De meeste Linux-distributies komen al met een uitgebreide verzameling van voorgeïnstalleerde programma’s. Voeg je daar dit lijstje van vijftien onmisbare programma’s aan toe, dan ben je klaar voor de meest uiteenlopende taken.

1 LibreOffice

Word-documenten, PowerPointpresentaties en Excel-spreadsheets zijn niet uit ons leven weg te denken. LibreOffice kan er allemaal mee overweg. Dit opensource-kantoorpakket is grotendeels compatibel met Microsoft Office en ondersteunt ook het Open Document Format (odf). Je kunt documenten exporteren naar pdf, de programma’s zijn tot in de puntjes te configureren en er bestaan talloze extensies om de functionaliteit uit te breiden. Elke zes maanden komt er een nieuwe versie van LibreOffice uit en het pakket biedt uitgebreide documentatie aan, zelfs in het Nederlands.

LibreOffice is een krachtig en uitstekend gedocumenteerd kantoorpakket.

2 GIMP

GIMP (GNU Image Manipulation Program) biedt alle tools om foto’s en andere plaatjes te bewerken. Eenvoudige zaken als foto’s of screenshots bijknippen, maar ook het contrast of de helderheid van een foto aanpassen, rode ogen verwijderen of tekst toevoegen zijn snel te doen met GIMP. Daarnaast biedt GIMP talloze geavanceerde mogelijkheden, zoals met lagen werken. De functionaliteit van GIMP is uit te breiden met plug-ins, bijvoorbeeld voor extra beeldfilters. De huidige plug-ins zijn echter niet compatibel met GIMP 3, dat eraan komt, dus dat wordt een tijdje opletten.

Leren werken met GIMP? Lees dan: GIMP: foto's bewerken met hét alternatief voor Photoshop

Plaatjes bewerk je eenvoudig met GIMP.

3 VLC

Video- en audiobestanden van allerlei formaten, streaming media en zelfs dvd’s en audio-cd’s: open ze met VLC media player en die speelt het wel af. Zelfs het beeld van je webcam of beelden van een ip-camera op je netwerk kun je in VLC bekijken. De playbacksnelheid is aan te passen en je kunt snapshots van video’s nemen, het beeld inzoomen en allerlei filters toepassen. Je kunt ook mediabestanden transcoderen naar een ander formaat, resolutie of beeldkwaliteit. Wil je video of audio streamen? Ook daar draait VLC zijn hand niet voor om.

Met VLC media player krijg je alle video- en audio-bestanden of -streams open, inclusief die van je webcam.

4 KeePassXC

Om je wachtwoorden bij te houden, bestaan er talloze wachtwoordkluizen die data op een server opslaan. KeePassXC pakt het anders aan: dit opensourceprogramma slaat je wachtwoorden in een versleuteld bestand op. Dat kun je op je computer plaatsen, maar ook binnen een online-cloudopslagdienst, zoals Dropbox, Google Drive of OneDrive, om je wachtwoorden met je andere apparaten te synchroniseren. Voor alle grote webbrowsers bestaat er een browserextensie om je accountgegevens op websites in te vullen. Helaas werkt dat nog niet als je distributie Wayland als displayserver gebruikt.

Of probeer Bitwarden: al je wachtwoorden in de kluis

Met KeePassXC hou je al je wachtwoorden veilig bij.

5 OBS Studio

OBS Studio is een programma om video-opnames te maken en te livestreamen, bijvoorbeeld naar Twitch, YouTube of Facebook. In deze tijd waarin velen van ons videovergaderen, kan OBS Studio voor iedereen goed van pas komen. Zo kun je er een virtuele webcam mee maken die je in je videovergaderprogramma als bron opneemt. Die virtuele webcam kan dan het beeld van je desktop en webcam combineren, een plaatje op de achtergrond tonen, of filters of visuele effecten toepassen.

OBS Studio maakt het mogelijk om video’s op te nemen en te livestreamen.

6 Duplicati

Back-ups zijn belangrijk en veel Linux-distributies leveren hier dan ook standaard een programma voor mee. Wil je meer dan de basics, dan is Duplicati een populaire keuze omdat het programma heel wat flexibiliteit biedt. Je kiest een schema voor automatische back-ups, die incrementeel worden uitgevoerd en worden gecomprimeerd om opslag te sparen. Back-ups worden versleuteld en daarna op een externe harde schijf, een NAS of in de cloud opgeslagen. Dit laatste kan onder andere via Google Drive, Dropbox, Microsoft OneDrive en Amazon S3.

Duplicati maakt flexibele back-ups van je bestanden mogelijk.

7 Calibre

Calibre is een krachtig programma om je e-books te organiseren en te synchroniseren met je e-reader. Je kunt er e-books ook mee omzetten tussen verschillende formaten, zoals pdf en epub, en zelfs exporteren naar Word-formaat. Je hele bibliotheek is eenvoudig te doorzoeken via trefwoorden of metadata. Uiteraard zijn je e-books met Calibre ook op je computerscherm te lezen, je kunt e-books bewerken en er zijn honderden plug-ins die de functionaliteit van het programma uitbreiden. De ingebouwde downloader voor nieuws om een willekeurige rss-feed op je e-bookreader te plaatsen is ook handig.

Beheer je collectie van e-books met Calibre.

8 Flameshot

Hoewel de meeste Linux-distributies standaard met software komen om screenshots te maken, blijven de functies dan doorgaans beperkt. Flameshot is eenvoudig te gebruiken, maar biedt krachtige mogelijkheden. Selecteer gewoon het gebied waarvan je een screenshot wilt maken en daarna kun je onmiddellijk tekst, genummerde bolletjes, pijltjes, kaders of meer toevoegen. En als er persoonlijke informatie op de screenshot staat, selecteer je het stukje en maak je er eenvoudig blokjes van die het stukje onleesbaar maken. Je kunt ook rechtstreeks van in Flameshot je (bewerkte) screenshots naar websites zoals Imgur uploaden.

Flameshot biedt uitgebreide mogelijkheden om screenshots te maken.

9 VirtualBox

Hoewel elke Linux-distributie met KVM (Kernel-based Virtual Machine) al virtualisatiemogelijkheden heeft ingebouwd, Is VirtualBox een stuk gebruiksvriendelijker. Of je nu Windows virtueel wilt draaien of regelmatig nieuwe Linux-distributies eenvoudig wilt uitproberen, VirtualBox maakt het appeltje-eitje. Je maakt eenvoudig snapshots van je virtuele machines waarnaar je later kunt terugkeren en ook aangesloten usb-apparaten zijn met je virtuele machines te delen. Met de seamless mode kun je vensters van je virtuele machine zelfs naast die van je Linux-machine draaien alsof er geen virtuele machine is.

Meer weten over VirtualBox? Lees dan: Experimenteren zonder risico's: aan de slag met een virtuele machine

In VirtualBox start je virtuele machines met alle mogelijke besturingssystemen op.

10 Syncthing

Wil je eenvoudig toegang tot dezelfde bestanden op je Linux-machine als op je andere computers? Dan is een bestandssynchronisatieprogramma zoals Syncthing onmisbaar. Synchroniseer zoveel mappen als je wilt tussen je apparaten en stel per map in met welke apparaten je deze wilt synchroniseren en in welke richting. Dit werkt zowel op je lokaal netwerk als via internet, zonder dat je port forwarding hoeft in te stellen. Nadat je Syncthing hebt ingesteld, heb je er geen omkijken meer naar. Alle wijzigingen op één computer worden in enkele seconden op de achtergrond met de andere computers gesynchroniseerd.

Syncthing synchroniseert je bestanden tussen meerdere apparaten.

11 Lutris

Als je door de jaren heen een gamecollectie hebt aangelegd die je ook onder Linux wilt blijven spelen, dan komt Lutris goed van pas. Dit geeft je in één programma toegang tot je games uit Steam, Epic Games Store, GOG en Humble Bundle. Bovendien heeft Lutris allerlei installers voor Windows-games die het dan via Wine emuleert met de optimale configuratie. Op dezelfde manier installeert het programma voor andere games de benodigde compatibiliteitslagen, emulatoren of game engines, zodat je dat zelf niet meer hoeft te doen. Zo gebruikt Lutris voor PlayStation-games en dergelijke RetroArch.

Lutris verzamelt je games van allerlei platforms.

12 Clementine

Of je nu lokale muziekbestanden wilt afspelen of muziek van streamingdiensten zoals Spotify, SoundCloud of Last.fm: met Clementine is het allemaal mogelijk. Ook podcasts zijn te doorzoeken en te downloaden om in de muziekspeler te beluisteren. Het programma kan je muziekbestanden taggen met informatie uit de database van MusicBrainz en heeft ook een ingebouwde tag editor. Verder kun je ook (dynamische) afspeellijsten aanmaken, importeren en exporteren. Clementine kan ook muziek transcoderen naar een andere audiocodec, waaronder mp3, ogg, flac, aac of wma.

Clementine is een veelzijdige muziekspeler.

13 BleachBit

Als je al jarenlang met dezelfde Linux-installatie werkt, die je keer op keer upgradet, waarop je software installeert en weer verwijdert, dan heeft zich na een tijd waarschijnlijk een hoop digitale rommel opgehoopt op je systeem. BleachBit helpt je om je systeem weer schoon te maken. Daardoor heb je weer wat meer ruimte vrij op je schijf, en back-up je bijvoorbeeld ook niet onnodig te veel bestanden. Je selecteert zelf wat je wilt opschonen en kunt een preview opvragen van welke bestanden er worden verwijderd voordat je de opdracht daartoe geeft.

Maak je Linux-systeem proper met BleachBit.

14 Distrobox

Welke Linux-distributie je ook gebruikt, soms wil je software draaien die alleen voor een andere distributie bestaat of daarin veel gemakkelijker is te installeren. Distrobox biedt je een efficiënte manier om een andere Linux-distributie in een container te draaien, die volledig geïntegreerd is met je desktop. Je kunt daarin dan programma’s installeren en opstarten zonder dat je merkt dat ze eigenlijk in een container draaien. Je kunt ook eenvoudig een tijdelijke container creëren om snel iets in een andere distributie uit te proberen.

Met Distrobox draai je willekeurige Linux-distributies op een geïntegreerde manier.

15 LocalSend

Wil je even snel een bestand van op je Linux-pc met een van je andere apparaten in de buurt delen, dan ben je waarschijnlijk gewend om het naar jezelf te e-mailen. Maar dat is wat omslachtig, niet zo efficiënt, en voor grote bestanden loop je tegen bestandslimieten aan. LocalSend biedt hiervoor een oplossing. Het is beschikbaar voor Linux, Windows, macOS, Android en iOS en ontdekt al je apparaten op het lokale netwerk die de software draaien. Daarna deel je eenvoudig een bestand met het gewenste apparaat, end-to-end versleuteld.

Verstuur eenvoudig bestanden op je lokale netwerk met LocalSend.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.

Wil je dit jaar met Halloween echt indruk maken? Met de airfryer maak je in een mum van tijd griezelig lekkere hapjes die niet alleen heerlijk smaken, maar er ook angstaanjagend (leuk) uitzien. Van knakworst-mummies en spinnenpizza's tot spookachtige cupcakes en pittige Halloweenpompoentjes: 4x luguber lekkers uit de airfryer.

Knakworst-mummies

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 6 knakworsten of hotdogworsten
☐ 1 blik croissantdeeg
☐ 1 ei
☐ Suikeroogjes of mosterd of ketchup

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het croissantdeeg uit. Snijd het deeg met een scherp mesje in repen van ongeveer 1 centimeter dik.
• Tel hoeveel reepjes deeg je hebt en deel dit aantal door 6, zodat al je mummies evenveel windsel krijgen.
• Leg de deegreepjes op een bord en leg de knakworst of hotdogworst erop.
• Sla elk reepje kruislings over de worst heen; je pakt hem dus als het ware in. Zorg wel dat je bovenaan wat ruimte overlaat, voor zijn gezichtje.
• Kwast de knakworstmummies in met losgeklopt ei en leg ze in de airfryer.
• Bak de mummies in 10-12 minuten goudbruin en krokant.
• Laat iets afkoelen en snijd eventueel nog wat extra 'windsel' in met een scherp mesje.
• Decoreer met twee snoepoogjes. Heb je die niet, maak dan ogen met een klein drupje mosterd of ketchup.

©ID.nl

Spinnenpizza's

Ingrediënten (voor 6 tot 8 stuks)

☐ Pak of rol kant-en-klaar pizzadeeg
☐ 200 ml tomatensaus
☐ 200 gram geraspte kaas
☐ Zwarte olijven zonder pit
☐ Eventueel: oregano

Bereidingswijze

• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Rol het pizzadeeg uit en steek er cirkels uit met een diameter van 10 tot 15 centimeter.
• Verdeel de tomatensaus erover met een lepel. Gebruik ongeveer 1 eetlepel saus per pizza.
• Strooi de geraspte kaas erover, ongeveer 25 gram per pizza.
• Voeg eventueel voor wat extra smaak een klein beetje oregano toe.
• Leg de pizzabodems in de mand van de airfryer.
• Bak de pizzaatjes in 8-10 minuten gaar en bruin.
• Haal de pizza's uit de airfryer en versier ze. Daarvoor snijd je per pizza 1 olijf door de lengte doormidden; dit wordt het lijfje.
• Snijd voor het hoofd 1 olijf door de breedte doormidden.
• Voor de pootjes snijd je 1 olijf over de korte kant in 4 stukken, zodat je 4 ringetje hebt. Snijd die doormidden, zodat je 8 pootjes hebt.

©ID.nl

Spoken-cupcakes

Ingrediënten (voor 6 stuks)

☐ 150 gram zelfrijzend bakmeel
☐ 100 gram bruine basterdsuiker
☐ 2 eieren
☐ 100 ml plantaardige olie
☐ 75 ml karnemelk
☐ 1 el speculaaskruiden
☐ 1 tl kaneel
☐ 1 el geraspte appel
☐ Kant-en-klare topping (wit)
☐ Wat gesmolten chocolade of chocoladedecoratiestift

Bereiding

• Verwarm de airfryer voor op 160 graden.
• Meng in een kom de eieren, olie en karnemelk.
• Voeg de droge ingrediënten toe: bakmeel, basterdsuiker, speculaaskruiden, kaneel. Mix tot een glad beslag. Schep er tot slot de geraspte appel door.
• Schep het beslag in maximaal 6 cupcakevormpjes en zet ze in de mand van de airfryer.
• Bak de cupcakes in 15-18 minuten gaar en bruin. Prik met een satéprikker, als deze er schoon uitkomt zijn ze klaar.
• Laat ze afkoelen.
• Maak er met de topping met behulp van een spuitzakje en spuitmondje een toef op in de vorm van een spookje.
• Voeg met de gesmolten chocolade of de decoratiepen per spook twee oogjes en een opengesperd mondje toe.

©ID.nl

Pittige Halloweenpompoentjes

Ingrediënten (voor 16 stuks)

☐ 8 jalapeño-pepers
☐ 100 gram roomkaas (naturel)
☐ 50 gram geraspte cheddar
☐ 1 teentje knoflook (fijngehakt)
☐ 1 lente-ui (fijn gesneden)
☐ Zout en peper
☐ Olijfolie
☐ Optioneel: paprikapoeder of chilivlokken voor extra pit

Bereiding

• Snijd de jalapeñopepers in de lengte doormidden en verwijder de zaadlijsten en pitjes. Laat de steeltjes eraan zitten.
• Meng in een kom de roomkaas, cheddar, knoflook, lente-ui, zout, peper en eventueel wat paprikapoeder of chilivlokken.
• Vul elke peperhelft met dit kaasmengsel en strijk het oppervlak glad met de achterkant van een lepel.
• Snijd met een klein mesje, satéprikker of tandenstoker voorzichtig gezichtjes in de bovenkant van de nog koude vulling: twee ogen, een neusje en een grijns.
• Zet de pepers daarna 5 tot 10 minuten in de koelkast, zodat de vulling wat opstijft en de uitgesneden gezichtjes beter zichtbaar blijven tijdens het bakken.
• Verwarm de airfryer voor op 180 graden Celsius.
• Bestrijk de buitenkant van de pepers licht met olijfolie en leg ze in de mand van de airfryer.
• Bak ze in 8 tot 10 minuten, tot de kaas gesmolten en lichtbruin is.
• Laat de Halloweenpompoentjes een paar minuten afkoelen voordat je ze serveert.