ID.nl logo
Slome pc? Zo moet je je processor optimaliseren
© PXimport
Huis

Slome pc? Zo moet je je processor optimaliseren

Elke applicatie en proces heeft systeembronnen nodig en naast eventueel schijf- en netwerkgebruik hoort daar altijd ook het gebruik van geheugen en processor(s) bij. In dit artikel focussen we ons op het gebruik van de processors en bekijken we wat er eventueel te optimaliseren valt.

Welk besturingssysteem of app je ook draait: zonder processors bereik je niets. Het is dus best zinvol om na te gaan hoeveel processorkracht Windows en je programma’s gebruiken. Misschien kan het met iets minder of juist met iets meer, bijvoorbeeld voor toepassingen die wel wat extra power kunnen gebruiken. We leren je na te gaan welke processen op welke manier omspringen met deze systeembronnen en laten vervolgens zien hoe je een en ander bijstuurt zonder extra hardware, zoals een krachtiger grafische kaart, aan te schaffen.

Natuurlijk zijn er altijd wel diehard-gebruikers die meer willen dan een voorzichtige, softwarematige optimalisering en dan belanden we al snel bij het zogenoemde overklokken. Dit begrip doet sommigen huiveren, maar als je zo’n overklokproces stapsgewijs aanpakt, kan dat best veilig gebeuren en niet zelden met merkbaar resultaat. Dit proces reserveren we voor een ander artikel.

Cpu en gpu

Voor we achterhalen wat het cpu- en gpu-gebruik van je systeem is, vertellen we kort waar deze termen voor staan. De cpu (central processing unit oftewel centrale verwerkingseenheid) is het kloppende hart van je pc en voert in regelmatige cycli uiteenlopende instructiesets uit voor allerlei programma’s en systeemcomponenten. De cpu is ontworpen om één taak tegelijk uit te voeren, maar kan wel snel tussen verschillende taken schakelen, zodat het lijkt alsof die simultaan worden uitgevoerd.

De gpu (graphics processing unit oftewel grafische processor) is een gespecialiseerde processor die in eerste instantie voor allerlei videotaken wordt aangesproken. Zo’n gpu kan geïntegreerd zijn in de chipset van je moederbord (igpu), maar voor nog snellere bewerkingen kun je een losse, ‘dedicated’ videokaart inzetten (dgpu). Overigens kan zo’n gpu niet alleen videobeelden aansturen, maar is die tevens geschikt voor allerlei andere, vooral parallelle berekeningen.

©PXimport

Algemeen processorgebruik

De cpu en gpu bepalen dus beide in grote mate hoe krachtig je systeem is, maar hoe kom je er nu achter hoe zwaar je systeem die processors op een gegeven ogenblik belast? Dat kun je vanuit Windows zelf doen. Open het taakbeheer (met Ctrl+Shift+Esc) en ga naar het tabblad Prestaties. Je kunt hier het realtime gebruik van elke primaire systeembron bekijken; naast processor en gpu ook geheugen, schijf en netwerk via wifi en/of ethernet. Open Beeld / Bijwerksnelheid om de standaardperiode van 60 seconden aan te passen naar 30 seconden of 4 minuten.

Beschik je alleen over een geïntegreerde gpu, dan verschijnt hier wellicht GPU 0, terwijl je bijvoorbeeld GPU 1 en GPU 2 ziet staan als je over twee dgpu’s beschikt (hierbij wordt ook de temperatuur vermeld). Zie je ook iets staan als (Link 0), dan betekent dit dat beide grafische kaarten parallel met elkaar werken, zoals bij SLI (NVIDIA) of CrossFire (AMD).

De cpu-informatie op het tabblad Prestaties is rechttoe rechtaan, want beperkt tot één enkel gebruikspercentage, terwijl dat bij de gpu duidelijk complexer is. In het kader ‘Gpu intern’ lees je hier meer over.

©PXimport

Gpu intern

In Windows Taakbeheer kun je bij het opvragen van gpu-informatie termen zien opduiken als gpu-engine en gpu-geheugen. Dit vergt enige toelichting. Een gpu bestaat uit meerdere units (engines), die elk doorgaans uit meerdere kernen zijn opgebouwd. Ze kunnen wel parallel aan elkaar werken en ook dezelfde kernen delen. Uiteraard spreekt een gpu ook geheugen aan. De term toegewezen gpu-geheugen verwijst naar geheugen dat exclusief aan de gpu is voorbehouden. Dat kan zogenoemd VRAM zijn (video-RAM; bij dgpu’s), maar ook gereserveerd systeemgeheugen (bij igpu’s). Verder is er ook nog gedeeld gpu-geheugen: dit geheugen delen igpu’s dynamisch met de cpu. Windows is wel zo slim niet meer dan de helft van het beschikbare fysieke systeemgeheugen aan de gpu ter beschikking te stellen. Is er meer nodig, dan springt het zogenoemde virtuele geheugen bij.

©PXimport

GPU-Z

Bij wat oudere systemen is het zelfs niet uitgesloten dat je op het tabblad Prestaties gewoon geen GPU-onderdeel ziet verschijnen. Dit heeft te maken met een verouderde gpu-driver. Om dit na te gaan, druk je op Windows-toets+R en voer je dxdiag.exe uit. Open het tabblad Beeldscherm en kijk bij Stuurprogramma’s: hier moet Model stuurprogramma: WDDM 2.x of hoger staan.

Geeft het taakbeheer niet thuis voor je gpu? Geen nood: er zijn ook externe tools waarmee je die informatie alsnog kunt opdiepen, zoals het gratis en portable GPU-Z. Meteen na het opstarten verschijnt allerlei technische informatie over je gpu. Heb je meerdere gpu’s, dan kies je linksonder het gewenste exemplaar.

Om het gpu-gebruik te monitoren, ga je naar het tabblad Sensors. Hier vind je onder meer de temperatuur, ventilatorsnelheid, gpu-belasting en het geheugengebruik, zowel van het toegewezen geheugen (Dedicated) als van het gedeelde systeemgeheugen (Dynamic). Via de pijlknopjes geef je telkens aan welke meting je verkiest: de huidige, laagste, hoogste of gemiddelde waarde.

©PXimport

Specifiek processorgebruik

De tools die we tot nog toe hebben besproken, geven in feite alleen inzicht in het systeemwijde processorgebruik. Wil je meer weten over het gebruik door een specifiek proces of service, start dan opnieuw het taakbeheer. Open in eerste instantie Processen, dat bevat drie onderdelen: Toepassingen, Achtergrondprocessen en Windows processen. In de kolom Processor lees je bovenaan het actuele gebruik van alle processorkernen af.

Je hoeft maar op de kolomtitel te klikken om die te sorteren op processorgebruik. Verschijnt deze kolom niet, klik dan met rechts op een willekeurige andere kolomtitel en plaats een vinkje bij Processor. Hier kun je trouwens ook GPU en GPU-engine selecteren. Op het tabblad Details kun je langs deze weg bovendien Processortijd en verder Toegewezen GPU-geheugen en Gedeeld GPU-geheugen zichtbaar maken. Jammer genoeg verschijnt in beide kolommen slechts een zinvolle waarde als je over drivermodel WDDM 2 of hoger beschikt (zie bij ‘GPU-Z’).

Zowel bij Processen als bij Details kun je nu voor elk afzonderlijk programma of proces het cpu- en gpu-gebruik aflezen. Het is verstandig om hier ook de kolom Opdrachtregel zichtbaar te maken, zodat je ook het pad naar het programmabestand van dat item kunt zien.

Specifiek met het oog op de cpu loont het ook de moeite om naar het tabblad Prestaties te gaan en onderaan op Broncontrole openen te klikken. Ook hier krijg je per proces en service detailinformatie over het cpu-gebruik. In de grafische weergave rechts vind je bovendien de activiteit per logische processor terug. Verderop in dit artikel, bij ‘Prioriteit’ en ‘Affiniteit’, lees je hier meer over.

©PXimport

Hostprocessen

Helaas tref je bij deze items doorgaans ook hostprocessen aan. Die bestaan uit meerdere deelprocessen en maken het helaas lastiger om vast te stellen welk proces precies verantwoordelijk is voor het gebruik van de systeembronnen.

Dat is vaak het geval bij browsers. Start bijvoorbeeld maar eens Google Chrome op, met enkele tabbladen geopend. Het item chrome.exe verschijnt nu meerdere keren. De kolom PID (Process Identifier) geeft al aan dat het telkens om een ander deelproces gaat, maar hoe weet je nu welke browserextensie of tabblad zoveel cpu-tijd of andere systeembronnen opeist?

Daarvoor kun je bij de browser zelf aankloppen. Ga naar Chrome en kies Meer programma’s / Taakbeheer: in de kolom Taak lees je nu mooi af welke taak met welke PID overeenkomt. Klik met rechts op een kolomtitel voor nog meer informatie. Ook andere browsers hebben een vergelijkbaar taakbeheer ingebouwd.

Op het tabblad Details van Windows Taakbeheer tref je nog een ander veelvoorkomend hostproces aan: svchost.exe. Om na te gaan waar het precies over gaat, noteer je de bijbehorende PID en lokaliseer je die op het tabblad Processen. Hier krijg je meer informatie over de achterliggende servicehost, zoals Remote Desktop Services of Task Scheduler. Klik hier met rechts op zo’n service en kies Services openen, waarna je die service verder kunt beheren of zelfs stopzetten, als je tenminste goed weet waar je mee bezig bent.

©PXimport

Langdurig monitoren

In dit artikel hebben we je een paar tools aangereikt waarmee je het cpu- en gpu-gebruik van het systeem of van specifieke processen realtime of over een heel korte periode kunt monitoren. Windows beschikt ook over een ingebouwde tool waarmee je dat over een langere periode kunt doen, zelfs van veel andere systeembronnen als het geheugen en het schijf- en netwerkgebruik.

In het kort ga je hier als volgt mee aan de slag. Druk op Windows-toets+R en voer perfmon uit. In het linkerpaneel klik je op Gegevensverzamelaarsets en klik je met rechts op Gedefinieerd door de gebruiker. Kies Nieuw / Gegevensverzamelaarset. Vul een naam in, kies Handmatig maken (geavanceerd), klik op Volgende en selecteer Prestatiemeteritem. Bevestig met Volgende en met Toevoegen. Open nu het beoogde onderdeel, zoals GPU Adapter Memory of Processor, en selecteer (alleen) de gewenste items. Onderaan kun je aangeven welke instanties je mee wilt monitoren. Bevestig met Toevoegen >> en met OK. Stel een geschikt Interval van steekproeven in. Rond af met Volgende (2x) en met Voltooien.

Klik met rechts op de toegevoegde set en klik op Starten. Na het stopzetten van de test vind je de resultaten terug in de rubriek Rapporten, in de vorm van een grafiek.

©PXimport

Energiebeheer

We hebben nu verschillende tools besproken waarmee je het gebruik van processors kunt opvragen of monitoren. Nu is het tijd om na te gaan hoe je zelf in dit gebruik kunt ingrijpen, met name op cpu-niveau.

Een eenvoudige manier om systeemwijd in te grijpen op onder meer het cpu-gebruik, is via het Windows Energiebeheer. Tik energie in het Windows-zoekvak en start Een energiebeheerschema selecteren op. Klik links op Een energiebeheerschema maken en selecteer het schema dat het best aansluit bij je wensen, bijvoorbeeld Energiebesparing. Geef een schemanaam op, druk op Volgende en stel alvast de gewenste instelling voor beeldscherm en slaapstand in. Bevestig met Maken.

Vervolgens klik je naast je eigen schema op De schema-instellingen wijzigen en kies je Geavanceerde energie-instellingen wijzigen. Open de rubriek Energiebeheer voor processor en stel zowel de Minimale als de Maximale processorstatus in. Stel deze laatste bijvoorbeeld in op 75% als je de cpu nooit maximaal wilt laten belasten.

Je treft hier ook de optie Koelbeleid voor systeem aan, waarbij je kunt kiezen tussen Actief en Passief. Kies Actief voor betere prestaties en Passief voor een zuiniger beleid. Bij de tweede optie zal het systeem het stroomverbruik van bepaalde onderdelen beperken, terwijl in de actieve modus de ventilator bij intensief gebruik sneller gaat draaien.

©PXimport

Prioriteit

Misschien wil je het processorgebruik finetunen voor specifieke applicaties, bijvoorbeeld voor zwaardere toepassingen die je wel vaker gebruikt (graag wat intenser cpu-gebruik) of voor services die soms al te gretig de processor aanspreken (graag wat minder cpu-gebruik). Dat is mogelijk, maar eerst toch enige toelichting.

Je moet namelijk weten dat zowat alle moderne processors over meerdere kernen (cores) beschikken. Als nu in het bios ‘hyperthreading’ is geactiveerd, dan zijn er per kern normaliter twee ‘threads’ beschikbaar. Een processor met zes fysieke kernen kan dus twaalf threads tegelijk verwerken. We hebben het dan over twaalf logische processors.

Je kunt nu zelf bepalen hoeveel cpu-bronnen je aan (de threads van) processen geeft. Open hiervoor opnieuw Windows Taakbeheer en ga naar het tabblad Details. Klik met rechts op het gewenste proces en kies Prioriteit instellen. Standaard staat die ingesteld op Normaal, maar je kunt nog uit vijf andere prioriteiten kiezen: Laag, Lager dan normaal, Hoger dan normaal, Hoog en Realtime. Belangrijke processen kun je gerust instellen op Hoger dan normaal of Hoog, maar de instelling Realtime raden we af.

©PXimport

Affiniteit

Als je het cpu-gebruik nog verder wilt finetunen, kun je zelfs ingrijpen tot op het niveau van logische processors door de zogeheten ‘affiniteit’ aan te passen. Hiermee bepaal je hoeveel en welke logische processors een proces mag aanspreken. Standaard voert Windows processen namelijk op alle beschikbare logische processors (en kernen) uit. Veel prestatiewinst hoef je van zo’n ingreep niet echt te verwachten, maar het kan bijvoorbeeld wel wat helpen als je langdurige en cpu-intensieve applicaties elk op andere processorkernen laat draaien.

Het is in elk geval niet moeilijk om de affiniteit van een proces aan te passen. Daarvoor blijf je nog even op het tabblad Details van het taakbeheer. Klik opnieuw met rechts op een procesnaam en kies deze keer Affiniteit instellen. Je hoeft nu maar het vinkje te verwijderen naast de logische processors die je liever niet voor dit proces laat gebruiken.

Vervelend is wel dat zowel de prioriteit als de affiniteit bij de volgende opstart ‘genormaliseerd’ wordt. Om een applicatie altijd met een specifieke prioriteit of affiniteit op te starten, zit er weinig anders op dan de opdrachtregel van de bijbehorende snelkoppeling aan te passen, met de volgende syntax:

cmd.exe /c start "<programma-naam"> /<priority-name> /affinity <#> "<programma-pad>"

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 Amerikaanse koelkasten met ijsblokjesmachine
© Daniel Krasoń
Huis

Waar voor je geld: 5 Amerikaanse koelkasten met ijsblokjesmachine

Bij ID.nl zijn we gek op apparaten die het dagelijks leven nét een beetje makkelijker maken. En wat is er nu – zeker tijdens warme dagen – makkelijker dan altijd ijsblokjes of ijskoud water binnen handbereik? We zetten vijf modellen op een rij die uitblinken in comfort en gebruiksgemak.

Een koelkast met ingebouwde ijsdispenser is niet alleen handig, maar ook hygiënisch. Je hebt altijd direct toegang tot ijsblokjes, crushed ice of koud water, zonder dat je de vrieslade of een waterfles hoeft te openen. Sommige modellen werken met een vaste wateraansluiting, andere met een hervulbaar reservoir – handig als er geen waterleiding in de buurt is. Daarnaast zijn veel dispensers voorzien van filters die ongewenste smaakjes of deeltjes uit het water halen. Een slimme toevoeging voor wie gemak, hygiëne en een frisse smaak belangrijk vindt.

Samsung RS6HA8880B1 (Family Hub)

Ben je op zoek naar een koelkast die meer doet dan alleen koelen? De Samsung RS6HA8880B1 is een slimme Amerikaanse koelkast met een indrukwekkende inhoud van 614 liter. Dankzij SpaceMax-technologie blijft de buitenmaat compact, terwijl de binnenkant verrassend ruim is. Het geïntegreerde Family Hub-scherm doet dienst als digitaal prikbord, kookassistent en entertainmenthub. Met camera's binnenin zie je zelfs onderweg wat er nog in de koelkast ligt. De ijs- en waterdispenser is aangesloten op de waterleiding en bevat een UV-nanofilter voor optimale hygiëne. Twin Cooling Plus zorgt voor aparte luchtstromen in het koel- en het vriesgedeelte, wat de versheid van jouw voedsel ten goede komt.

Toepassingen: Gezinnen die smartfuncties en ruimte willen combineren Bijzonderheden: Family Hub-display, Twin Cooling, UV-filter, 36 dB geluidsniveau

Hisense RS694N4TFE

Zoek je een ruime en betaalbare koelkast met ijsdispenser? Dan zit je goed met de Hisense RS694N4TFE. Deze stijlvolle zwarte side-by-side heeft een inhoud van 562 liter, verdeeld over een koel- en een vriesgedeelte. Het apparaat beschikt over Total No Frost, wat handmatig ontdooien overbodig maakt. De Multi Air Flow-technologie zorgt voor een gelijkmatige temperatuurverdeling, wat bederf tegengaat. Handig: de ijs- en waterdispenser werkt met een intern waterreservoir van 4,5 liter, zodat een vaste aansluiting niet nodig is.

Toepassingen: Grote huishoudens, zonder vaste wateraansluiting Bijzonderheden: Intern reservoir, Total No Frost, strak zwart design

LG GSXE90EVDD

Deze ruime Amerikaanse koelkast van LG biedt met 628 liter voldoende plek voor alles wat je gekoeld wilt bewaren. Het model combineert een fraai zwart design met slimme technologie zoals LinearCooling, waarmee temperatuurschommelingen worden geminimaliseerd. Dankzij No Frost en de water- en ijsdispenser met waterleidingaansluiting geniet je van optimaal gemak. De inverter-compressor maakt het apparaat stil en energiezuinig. Dit model is bovendien voorzien van de InstaView-functie, waarbij je door twee keer kloppen de inhoud kunt bekijken zonder de deur te openen.

Toepassingen: Moderne huishoudens met focus op comfort en design Bijzonderheden: InstaView-deur, LinearCooling, 35 dB, wateraansluiting

Bosch KAD93AIDP (Serie 6)

De Bosch KAD93AIDP is een solide en stijlvolle keuze met een netto-inhoud van 533 liter. Dankzij de anti-fingerprint RVS-look blijft hij er netjes uitzien, ook bij intensief gebruik. De VarioZone-indeling biedt flexibiliteit, met uitneembare plateaus en lades. De ijs- en waterdispenser levert zowel ijsblokjes als crushed ice, en is aangesloten op een vaste waterleiding. Total No Frost voorkomt ijsvorming, en met functies als superkoelen en supervriezen ben je altijd voorbereid op grotere hoeveelheden boodschappen.

Toepassingen: Gezinnen die functionaliteit en duurzaamheid zoeken Bijzonderheden: Crushed ice, anti-fingerprint RVS, VarioZone

Siemens KF96DAXEA (iQ500)

Met zijn French-door ontwerp en een inhoud van 574 liter biedt de Siemens KF96DAXEA een moderne uitstraling en veel gebruiksgemak. Deze koelkast beschikt over een hyperFresh-lade op 0 °C voor vlees en vis, en houdt dankzij multiAirflow een constante temperatuur. De water- en ijsdispenser werkt via een vaste aansluiting, en levert naast ijsblokjes ook crushed ice. Het model is voorzien van ledverlichting, een digitaal display en een deur-alarm. Met een geluidsniveau van 39 dB is hij bovendien opvallend stil.

Toepassingen: Designliefhebbers en versfanaten Bijzonderheden: HyperFresh-lade, crushed ice, 39 dB, French-door design

▼ Volgende artikel
11 ergernissen in Windows 11 en hoe je ze uit de weg ruimt
© MehmetDinler
Huis

11 ergernissen in Windows 11 en hoe je ze uit de weg ruimt

Wanneer je naar Windows 11 overstapt, zijn er ongetwijfeld zaken waaraan je moet wennen. Maar soms kunnen die dingen ronduit irritant zijn. Daarom bekijken we de grootste ergernissen van Windows 11 én de manieren om ze te verhelpen.

In dit artikel laten we zien hoe je de grootste ergernissen in Windows 11 aanpakt en het systeem naar je hand zet:

  • Schakel onnodige opstart-apps en achtergrondprocessen uit
  • Zet hinderlijke widgets, badges en meldingen uit
  • Beperk of verwijder OneDrive-synchronisatie en koppeling
  • Verwijder de Microsoft Edge-browser en andere bloatware
  • Zet de Game Bar en Game Mode uit als je geen gamer bent
  • Herstel het klassieke startmenu met Open-Shell
  • Beperk reclame en tracking via de privacy-instellingen
  • Maak Windows stiller en overzichtelijker met Niet storen
  • Ruim je systeem op door handmatig ongewenste vooraf geïnstalleerde apps te verwijderen

Lees ook: Geen fan van Windows Verkenner? Dit zijn je alternatieven

Wat voor de een ergernis is, kan voor de ander simpelweg een verrassende functie zijn. Alles draait om persoonlijke perceptie. We zijn in de fora van Windows 11-gebruikers gedoken om de pijnpunten te vinden. De belangrijkste klachten zijn: de dagelijkse prestatieproblemen die worden veroorzaakt door te veel achtergrondprocessen, Microsoft stuurt je voortdurend richting haar betaalde diensten en overdreven bemoeizucht bij meldingen, badges en reclame. In plaats van te klagen, zorgen wij voor een oplossing. 

Opstartvertraging

Onnodige opstartapps zijn altijd al een bron van ergernis geweest in Windows. Ze belasten de pc doordat ze waardevolle cpu-bronnen aanspreken en zorgen voor een opstartvertraging. Windows 11 bevat zelfs meer bloatware dan Windows 10. Bloatware is een term voor toepassingen die je niet nodig hebt en die het systeem afremmen. Deze toepassingen worden vaak voor de aankoop op nieuwe apparaten geïnstalleerd of ze sluipen op je pc via downloads waarin ze gebundeld zitten. Hoe meer programma’s je hebt, hoe meer achtergrondprocessen die het opstarten kunnen vertragen.

Je kunt ze te slim af zijn door ze te beëindigen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies voor Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op alle processen die zijn gekoppeld aan ongebruikte applicaties en gebruik de opdracht Beëindigen. Daarna schakel je de onnodige opstartapps definitief uit. Druk op Windows-toets+I om de Instellingen te openen. Ga naar Apps / Opstarten en zet de apps uit waarvan je niet wilt dat ze samen met het systeem automatisch opstarten.

Wees terughoudend wat betreft toepassingen die automatisch opstarten.

Nieuwsfeeds uitschakelen

Widgets zijn een soort mini-apps. Ze tonen bijvoorbeeld de weersverwachting, een overzicht van je agenda-afspraken of de voetbalresultaten. Standaard toont Microsoft ook zijn nieuwsfeed van het MSN-netwerk, wat doorgaans geen toegevoegde waarde heeft. Oorspronkelijk waren widgets bedoeld om nieuwsfeeds en sociale media in het besturingssysteem te integreren.

Sommige gebruikers houden ervan, anderen haten de widgets hartgrondig, omdat er toch al van alle kanten steeds meer nieuws en sociale info op ons afkomen. Wie zit te wachten op de volgende vondst die meer van hetzelfde levert? Als je tot deze laatste groep behoort, dan kun je de functie uitschakelen. Ga naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Taakbalk / Taakbalkitems en schakel daar Widgets uit.

Gebruik je de widgets zelden of nooit, zet ze dan uit.

OneDrive beperken

Microsoft heeft er een handje van om je met zachte hand naar haar online opslagdienst OneDrive te dirigeren. Bij de eerste set-up krijg je de vraag om OneDrive te gebruiken en daarna maakt OneDrive automatisch en zonder waarschuwing verschillende back-upmappen op OneDrive aan. Dat lijkt op een assertieve dienstverlening, maar de waarheid is dat je als gebruiker op die manier sneller tegen de limiet van 5 gigabyte gratis OneDrive-opslagruimte aanbotst. Het is een marketingtactiek van Microsoft waardoor je gedwongen wordt om te upgraden. Hierdoor ga je sneller overwegen om een betaald abonnement te nemen. Met een Personal Microsoft 365-account krijg je 1 TB aan opslag en 6 TB met een Microsoft Family-abonnement.

Je kunt je overigens afvragen in hoeverre hier een loopje wordt genomen met je privacy. Online back-ups zijn handig, maar ben je ermee gediend dat je gegevens op de servers van Microsoft worden opgeslagen? Misschien wil je liever gebruikmaken van een andere online back-updienst? Nu wordt de indruk gewekt dat de concurrentie tweede keuze is. Ben je het niet eens met deze overijverige OneDrive-synchronisatie, dan klik je met rechts op het pictogram van OneDrive in het systeemvak. Vervolgens selecteer je het tandwieltje rechtsboven om de Instellingen van OneDrive te openen om naar het tabblad Synchroniseren en back-up maken te gaan. Dan klik je op Back-up beheren. Daar kun je aangeven om documenten, afbeeldingen of je bureaublad niet online te bewaren.

Bepaal zelf de mappen waarvan OneDrive een back-up moet maken.

OneDrive ontkoppelen

Wanneer je OneDrive niet vaak gebruikt, kun je deze dienst op je Windows-apparaat ontkoppelen en zelfs verwijderen. Door de koppeling met je Microsoft-account zijn de persoonlijke bestanden in OneDrive beschikbaar op elk apparaat waarop je bent ingelogd met hetzelfde Microsoft-account. Je bent dus niet meer aan een vaste werkplek gebonden. Door te ontkoppelen weet je zeker dat de lokale map niet meer kan synchroniseren met de online opslag.

Klik met rechts in het systeemvak op het pictogram van OneDrive (het wolkje). Kun je dit pictogram niet zien? Klik dan eerst op het PijltjeOmhoog van het systeemvak. Daarna open je het instellingenvenster van OneDrive en ga je naar het tabblad Account. Onder je account selecteer je Deze pc ontkoppelen / Account ontkoppelen. De gegevens die al in OneDrive staan, blijven hierdoor onaangeroerd en de speciale OneDrive-map op de computer verandert in een normale map. Je kunt er bestanden in plaatsen, verwijderen en verplaatsen, maar ze worden niet langer automatisch gesynchroniseerd in de cloud.

Ook al ontkoppel of verwijder je OneDrive, de virtuele map blijft staan in het navigatievenster van Windows Verkenner.

Weg met OneDrive en Edge

Ben je OneDrive echt helemaal beu? Weet dan dat je OneDrive zelfs kunt verwijderen. Het zal je Windows-pc niet beschadigen. Ga naar Instellingen / Apps en open het lijstje met Geïnstalleerde apps. Daar vind je Microsoft OneDrive. Klik op de drie puntjes achter de naam van deze app en selecteer Verwijderen net zoals je dat met elk ander programma zou doen. Het duurt een paar seconden voor de app is verwijderd. Ondertussen heeft Microsoft er ook voor gezorgd dat je op dezelfde manier de browser Edge kunt verwijderen. In het begin van Windows 11 was deze functie nog lichtgrijs gemarkeerd.

Dankzij de nieuwe antimonopoliewet kun je sinds maart 2024 ook de browser van Microsoft verwijderen.

Game Bar voor niet-gamers

De instellingen van Windows 11 bevatten een speciaal onderdeel bedoeld voor gaming. Wanneer je de toetscombinatie Windows-toets+G gebruikt, open je de Windows Game Bar. Daarmee kun je schermafdrukken en clips vastleggen van games die door Microsoft zijn geverifieerd. Eigenlijk is deze functie bedoeld voor het vastleggen van Xbox-games, maar je kunt hem ook gebruiken voor schermopnames van gewone programma’s.

Geen kwaad woord over de Windows Game Bar. Maar als je geen of zelden games speelt, heeft het geen zin om de Game Bar en Game Mode op de computer in te schakelen. Bovendien kan deze applicatie veel cpu en geheugen gebruiken. Om de Game Bar uit te schakelen, ga je weer naar het instellingenvenster van Windows. Daar kies je Gaming / Game Bar. Vervolgens schakel je bovenaan de optie uit bij Je controller mag Game Bar openen. Daarna ga je terug naar het venster Gaming en je kiest het tabblad Gamemodus om ook hier de optie Gamemodus uit te zetten.

Ben je geen gamer, schakel dan de Game Bar uit.

Badges in de kiem smoren

Windows 11 toont voortdurend meldingen op de taakbalk die je waarschuwen voor onder meer updates en nieuwe e-mail. Deze zogenaamde badges staan standaard ingeschakeld. Ze blijven eindeloos opduiken. Bankwebsites sturen je constant badges, maar ook browserextensies doen dat. Het wordt snel te veel van het goede. Nogal wat gebruikers ergeren zich hieraan, wat heel begrijpelijk is.

Je kunt de badges uitschakelen door met rechts op de taakbalk te klikken en dan te kiezen voor Taakbalkinstellingen. Scrol aan de rechterkant naar beneden en klik op Taakbalk. Vervolgens scrol je nog wat verder naar beneden tot je bij Gedrag van taakbalk bent. Hier kun je de optie uitschakelen bij Badges weergeven in taakbalk-apps. Dit is trouwens ook de plaats waar je de uitlijning van de taakbalk wijzigt. Standaard staan de pictogrammen gecentreerd op de taakbalk. Hier kun je aangeven dat die links moeten worden uitgelijnd. Hierdoor wordt het Startmenu aan de linkerkant weergegeven zoals vroeger.

In de taakbalk kun je de badges verbergen.

Terug naar bekend startmenu

Mis je het startmenu van Windows 10? Er is een interessante tweak waarbij je het Windows 11-startmenu vervangt door het type uit Windows 10. Download Open-Shell van de GitHub-website. De laatste versie op het moment van schrijven is OpenshellSetup 4.4.195. Je hebt de keuze tussen een zelfuitvoerbaar exe-bestand of een gecomprimeerd 7Z-bestand. Wij gaan voor het exe-bestand.

In de set-upwizard schakel je de opties Classic Explorer en Classic IE uit. De optie Create a start menu folder moet aangevinkt blijven. Zodra het installatieproces voltooid is, open je via Windows Zoeken de Open-Shell Menu Settings. Daarna kun je kiezen tussen de Classic Style, Classic with two columns of Windows 7 style.

Misschien wil je ook de knop naar het startmenu aanpassen zodat deze op die van Windows 10 lijkt. Hiervoor vink je de optie Replace start button aan. Vervolgens kies je een van de drie voorstellen uit, of je klikt op Pick Image. Zoek op het web naar een afbeelding van het Windows 10-startmenu en selecteer die. Wil je op je schreden terugkeren en Open-Shell verwijderen? Dat doe je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps. Selecteer Open-Shell en gebruik de optie Verwijderen.

Geef het startmenu zijn oude look terug.

Advertenties uitschakelen

Windows 11 genereert een unieke identifier, een zogenaamde reclame-ID, om je activiteiten te volgen. Hiervoor gebruikt Microsoft je zoekopdrachten, eerdere aankopen van Microsoft-producten en online activiteiten die gekoppeld zijn aan je Microsoft-account. Adverteerders kunnen die gebruiken om jou gerichte advertenties te sturen wanneer je apps gebruikt. Ben je gevoelig voor je privacy, dan zet je hier ook het mes in.

Open Instellingen en ga naar Privacy en beveiliging. Klik rechts op het onderdeel Algemeen. Zet de schakelaar uit bij Laat apps me persoonlijke advertenties zien door mijn reclame-id te gebruiken. Doe hetzelfde bij Websites hebben toegang tot mijn lijst met talen zodat er inhoud kan worden weergegeven die relevant is voor mijn locatie. Optioneel schakel je ook de optie daaronder uit: Start en zoekresultaten door Windows laten verbeteren door app-lanceringen bij te houden. Tot slot zet je ook de vierde optie uit: Suggesties voor inhoud in de app Instellingen weergeven.

Draag zorg voor je privacy en schakel reclamemeldingen uit.

Meldingen uitschakelen

In het Berichtencentrum komen ook systeemwaarschuwingen, ongelezen berichten, nieuwe artikelen van je favoriete websites en meer meldingen binnen. Deze kunnen nuttig zijn om je op de hoogte te houden van wat er gebeurt, maar het is best mogelijk dat de hoeveelheid meldingen en geluiden overweldigend is en op je zenuwen gaat werken. Daarom kun je meldingen uitschakelen om afleiding te minimaliseren. Open de Instellingen en klik op Systeem. Aan de rechterkant klik je op de pagina Meldingen. Hier kun je de schakelaar Meldingen uitschakelen omzetten. Wil je nog verder gaan, dan zet je de schakelaar Niet storen aan.

Zo, dat scheelt een hoop afleiding.

Snoeien in bloatware

Een nieuwe pc komt met een hoop bloatware en bij Windows 11 is dat niet anders. Het gaat om software waar je niet om hebt gevraagd. Bloatware neemt niet alleen geheugenruimte in beslag, hij verslechtert ook de prestaties van het systeem. Meestal gaat het om spelletjes, testversies van beveiligingssuites en virusscanners, cloudservices en zelfs fotoboeken.

Er zijn freewaretools die scannen naar bloatware, ook wel crapware genoemd, om die automatisch te verwijderen. Maar als je er niet goed in thuis bent, kun je hiermee meer kwaad dan goed doen. Sommige applicaties zijn immers noodzakelijk voor de goede werking van het systeem. De website Should I Remove It is gespecialiseerd in het vinden en verwijderen van bloatware. Hier vind je uitgebreide overzichten van bloatware bij alle belangrijke computermerken. Neem bijvoorbeeld Toshiba, die heeft meer dan dertig applicaties die als testversie worden geïnstalleerd. Snoei de bloatware dus handmatig. Dat doe je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps. Daar zie je alle programma’s die op de machine zijn geïnstalleerd. Blader door de lijst en controleer welke programma’s je kunt verwijderen.

Volgens de website Should I Remove It bevat een Toshiba de meeste bloatware.

Watch on YouTube