Sony zet volledig in op miniled voor het topmodel, een plaats die tot vorig jaar nog voorbehouden was voor een qd-qledmodel. De Bravia 9 (K-65XR90) belooft tophelderheid en uitstekend contrast dankzij een hoog aantal dimming zones. De beeldkwaliteit moet die van een studiomonitor benaderen, maar Is dat ook zo?

We beginnen meteen maar positief: we hebben zelden een mooier afgewerkte tv gezien dan deze Sony. Ondanks de miniled-achtergrondverlichting is hij nauwelijks vijf centimeter dik. Een kader is er uiteraard niet, maar rondom kreeg de tv een mooie donkerzilveren rand die het profiel mooi accentueert.

De vlakke rug heeft een vierkantmotief en er zijn inzetstukken bijgeleverd, zodat je alle aansluitingen kunt wegwerken voor een perfect vlakke afwerking. De metalen donkerzilveren voeten kun je op vier posities monteren, aan de uiteinden of meer naar het midden, telkens in een hoge of lage positie. Een echt stijlicoon in de woonkamer, maar wel eentje met het nodige gewicht. Want met 32,4 kilo (zonder voet) is dit een van de zwaarste 65inch-modellen die we tot nu toe hebben bekeken.

📺Lees ook: Kieskeurig.nl's grote tv-test: dit zijn de 15 beste televisies van 2024

Aansluitingen

Ondanks zijn topmodel-status moet ook deze Sony het toch stellen met vier HMDI-poorten, waarvan slechts twee HDMI 2.1-poorten met ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync Compatible). Op een topmodel verwachten we eigenlijk vier HDMI 2.1-poorten. De tv ondersteunt geen 144Hz verversingsfrequentie, terwijl concurrenten dat wel doen, maar het is geen groot gemis. De meerwaarde is beperkt en dan nog alleen voor pc-gamers. De input-lag scoort geen topresultaat, maar blijft wel goed, we meten 19,7ms in 4K60 en 10,7ms in 2K120.

❔Lees zeker ook: Wat is Dolby Atmos, DTS:X en surroundgeluid?

©Eric Beeckmans | ID.nl

De resterende aansluitingen zijn twee usb-poorten, een dubbele tv-tuner met één CI+-slot, en een optische digitale audio-uitgang die gedeeld wordt met de S-Center speakeraansluiting. Met S-center kun je de tv als centerkanaal gebruiken met een externe Sony audio-oplossing. Live tv opnemen is ook mogelijk, daarvoor sluit je eenvoudig externe usb-opslag aan. Tot slot is de televisie ook voorzien van bluetooth, wifi en een ethernetaansluiting. 

Beeldverwerking en softwareproblemen

We hadden tijdens het testen wat problemen met de televisie. Een keer herkende hij onze HDMI-beeldsignalen niet, een andere keer leek hij vast te zitten in bepaalde beeldinstellingen, waardoor we een overmatig aangescherpt beeld te zien kregen. In beide gevallen waren de problemen opgelost door de televisie te herstarten.

Sony moet dus absoluut nog werken aan de stabiliteit van de software. Los van die problemen levert de XR-processor zeer goede beeldverwerking. De upscaling is prima, met de opmerking dat Reality Creation iets krachtiger te werk gaat dan vroeger, zodat we het vaak uitschakelden om overmatig aangescherpt detail te vermijden. Vooral in dvd-content kon dat een probleem zijn. De ruisonderdrukking levert erg goed werk.

©Sony

De Bravia 9 beschikt nog steeds over de instelling Soepele Gradatie, waarmee je kleurovergangen vloeiend kunt maken zonder hinderlijke strepen. Die instelling was op de Bravia 8 verdwenen. De bewegingsscherpte is goed, maar er gaat duidelijk wat detail verloren in snel bewegende beelden.

Je kunt in MotionFlow de voor die techniek gebruikte helderheidsfunctie aanpassen om dat te verbeteren, maar daardoor krijg je dan een zichtbare dubbele rand rond bewegende voorwerpen en dat is juist veel storender. In de hoogste stand flikkert het beeld bovendien.

Met MotionFlow kun je er ook voor zorgen dat snelle camerabewegingen vloeiend weergegeven worden. We merkten wel dat de aarzelingen en beeldfouten die op de Bravia 8 verdwenen waren, hier wel nog zichtbaar waren.

Prachtig contrast, indrukwekkende helderheid

De Sony XR90 heeft een ambitieus doel, hij moet de prestaties van Sony's nieuwste masteringmonitor benaderen. Die monitor, de BVM-HX3110, wordt gebruikt in filmstudio's en kan een piekhelderheid van 4.000 nits halen. De XR90 kreeg daarvoor een nieuwe miniled-achtergrondverlichting met een hoog aantal zones, op ons 65inch-model waren dat er 54×28 (1512). Daarmee plaatst Sony zich naast de Hisense 65U8NQ (1600 zones) en de TCL 65C855 (1344 zones).

Het lcd-paneel is uitgerust met een anti-reflectiefilm en kijkhoekfilm, en inderdaad is de kijkhoek is bijzonder breed. Zelfs vanuit een stevige hoek bekeken blijven het contrast en kleur goed bewaard. Enkel intense HDR-contrasten kunnen vaag de zones zichtbaar maken. Die lagen storen het contrast wel een beetje, want zonder lokale dimming komen we maar op ongeveer 2.600:1. Niet slecht, maar voor een modern lcd-paneel is het eerder matig.

Met de lokale dimming geactiveerd schiet dat echter naar 19.240:1 of zelfs naar oled-niveaus op eenvoudigere testpatronen. De dimming reageert snel en correct, en Sony vindt een uitstekende balans tussen heldere accenten intens weergeven en diepzwart bewaren. De uniformiteit is top in donkere beelden, maar in heldere beelden hadden we een heel vage donkere vlek centraal in beeld, dat gaf soms wat dirty screen-effect.

©Sony

En ja, deze Sony haalt naast uitstekend contrast ook een record helderheid. Op het 10%-venster meten we in de Professional HDR-beeldmodus een piekhelderheid van 3258 nits, en zelfs op het volledig wit beeld haalde de tv nog 848 nits. Doe er een kleurbereik van 93% P3 bij en de kaarten liggen perfect voor top HDR-beelden. En die levert de XR90 absoluut.

Zowel in Dolby Vision als HDR10 toont deze Sony hoe tastbaar een beeld kan worden met een uitzonderlijk dynamisch bereik. Hij bewaart nagenoeg alle witdetail en levert zelfs in heel heldere delen van het beeld nog duidelijke kleuren. Een echt plezier om naar te kijken. De Professional-beeldmodus is bovendien uitstekend gekalibreerd. In HDR maakt hij de middentinten weliswaar iets te helder, maar dat vergeven we graag. In donkere beelden behoudt hij heel veel zwartdetail, zodat je elke nuance kunt zien.

Geluid

Het zou echt jammer zijn als dit prachtige beeld niet vergezeld zou worden door dito geluid. We zijn dan ook erg blij dat ook de audioprestaties prima zijn. Het Acoustic Multi-Audio+-systeem is een 2.2.2-kanaalsopstelling van 70 watt.

Het systeem bestaat uit twee voorwaarts gerichte luidsprekers, ondersteund door twee woofermodules, twee tweeters in het frame links en rechts op halve hoogte en (nieuw dit jaar) twee beam-tweeters bovenaan achteraan. Die opstelling maakt het mogelijk om geluid te positioneren in het scherm, en de beam-tweeters verbeteren de surround en hoogteplaatsing van geluid.

©Eric Beeckmans | ID.nl

We haalden flink wat volume uit die opstelling, met een erg goede basondersteuning. De bas zakte wat in als je het volume heel hoog zet, maar de vervorming blijft goed onder controle. Muziek klinkt dan ook erg goed op deze tv. En ja, ook surround klinkt naar tevredenheid, de beam-tweeters dragen wezenlijk bij aan de onderdompeling in het geluid. De verbeterde Voice Zoom-functie maakt het mogelijk om dialogen netjes te boosten zonder ook de rest van de soundtrack luider te maken. Een goede soundbar is uiteraard nog steeds beter, maar is voor deze televisie absoluut niet vereist.

Google TV

Net zoals de Bravia 8 gebruikt de Bravia 9 de Mediatek Pentonic MT5897-chipset met quadcore ARM Cortex-A73 CPU, 6GB RAM en de Mali-G57 GPU. De gebruikerservaring in Google TV is vlot. Het blijft bovendien een van onze favoriete smart tv-systemen. Dat heeft alles te maken met het bijzonder ruime app-aanbod, waar je zowel alle internationale als lokale streamingdiensten vindt.

Maar ook de aanwezigheid van Google Cast en Apple Airplay 2 is een fijne bijkomstigheid. Daarnaast biedt het platform heel uitgebreide aanbevelingen, niet per dienst maar per categorie en dat leidt tot een beter aanbod. Meer detail vind je in het artikel over Google TV. Sony heeft nog een extraatje voor je in petto, Sony Picture Core (het vroegere Bravia Core) is een exclusieve streamingdienst waarmee je films kunt huren of kopen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De tv wordt geleverd met twee afstandsbedieningen. Van de klassieke versie zijn we geen fan, van de moderne des te meer. Die afstandsbediening gebruikt een oplaadbare batterij (op te laden via usb-c), en een eenvoudige maar erg goede lay-out met verlichte toetsen. De toetsaanslag is aangenaam en precies. De instellingen-toets bovenaan rechts brengt je naar het snelmenu voor onder andere beeld- en geluidpresets, en de menu-toets daaronder zet extra functies zoals het on-screen-toetsenbord op het scherm.

Conclusie

Sony heeft voor de Bravia 9 hoge verwachtingen gecreëerd en deze ook kunnen waarmaken. Ondanks wat kleine softwareproblemen zijn we vooral erg onder de indruk van de Sony K-65XR90. De nieuwe miniled-achtergrondverlichting levert niet alleen record-piekhelderheid, maar slaagt er dankzij een hoog aantal dimming zones en uitstekende aansturing ook in om prachtig contrast te tonen. Die combinatie maakt dat de tv uitzonderlijk goed presteert, zowel in donkere als heldere kijkomgeving. Samen met excellente kleurweergave garandeert dat een uitzonderlijke kijkervaring, zowel in SDR als HDR. Het mooie design, de prima audio en Google TV zijn kersen op de taart. Voor dit staaltje technologie betaal je vooralsnog een erg hoge prijs.

Je elektrische auto opladen kan vanaf nu net een stukje makkelijker en efficiënter. Zonneplan lanceert namelijk de Charge 2, een nieuw laadpaalsysteem waarmee je je elektrische auto nog slimmer oplaadt. Dat scheelt niet alleen in het algehele enegieverbruik van het elektrische wagenpark in Nederland, je merkt het ook meteen zelf in je portemonnee.

Partnerbijdrage – in samenwerking met Zonneplan.

Dagtarief

Elektrische auto's worden doorgaans aan het begin van de avond opgeladen. Dat is niet zo gek, want dan weet je zeker dat je de volgende dag met een volle accu weer de weg op kunt. Maar waar lang niet iedereen bij stilstaat, is dat dat helemaal niet elke avond nodig is.

Uit onderzoek blijkt dat tweederde van de EV-rijders wekelijks minder dan 400 kilometer rijdt. Dat is vergelijkbaar met de gemiddelde actieradius van een elektrische auto. Je hoeft dus helemaal niet iedere avond tijdens piektijden je batterij op te laden, maar veel mensen doen dat wel, en dan dus ook meteen tegen het hoge dagtarief. Met een elektrische laadpaal van Zonneplan, zoals de nieuwe Charge 2, hoef jij daar in ieder geval niet meer aan mee te doen.

Powerplay

Wat maakt de Zonneplan Charge 2 dan zo revolutionair ten opzichte van andere laadpalen? Dat komt voor een groot deel door Powerplay. Powerplay is een slim algoritme dat ervoor zorgt dat je elektrische auto altijd op de meest zuinige en efficiënte manier wordt opgeladen. Stroom kost niet op elk moment van de dag even veel, en het Powerplay-algoritme zoekt precies uit wanneer de batterij van je auto het best kan worden opgeladen.

Als je auto is ingeplugd, wordt de accu zoveel mogelijk opgeladen tijdens daluren. Dat scheelt sowieso al flink in de kosten ten opzichte van het normale dagtarief van je energieleverancier. En daar hoef je zelf bijna niets voor te doen: je stelt alleen een eindtijd in waarop je wil vertrekken, en het slimme algoritme zorgt ervoor dat je batterij zo goedkoop mogelijk wordt opgeladen zodat je de volgende dag weer met een volle accu de weg op kunt.

Gratis laden

Met de Zonneplan Charge 2 laad je op bepaalde momenten zelfs helemaal gratis. Het kan gebeuren dat het stroomnet tijdelijk een overschot aan energie heeft. Op die momenten kost stroom helemaal niets. De Charge 2 herkent die momenten en zorgt ervoor dat je elektrische auto juist dan wordt opgeladen.

En dat kan behoorlijk aantikken. Op sommige momenten krijg je zelfs geld toe, omdat de landelijke netbeheerder TenneT vergoedingen betaalt voor het flexibel afnemen van energie. Een gemiddelde gebruiker kan op die manier tot wel 2000 kilometer per jaar gratis rijden. Dat komt voor tweederde van de EV-rijders dus neer op meer dan vijf weken per jaar gratis de weg op. Alles wat je daarvoor hoeft te doen is je auto zoveel mogelijk ingeplugd laten, en Powerplay doet de rest.

©Zonneplan

Lage kosten

Maar ook zonder stroomoverschotten ben je met de laadpalen van Zonneplan stukken goedkoper uit. Zelfs elektrische rijders met een gewoon dynamisch energiecontract betalen zo'n 25 procent meer voor het opladen van hun accu, terwijl gebruikers met een vast energiecontract bijna het dubbele kwijt zijn.

Ben je aangewezen op een openbare laadpaal, dan betaal je ruim twee keer zoveel als met een laadpaal van Zonneplan. Snelladen langs de weg kost zelfs vier tot vijf keer zoveel. Met een laadpaal van Zonneplan en Powerplay rijd je gemiddeld voor slechts 2,89 euro per honderd kilometer, terwijl snelladen bij FastNed doorgaans meer dan 11 euro per honderd kilometer kost.

Charge 2

En dat alles wordt dus nog een stukje beter met de nieuwe laadpaal van Zonneplan. De Charge 2 is nóg uitgebreider dan zijn voorganger. Door het slimme Powerplay-algoritme bespaar je dus al een kwart van de kosten die je maakt met een normaal dynamisch energiecontract.

De laadpaal zelf is ook nog een stukje beter geworden. Allereerst is hij in een nieuw jasje gestoken, zodat hij er nog wat beter uitziet. Bovendien krijgt de Charge 2 zijn software-updates draadloos, dus daar hoef je zelf ook amper meer iets voor te doen.

Je bestelt de Charge 2 bovendien gewoon online, tegen een scherpe prijs. Een professionele installateur zorgt ervoor dat de laadpaal komt te staan waar je hem wil hebben en dat alles naar behoren werkt. Alles bij elkaar heb je de Zonneplan Charge 2 in minder dan 3 jaar volledig terugverdiend.

©Zonneplan

Conclusie

Met de nieuwe Charge 2-laadpaal van Zonneplan laad je altijd op de goedkoopst mogelijke manier op. Het slimme Powerplay-algoritme berekent precies wanneer stroom het goedkoopst is, en alleen op die momenten wordt je elektrische auto opgeladen. Zo betaal je nooit het volle stroomtarief, laad je zelfs een kwart goedkoper op dan met een normaal dynamisch energiecontract, en rijd je gemiddeld 2000 kilometer per jaar zonder ook maar een cent te betalen.

De Zonneplan Charge 2 is vanaf nu online te bestellen.

De feestdagen hebben iets bijzonders. Kerstmis is het perfecte moment om fijne momenten vast te leggen met je camera of smartphone. Zo kun je ze later altijd weer terughalen. We helpen je graag op weg met tips en ideeën om deze kerst de mooiste foto's te maken.

Lees ook: Slimme kerstverlichting: haal de kerstsfeer in huis

🎄Kerstboom: van close-up tot licht-effecten

Ongeveer 90 procent van de huishoudens in Nederlanders heeft een kerstboom staan, grote kans dus dat ook jij er weer flink werk van hebt gemaakt. Je wilt je boom natuurlijk mooi vastleggen, maar hoe doe je dat het best?

Begin met de basis. Zorg dat er genoeg licht in de kamer is, maar niet te fel, zodat de warme gloed van de kerstlampjes zichtbaar blijft. Gebruik een statief om te voorkomen dat je foto onscherp wordt. Kies daarna een goede compositie. Speel met hoeken en afstanden tot de boom: maak bijvoorbeeld een close-up van een ornament, waarbij de rest van de boom zacht vervaagt op de achtergrond. Of probeer de hele boom in beeld te krijgen. Of dat laatste lukt, hangt af van de ruimte die je in de kamer hebt.

©Jordi Prat Puig | jordieasy

©holdstillandclick

Kerstdiner: sfeer en smaak

Kerst draait om samenzijn en … eten! Die feestelijke eettafel vráágt er gewoon om door jou vastgelegd te worden.

Begin met een foto van de hele gedekte tafel. Als je de tafel al vroeg dekt, kun je foto's maken bij daglicht, wat zorgt voor een frisse sfeer. Fotografeer je vlak voor het diner, dan geeft het warme, zachte licht juist een romantisch effect. Een statief kan handig zijn, maar tijdens het eten zelf kan dat onpraktisch zijn. Wees dan niet bang je iso-waarde te verhogen. Moderne camera’s hebben minder last van ruis, en eventuele ruis kun je eenvoudig wegwerken tijdens het nabewerken.

Varieer met je standpunt om je foto interessant te maken. Een lage hoek vanaf de rand van de tafel geeft veel diepte. Wil je liever een overzichtsfoto van bovenaf? Gebruik dan een keukentrapje.

Als je de hele tafel hebt gefotografeerd, zoom dan in op de details. Denk aan het zilveren bestek, het kerstservies en de glinsterende kristallen glazen. Kies een klein F-getal om je onderwerp scherp te maken en de achtergrond subtiel te vervagen. Zo voeg je een professioneel tintje toe aan je foto’s en laat je jouw oog voor detail zien.

Lees ook: Handige tip (bijvoorbeeld voor kerst): zo krijg je wijn snel gekoeld

Je wilt natuurlijk niet de hele avond met een camera rondlopen, maar een foto van die prachtig opgemaakte borden kun je best even maken, toch? Probeer eens recht van boven te fotograferen voor een leuk perspectief op het gerecht. Dat kan prima en snel met je smartphone.

Vergeet ook niet om de sfeer en interactie vast te leggen. Denk aan het aansnijden van het hoofdgerecht of de twinkelende ogen van een kind bij het zien van het toetje. Juist die spontane momenten maken je foto's extra bijzonder.

©Suzi Media

Kerstportretten: van spontaan tot geposeerd

Hoe maak je warme en intieme portretten tijdens kerstbijeenkomsten? Het geheim zit in het vastleggen van spontane momenten. Die vertellen vaak het beste verhaal en zijn het leukst om later terug te zien.

Denk aan kinderen die spelen met hun neefjes en nichtjes, familieleden die lachen om een oude anekdote, of een verraste blik bij het uitpakken van een cadeau. Om zulke momenten vast te leggen, is het belangrijk om alert te blijven en je camera binnen handbereik te houden. Laat hem gerust aanstaan en gebruik autofocus voor snelheid.

Kies een korte sluitertijd om bewogen beelden te voorkomen. Je kunt ook auto-iso inschakelen en fotograferen in de S/Tv-stand (sluitertijdvoorkeuze). Zo regelt de camera de rest van de instellingen, en kun jij je volledig richten op het vastleggen van die mooie momenten.

©rimmdream

Naast spontane foto’s kunnen geposeerde portretfoto’s ook een mooie toevoeging zijn aan je fotoalbum. Kies een plek met goed licht en een mooie achtergrond, zoals de kerstboom of een feestelijk versierde haard. Veel mensen voelen zich wat meer op hun gemak met iets in hun handen, zoals een glas of een cadeau. Zorg dat iedereen goed zichtbaar is en gebruik een grotere scherptediepte (een hoger F-getal) om te zorgen dat iedereen scherp op de foto staat. Zo creëer je een sfeervol groepsportret dat een mooie herinnering vormt.

Lichtjes in de stad

Even een frisse neus halen na het diner? Neem je camera mee, want tijdens de feestdagen zijn de meeste dorpen en steden prachtig verlicht. In het centrum hangen sfeervolle lichtjes in de winkelstraten, etalages zijn feestelijk versierd, en overal zie je kerstverlichting.

Kijk eens naar composities waarin de verlichting de hoofdrol speelt. Denk aan reflecties in het water of op natte klinkers, een silhouet van een opvallend gebouw met kerstverlichting op de voorgrond, of een rustige zijstraat waar de lichtjes een intieme sfeer geven.

Zoek je meer levendigheid? Bezoek een kerstmarkt of fotografeer mensen die genieten van de feestelijke sfeer in de straten. Deze momenten geven je foto's extra dynamiek en maken ze nog specialer.

©dimbar76

Een creatieve manier om de kerstlichtjes in de stad vast te leggen, is door het maken van ‘lichtsterretjes’. Die kun je maken door een klein diafragma te gebruiken (een hoog F-getal dus, bijvoorbeeld F 14). Speel met de precieze waarde om te zien hoe het ster-effect zich vormt. Je hebt hierbij wel een statief nodig, omdat je bij een klein diafragma een langere sluitertijd nodig hebt om nog goed te belichten.