Ga je zelf inbouwspots installeren? Goed plan! Want spotjes zijn erg veelzijdig: je gebruikt ze net zo gemakkelijk om een ruimte te verlichten als om accenten te leggen voor extra sfeer. Bij ID.nl laten we er graag ons licht 💡 over schijnen.

Lees ook: Veilig klussen: ontspannen werken met elektra

Gereedschap

• Boormachine
• Gatenzaag (opzetstuk voor boormachine)
• Striptang
• Schroevendraaier
• Rolmaat
• Potlood

Materialen

• Spotlampen
• Installatiedraad
• Lasklemmen

Voor de veiligheid

• Veiligheidsbril

Voor je begint

We beginnen met een korte inleiding om alles op een rijtje te zetten. Het is bijvoorbeeld goed om te weten dat inbouwspots een transformator nodig hebben om netstroom om te zetten naar het juiste voltage, over het algemeen is dat 12V. Bij de meeste winkels koop je een totaalpakket, dus spots met een ingebouwde transformator of een losse transformator voor de complete set. Stel je zelf wat samen? Let er dan op dat je de totale wattage niet overstijgt. Daarvoor vermenigvuldig je het aantal spots met de wattage per spot. Dat mag niet meer zijn dan de maximale belasting die op de transformator vermeld staat.

Een verlaagd plafond voor inbouwspots

Inbouwspots kun je niet in een solide, betonnen plafond plaatsen. Er is namelijk ruimte nodig om de warmte af te voeren. Daarom kun je inbouwspots alleen plaatsen in een verlaagd plafond. Voor ledlampen is een hoogte van 10 cm voldoende, want ledlampen worden niet zo warm. Halogeenlampen zijn minder efficiënt en kunnen erg heet worden. De ruimte tussen vals en echt plafond moet daarom minstens 20 cm bedragen. Heb je geen verlaagd plafond? Kies dan voor opbouwspots of maak er een groter project van en verlaag een gedeelte van je plafond.

Bepaal de locatie van de spots

Het mooie van spots is dat je helemaal zelf bepaalt hoeveel je er installeert en waar je ze plaatst. Maar er zijn wel een aantal vuistregels. Spotjes worden eigenlijk nooit dichter dan 30 cm van elkaar gemonteerd. Verder is een afstand van meer dan een meter te groot: de spots vormen dan geen mooi geheel meer. Bepaal met een rolmaat en potlood waar de spots moeten komen. Zorg ervoor dat ze in een rechte lijn terechtkomen door ook de afstand vanaf de muur op te meten.

Gaten boren met de gatenzaag

Weet je precies waar de spots moeten komen? Dan gaan we nu de gaten in het plafond boren! Op de verpakking van je inbouwspots staat hoe groot het gat in het plafond moet zijn voor de installatie, waarschijnlijk ergens tussen de 6 en 9 cm.

Er zit een afdekrand rond iedere spot. Dus ook als je niet de exacte maat gatenboor in huis hebt, is een paar millimeter groter meestal geen probleem. Zet altijd een veiligheidsbril op tijdens het boren.

©wichientep

Gebruik de aansluiting voor de plafondlamp

Dan gaan we nu verder met de elektra. Schakel voor je begint de stroom in de ruimte uit! We sluiten de spotlampen aan door gebruik te maken van de elektra voor de plafondlamp, vaak is dat een centraaldoos. Want dan kunnen we gebruik maken van de al bestaande schakelaar op de muur (tip: vervang de schakelaar op de muur door een dimmer zodat je nóg meer controle hebt). Daarbij kiezen we voor parallelschakeling, zodat de overige spotjes het nog doen wanneer er eentje mocht uitvallen.

Voor de verbindingen gebruiken we lasklemmen. Dat zijn koppelstukjes waarmee je gemakkelijk een aantal elektradraden aan elkaar verbindt. Je hebt er per spot twee nodig en nog twee voor de connectie met de centraaldoos. De goede oude kroontjes, ook wel bekend als lusklem, zijn ook prima te gebruiken. In plaats een klemmetje wordt de draad vastgezet met een schroefje. Dat is iets meer gepriegel, vandaar dat lasklemmen de voorkeur hebben.

Even voor het overzicht: we verlengen de bruine (fase) en blauwe (nul) draden vanaf de centraaldoos met een lasklem. Vervolgens gebruiken we voor ieder spotlicht een lasklem om deze draden parallel te schakelen, wederom met zowel de bruine als de blauwe draad. We leggen het hieronder in detail uit.

©Sergey Dzyuba | bbsferrari

De stroomdraden en spots verbinden

Vanuit de centraaldoos koppel je een fasedraad en nuldraad door met een lasklem. Vervolgens verbind je die weer met iedere spotlamp. Je hebt lasklemmen nodig met minstens drie verbindingspunten. Meer is ook goed, want je kunt de openingen die je niet gebruikt gewoon leeg laten. Met een striptang verwijder je steeds 1,5 tot 2 centimeter van het omhulsel van de draad.

💡 Belangrijk: gebruik een lasklem alleen voor dezelfde kant van het circuit. Dus koppel alleen fasedraden of nuldraden in een klem.

De fasedraad steek je in een van de openingen met klemmetje van een lasklem. Vervolgens trek je, vanuit dezelfde lasklem, een nieuw stukje fasedraad naar de spotlamp. De derde opening in de lasklem gebruik je om de draad door te schakelen naar de volgende spot. Voor de nuldraad doe je in feite hetzelfde. Maak de spotlamp nog niet vast aan het circuit. Dat doen we voor het gemak pas als alle lasklemmen geschakeld zijn.

Werk zo door tot aan de laatste spotlamp in je systeem. Daar heb je nog maar twee openingen van de lasklem nodig (je hoeft dan immers niet meer de draden door te schakelen). Zorg ervoor dat de draden niet te kort zijn, want dan wordt het veel lastiger om de spots te installeren. Alle bedrading zit straks verstopt achter het verlaagde plafond, dus daar zie je niks van.

Lees ook: 🔌 Spannend verhaal: zelf een stopcontact aanleggen of verplaatsen

©Dmitriy

De lichtspot in het plafond installeren

Verbind nu per spotlamp een fasedraad en een nuldraad vanaf een lasklem. Je bent nu klaar met de elektra! Je hoeft nu alleen nog maar de spotjes volgens de handleidingen te installeren.

©ronstik

Inbouwspot in een kast

Wil je de spots in een kast ophangen? Dan kun je eventueel gebruik maken van een verlengsnoer: daarmee is het hele project een stukje eenvoudiger en korter. Door in de kast een gat te maken voor het snoer leg je hier eenvoudige een stekkerdoos in een steek je de stekker gewoon in het stopcontact.

Na een uitgebreid diner of gewoon een simpele doordeweekse maaltijd is het heerlijk dat je de afwas niet met de hand hoeft te doen. De vaatwasser regelt het wel. Maar met al die programma's en knopjes is het niet altijd duidelijk wat je nou precies wanneer moet gebruiken. Daarom zetten we de belangrijkste vaatwasprogramma's én functies voor je op een rij.

De meest gebruikte vaatwasprogramma's

Vrijwel elke vaatwasser beschikt over een basisset van vijf tot zes programma's. Daarnaast zijn er vaak nog aanvullende functies die je met een druk op de knop kunt inschakelen. We beginnen bij de standaardprogramma’s die je op vrijwel elk apparaat zult vinden:

Standaardprogramma (55-65°C)

Ideaal voor licht vervuilde vaat zoals ontbijtborden, kopjes en bestek. Laat je er pannen met aangekoekte etensresten in meedraaien? Dan is dit programma meestal niet krachtig genoeg. Vaak is dit het hoofdprogramma, tenzij de machine een automatisch programma heeft.

Autoprogramma (50-70°C)

De slimme keuze voor normaal bevuilde vaat. De machine scant hoe vuil alles is en past daar automatisch de temperatuur, duur en waterhoeveelheid op aan. Hoe viezer de vaat, hoe intensiever het programma.

Ecoprogramma (rond 50°C)

Wil je energie en water besparen? Dan is het ecoprogramma de beste optie voor je dagelijkse afwas. Het resultaat is vergelijkbaar met het autoprogramma, al duurt het gemiddeld wel vier uur. Langzamer, maar zuiniger.

©Suzi Media

Kort programma (40-45°C)

Heb je vooral borden en glazen gebruikt die nauwelijks vuil zijn? Dan is dit programma handig. Het is snel klaar, maar droogt vaak minder goed en verbruikt relatief veel energie. Sommige vaatwassers hebben in plaats hiervan een 'kort'-knop met hetzelfde effect.

Intensief programma (70-75°C)

Voor vieze pannen, ovenschalen en andere sterk vervuilde vaat is dit de krachtigste optie. Het schoonmaakresultaat is uitstekend, maar het programma verbruikt ook meer stroom en water.

Glas- of delicaat programma

Glaswerk en gevoelige items vragen om een zachte aanpak. Dit programma gebruikt minder agressieve temperaturen en past de waterhardheid aan om glascorrosie te voorkomen. Het droogt ook wat langer voor een glanzend resultaat.

©Paolo

De meeste vaatwassers geven via een display of projectie aan hoelang het programma nog draait.

Extra functies en speciale programma's

Naast de standaardprogramma's hebben veel vaatwassers ook aanvullende functies die je naar behoefte kunt inschakelen:

Voorspoelen

Geen zin om eerst met de hand af te spoelen? Met deze functie wordt grof vuil verwijderd voordat je het hoofdprogramma start.

Multitablet-functie

Gebruik je all-in-one tabletten? Dan zorgt deze functie ervoor dat het programma daar optimaal op is afgestemd. Vaak wordt de programmaduur iets verlengd en krijg je een melding als het glansspoelmiddel bijna op is.

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

Uitgestelde start

Handig als je de machine pas ’s nachts wilt laten draaien of op een goedkoper stroommoment. Je kunt vaak instellen hoeveel uur later het programma moet starten.

Hygiëne- of antibacterieel programma

Bij dit programma draait de vaatwasser extra heet – vaak rond de 80°C – om bacteriën te doden. Sommige machines voegen ook een extra spoelbeurt toe voor optimale hygiëne.

Babyprogramma

Speciaal voor jonge gezinnen: dit programma reinigt flesjes, speentjes en babyservies extra grondig op hoge temperatuur.

Halve belading

Geen volle vaatwasser, maar toch dringend wat servies nodig? Kies dan voor halve belading. De machine maakt dan alleen een deel van de vaat schoon (bijvoorbeeld boven- of onderin), en is sneller klaar én zuiniger in verbruik.

Intensieve zone

Sommige vaatwassers hebben een speciale zone – vaak onderin – waar extra krachtige sproeiers actief zijn. Ideaal voor aangekoekte pannen of servies met hardnekkig vuil.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Dit keer hebben we vijf mobiele airco's voor op de slaapkamer gevonden die beschikken over een slaap- of comfortstand of die extra stil zijn. Ideaal voor wie 's nachts een koele kamer wil, zonder wakker te hoeven liggen van het geluid.

De'Longhi PAC EM90 Silent

Als je op warme zomernachten echt stil wilt slapen, is de De'Longhi PAC EM90 Silent een uitstekende keuze. Deze mobiele airco is uitgerust met een zogenoemde Stille functie. Het koelvermogen van 2600 W (9800 BTU) maakt hem geschikt voor ruimtes tot circa 90 m³, ruim voldoende voor de meeste slaapkamers. Verder beschikt hij over drie snelheidsstanden, een aparte ontvochtigingsfunctie tot 46 liter per dag en een handige 12-uurs timer. Door de zwenkwieltjes en geïntegreerde handgrepen is de airco makkelijk te verplaatsen, terwijl het compacte ontwerp ervoor zorgt dat hij in vrijwel elke kamer past. Je bedient hem via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: grote slaapkamers, ontvochtigen, langdurig gebruik
Bijzonderheden: stille functie, afstandsbediening, energieklasse A

Everglades EV9051

De Everglades EV9051 is een compacte en energiezuinige mobiele airco met een koelvermogen van 2350 W (8000 BTU), goed voor ruimtes tot ongeveer 60 m³. Dat maakt hem bij uitstek geschikt voor slaapkamers of kleinere woonkamers. Dankzij de comfortstand is dit model zeer geschikt voor gebruik tijdens de nacht. De airco is voorzien van twee ventilatiestanden, een ontvochtigingsfunctie en een handige 24-uurs timer. Met de meegeleverde afstandsbediening stel je eenvoudig je gewenste instellingen in. De energieklasse A garandeert bovendien dat hij efficiënt met stroom omgaat. Zijn lichte gewicht en wieltjes zorgen ervoor dat je hem zonder moeite verplaatst van de ene naar de andere kamer.

Toepassingen: middelgrote slaapkamers, flexibel gebruik overdag en 's nachts
Bijzonderheden: comfortstand, timer, afstandsbediening, energieklasse A

Whirlpool PACB29HP

De Whirlpool PACB29HP is meer dan een mobiele airco – het is een alleskunner. Naast verkoelen (2650 W, 9000 BTU) kan dit model ook verwarmen, waardoor je hem het hele jaar door kunt gebruiken. De geavanceerde 6th Sense-technologie meet constant de kamertemperatuur en past automatisch het vermogen aan om de ingestelde temperatuur te behouden. Naast een Slaapmodus heeft hij ook nog een Silent Modus, waarmee het display wordt uitgescakeld en het geluidsniveau met 30% wordt verminderd. Ideaal dus voor voor in de slaapkamer. De PACB29HP is energiezuinig met zijn A+-label en biedt verder een automatische modus, ventilatiefunctie en een Jet-modus voor snelle verkoeling. Ook hier gaat de bediening via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: slaapkamers tot ±60 m³, verwarmen en koelen, automatische klimaatregeling
Bijzonderheden: 6th Sense-technologie, slaap- en jetmodus, energieklasse A+

Inventum AC125W

Zoek je een mobiele airco met extra power, dan zit je goed met de Inventum AC125W. Dit model beschikt over een indrukwekkend koelvermogen van 3200 W (12000 BTU), goed voor ruimtes tot zo'n 105 m³. Dankzij de slaapfunctie, waarbij langzaam aan steeds minder functioneert, het display automatisch wordt gedimd en en de windsnelheid op de laagste stand staat,  is hij desondanks zeer geschikt voor gebruik in de slaapkamer. De AC125W is uitgerust met een 3-in-1-functie: naast koelen kan hij ook ventileren en ontvochtigen. Dat maakt hem ook nuttig op vochtige dagen. De airco wordt standaard geleverd met een luxe raamafdichtingskit en een afstandsbediening. Het geluidsniveau ligt tussen de 52 en 65 dB, afhankelijk van de gekozen stand.

Toepassingen: grote slaapkamers, multifunctioneel gebruik
Bijzonderheden: stille slaapstand, luxe raamafdichtingskit

AEG AXP26U338CW (ChillFlex Pro)

De AEG ChillFlex Pro is een stijlvolle en stille mobiele airco met een koelcapaciteit van 2600 W (9000 BTU), bedoeld voor ruimtes tot circa 40 m³. In slaapstand verlaagt hij automatisch de ventilatorsnelheid en verhoogt hij de ingestelde temperatuur in twee stapjes van 1°C, zodat je lichaam zich aanpast aan een natuurlijk koelverloop. Deze functies maken hem bijzonder comfortabel voor nachtelijk gebruik. Verder beschikt de deze mobiele airco over een ontvochtigingsfunctie, ventilatiemodus met vier standen, afstandsbediening en een programmeerbare timer. Hij maakt gebruik van milieuvriendelijk R290-koelmiddel en is voorzien van energielabel A.

Toepassingen: ruime slaapkamers, stil en milieuvriendelijk koelen
Bijzonderheden: intelligente slaapstand, R290-koelmiddel, strak design