Met de nieuwe Alder Lake-cpu’s, oftewel de 12de generatie Core-processors, brengt Intel zijn grootste innovatie in jaren uit. De nieuwste processors maken een flinke stap vooruit in prestaties en leggen het vuur weer volop aan de schenen van de concurrentie. Ook brengen ze ons een van de grootste veranderingen van de afgelopen jaren: de introductie van de hybride processor. Maar wat is dat precies, hoe verhouden deze processors zich tot de alternatieven en hoe relevant zijn ze voor jou? We vertellen het in deze Intel Alder Lake review.

Jarenlang had Intel het eenvoudig. Als je een desktop-pc wilde kopen, lag het voor de hand dat daar een Intel-processor in zat. Intel had traditioneel de overhand op praktisch elk vlak: prestaties, betrouwbaarheid en zelfs budget.

Door die budgetvoorsprong kon het bedrijf op vrijwel elk product dat consumenten zagen, denk aan computers en laptops in de winkel, een Intel-sticker plakken. Het gevolg was dat Intel ook bij het mainstream publiek, iedereen dus die niet dagelijks allerlei benchmarks checkt, synoniem werd voor een goede computer.

Het getuigde van uitzonderlijk goede marketing dat mensen ons vertelden dat ze “een i7-pc” hadden, in de volle overtuiging dat ze dan automatisch een goede computer hadden, terwijl het concept ‘i7-pc’ niet zo heel veel zegt. Deze processorserie bestaat immers al ruim dertien jaar, dus er zitten echt wel modellen tussen die naar hedendaagse maatstaven niet zo high-end meer zijn.

Jaren van stagnatie

Die reputatie kwam in de afgelopen jaren goed van pas. Want terwijl de ontwikkelingen op het gebied van desktop- en laptopprocessors spontaan stagneerden bij Intel, dienden verschillende concurrenten zich aan.

AMD kwam in 2017 ogenschijnlijk uit het niets terug met sterk concurrerende producten. En hoewel Intel de eerste generaties van deze nieuwe Ryzen-processors nog aardig kon pareren met kleine aanpassingen, was de conclusie eind 2020 dat AMD inmiddels toch echt het sterkere product in handen had. Na enkele jaren was de rek uit de gedachte dat Intel een vanzelfsprekende keuze was. En dat had het bedrijf vooral aan zichzelf en zijn beperkte innovatie te danken.

Eindelijk vernieuwing

Met Alder Lake gooit Intel niet alleen de markt in één keer op de schop, maar ook zijn eigen gewoonte om elk jaar slechts kleine ontwikkelingen door te voeren. Deze nieuwe processors brengen een volledig nieuwe architectuur met zich mee en worden op een kleiner procedé gefabriceerd, waardoor ze ook meteen efficiënter zijn dan vorige generaties.

Bovendien zijn het de eerste desktopprocessors die verschillende soorten cores combineren. Eerdere processors van zowel Intel als AMD waren altijd gebaseerd op één type core, waarbij het exacte model vervolgens bepaalde hoeveel je er kreeg. Zo had een i3 bijvoorbeeld vier cores van één type, en een i7 had acht cores van hetzelfde type. Met Alder Lake combineert Intel verschillende soorten cores in één product.

Het gaat daarbij om zogeheten Performance- of P-cores, waarbij de focus op maximale prestaties ligt, gecombineerd met een aantal Efficiency- of E-cores, waarbij de nadruk ligt op efficiëntie. Op deze manier zegt Intel de kostbare ruimte op de chip beter te kunnen benutten. Een P-core is weliswaar sneller, maar in de ruimte van één P-core kan Intel vier E-cores kwijt. Hierdoor heeft de fabrikant zijn nieuwe Core i9-processor van zestien cores kunnen voorzien (acht P- en acht E-cores).

©PXimport

Big.LITTLE of big.BIGGER?

De vergelijking met het big.LITTLE-concept van smartphones is snel gemaakt. De meeste telefoons werken al jaren met een combinatie van een paar rappe en een paar efficiënte cores. Maar de vergelijking gaat mank als we naar de prestaties van elk van de cores kijken.

Zo blijken de nieuwe P-cores grofweg 20 procent sneller te zijn dan zowel vorige generaties als hun directe AMD-tegenhangers. Dat is al mooi, maar ook de kleine E-cores presteren grofweg gelijk met de ‘gewone’ cores van de afgelopen jaren. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, zijn die E-cores ook gewoon capabele rekenkernen.

Intel introduceert in eerste instantie de snelste modellen in de vorm van de Core i5, i7 en i9. We hebben voor dit artikel de Core i5-12600K en de Core i9-12900K getest. De eveneens verkrijgbare KF-varianten zijn qua specificaties hetzelfde, maar hebben geen geïntegreerde gpu. De i9 is voorzien van alle cores, terwijl de i5 zes P- en vier E-cores heeft. De Core i7-12700K(F) die we nog niet getest hebben, zit daar tussenin met acht P- en vier E-cores.

Prestaties

Na jarenlang genoegen te hebben genomen met kleine, procentuele upgrades, is het goed om te zien dat Alder Lake in elk opzicht een flinke stap vooruit maakt. De Intel Core i9-11900K had tot nu toe de snelste core, goed voor een score van 647 punten in de singlecore Cinebench R20-benchmark. De AMD Ryzen 9 5950X volgde op de voet met een score van 634 punten. Intels nieuwe i9-12900K scoort maar liefst 777, een verbetering van 23 procent. En ook de goedkopere Intel Core i5-12600K scoort met 737 punten uitstekend.

Intels vorige generatie viel vooral door de mand in testen die meerdere cores gebruiken. De Core i9-11900K heeft slechts acht cores en scoort 6247 punten, waar de Ryzen 9 5950X met zestien cores goed is voor 9808 punten. Kortom, AMD’s beste processor was grofweg 50 procent sneller dan wat Intel te bieden had.

Dankzij zijn acht P- en acht E-cores weet de nieuwe i9-12900K een score van 10.577 neer te zetten. Hiermee is Intel in één klap dus weer een serieuze speler in de high-end-desktopmarkt. Ook de i5-12600K behaalt met 6764 punten een uitstekende score. Daarmee is de nieuwe i5 dus krachtiger dan de i9 van de vorige generatie, maar scoort hij ook beter dan de eveneens 300 euro kostende Ryzen 5 5600X, die blijft steken op een score van 4322.

©PXimport

Prestaties in games

Gaming was ooit een van de voornaamste redenen om je pc frequent te upgraden, maar op dat vlak lopen we de laatste jaren vooral tegen een gpu-bottleneck aan. Games leunen normaliter sterk op de prestaties van een enkele core in je cpu, wat Alder Lake in beginsel een uitstekende optie maakt voor gamers.

De verschillen met andere recente cpu’s zijn vaak wel klein of enkel te zien bij ongebruikelijke instellingen, zoals 1080p met lage beeldkwaliteit. Mocht je vorig jaar net een pc hebben gekocht met een Ryzen 5000 of een 10de of 11de generatie Intel Core-processor, verwacht dan geen gigantische verschillen. Er is een aantal games waarbij de cpu een enorme impact heeft (Far Cry 6 bijvoorbeeld), maar dat zijn uitzonderingen en geen regel.

Maar mocht je nog op een ouder platform zitten en aan een upgrade toe zijn, dan is het een ander verhaal. Intel zet een forse stap vooruit en in gamebenchmarks is er geen enkele cpu die aan de prestaties van deze nieuwe processors kan tippen.

Hybride architectuur

Voordat je direct naar de winkel rent, zijn er nog wel wat kanttekeningen te plaatsen. Allereerst is een pc meer dan een processor en gaat de introductie van de hybride architectuur niet geheel zonder slag of stoot. Er zijn wat kinderziektes om rekening mee te houden.

Zo moet ook het besturingssysteem weten hoe het met die cpu om moet gaan. Intel heeft zelf veel werk verricht met zijn Thread Director, die taken zo goed mogelijk op de P- of E-cores zet. Maar de Thread Director werkt duidelijk beter samen met Windows 11 dan met Windows 10. Hoewel Alder Lake-cpu’s over het algemeen goed werken met Windows 10, zijn er een paar applicaties die niet optimaal gebruikmaken van de nieuwe chips, met mindere prestaties tot gevolg.

De keuze voor Windows 11 ligt dan ook voor de hand. Maar Windows 11 is pas net uit en ook daar liggen nog wat problemen op de loer, waaronder enkele applicaties die nog niet helemaal optimaal werken. Het is dus raadzaam om even te googelen op jouw specifieke applicaties of ze goed werken alvorens over te stappen.

©PXimport

Wellicht kwalijker is dat de beveiliging van sommige applicaties en games niet overweg kan met hybride processors. Sommige games die gebruikmaken van de dramatische Denuvo-DRM werken nog niet, waaronder Assassin’s Creed Valhalla. Veel games zijn al geüpdatet en werken inmiddels, maar alsnog zijn er tientallen titels die nog totaal niet draaien. Dat wordt waarschijnlijk met patches opgelost. 

Ook hebben sommige moederborden een BIOS-instelling om de E-cores tijdelijk uit te schakelen en zo de problemen met de hybride architectuur te omzeilen.

Dure moederborden

Een andere uitdaging is financieel van aard. Om deze nieuwe processors te kunnen gebruiken, heb je een nieuw moederbord nodig met een Z690-chipset (dus niet Z590)en socket LGA 1700. In veel opzichten zijn deze nieuwe moederborden uitstekend: zelfs instapmodellen hebben al snel drie of vier aansluitingen voor M.2-ssd’s en vaak zijn er veel (snelle) usb-poorten aan boord.

Maar ze zijn ook kostbaar. Het goedkoopste capabele Z690-bord dat wij tot dusver hebben getest, kost zo’n 200 euro. Voor AMD’s Ryzen-chip vind je tegenwoordig al voor 120 à 150 euro aardige moederborden. Op termijn zal het prijspeil uiteraard wat zakken, maar vooralsnog is het een aardige domper, zeker in combinatie met de goedkopere i5-12600K.

Daarbij zul je op de nieuwe socket ook een nieuwe koeler nodig hebben, of je moet geluk hebben dat de fabrikant een montagekit verkoopt voor de koeler die je reeds bezit. Voor de i5 zal praktisch elke koeler voldoen, maar voor de i9 dien je rekening te houden met een (prijzige) high-endkoeler zoals de Noctua NH-D15 of een stevige waterkoeler.

©PXimport

DDR5

Een andere goede innovatie is de introductie van het eerste DDR5-werkgeheugen. Intel Alder Lake en Z690-moederborden zijn de eerste die het nieuwste, snelste werkgeheugen ondersteunen. Het is een nodige innovatie, maar ook eentje waar je op korte termijn maar beperkt winst in zult zien, net als het geval was bij de eerste introducties van DDR4 en DDR3 jaren geleden. Sommige specifieke taken zijn erg geheugenintensief, maar de meeste zaken, zoals foto- of videobewerking of zelfs gaming, zijn dat nu eenmaal niet.

Een leuke DDR4-geheugenkit van 32 GB kun je vinden voor 130 euro, maar voor 32 GB DDR5-geheugen mag je 300 euro of meer afrekenen. En dat terwijl de meeste gebruikers er niets van zullen merken. Daarvoor is het toch echt wachten tot er in de komende jaren betere, rappere DDR5-kits uitkomen.

Overigens moeten we hier wel bij opmerken dat de overstap naar DDR5 geen harde eis is. Als je een Z690-moederbord met DDR4-ondersteuning koopt, kun je het voorlopig gewoon bij DDR4 houden.

Conclusie

Na jarenlange stagnatie zet Intel in één klap weer de interessantste desktopprocessors van het jaar neer. De switch naar een hybride processor plus de (praktische) noodzaak om naar Windows 11 over te stappen, brengen wat kleine kinderziektes met zich mee, maar over de hele linie is Alder Lake een uitstekende stap vooruit en zijn de resulterende processors simpelweg uitstekend. Voor iedereen die toe is aan een nieuwe desktop-pc, ligt de keuze voor een 12de generatie Intel Core-processor weer helemaal voor de hand.

Intel Core i9-12900K

Prijs
€ 695,-
Websitewww.intel.com9Score90

Intel Core i5-12600K

Prijs
€ 299,-
Websitewww.intel.com9Score90

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.