Slimme verlichting zoals Philips Hue is handig, maar een lichtknopje blijkt vaak onmisbaar. Als je een slimme lamp met een normale lichtschakelaar uitzet, is de lamp onbereikbaar voor het systeem. Smartwares belooft met de Wall switch converter een oplossingen te hebben die je normale wandschakelaar slim maakt.

Wanneer je bij een systeem als Hue een lamp via een wandschakelaar uitschakelt, staat er geen spanning meer op en is de lamp niet meer bereikbaar voor het systeem. En dat is lastig als je de lamp vervolgens wel wilt bedienen met je smartphone of een automatische actie geprogrammeerd hebt waarvoor het licht ingeschakeld moet worden. Nu kun je voor bijvoorbeeld Hue diverse losse schakelaars kopen, maar vaak zul je de normale wandschakelaars gewoon laten zitten. Of misschien vind je iets als een Hue Dimmer Switch niet bij je schakelmateriaal passen. Al is er vanuit schakelmateriaalfabrikanten steeds meer mogelijk in de vorm van Friends of Hue, maar dat zijn wel prijzige knopjes. Smartwares heeft met de Wall switch converter een relatief goedkope inbouwmodule gemaakt die normale schakelaars verandert in slimme schakelaars waarbij een slimme lamp altijd onder spanning blijft staan. De Smartwares Wall switch converter is een compacte module waar je een knoopcel in plaatst. Dat heeft als voordeel dat er geen nuldraad nodig is voor het aansluiten. De module werkt met Smartwares' eigen lampen én Hue-verlichting.

©PXimport

HomeWizard Link

De Smartwares-inbouwmodule maakt voor de communicatie gebruik van een protocol op de 868MHz-band, dezelfde frequentie als bijvoorbeeld Z-wave ook gebruikt. Het protocol is helaas gesloten en voor zover ik weet zijn er geen mogelijkheden om dit protocol met andere ontvangers te gebruiken waardoor je om de Wall switch converter te gebruiken een basisstation van Smartwares in de vorm van de HomeWizard Link nodig hebt. Gelukkig valt de prijs van dat basisstation met 35 euro mee. De HomeWizard Link vormt de basis van Smartwares’ eigen HomeWizard Pro domoticasysteem dat naast de in dit artikel besproken inbouwmodule onder andere eigen lampen, schakelaars en sensors omvat. Er is echter een beperkt aantal slimme producten van derde partijen te koppelen en laat Philips Hue nou net één van die producten zijn. Hierdoor is de Wall switch converter volgens Smartwares uitermate geschikt om in combinatie met Hue als slim lichtknopje te gebruiken, het verlichtingssysteem dat ik zelf gebruik.

©PXimport

Inbouwmodule met batterijtje

Inbouwmodules voor achter de wandschakelaar zijn op zich niks nieuws, maar vaak zijn ze een stuk duurder dan de 20 euro die Smartwares per module vraagt en een stuk lastiger in te bouwen. Die eenvoudige installatie komt doordat Smartwares gekozen heeft voor een batterij als voeding. Het voordeel van deze aanpak is duidelijk: je hebt geen blauwe nuldraad achter je inbouwschakelaar nodig om de zender van energie te voorzien. Zo vereisen de meeste Z-wave-inbouwmodules zowel een bruine fasedraad als een blauwe nuldraad. Achter lichtschakelaars vind je doorgaans alleen de bruine fasedraad omdat de blauwe draad die de stroomkring sluit bij de lamp zelf in de centraaldoos zit. Om een dergelijke inbouwmodule dan aan te sluiten, zul je zelf blauwe nuldraden vanaf de centraaldoos naar de lichtschakelaars moeten trekken en dat kan een lastig klusje zijn. 

©PXimport

Dankzij het batterijtje is dat bij de Smartwares-module niet nodig. Het enige nadeel dat ik van Smartwares’ aanpak kan bedenken is dat een batterij natuurlijk een keer leeg is. Op dat moment zul je de lichtschakelaar weer van de muur moeten schroeven om de batterij te vervangen. Al zou dat nadeel mee moeten vallen, want volgens Smartwares gaat de batterij maar liefst acht jaar mee. Het gebruikte type knoopcel CR2450 is gelukkig een gebruikelijk type batterij dat je op veel plekken zo kunt kopen.

Kennelijk vond ook Signify (het bedrijf achter Philip Hue) de batterijmodule ook een goed idee, want onlangs kondigde Signify aan zelf met een vergelijkbare module te komen. Die is met een prijs van 40 euro per module wel een stuk duurder.

Eenvoudige installatie

De installatie van de inbouwmodule is geen heel ingewikkeld klusje. Uiteraard schakel je eerst de spanning van de groep in de meterkast uit. Je begint met het plaatsen van de knoopcelbatterij waarna je de inbouwmodule via een knopje koppelt met de HomeWizard Link. Die koppeling moet je in ieder geval doen voordat je alles weer terug op de muur schroeft, want dan kun je natuurlijk niet meer bij het knopje.

©PXimport

©PXimport

Vervolgens is het tijd voor de daadwerkelijke installatie en schroef je de wandschakelaar van de muur. Haal de bruine en zwarte draad vervolgens van de schakelaar los. Die bruine en zwarte draad moet je vervolgens met elkaar verbinden. Zo staat er altijd spanning op het lichtpunt waar de slimme lamp hangt. Hiervoor levert Smartwares een lasklem mee. Ik was aangenaam verrast dat het om een WAGO-variant met hendeltjes gaat. Die zijn vooral als je de draden ooit weer los wil maken echt veel handiger dan normale lasklemmen. Vervolgens sluit je de draadjes van de inbouwmodule aan op de contacten van de lichtschakelaar en schroef het geheel weer op de muur. Je kunt nu de groep weer inschakelen en je lamp en schakelaar softwarematig koppelen in de app.

©PXimport

©PXimport

Je hoeft natuurlijk niet per se de schakelaar van een lichtpunt aan een lamp op dat lichtpunt te koppelen. Zo heb ik in de keuken een wandlichtpunt met bijbehorende schakelaar die ik niet gebruik omdat ik daar geen lamp heb hangen. Wel heb ik een Hue-lichtstrip op de keukenkastjes gelegd. Die ongebruikte schakelaar is dankzij een Wall switch converter opeens wel te gebruiken en schakelt nu de lichtstrip.

©PXimport

©PXimport

Schakelen en scenes

In de HomeWizard-app koppel je de Hue Bridge waarna je zelf kunt besluiten welke van je Hue-lampen daadwerkelijk in de HomeWizard-app getoond worden. Handig, want het heeft wat mij betreft geen zin om al mijn lampen te ontsluiten. Voor mij is het voldoende om alleen de lampen te zien die ik via HomeWizard daadwerkelijk aan een fysieke lichtschakelaar wil koppelen. Vind je een automatiseringsfunctie in de app toch handig of wil je de lampen koppelen met Smartwares-producten, dan kun je natuurlijk wel alle Hue-lampen toevoegen. 

©PXimport

©PXimport

De koppeling tussen een lamp en een schakelaar is eenvoudig te maken en je kunt acties toekennen aan 1, 2 3 en 4 keer schakelen. Ik heb aan de 1x schakelen de actie schakel apparaat toegekend. Dat betekent dat als je op de normale manier je lichtschakelaar gebruikt, de status van de lamp verandert. Staat de lamp aan, dan gaat ie uit. En staat de lamp uit, dan gaat ie aan. Je kunt dus probleemloos de Hue-app of een andere schakelaar gebruiken, de schakelaar met daarachter de Wall switch converter doet altijd wat je ervan verwacht. Je kunt via de app instellen met welke tint of kleur en helderheid een lamp ingeschakeld moet worden via de schakelaar. Zolang je één lamp tegelijkertijd wilt in- of uitschakelen, werkt het geheel prima.

©PXimport

©PXimport

Het wordt echter een probleem als je meerdere lampen in één keer wil in- of uitschakelen. De kamers of zones waarmee je in de Hue-app lampen aan elkaar koppelt zijn niet zichtbaar in de HomeWizard-omgeving. Dat zou niet erg moeten zijn omdat je lampen binnen de HomeWizard-app ook in kamers kunt verdelen. 

Helaas blijkt het niet mogelijk te zijn om in één keer alle lampen in een kamer te schakelen. Het enige dat je kunt doen om lampen te koppelen is een scene maken. Het is prima mogelijk om een scene te maken die de gewenste lampen inschakelt. Maar als je die scene aan de normale 1X-schakelactie toekent, kun je die scene alleen inschakelen oftewel: je kunt de verlichting dan niet uitschakelen met de normale schakelactie. Daarvoor kun je weer een tweede scene maken waarin je de lampen weer uitschakelt, maar die scene zul je dan moeten toekennen aan de 2X-schakelactie. Dat wordt wat mij betreft al snel onhandig. Ik wil gewoon op de knop drukken om het licht aan en vervolgens weer uit te doen. De scenes waarmee je verschillende lampen in één keer op gewenst kleur en helderheid zet zie ik zelf echt als aanvulling hierop. Het koppelen van meerdere lampen tot één licht is immers geen gek idee, er zijn genoeg armaturen waar je meerdere lampen in draait. Als gebruiker van Hue is het overigens niet mogelijk om scenes die je binnen de Hue-app gemaakt hebt te gebruiken, je zult eventuele scenes voor de wandschakelaar in de HomeWizard-app moeten (na)maken.

Beperkte koppelingsmogelijkheden

Wat jammer is aan de HomeWizard Link is dat er naast de koppeling met Hue, Google Home en Amazon Alexa niks van derde partijen te koppelen valt. Op zich begrijpelijk vanuit Smartwares, want uiteraard is de HomeWizard Link ontworpen om dienst te doen als basis voor een slim huis. Maar vanuit het oogpunt van iemand die het vooral als aanvulling op Hue gebruikt en ook andere slimme apparaten in huis heeft, is het jammer dat je de knoppen niet kunt ontsluiten in bijvoorbeeld systemen als Home Assistant of Domoticz.

Conclusie

Smartwares heeft met de Wall switch converter een handig product in het assortiment. In eerste instantie is de inbouwmodule bedoeld voor het eigen verlichtingssysteem, maar er is een eenvoudige koppeling met Philips Hue voorhanden. De prijs van 20 euro per inbouwmodule is goed, wel heb je een HomeWizard Link-basisstation nodig. Die is met een prijs van 35 euro betaalbaar, en zeker als je een paar lichtknopjes in huis slim wilt maken overkomelijk.

Het geheel is eenvoudig te installeren en werkt zolang je met één schakelaar één lamp wilt schakelen uitstekend. De hardware is dus prima in orde, maar helaas geldt dat niet voor de software. Het probleem begint als je meerdere lampen met één schakelaar wilt bedienen want lampen groeperen tot één lamp is niet mogelijk. En dat is toch echt wel een belangrijk nadeel waar scenes wat mij betreft niet helemaal de oplossing voor zijn.

Een ander nadeel voor vooral Hue-gebruikers is dat HomeWizard Lite een eigen ecosysteem is waar je verder eigenlijk alleen slimme producten van SmartWares zelf op kunt aansluiten. Nu heb je daar als je het systeem puur als Hue-knoppen gebruikt natuurlijk geen last van, maar een koppeling met bijvoorbeeld een open platform als Home Assistant zou handig zijn om meer met de slim gemaakte schakelaars te kunnen doen.

Ben je overigens al een gebruiker van het HomeWizard Link-systeem, dan raad ik je de Wall switch converter zeker aan. De genoemde nadelen van het systeem gelden dan immers veel minder sterk voor jou.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.