Voor meer geavanceerde fotobewerkingen is Photoshop al jaren toonaangevend. Het pakket is alleen stevig aan de prijs. Met GIMP haal je een gratis alternatief in huis. Ook deze tool beschikt over heel wat krachtige functies voor originele creaties.

GIMP, voluit GNU Image Manipulation Program, bestaat bijna drie decennia en is uitgegroeid tot een uitgebreid digitaal beeldbewerkingsprogramma. Het is beschikbaar op Linux, macOS en Windows en valt onder de categorie vrije software met een GNU GPL-licentie. Dankzij zijn uitgebreide functionaliteiten en de mogelijkheid tot uitbreiding met diverse plug-ins wordt GIMP vaak vergeleken met Adobe Photoshop. Deze is overigens niet allesomvattend. Zo wordt de beperkte CMYK-ondersteuning van GIMP niet vermeld, wat het minder ideaal maakt voor professioneel drukwerk. Hoewel GIMP niet exact dezelfde mogelijkheden biedt als Photoshop, benadert het de functionaliteit behoorlijk. Dit artikel richt zich op enkele minder bekende en op meer geavanceerde functies, op basis van versie 2.10.36 voor Windows. De installatie is eenvoudig en vergt slechts drie muisklikken.

Hulp zoeken

Om snel vertrouwd te raken met GIMP kun je diverse tutorials raadplegen. Daarnaast is er een offline handleiding beschikbaar. De Amerikaanse versie is compleet, de Nederlandse is voor 30 procent voltooid. Om de handleiding na installatie te gebruiken, ga je in GIMP naar Bewerken, kies je Voorkeuren / Interface / Hulpsysteem en selecteer je bij Gebruikershandleiding de optie Een lokaalgeïnstalleerde kopie gebruiken (vooral secties II en III zijn nuttig).

Een krachtige functie is de ingebouwde zoekfunctie. Open een afbeelding, druk op de /-toets en voer een functienaam of deel van een afbeeldingsnaam in. Bij het typen van bijvoorbeeld gaussiaans krijg je meerdere gerelateerde items te zien. Een klik op een van deze items opent direct de bijbehorende functie, wat heel wat zoektijd kan besparen. Erg handig is ook dat je bij het aanwijzen van een of ander menu-item alleen maar op de F1-toets hoeft te drukken voor contextgevoelige hulp.

Navigeren en roteren

Om efficiënt naar een bepaald deel van een grote foto te navigeren, gebruik je het navigatievenster, dat je rechtsboven het canvas vindt. Als het niet zichtbaar is, ga je naar Vensters / Dockbare Vensters en kies je voor Navigatie. Hier kun je ook ongeveer vijfentwintig andere vensters activeren.

Je kunt het canvas ook roteren. Dat is handig wanneer je bijvoorbeeld met het penseel een gebied wilt inkleuren en je hiervoor het liefst horizontale bewegingen maakt. Als het gebied dan diagonaal of verticaal ligt, draai je het beeld gewoon om. Dit doe je door de Shift-toets en de middelste muisknop ingedrukt te houden en de muis te draaien. Het canvas volgt de beweging. Om dat terug in de originele positie te krijgen, gebruik je de !-toets of kies je Beeld / Spiegelen endraaien / Spiegelen en draaien ongedaan maken.

Rechttrekken

Het overkomt iedereen weleens: je maakt een foto en achteraf blijkt dat de horizon of een rij huizen niet perfect horizontaal is. Geen zorgen, dit kun je in GIMP eenvoudig rechttrekken. Gebruik hiervoor Passer, deze tool activeer je met Shift+M of via Gereedschap /Passer.

Trek vervolgens met ingedrukte linkermuisknop een lijn langs de scheve horizon of huizenrij. In het statusvenster zie je onder andere de hoek. Ga vervolgens naar het venster van de gereedschapsopties (standaard linksonder de gereedschapskist) en klik op Rechtzetten. Daarna kun je nog met de tool Rechthoekige selectie het gewenste beeldgedeelte selecteren en kiezen voor Afbeelding / Bijsnijden tot selectie om de correctie af te werken.

Transformeren

Als je een foto snel wilt schalen, draaien, kantelen, in perspectief wilt zetten, of zelfs meerdere van deze transformaties tegelijk wilt toepassen, gebruik dan het Geïntegreerdtransformeergereedschap. Deze activeer je met Shift+T. Er verschijnen verschillende handvatten rond je foto.

De functie van elk handvat ontdek je door de muisaanwijzer erboven te houden; de statusbalk geeft de nodige info. In een apart venster zie je de matrixwaarden. Houd de Shift-toets ingedrukt voor proportionele wijzigingen. Om de aanpassingen toe te passen, druk je in dit venster op de knop Transformeren.

Repareren en klonen

Heb je een prachtige foto gemaakt maar is er een storende vlek of object op de achtergrond? GIMP biedt uitkomst met zijn hersteltools. Voor kleine oneffenheden, zoals vlekken of krassen, is de Reparatietool (sneltoets H) ideaal. Deze tool neemt de textuur van een gekozen brongebied en combineert die met de kleur en het licht van het doelgebied. Druk de Ctrl-toets in en klik op een deel van de foto dat je als bron wilt gebruiken, laat de Ctrl-toets los en schilder over de ongewenste plek. Je kunt meerdere brongebieden kiezen voor het beste resultaat en speel ook met de instellingen in het gereedschapsvenster.

De Kloontool (sneltoets C) is meer geschikt voor het kopiëren van texturen of patronen. Selecteer met ingedrukte Ctrl-toets een bronpunt, laat los en schilder over het doelgebied. Het kan ook hier nodig zijn met verschillende bronpunten te werken. Probeer beide tools uit om te zien welke het beste voor jouw situatie werkt.

Kopiëren en plakken

Je hebt een object of gebied geselecteerd en wilt dit in een andere selectie van een andere foto plakken. Selecteer het object of gebied en kies Bewerken / Kopiëren of eventueel Knippen. Navigeer dan naar de doelselectie en selecteer Bewerken / Plakken inselectie om de inhoud in het centrum van de doelselectie te plaatsen. Kies voor Plakkenop dezelfde positie in selectie om de inhoud op dezelfde coördinaten als de oorspronkelijke selectie te plakken. Daarna kun je het nog verschuiven naar een optimale positie.

Bij het kopiëren en plakken van meerdere selecties of afbeeldingen is het gebruik van benoemde buffers aan te raden. Ga hiervoor naar Vensters / Dokbarevensters / Buffers. Voeg een afbeelding of specifieke selectie toe aan deze buffers via Bewerken / Buffers / Benoemde buffer kopiëren of knippen. Geef de buffer een passende naam en deze verschijnt in het venster. Herhaal voor alle gewenste objecten. Om een buffer ergens anders te plakken, selecteer je deze in het venster en plak je deze via het menu Bewerken of de knoppen onderaan het venster op de gewenste wijze, bijvoorbeeld in een selectie of als nieuwe laag.

Kleuren weghalen

Zwartwitfoto’s hebben vaak een artistiekere uitstraling dan kleurenfoto’s. GIMP biedt diverse technieken om kleurenfoto’s naar grijswaarden te converteren, die je kunt uitproberen vanuit het menu Kleuren. Eén methode is via Grijswaarden / Grijswaarden, waarbij je zowel Voorbeeld als Voor/na activeert. Je kunt experimenteren met verschillende modi voor het kiezen van grijstinten (standaard is dit Helderheid) en voor het mengproces (standaard Vervangen), inclusief het aanpassen van het dekkingspercentage.

Een andere methode is via Grijswaarden / Kleur naargrijswaarden, die uitgebreidere mogelijkheden biedt maar een langere verwerkingstijd heeft. Als alternatief kun je spelen met de RGB-kleurkanalen van je foto via Componenten / Monochrome mixer, waar schuifregelaars je de controle geven over de specifieke tinten grijs die voortkomen uit elk kleurkanaal.

Snelmasker toepassen

GIMP biedt de mogelijkheid om een snelmasker te gebruiken. Dat is een bewerkingsmodus die het maken en verfijnen van selecties met penseelgereedschappen of andere tekenmethodes vergemakkelijkt. Dit is bijzonder handig voor nauwkeurige selecties van of rond complexe objecten, die je vervolgens op diverse manieren kunt bewerken.

Je activeert deze modus met de sneltoets Shift+Q of door op het knopje links van de schuifbalk onder je afbeelding te klikken. Zodra geactiveerd, bedekt een rode transparante laag je hele afbeelding. Het is nu de bedoeling dat je gebieden die tot je selectie moeten behoren weer vrijmaakt. Activeer hiervoor het Penseel, selecteer zwart en wit als hoofdkleuren en stel wit in als voorgrondkleur. Gebieden die je met wit schildert, tonen weer de originele kleur van de afbeelding, terwijl gebieden geschilderd met zwart uit je selectie worden verwijderd. Door in en uit te zoomen en de penseelgrootte aan te passen, kun je jouw selectie met grote nauwkeurigheid aanbrengen. Ben je hiermee klaar druk dan nogmaals op Shift+Q: het snelmasker is nu naar een selectie omgezet.

Laagmasker gebruiken

Je wilt uiteraard iets doen met deze mooie selectie. In ons voorbeeld is het haar van de vrouw geselecteerd en gaan we de haarkleur aanpassen. Daarvoor gebruiken we heel slim de lagenfunctie en specifiek een laagmasker. Open Lagen via de sneltoets Ctrl+L, rechtsklik op de hoofdlaag en kies voor Laag dupliceren. Dubbelklik op deze nieuwe laag en geef deze een toepasselijke naam. Klik rechts op deze laag en selecteer Laagmasker toevoegen.

Kies nu bij Laagmasker initialiseren naar voor Selectie en bevestig met Toevoegen. Verberg nu de oorspronkelijke hoofdlaag door op het oogicoontje naast de laagnaam te klikken, zodat alleen de selectie op de andere laag zichtbaar blijft. Ga vervolgens naar Selecteren / Niets en klik op het laagmasker (zwart-wit icoon). Als je nu bepaalde gebieden, zoals de randen, van de selectie met een zwart penseel bijkleurt, worden deze transparant en verdwijnen uit je laagmasker, mocht dit nodig blijken.

Laagmodus instellen

Nu ben je klaar om het haar in te kleuren of anderszins te bewerken. Maak de oorspronkelijke laag weer zichtbaar en kies de gekleurde miniatuur op de andere laag, naast het zwart-witpictogram van het laagmasker. Begin nu over de tekening te verven met een gekozen penseelkleur. Je zult zien dat de inkleuring zich keurig beperkt tot de contouren van je selectie. Een volledig egale inkleuring ziet er helaas vaak niet zo natuurlijk uit. Dit kun je snel aanpassen door met laagmodi te spelen. Houd je ingekleurde laag geselecteerd, klik op het pijlknopje rechtsboven in het laagvenster en er verschijnt een menu met verschillende laagmodi. De standaardinstelling is Normaal, maar experimenteer gerust met opties als HSV Tint, Hard licht of LCh Kleur voor het beste effect.

Inkleuren

Op een soortgelijke manier kun je nu bijvoorbeeld ook oude zwart-wit- of sepiafoto’s zelf inkleuren, een proces dat wel wat tijd vergt. Begin met te controleren of de afbeeldingsmodus op RGB staat ingesteld. Voor elke kleur die je wilt aanbrengen, heb je een aparte laag nodig.

Open dus het laagvenster met Ctrl+L en stel de laagmodus in op Vermenigvuldigen. Kies vervolgens de gewenste voorgrondkleur, eventueel door een referentiefoto te importeren in GIMP en met het Pipet op een geschikte kleur te klikken. Rechtsklik in het lagenvenster, kies Nieuwe laag en geef deze een gepaste naam. Selecteer bij Vullen met de optie Voorgrondkleur. Klik daarna met rechts op zo’n laag en kies Laagmasker toevoegen, waarbij je kiest voor Zwart (volledigtransparant). Stel zwart/wit in als hoofdkleuren, met wit als voorgrondkleur. Klik op het laagmasker (zwarte vierkantje) van een van je kleurlagen. Kies het Penseel en stel in het gereedschapsvenster de Hardheid en Kracht niet te hoog in (bijvoorbeeld 30). Kleur nu het gewenste deel in, terwijl je de muisknop ingedrukt houdt tijdens het kleuren.

Ninja pakt het concept van airfryers met de CRISPi helemaal anders aan. In plaats van een groot apparaat met bakmanden, is dit een compact geheel van glazen schalen waarop je een pod plaatst waar de hitte uit komt. Is dit een handig alternatief? ID.nl test het.

Eerste indruk

De CRISPi pakt airfryen anders aan: geen dichte mand, maar glazen zogeheten Tempware-schalen met daaraan vastgemaakt handgrepen. Daar bovenop klem je de PowerPod (verwarming + ventilator). In Europa geeft Ninja 1700 watt op als vermogen; dat is meer dan de 1500 watt die het apparaat in de VS heeft.

In de doos vind je een kleine kom van ongeveer 1,4 liter en een grote kom van ongeveer 3,8 liter, beide met zogeheten Crisper Plates om in de schalen te leggen, en bijpassende deksels. Ook levert Ninja een full-colour instructie- en inspiratieboekje mee, met uitgebreide uitleg over de werking, voorbeeldrecepten en tabellen met instellingen en baktijden voor zowel de kleine als de grote schaal. Ninja lijkt de kleine schaal vooral te hebben bedoeld voor snacks en bijvoorbeeld lunchgerechten voor één persoon, terwijl de grote schaal eerder voor avondeten bedoeld is.

©Saskia van Weert

Ninja benadrukt op meerdere plekken dat de CRISPi en de schalen niet alleen bedoeld zijn om eten te airfryen, maar ook om voedsel te marineren. Doe er bijvoorbeeld kip en marinade in, sluit de schaal af met het deksel, zet alles in de koelkast, waarna je tegen etenstijd de kip erin bereidt. Of je dekt na het eten de kliekjes in de schaal af met het deksel en zet het geheel na afkoelen in de koelkast. Dat meervoudige gebruik is even een mindset die je jezelf als gebruiker moet aanleren.

Uitpakken en installatie

Het in elkaar zetten is niet moeilijk: na een eerste keer proberen is het duidelijk. De Crisper Plates moeten elk in hun bijpassende schaal worden gelegd. Ze hebben rubber pootjes aan alle vier de hoeken; deze moeten met de bolletjes omlaag in de schaal worden gelegd, zonder druk uit te oefenen. Druk je te hard of leg je de platen ondersteboven in de schalen, dan kunnen de pootjes loslaten, en die kun je daarna niet meer terugplaatsen.

Gebruik je de kleine schaal, dan plaats je de PowerPod er direct op. Gebruik je de grote schaal, dan zet je eerst de adapter op de schaal en klik je daar de PowerPod in.

Doordat de schalen van glas zijn, kun je in theorie via de zijkant de garing in de gaten houden. In de praktijk is het handiger om de pod tijdens het airfryen op te tillen en van boven te kijken. Dat is sowieso wel makkelijk, omdat je etenswaren tijdens het bakken doorgaans een aantal keer moet omdraaien voor optimaal resultaat.

Bediening en functies

De PowerPod heeft maar een paar drukknoppen. Met de ronde knop kies je een van de vier mogelijke standen: Air Fry, Roast, Recrisp (opnieuw krokant) en Keep Warm. Ninja geeft geen temperaturen op voor de verschillende standen. Air Fry is de hoogste stand met 185 graden, zo vonden we online. Roast is wat minder heet, bedoeld voor bijvoorbeeld vlees. Recrisp is bedoeld voor snacks die afgekoeld of koud zijn en die je wilt oppiepen, en Keep Warm is uiteraard bedoeld om eten op temperatuur te houden.

©Saskia van Weert

Met de ronde knop kies je de gewenste stand, met de plus- en minknop pas je de tijd aan, en met Start gaat alles van start, of juist niet. De opties lichten op zodra de PowerPod goed bevestigd is en je de stekker aansluit. Standaard staat de machine na het aanzetten op Air Fry en 10 minuten.

Alles werkt heel intuïtief. Is de tijd voorbij, dan hoor je een pieptoon en komt er 'End' in het display te staan. De CRISPi gaat niet automatisch uit; dat moet je zelf doen door de stopknop lang ingedrukt te houden of de stekker uit het stopcontact te halen. Doe je dat niet en zet je de Pod na het serveren van het eten weer terug op de schaal, dan begint hij weer doodleuk met 10 minuten Air Fry. Tijdens de testperiode haalden we de stekker daarom maar gewoon uit het stopcontact om stroomverspilling tegen te gaan.

Als je de pod tussentijds optilt om het eten te bekijken of te draaien, dan stopt de pod uiteraard wel. Hij gaat verder als je hem terugplaatst en op Start drukt.

Klein minpunt: je kunt niet twee kommen tegelijk gebruiken; er is één pod. Je kunt de pod natuurlijk wel eerst op de ene schaal zetten en meteen erna op de andere, maar dat zal meestal niet heel praktisch zijn.

Prestaties in de keuken

Tijdens de testperiode is de CRISPi voor werkelijk elk denkbaar doeleinde gebruikt. Niet alleen voor het bakken van diepvriessnacks en patat/friet, maar ook voor het opwarmen van worstenbroodjes, kip met marinade voor de tikka masala, speklapjes, aardappeltjes: alles lukte. Omdat de schalen compact zijn, is voorverwarmen eigenlijk niet nodig. Net als bij alle andere airfryers is het een kwestie van proberen welke stand en welke tijd de beste zijn.

De standen Roast en Air Fry worden in de praktijk het meest gebruikt. Air Fry omdat dit de heetste stand is, en Roast voor zaken die minder snel warm moeten worden, zoals kippenpoten en stukken vlees. Je kunt trouwens ook makkelijk tussendoor de instellingen aanpassen, bijvoorbeeld eerst een tijdje op Roast en daarna 'afgrillen' met Air Fry.

©Ninja

Naast de uitstekende prestaties valt ook het gemak op waarmee je de CRISPi er even bij pakt. Omdat hij klein is en de schalen van glas zijn, oogt hij niet massief, dus kan hij bij veel mensen vast gewoon op het aanrecht staan. Als je de Crisper Plates eruit haalt, kun je de kleine glazen schaal in de grote zetten, en dan de adapter en pod erbovenop. Je hebt dan een betrekkelijk klein stapeltje met bijna alle onderdelen bij elkaar.

©Ninja

Onder de kom en de Pod bevinden zich het hitteschild en een stel harde pootjes, waardoor je ze veilig op het aanrecht of een tafel parkeert. Ninja claimt dat dit ook direct na de bereiding kan, maar gezien de warmte hebben we dat maar niet gedaan. We zetten de pod en de schalen voor de zekerheid liever op onderzetters. De handgrepen blijven wel koel genoeg om de schalen zonder keukenhandschoenen op tafel te zetten.

Schoonmaken & materialen

De glazen kommen, deksels en adapter mogen in de vaatwasser. Glas neemt geen geurtjes op, dus het vuil weekt makkelijk los. De Crisper Plates hebben een (keramische) antiaanbaklaag en alles is PFAS-vrij.

Er is desondanks één schoonmaak-aandachtspunt. De handgrepen lopen onder de schalen door in het hitteschild, en er zit een opening tussen het glas en het zwarte hitteschild. Meerdere malen zaten er toch vegen of kruimels vast tussen het glas en het kunststof. Ik heb dit verwijderd door een lang mes te omwikkelen met keukenpapier en dat tussen de spleet te wringen. Het zou handig zijn als Ninja met een dunne ragger of iets anders zou komen om ook die spleet goed schoon te houden.

Water blijft er soms ook in staan vanuit de vaatwasser, dus om te drogen is het verstandig de schalen op een theedoek schuin tegen een wand te zetten, zodat de druppels eruit kunnen lopen.

Gebruikerservaringen (NL + internationaal)

Nederlandse gebruikers op fora en websites prijzen vooral het compacte formaat, het relatief geringe geluid en het feit dat je na het koken weinig afwas hebt. De CRISPi verdwijnt zó in een keukenkastje. Een terugkerend puntje is de condens die na het koken soms in de dekselrand blijft hangen; even droogmaken helpt. Ook zagen we regelmatig dat mensen in het begin moesten zoeken naar de juiste tijden, juist omdat je niet per graad kunt instellen.

In professionele reviews uit het buitenland wordt de CRISPi neergezet als een echte kleine-keukenwinnaar: ideaal voor snacks en restjes dankzij de Recrisp-stand. In metingen kwam de thermostaat af en toe zo'n 5 graden Celsius lager uit dan de ingestelde waarde, maar dat had weinig invloed op het eindresultaat. De draagbaarheid wordt overal genoemd: de PowerPod is licht en het geheel is makkelijk te verplaatsen.

©Saskia van Weert

Eindoordeel

De Ninja CRISPi onderscheidt zich met een andere benadering van airfryen: een compacte PowerPod boven op glazen Tempware-schalen met handgrepen. Het meervoudige gebruik (marineren, bereiden, bewaren) maakt de CRISPi functioneel buiten het daadwerkelijke airfryen om. De CRISPi pakt door zijn formaat bovendien snel op en is door zijn geringe omvang makkelijk op het aanrecht te laten staan; onderdelen zijn bovendien compact in elkaar te stapelen.

Er zijn aandachtspunten. Met één Pod kun je niet met twee schalen tegelijk werken, en wie graag per graad regelt, mist die fijnmazigheid. Door het glas kun je de garing volgen, maar in de praktijk is bovenlangs kijken het meest accuraat, te meer omdat tussentijds draaien voor het beste resultaat nodig blijft. Positief is dat schalen en deksels in de vaatwasser kunnen, het materiaal PFAS-vrij is en de handgrepen voldoende koel blijven om zonder handschoenen te serveren.

Alles bij elkaar is de Ninja CRISPi een logische keuze voor wie meestal één tot drie porties bereidt, restjes krokant wil opwarmen en waarde hecht aan glaswerk dat direct de koelkast in kan. Wie juist grote batches en precieze temperatuurregeling zoekt, is beter uit met een klassieke, grotere airfryer. Maar voor dagelijks, compact en veelzijdig gebruik overtuigt de CRISPi absoluut.

Standaard is de cloudopslag van Microsoft op alle Windows 11-apparaten ingeschakeld. Maar misschien is OneDrive niet je favoriete cloudplatform en wil je deze pauzeren, uitschakelen of zelfs verwijderen. Op deze manieren doe je dat.

Pauzeren

OneDrive slaat je gegevens op externe servers op. Zorgen over de privacy van je gegevens kan een reden zijn om deze cloudopslag uit te schakelen. Maar ook prestatieproblemen op een ouder systeem of het feit dat je inmiddels de opslaglimiet hebt bereikt, kunnen goede redenen zijn om OneDrive op non-actief te zetten. Via het OneDrive-menu kun je de synchronisatie pauzeren. Klik op de kleine pijl omhoog naast de wifi- en volumeknoppen in de rechterbenedenhoek van het bureaublad om het systeemvak te openen. Selecteer het OneDrive-pictogram en open dan de instellingen via de knop in vorm van het tandwieltje. Hier kun je de optie Synchroniseren onderbreken selecteren. Daarna bepaal je of je OneDrive 2, 8 of 24 uur wilt stopzetten.

Uitschakelen

Het is ook mogelijk om de OneDrive-app volledig uit te schakelen. Uiteraard stopt dan de synchronisatie totdat je de app opnieuw inschakelt of totdat je de pc opnieuw opstart. Klik weer op het OneDrive-pictogram in het systeemvak en open de instellingen. Vervolgens kies je opnieuw Synchroniseren onderbreken. Deze keer selecteer je geen tijdsduur, maar ga je onderaan naar de optie OneDrive afsluiten. Dan verschijnt een pop-upbericht met de vraag of je zeker bent, want dan stopt de synchronisatie en worden er niet langer back-ups in de cloud gemaakt. Klik nogmaals op OneDrive afsluiten om te bevestigen.

Verwijderen

Wil je voorkomen dat deze dienst ooit nog bestanden naar de cloud uploadt, dan kun je OneDrive ook definitief verwijderen. Ga naar het instellingenvenster van Windows. De snelste manier om daar te komen is om Windows-toets+I in te drukken. In het linkermenu klik je op Apps. Daarna selecteer je in het rechterdeel de optie Geïnstalleerde apps. Vervolgens krijg je een lijst van alle apps die op de pc geïnstalleerd zijn. Je kunt naar OneDrive zoeken via de zoekbalk of je scrolt door de alfabetische lijst tot je bij Microsoft OneDrive komt. Klik op de knop met de drie puntjes naast deze app en selecteer Verwijderen. Wanneer de knop Verwijderen er niet is of lichtgrijs is, kun je in de plaats daarvan de optie Wijzigen selecteren en vervolgens kiezen om de app uit te schakelen. Deze blijft dan permanent uitgeschakeld tot je besluit om OneDrive opnieuw in te schakelen.