Naarmate de jaren verstrijken, zul je merken dat je pc iets langzamer wordt en wat meer geluid begint te maken. Onder meer een gebrek aan koeling kan ervoor zorgen dat je pc lawaai maakt. Hoe krijg je je pc weer stil?

Tip 01: Identificatie

Als je pc te veel geluid maakt, is het belangrijk om eerst te kijken wélk onderdeel er precies teveel geluid maakt. Voor elk onderdeel volg je andere stappen. Schroef daarom je pc-kast open, zet de computer aan en onderzoek waar het geluid vandaan komt. Veelvoorkomende onderdelen die veel geluid kunnen produceren zijn de harde schijf, de cpu-ventilator, de ventilator van de pc-kast of de ventilatoren van de grafische kaart of de voeding. Het kan ook zijn dat je pc alleen geluid maakt onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld als je aan het gamen bent. Test dan ook die situatie met de pc-kast open. Aan de hand van wat je vindt, volg je de juiste stappen in dit artikel.

Tip 02: Stof

Een belangrijke factor voor een stille en koele pc of laptop is stof – en dan bedoelen we het ontbreken ervan. Stof is slecht voor je computer omdat het werkt als een isolatielaag en voorkomt dat koele lucht door de pc stroomt. Vooral als je pc op de grond staat, kan deze behoorlijk wat stof aantrekken. Zorg ervoor dat je regelmatig even de pc of laptop van binnen stofvrij maakt. Gebruik daarvoor een spuitbus samengeperste lucht. Sluit de computer af, koppel alle kabels los en zet de schakelaar bij de voedingskabel om. Verplaats de pc-kast naar een goed geventileerde omgeving. Schroef dan de kast open en maak de pc stofvrij met de spuitbus. Houd de spuitbus op enige afstand van je pc-onderdelen en vergeet vooral niet de ventilatoren goed stofvrij te maken. Je kunt eventueel een kleine, zachte borstel gebruiken om stofresten weg te halen. Voor laptops geldt hetzelfde. Je kunt de bus met perslucht op de ventilatorgaten richten en een paar keer – kort – spuiten, zodat het stof goed loskomt. Heb je een traditionele laptop, dan kun je deze misschien openschroeven. Raadpleeg daarvoor de handleiding van je laptop. Als je een ultrabook hebt, wordt openschroeven en stofvrij maken lastig, omdat dat soort laptops daarvoor simpelweg niet gemaakt zijn. Je kunt dan beter terug naar de fabrikant voor een onderhoudsbeurt.

Gebruik nooit een stofzuiger om de computer schoon te maken. Een computer is immers een precisie-instrument en een stofzuiger is hiervoor te grof gereedschap. Gebruik een wattenstaafje voor moeilijk bereikbare plekken.

Als je een meer gevorderde gebruiker bent, kun je na het openschroeven van de desktopkast alle componenten individueel stofvrij maken, maar voor de meeste situaties krijg je de machine voldoende schoon op de beschreven wijze. Besluit je de computer open te maken, houd dan rekening met statische elektriciteit en gebruik een antistatisch polsbandje.

Tip 03: Harde schijf

Als je harde schijf het onderdeel is dat het meeste lawaai maakt, is dat geen goed voorteken. Het eerste wat je dan moet verifiëren is of de schijf nog wel goed vastzit in de pc. Is dat niet het geval, draai dan de schroefjes wat aan. Blijf je vreemde geluiden horen, voer dan een diagnostische test uit, die controleert of de schijf nog wel in orde is. Daarvoor download je de software van de fabrikant of gebruik je bijvoorbeeld SeaTools. SeaTools bevat onder meer de Acoustic Test, waarmee de schijf helemaal stil wordt gelegd. Is het vreemde geluid dan weg? Dan weet je dus dat het inderdaad van je schijf afkomstig is. Repareer de schijf indien mogelijk softwarematig, bijvoorbeeld via Windows Verkenner. Klik met de rechtermuisknop op de schijf bij Deze pc en kies voor Eigenschappen / Extra / Controleren. Volg dan de stappen op het scherm. Blijft de schijf geluiden maken en vertrouw je het niet, maak dan een back-up en vervang de schijf zo snel mogelijk.

SeaTools for Windows

Western Digital

Hitachi

©PXimport

Tip 04: Koeling

Als je in stap 1 naar je pc hebt geluisterd en hebt bepaald dat het een van de ventilatoren is die moeilijk doet, dan heb je een aantal opties, afhankelijk van de ventilator in kwestie. Is het de processorventilator of de ventilator in de pc-kast, dan kun je investeren in een stillere ventilator. Bij het kopen van een ventilator moet je letten op de grootte, het geluidsniveau, de snelheid en met welke sockets de ventilator compatibel is. De socket is de cpu-aansluiting. In Taakbeheer bij Prestaties / Processor zie je bovenaan welke processor je hebt. Google daar even op om de socket van die processor terug te vinden. Vervolgens kun je eenvoudig een compatibele vervangende ventilator kopen. Over het algemeen levert een ventilator 25 dB geluid op. Maakt echter de ventilator van je grafische kaart of van je voeding veel lawaai, dan moet je het óf het softwarematig oplossen óf investeren in een nieuw onderdeel.

Er zijn ook diverse accessoires die je kunt aanschaffen om je pc of laptop koel te houden. Heb je een laptop, dan kun je er bijvoorbeeld voor zorgen dat je laptopstandaard zo ontworpen is dat deze zorgt voor verkoeling en een goede luchtstroom. Ook zijn er speciale koelers die kunnen voorkomen dat je laptop of pc te heet wordt. In dit artikel sommen we enkele mogelijkheden op.

Koelpasta

©PXimport

Waterkoeling

Tip 05: Uefi

Voordat je besluit nieuwe ventilatoren te kopen, kun je eerst in de uefi kijken en daar een aantal instellingen aanpassen. Waar je dan op moet letten is de Target Fan Speed, dat is de ventilatorsnelheid tijdens normaal gebruik. Je kunt dan vaak kiezen uit een aantal niveaus. Voor optimale stilte zet je deze op het laagste niveau, maar je temperaturen kunnen dan wel wat oplopen. In de uefi kun je ook de doeltemperatuur instellen: het moederbord zal dan proberen je processor niet boven die temperatuur te laten komen. Als je die temperatuur wat hoger zet, slaan je ventilatoren minder snel aan, maar wordt je pc wel wat warmer. Zorg er voor een optimale levensduur voor dat je processor niet warmer wordt dan 65 graden.

©PXimport

Tip 06: Laptopstandaard

Het probleem met een laptop is dat de onderkant heel erg warm wordt. Zorg er dus voor dat die hitte weg kan. Omdat de meeste laptops aan de onderkant kleine voetjes of een minieme verhoging hebben, helpt het al als je ‘m op een platte, harde ondergrond zet. Zo kan er toch wat lucht circuleren. Plaats je laptop bij voorkeur niet op een kussen of op je bed (want dat isoleert alleen maar meer). Werk je veel aan je bureau, dan kun je ook een speciale standaard gebruiken. Met een laptopstandaard komt er meer ruimte vrij en kan de hitte zich beter verspreiden. Je kunt eventueel een laptopstandaard kopen met ingebouwde ventilator, zoals bijvoorbeeld de CoolerMaster SF-17. In plaats van een standaard zou je ook een koelmat kunnen kopen. Zo’n mat is gemaakt van een speciaal materiaal dat de warmte goed wegleidt. Er bestaan ook koelmatten met een ingebouwde ventilator.

©PXimport

Tip 07: Onderklokken

Als je de kloksnelheid van je processor verlaagt, wordt deze minder warm en hoeft de ventilator minder hard te draaien. Moderne pc’s en laptops variëren continu de kloksnelheid, maar als je de pc intensief gebruikt, zal deze werken op zijn maximum. Als je onderklokt, verlaag je die maximale kloksnelheid. Om onder te klokken, is het wel nodig dat je processor dat ondersteunt. Bij het veranderen van de kloksnelheid spelen twee factoren een rol: de base clock en de multiplier. De base clock regelt onder andere de cpu-frequentie en de ram-frequentie. Verlaag je dus de base clock, dan wordt je intern geheugen ook langzamer. De multiplier keer de base clock geeft je je kloksnelheid. Als je een van die twee verlaagt, ben je je pc aan het onderklokken. De multiplier kun je alleen aanpassen als je Intel-processor een K heeft in de type-aanduiding. Je kunt in je uefi zoeken naar de term CPU Multiplier of CPU Ratio of Base clock en die wat lager instellen. Test dan in Windows of alles nog stabiel werkt en of je geen blauwe schermen krijgt.

©PXimport

Tip 08: Windows-instellingen

Je kunt Windows zelf instellen om energie te besparen. Daarvoor ga je naar Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Energiebeheer. Kies dan voor een geschikt energieschema, bijvoorbeeld Energiebesparend of Gebalanceerd. Als je klikt op De schema-instellingen wijzigen / Geavanceerde energie-instellingen wijzigen kun je dieper graven in de instellingen van Windows. Klap de optie Energiebeheer voor processor uit. Je kunt dan bij Maximale processorstatus kiezen hoeveel procent rekenkracht maximaal gebruikt mag worden. Als je dat percentage lager instelt, zal je pc of laptop stiller worden. Je kunt hier ook kiezen tussen passieve en actieve koeling (zie kader).

©PXimport

Tip 09: SpeedFan

Als je met de uefi al geprobeerd hebt de ventilatoren te vertragen, maar nog meer controle wilt, dan kun je eens kijken naar SpeedFan. Zoals de naam al doet vermoeden, is deze tool speciaal bedoeld voor de ventilatoren. Download het programma en voer het uit. Klik op I Agree / Next / Install. Open het programma na de installatie en klik de hint bij het eerste keer starten weg. Je ziet rechts in het midden de huidige temperaturen van je processor en de verschillende sensoren in je moederbord. Links zie je de huidige snelheid in rpm (omwentelingen per minuut) van de ventilatoren in je pc.

Soms kan het voorkomen dat SpeedFan niet de data van je moederbord kan lezen of vreemde data weergeeft, zoals extreem lage of extreem hoge temperaturen. Om SpeedFan automatisch je ventilatoren te laten beheren, vink je Automatic fan speed aan. Dat is echter niet genoeg. Klik op Configure. Op het tabblad Temperature staan al je pc-onderdelen. Door een onderdeel aan te klikken, kun je de gewenste temperatuur en de waarschuwingstemperatuur onderaan instellen. Als je een onderdeel uitklapt, kun je selecteren welke ventilator aan moet gaan als dat onderdeel te warm wordt. Je kunt de ventilatoren beheren op het tabblad Fans en de snelheden instellen op het tabblad Speeds. Als je niet weet welk label bij welke ventilator hoort, zet je de snelheid van een ventilator heel even aan of uit en kijk je welke dat is in je pc-kast. Houd er rekening mee dat SpeedFan geavanceerde software is, dus ga er voorzichtig mee om.

©PXimport

Passieve versus actieve koeling

Tip 10: Programma’s

Een luide computer waarbij de ventilatoren continu draaien kan ook veroorzaakt worden doordat je pc continu bezig is. Het kan helpen om eens Taakbeheer te openen en in de gaten te houden welk programma er zo veel rekenkracht verbruikt. Je kunt in Taakbeheer eenvoudig sorteren op processorgebruik per programma. Verder kan het helpen om onnodige programma’s uit te schakelen. Daarvoor kun je Taakbeheer openen en dan naar het tabblad Opstarten gaan. Zoek dan de programma’s uit de lijst die je bijna niet gebruikt of die niet continu aan hoeven te staan. Selecteer er een uit de lijst en klik rechtsonder op Uitschakelen om te voorkomen dat het programma met Windows mee opstart. Ook is het aan te raden regelmatig programma’s die je niet gebruikt te verwijderen. Om software te verwijderen, ga je naar de app Instellingen en dan Systeem / Apps en onderdelen. Blader door de lijst en verwijder wat je niet meer gebruikt.

©PXimport

Tip 11: Ander OS?

Windows 10 is een relatief zwaar besturingssysteem en als je een luide pc of laptop hebt, dan heb je misschien niet meer de nieuwste hardware. Het kan dan dus het overwegen waard zijn om te kijken naar een ander besturingssysteem. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor CloudReady, dat gebaseerd is op Chromium OS. Met de handige tool van CloudReady heb je zo een usb-stick gemaakt om Chromium OS te testen. Klik op Download 64-Bit CloudReady en haal het *.bin-bestand uit de zip. Download dan in de Chrome-webstore het Chromebook-herstelprogramma. Open dat en klik rechtsboven op het tandwiel. Kies voor Lokale image gebruiken en selecteer het bin-bestand. Sluit je usb-stick aan en klik op Volgende. Wacht even terwijl de usb-stick wordt gemaakt. Klik dan op Voltooien. Sluit je usb-stick aan op de pc of laptop die veel lawaai maakt en start vanaf de stick op. Misschien moet je daarvoor in de uefi eerst de opstartvolgorde wijzigen. Je kunt er dan voor kiezen om eerst Chrome OS te testen. Daarvoor volg je de stappen op het scherm, zoals het kiezen van een taal en verbinden met een netwerk.

©PXimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.