Naarmate de jaren verstrijken, zul je merken dat je pc iets langzamer wordt en wat meer geluid begint te maken. Onder meer een gebrek aan koeling kan ervoor zorgen dat je pc lawaai maakt. Hoe krijg je je pc weer stil?

Tip 01: Identificatie

Als je pc te veel geluid maakt, is het belangrijk om eerst te kijken wélk onderdeel er precies teveel geluid maakt. Voor elk onderdeel volg je andere stappen. Schroef daarom je pc-kast open, zet de computer aan en onderzoek waar het geluid vandaan komt. Veelvoorkomende onderdelen die veel geluid kunnen produceren zijn de harde schijf, de cpu-ventilator, de ventilator van de pc-kast of de ventilatoren van de grafische kaart of de voeding. Het kan ook zijn dat je pc alleen geluid maakt onder bepaalde omstandigheden, bijvoorbeeld als je aan het gamen bent. Test dan ook die situatie met de pc-kast open. Aan de hand van wat je vindt, volg je de juiste stappen in dit artikel.

Tip 02: Stof

Een belangrijke factor voor een stille en koele pc of laptop is stof – en dan bedoelen we het ontbreken ervan. Stof is slecht voor je computer omdat het werkt als een isolatielaag en voorkomt dat koele lucht door de pc stroomt. Vooral als je pc op de grond staat, kan deze behoorlijk wat stof aantrekken. Zorg ervoor dat je regelmatig even de pc of laptop van binnen stofvrij maakt. Gebruik daarvoor een spuitbus samengeperste lucht. Sluit de computer af, koppel alle kabels los en zet de schakelaar bij de voedingskabel om. Verplaats de pc-kast naar een goed geventileerde omgeving. Schroef dan de kast open en maak de pc stofvrij met de spuitbus. Houd de spuitbus op enige afstand van je pc-onderdelen en vergeet vooral niet de ventilatoren goed stofvrij te maken. Je kunt eventueel een kleine, zachte borstel gebruiken om stofresten weg te halen. Voor laptops geldt hetzelfde. Je kunt de bus met perslucht op de ventilatorgaten richten en een paar keer – kort – spuiten, zodat het stof goed loskomt. Heb je een traditionele laptop, dan kun je deze misschien openschroeven. Raadpleeg daarvoor de handleiding van je laptop. Als je een ultrabook hebt, wordt openschroeven en stofvrij maken lastig, omdat dat soort laptops daarvoor simpelweg niet gemaakt zijn. Je kunt dan beter terug naar de fabrikant voor een onderhoudsbeurt.

Gebruik nooit een stofzuiger om de computer schoon te maken. Een computer is immers een precisie-instrument en een stofzuiger is hiervoor te grof gereedschap. Gebruik een wattenstaafje voor moeilijk bereikbare plekken.

Als je een meer gevorderde gebruiker bent, kun je na het openschroeven van de desktopkast alle componenten individueel stofvrij maken, maar voor de meeste situaties krijg je de machine voldoende schoon op de beschreven wijze. Besluit je de computer open te maken, houd dan rekening met statische elektriciteit en gebruik een antistatisch polsbandje.

Tip 03: Harde schijf

Als je harde schijf het onderdeel is dat het meeste lawaai maakt, is dat geen goed voorteken. Het eerste wat je dan moet verifiëren is of de schijf nog wel goed vastzit in de pc. Is dat niet het geval, draai dan de schroefjes wat aan. Blijf je vreemde geluiden horen, voer dan een diagnostische test uit, die controleert of de schijf nog wel in orde is. Daarvoor download je de software van de fabrikant of gebruik je bijvoorbeeld SeaTools. SeaTools bevat onder meer de Acoustic Test, waarmee de schijf helemaal stil wordt gelegd. Is het vreemde geluid dan weg? Dan weet je dus dat het inderdaad van je schijf afkomstig is. Repareer de schijf indien mogelijk softwarematig, bijvoorbeeld via Windows Verkenner. Klik met de rechtermuisknop op de schijf bij Deze pc en kies voor Eigenschappen / Extra / Controleren. Volg dan de stappen op het scherm. Blijft de schijf geluiden maken en vertrouw je het niet, maak dan een back-up en vervang de schijf zo snel mogelijk.

SeaTools for Windows

Western Digital

Hitachi

©PXimport

Tip 04: Koeling

Als je in stap 1 naar je pc hebt geluisterd en hebt bepaald dat het een van de ventilatoren is die moeilijk doet, dan heb je een aantal opties, afhankelijk van de ventilator in kwestie. Is het de processorventilator of de ventilator in de pc-kast, dan kun je investeren in een stillere ventilator. Bij het kopen van een ventilator moet je letten op de grootte, het geluidsniveau, de snelheid en met welke sockets de ventilator compatibel is. De socket is de cpu-aansluiting. In Taakbeheer bij Prestaties / Processor zie je bovenaan welke processor je hebt. Google daar even op om de socket van die processor terug te vinden. Vervolgens kun je eenvoudig een compatibele vervangende ventilator kopen. Over het algemeen levert een ventilator 25 dB geluid op. Maakt echter de ventilator van je grafische kaart of van je voeding veel lawaai, dan moet je het óf het softwarematig oplossen óf investeren in een nieuw onderdeel.

Er zijn ook diverse accessoires die je kunt aanschaffen om je pc of laptop koel te houden. Heb je een laptop, dan kun je er bijvoorbeeld voor zorgen dat je laptopstandaard zo ontworpen is dat deze zorgt voor verkoeling en een goede luchtstroom. Ook zijn er speciale koelers die kunnen voorkomen dat je laptop of pc te heet wordt. In dit artikel sommen we enkele mogelijkheden op.

Koelpasta

©PXimport

Waterkoeling

Tip 05: Uefi

Voordat je besluit nieuwe ventilatoren te kopen, kun je eerst in de uefi kijken en daar een aantal instellingen aanpassen. Waar je dan op moet letten is de Target Fan Speed, dat is de ventilatorsnelheid tijdens normaal gebruik. Je kunt dan vaak kiezen uit een aantal niveaus. Voor optimale stilte zet je deze op het laagste niveau, maar je temperaturen kunnen dan wel wat oplopen. In de uefi kun je ook de doeltemperatuur instellen: het moederbord zal dan proberen je processor niet boven die temperatuur te laten komen. Als je die temperatuur wat hoger zet, slaan je ventilatoren minder snel aan, maar wordt je pc wel wat warmer. Zorg er voor een optimale levensduur voor dat je processor niet warmer wordt dan 65 graden.

©PXimport

Tip 06: Laptopstandaard

Het probleem met een laptop is dat de onderkant heel erg warm wordt. Zorg er dus voor dat die hitte weg kan. Omdat de meeste laptops aan de onderkant kleine voetjes of een minieme verhoging hebben, helpt het al als je ‘m op een platte, harde ondergrond zet. Zo kan er toch wat lucht circuleren. Plaats je laptop bij voorkeur niet op een kussen of op je bed (want dat isoleert alleen maar meer). Werk je veel aan je bureau, dan kun je ook een speciale standaard gebruiken. Met een laptopstandaard komt er meer ruimte vrij en kan de hitte zich beter verspreiden. Je kunt eventueel een laptopstandaard kopen met ingebouwde ventilator, zoals bijvoorbeeld de CoolerMaster SF-17. In plaats van een standaard zou je ook een koelmat kunnen kopen. Zo’n mat is gemaakt van een speciaal materiaal dat de warmte goed wegleidt. Er bestaan ook koelmatten met een ingebouwde ventilator.

©PXimport

Tip 07: Onderklokken

Als je de kloksnelheid van je processor verlaagt, wordt deze minder warm en hoeft de ventilator minder hard te draaien. Moderne pc’s en laptops variëren continu de kloksnelheid, maar als je de pc intensief gebruikt, zal deze werken op zijn maximum. Als je onderklokt, verlaag je die maximale kloksnelheid. Om onder te klokken, is het wel nodig dat je processor dat ondersteunt. Bij het veranderen van de kloksnelheid spelen twee factoren een rol: de base clock en de multiplier. De base clock regelt onder andere de cpu-frequentie en de ram-frequentie. Verlaag je dus de base clock, dan wordt je intern geheugen ook langzamer. De multiplier keer de base clock geeft je je kloksnelheid. Als je een van die twee verlaagt, ben je je pc aan het onderklokken. De multiplier kun je alleen aanpassen als je Intel-processor een K heeft in de type-aanduiding. Je kunt in je uefi zoeken naar de term CPU Multiplier of CPU Ratio of Base clock en die wat lager instellen. Test dan in Windows of alles nog stabiel werkt en of je geen blauwe schermen krijgt.

©PXimport

Tip 08: Windows-instellingen

Je kunt Windows zelf instellen om energie te besparen. Daarvoor ga je naar Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Energiebeheer. Kies dan voor een geschikt energieschema, bijvoorbeeld Energiebesparend of Gebalanceerd. Als je klikt op De schema-instellingen wijzigen / Geavanceerde energie-instellingen wijzigen kun je dieper graven in de instellingen van Windows. Klap de optie Energiebeheer voor processor uit. Je kunt dan bij Maximale processorstatus kiezen hoeveel procent rekenkracht maximaal gebruikt mag worden. Als je dat percentage lager instelt, zal je pc of laptop stiller worden. Je kunt hier ook kiezen tussen passieve en actieve koeling (zie kader).

©PXimport

Tip 09: SpeedFan

Als je met de uefi al geprobeerd hebt de ventilatoren te vertragen, maar nog meer controle wilt, dan kun je eens kijken naar SpeedFan. Zoals de naam al doet vermoeden, is deze tool speciaal bedoeld voor de ventilatoren. Download het programma en voer het uit. Klik op I Agree / Next / Install. Open het programma na de installatie en klik de hint bij het eerste keer starten weg. Je ziet rechts in het midden de huidige temperaturen van je processor en de verschillende sensoren in je moederbord. Links zie je de huidige snelheid in rpm (omwentelingen per minuut) van de ventilatoren in je pc.

Soms kan het voorkomen dat SpeedFan niet de data van je moederbord kan lezen of vreemde data weergeeft, zoals extreem lage of extreem hoge temperaturen. Om SpeedFan automatisch je ventilatoren te laten beheren, vink je Automatic fan speed aan. Dat is echter niet genoeg. Klik op Configure. Op het tabblad Temperature staan al je pc-onderdelen. Door een onderdeel aan te klikken, kun je de gewenste temperatuur en de waarschuwingstemperatuur onderaan instellen. Als je een onderdeel uitklapt, kun je selecteren welke ventilator aan moet gaan als dat onderdeel te warm wordt. Je kunt de ventilatoren beheren op het tabblad Fans en de snelheden instellen op het tabblad Speeds. Als je niet weet welk label bij welke ventilator hoort, zet je de snelheid van een ventilator heel even aan of uit en kijk je welke dat is in je pc-kast. Houd er rekening mee dat SpeedFan geavanceerde software is, dus ga er voorzichtig mee om.

©PXimport

Passieve versus actieve koeling

Tip 10: Programma’s

Een luide computer waarbij de ventilatoren continu draaien kan ook veroorzaakt worden doordat je pc continu bezig is. Het kan helpen om eens Taakbeheer te openen en in de gaten te houden welk programma er zo veel rekenkracht verbruikt. Je kunt in Taakbeheer eenvoudig sorteren op processorgebruik per programma. Verder kan het helpen om onnodige programma’s uit te schakelen. Daarvoor kun je Taakbeheer openen en dan naar het tabblad Opstarten gaan. Zoek dan de programma’s uit de lijst die je bijna niet gebruikt of die niet continu aan hoeven te staan. Selecteer er een uit de lijst en klik rechtsonder op Uitschakelen om te voorkomen dat het programma met Windows mee opstart. Ook is het aan te raden regelmatig programma’s die je niet gebruikt te verwijderen. Om software te verwijderen, ga je naar de app Instellingen en dan Systeem / Apps en onderdelen. Blader door de lijst en verwijder wat je niet meer gebruikt.

©PXimport

Tip 11: Ander OS?

Windows 10 is een relatief zwaar besturingssysteem en als je een luide pc of laptop hebt, dan heb je misschien niet meer de nieuwste hardware. Het kan dan dus het overwegen waard zijn om te kijken naar een ander besturingssysteem. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor CloudReady, dat gebaseerd is op Chromium OS. Met de handige tool van CloudReady heb je zo een usb-stick gemaakt om Chromium OS te testen. Klik op Download 64-Bit CloudReady en haal het *.bin-bestand uit de zip. Download dan in de Chrome-webstore het Chromebook-herstelprogramma. Open dat en klik rechtsboven op het tandwiel. Kies voor Lokale image gebruiken en selecteer het bin-bestand. Sluit je usb-stick aan en klik op Volgende. Wacht even terwijl de usb-stick wordt gemaakt. Klik dan op Voltooien. Sluit je usb-stick aan op de pc of laptop die veel lawaai maakt en start vanaf de stick op. Misschien moet je daarvoor in de uefi eerst de opstartvolgorde wijzigen. Je kunt er dan voor kiezen om eerst Chrome OS te testen. Daarvoor volg je de stappen op het scherm, zoals het kiezen van een taal en verbinden met een netwerk.

©PXimport

De winter loopt op zijn eind, ook al voelt dat niet altijd zo aan de temperatuur. Maar kijk om je heen: het eerste groen verschijnt weer in de tuin. Winterklokjes en krokussen laten zich zien en aan sommige bomen en struiken zie je al de eerste knoppen verschijnen. Tijd dus om de handen uit de mouwen te steken – de tuin roept!

Weten wat je de rest van het jaar in de tuin kunt doen? Kijk dan op onze jaarkalender!

Voorzaaien, planten en verpotten

Zaai eenjarige zomerbloemen alvast binnen voor, zodat je later in het seizoen sterke planten hebt. Buiten kun je bomen en struiken verplaatsen, zolang het niet vriest. Kuipplanten die in de garage of schuur overwinteren, hebben nu wat meer water nodig. Ook potplanten buiten kunnen wel een scheut gebruiken als ze lange tijd droog staan.

Omdat de nachten nog koud kunnen zijn, is het verstandig om bloeiende bollen in potten en bakken te beschermen met vliesdoek. Een camelia kun je 's nachts afdekken met noppenfolie, maar haal die er overdag weer af zodra de temperatuur boven nul komt.

Wil je wat extra kleur in de tuin? Zet viooltjes en primula's neer. Ze kunnen goed tegen de kou en zorgen meteen voor een lente-achtig gevoel.

©MaÅgosia Karniewska

Aandacht voor je gazon

Strooi in de eerste twee weken van februari kalk over het gazon en de borders. Wil je een nieuw gazon aanleggen? Dan is het tijd om aan de slag te gaan. Spit en egaliseer de grond, zodat die klaar is voor het inzaaien of leggen van gras. Als je gazon vol molshopen ligt, kun je de aarde met een bezem over het gras verspreiden. Is het droog en vorstvrij? Dan kun je de graskanten bijwerken en kale plekken opnieuw inzaaien. Vermijd lopen over het gazon tijdens de vorst, want dat kan het gras beschadigen.

Onkruid wieden en groene aanslag wegvegen

Laat de schoffel voorlopig nog even staan, want daarmee kun je vaste planten beschadigen die nog onder de grond zitten. Pluk het onkruid liever met de hand, zodat je de jonge planten niet verstoort. Een groen laagje op het terras veeg je weg met zand en een bezem. Wil je het grondiger aanpakken? Er zijn verschillende manieren om groene aanslag te verwijderen. Zeg maar dag tegen die gladde laag met deze tips 🢱

Zo verwijder je groene aanslag van je terras en tegels

©Vely

Snoeien (maar niet alles en met mate)

In februari kun je bepaalde bomen en struiken snoeien, zolang het niet vriest en er geen vorstperiode wordt voorspeld. Is dat wel het geval, wacht dan op een warmere periode. Begin bij de dakplataan en snoei de takken die recht omhoog groeien. Heb je de leilinde nog niet gesnoeid? Knip de takken dan nu terug tot een paar centimeter vanaf de hoofdtakken. Ook heesters kunnen een snoeibeurt gebruiken. Ontstaan er grote wonden bij bomen? Dek ze af met wondbalsem om infecties te voorkomen.

Haal bij klimplanten, zoals klimop, wilde wingerd en trompetklimmer, het oude blad weg. Verwijder ook de ranken op plekken waar ze niet moeten groeien, zoals onder de dakrand en rondom kozijnen.

Februari is daarnaast een goede maand om fruitbomen te snoeien. Wacht wel met het snoeien van fruitbomen met steenvruchten, zoals de kersenboom of perzikboom. De druif en kiwi moeten nu wél gesnoeid worden, want zodra de sapstromen op gang komen, ben je te laat.

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.