafhankelijke reviewers komen tot een gezamenlijk oordeel van een 8,2.

Bose TV Speaker

Normaal gesproken hebben producten van de Britse audiospecialist Bose een behoorlijke prijs, maar dat valt bij deze soundbar alleszins mee. Een enkele webshop duikt zelfs net onder de prijsgrens van tweehonderd euro. Buiten een schappelijk prijskaartje heeft de Bose TV Speaker ook nog eens een goede reputatie. Zo krijgt dit product van ruim dertig Kieskeurig.nl-bezoekers een gemiddelde beoordeling van een 8,3. Een pluspunt is dat je het apparaat op verschillende manieren met een televisie kunt verbinden. Kies tussen HDMI, de optische aansluiting of de analoge 3,5mm-geluidsingang. Een nuttige functie is dat je met de dialoogfunctie menselijke stemmen kunt versterken. Daarnaast heeft de afstandsbediening een knop om het basniveau op te voeren.

Zoals je van een Bose-product mag verwachten, leent het audiosysteem zich ook goed voor het luisteren van muziek. Verbind een smartphone of tablet via bluetooth en laat je favoriete afspeellijsten op deze soundbar los. Met een maximaal vermogen van honderd watt realiseert de TV Speaker in een kleine tot middelgrote kamer een vol geluid. De stijlvolle behuizing is voor soundbar-begrippen erg compact. Zo bedragen de afmetingen slechts 59,4 × 5,6 × 10,2 centimeter. Houd er rekening mee dat de fabrikant geen HDMI-kabel meelevert.

Lees ook: Zo vind je de ideale soundbar voor jouw televisie

Sharp HT-SBW182

De Sharp HT-SBW182 is een goedkope soundbar met een losse subwoofer. Je zet deze basspeaker neer op een willekeurige plek op de vloer. Een kabel trekken is niet nodig, want de subwoofer communiceert draadloos met de soundbar. Logischerwijs is dit audiosysteem een goede keuze voor liefhebbers van een flinke portie bas. De HT-SBW182 voorziet films en series van een diepe laagweergave. Het totale vermogen bedraagt maximaal 160 watt, waardoor je het volume flink kunt opschroeven.

Met een lengte van 74 centimeter is deze soundbar niet zo lang. Je kunt hem met een kleine of middelgrote smart-tv combineren. Verbind beide apparaten met een optische kabel of HDMI-snoertje. Daarnaast is er nog een analoge 3,5mm-audiopoort. Tot slot bevindt zich in de behuizing een bluetooth-ontvanger, zodat je muziek vanaf een mobiel apparaat kunt streamen. Je past met de aanwezige equalizer de geluidsinstellingen naar eigen smaak aan.

TCL S45H

TCL timmert in de drukbezette televisiemarkt de laatste jaren stevig aan de weg. Bij ID.nl zijn we gek op producten die veel bieden voor weinig, en de TCL S45H (ook wel S45HE) past perfect in dat plaatje. Voor een bedrag ver onder de honderd euro haal je met deze soundbar een flinke audio-upgrade in huis. Verwacht geen losse subwoofer die de vloer laat trillen; dit is een compact 2.0-kanaals alles-in-één systeem. Toch weet TCL indruk te maken met ondersteuning voor zowel Dolby Atmos als DTS Virtual:X, features die je doorgaans pas in veel duurdere modellen terugvindt.

Dankzij het slimme ‘Dual Bass’-systeem en de speciale akoestische kamers klinken films en series een stuk voller en ruimtelijker dan via je standaard tv-speakers. Bovendien is hij met HDMI eARC, optische aansluiting en Bluetooth 5.2 helemaal bij de tijd. Zoek je een betaalbare oplossing voor de slaapkamer of een kleine woonkamer zonder gedoe met extra kabels en kasten? Dan biedt dit model absoluut waar voor je geld.

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten