Wil je een programma proberen of een ander besturingssysteem verkennen? Met een virtuele machine experimenteer je zonder risico’s! Heb je geen eigen virtuele machine? Wij helpen je vliegensvlug op weg. We laten je zien wat je nodig hebt en hoe je een virtuele machine optimaal instelt.

Je probeert een programma uit en concludeert dat je er niets aan hebt. Als je het verwijdert, kom je er helaas achter dat – door het programma – Windows met ongewenste opties is vervuild. Zonde! Het kan je ook gebeuren dat je een aantal instellingen aanpast en daarna merkt dat je computer niet meer optimaal werkt. Met een virtuele machine voorkom je deze problemen.

Een virtuele machine is ook ideaal als je een nieuw of ander besturingssysteem wilt gebruiken. Je werkt bijvoorbeeld met Windows 11, maar gebruikt ook nog graag Windows 10 voor specifieke programma’s. Of je wilt aan de slag met een Windows-alternatief, zoals Linux. Met een virtuele machine draai je een besturingssysteem binnen je bestaande besturingssysteem. Je gebruikt het gevirtualiseerde besturingssysteem in een zogenoemde sandbox. Dit is een afgeschermde omgeving. Wat er ook gebeurt binnen de virtuele machine: de impact blijft beperkt tot die omgeving. Het is een computer in een computer.

VM VirtualBox

Om te virtualiseren heb je een paar zaken nodig. Allereerst een programma waarmee je met de virtuele machine werkt. Een interessant programma, dat je als thuisgebruiker bovendien gratis mag gebruiken, is VM VirtualBox van Oracle.

Verder heb je het besturingssysteem nodig dat je graag op de virtuele machine wilt draaien, bijvoorbeeld Linux of Windows. In het geval van Windows kon je hiervoor in het verleden kant-en-klare virtuele machines van Microsoft downloaden, die je tijdelijk mocht gebruiken. Dat aanbod bestaat helaas niet meer. Via deze webpagina van Windows vind je nog maar één virtuele machine voor Windows 11, die je tijdelijk mag gebruiken. De houdbaarheidsdatum staat vermeld op de website.

Eigen besturingssysteem

Je zorgt voor meer flexibiliteit door je eigen besturingssysteem en licentiesleutel in te zetten. Hiermee installeer je een volwaardige licentie van Windows, die je zonder beperkingen in de virtuele machine mag gebruiken. Je hebt hiervoor de installatiebestanden van Windows nodig. Voor Windows 10 vind je ze op deze pagina, voor Windows 11 op deze pagina. Je hebt het iso-bestand nodig.

Op de downloadpagina voor Windows 10 kies je voor Hulpprogramma nu downloaden. Voer het programma uit en maak hiermee een iso-bestand. Op de downloadpagina van Windows 11 kun je direct het benodigde iso-bestand downloaden. Ga naar de sectie Windows 11-schijfkopiebestand (ISO) downloaden. Kies Windows 11 (multi-edition ISO) en klik op Downloaden. Wil je een toekomstige versie van Windows 11 in de virtuele machine proberen, die je normaal gesproken krijgt via het Windows Insider-bètaprogramma? Ga dan via deze webpagina naar de site waar je de nieuwste testversies van Windows 11 binnenhaalt.

Machine aanmaken

Het is tijd om de virtuele machine te maken. Open VM VirtualBox en kies Machine / Nieuw. Een wizard verschijnt. Geef bij Naam een passende naam op voor de virtuele machine, bijvoorbeeld Experimenteren met Windows 11. Bij Map lees je waar de virtuele machine wordt opgeslagen. Wij nemen genoegen met de standaardlocatie, maar je kunt deze uiteraard ook aanpassen. Klik op de pijl naast het vak ISO-image en kies Andere. Wijs het zojuist gedownloade iso-bestand aan.

In de wizard van VirtualBox kies je de editie in het gelijknamige vak (bijvoorbeeld Windows 11 Home). Deze optie wordt niet altijd getoond. Heb je een iso-bestand gemaakt van een specifieke Windows-versie en bevat het bestand niet meerdere edities? Dan heb je geen andere keuze. VirtualBox installeert het besturingssysteem automatisch, zodat je zelf nauwelijks hoeft te klikken in het installatievenster.

Doorloop je de stappen liever handmatig? Zet dan een vinkje bij Overslaan installatie zonder toezicht. Klik op Volgende. Heb je gekozen voor een installatie zonder toezicht? Vul dan in dit venster alvast de productsleutel in en klik je op Volgende.

Hardware

Op basis van het gedetecteerde besturingssysteem kiest VirtualBox zelf de hoeveelheid intern geheugen en processoren voor de virtuele machine, bijvoorbeeld 4096 MB en 2 processoren. In de praktijk blijkt dit karig: kies bij voorkeur voor betere specificaties. Hoe hoger de specificaties, hoe vloeiender de machine werkt. Uiteraard gaan deze bronnen ten koste van beschikbare bronnen voor de computer waarop je de virtuele machine draait: houd hiermee rekening.

In het volgende venster kies je voor Nieuwe Virtuele harde schijf aanmaken. Een goede vuistregel is twee keer de officiële minimale grootte die door de makers van het besturingssysteem wordt aangegeven. Voor Windows 10 geeft Microsoft een minimale ruimte van 32 GB op. Voor Windows 11 is dit 64 GB. Klik op Volgende. Controleer de gekozen instellingen en klik op Afmaken.

Installeren

Links in het venster van VirtualBox worden alle virtuele machines getoond, dus ook de zojuist gemaakte lege virtuele machine. Hierop kunnen we het besturingssysteem installeren. Klik op Starten. Druk hierna op een willekeurige toets om met het iso-bestand de installatie van Windows op te starten. Verschijnt het installatiescherm niet? Kies voor Apparaten / Optische stations / Kies een schijfbestand en wijs alsnog het iso-bestand aan. Kies Machine / Resetten. Je kunt nu Windows installeren.

Start de virtuele machine hierna op: het bureaublad van Windows verschijnt. Om te zorgen dat het besturingssysteem nog beter presteert in de virtuele machine, installeer je de Guest Additions. Kies voor Apparaten / Invoegen Guest Additions CD-image. Open de verkenner en klik op de toegevoegde schijf VirtualBox Guest Additions. Installeer het programma en start de virtuele machine opnieuw op.

Altijd schone lei

Je virtuele machine is klaar voor gebruik. Nu de omgeving nog opgeruimd en fris is, raden we je aan om een snapshot van de virtuele machine te maken. De huidige staat van de machine wordt hiermee opgeslagen. Vervolgens gebruik je de virtuele machine zoals je dat wilt.

Je kunt op elk moment terugkeren naar het gemaakte snapshot. Bijvoorbeeld als de omgeving vervuild is geraakt door programma’s, of als je gewoon weer wilt terugkeren naar je schone lei. Een snapshot bespaart je dus het opnieuw installeren van de virtuele machine. In het hoofdvenster van VirtualBox selecteer je de virtuele machine in de lijst. Klik in het rechtervenster op Huidige staat en klik op de knop Nemen (boven in de menubalk). Geef een naam en beschrijving op voor de staat.

Vind je het handig om vaker ergens een snapshot van te maken? Lees dan dit artikel: 15 tools om snapshots te maken: voorkomen is beter dan genezen

Klonen

Je kunt de virtuele machine meerdere keren gebruiken. Bijvoorbeeld wanneer je twee verschillende programma’s wilt proberen, elk in een schone omgeving. In zulke gevallen komt de mogelijkheid om te klonen goed van pas. Hierbij maak je een identieke kopie van de virtuele machine, waarmee je vervolgens aan de slag kunt.

Selecteer de gewenste virtuele machine links in het venster en klik op Klonen in de menubalk rechtsboven. Is de optie niet beschikbaar? Zorg er dan voor dat de virtuele machine eerst volledig is uitgeschakeld. Geef een naam op voor de gekloonde machine en klik Volgende. Kies voor Volle kloon, zodat een volledig identieke kopie wordt gemaakt en klik op Kloon.

Optimaliseren

Heb je de basis van de virtuele machine op orde? Je kunt de machine nog aanpassen aan je eigen voorkeuren. Klik met de rechtermuisknop op de virtuele machine en kies Instellingen. Links vind je de verschillende categorieën. In de sectie Algemeen vind je de basisinstellingen. Via de tab Geavanceerd schakel je het gedeelde klembord in. Hiermee kun je tekst kopiëren en plakken tussen de virtuele machine en de host-computer.

Je vindt hier ook de optie om bestanden tussen de virtuele machine en de hostcomputer te slepen en neer te zetten. Kies hiervoor bij Drag’n’Drop voor Ingeschakeld. Voor extra zekerheid open je hierna de tab Schijfversleuteling. Plaats een vinkje bij Inschakelen schijfversleuteling en geef je een wachtwoord op. Hiermee wordt het bestand van de virtuele machine versleuteld en lastiger om te bekijken als het in verkeerde handen komt.

Gedeelde mappen

Wissel je vaak bestanden uit tussen de virtuele machine en de host-computer? Maak dan gebruik van de gedeelde mappen. Hiermee kun je snel bestanden tussen beide systemen uitwisselen. In het instellingenvenster kies je voor Gedeelde mappen. Klik op de knop met het plusteken en voeg een nieuwe gedeelde map toe via Pad naar map. Geef de map een naam en plaats een vinkje bij Automatisch koppelen. Wil je dat de virtuele machine de inhoud van de map niet kan aanpassen? Activeer dan Alleen-lezen.

Windows Sandbox

Maak je gebruik van de Pro-variant van Windows 10 of Windows 11? Dan heb je naast het eerder besproken VM VirtualBox ook een andere interessante keuze: Windows Sandbox. Dit is een ingebouwde virtuele machine van Microsoft. Vergeleken met het eerder besproken VirtualBox kent Windows Sandbox minder functies, maar voor het snel proberen van software is het onderdeel uitstekend geschikt. Voor een prettige werking van Windows Sandbox zorg je voor minstens 8 GB intern geheugen, een ssd-schijf met minstens 1 GB vrije ruimte en een moderne processor (bij voorkeur met vier cores).

Controleer eerst of de computer virtualisatie ondersteunt: open het Startmenu en typ Opdrachtprompt. Typ Systeminfo.exe en druk op Enter. Bekijk of bij Hyper-V Requirements is vermeld Yes of A Hypervisor has been detected. Alleen dan kun je verder. Sandbox is standaard niet geïnstalleerd, dus dat maken we in orde.

Open het Startmenu en typ Windows-onderdelen. Kies Windows-onderdelen in- of uitschakelen, vink Windows Sandbox aan en klik op OK. Open vervolgens weer het Startmenu en typ nu Windows Sandbox. Klik met de rechtermuisknop op Windows Sandbox en kies Als administrator uitvoeren.

Volledig scherm

Sandbox wordt uitgevoerd in een venster, maar je kunt overschakelen naar een volledig scherm. Gebruik hiervoor de toetscombinatie Ctrl+Alt+Break. Ga je liever terug naar het venster? Gebruik dezelfde toetscombinatie. Sandbox werkt nauw samen met je primaire besturingssysteem. Dit betekent dat je items kunt knippen en plakken tussen Windows en het venster van Windows Sandbox. Zo kun je stukken tekst kopiëren en plakken. Ook is het mogelijk om een programma – bijvoorbeeld een app die je wilt proberen – vanuit Windows te kopiëren en in het venster van Sandbox te plakken. Ben je klaar met een Sandbox-sessie? Je sluit de virtuele machine af via Start / Aan/uit / Afsluiten of door het venster van Sandbox weg te klikken.

Ben je een gevorderde gebruiker die niet terugdeinst voor het maken van configuratiebestanden? Neem dan een kijkje op deze webpagina. Hier vind je een gedetailleerd (Engelstalig) stappenplan waarmee je ontdekt hoe je Windows Sandbox bijvoorbeeld altijd kunt starten zonder netwerkverbinding. Ook kun de printer van je computer direct aanspreken via de Sandbox-omgeving. Bovendien kun je de optie van het kopiëren en plakken (waarover je eerder las) uitschakelen om de virtuele machine nog meer af te schermen van de buitenwereld.

Op papier (!) voegt de Amazon Kindle Paperwhite niet ontzettend veel toe. Maar de aanpassingen kunnen wel waardevol zijn voor iedereen die al jaren een (verouderde) Kindle-versie heeft. Wat brengt de 2024-variant?

We vallen meteen met de deur in huis. Mocht je de 2021-versie van de Amazon Kindle Paperwhite gekocht hebben, dan zal de stap naar de 2024-variant te klein zijn om opnieuw 180 euro uit te geven aan een (eerlijk is eerlijk: voortreffelijke) e-reader. Maar als jouw Kindle uit 2018 of eerder komt, dan is het wél tijd om de overstap te maken. De Amazon Kindle van de twaalfde generatie heeft namelijk twee belangrijke en waardevolle aanpassingen.

Ten eerste is het systeem nu tot 25 procent sneller. Amazon geeft weinig informatie vrij over de processor en andere specificaties; maar als je een oude en nieuwe Kindle naast elkaar houdt, merk je dat verschil. Het menu reageert vlotter op je aanrakingen, waardoor je minder lang hoeft te wachten. Dit is met name merkbaar wanneer je iets moet intypen, als je een boek zoekt bijvoorbeeld.

Daarnaast is het scherm ten opzichte van de 2021-editie is het scherm met een inch gegroeid. Er past nu net wat meer op het scherm: wat ons betreft betekent dat vooral meer leesplezier. Dat hij daardoor een paar gram zwaarder en wat groter is dan de voorgaande Paperwhite mag eigenlijk geen naam hebben. Met een gewicht van 211 gram en een scherm van 7 inch blijft de 2024-variant namelijk nog steeds een e-reader die niet zwaar of ontzettend groot is. Het is nog steeds een compact apparaat dat je vrijwel overal mee naartoe kunt nemen.

©Wesley Akkerman

Kleine frustratie

Het apparaat ligt lekker in de hand, maar is tevens ontzettend glad waardoor we een hoesje eigenlijk verplicht vinden. Zo voorkom je dat je de e-reader stevig vast wilt houden, waardoor je mogelijk met je duim op het e-inkt-scherm tikt.

Tikken op het scherm betekent dat je van pagina wisselt in een boek of comic. Dat wil je natuurlijk niet per ongeluk doen, want dat kan je een beetje uit het lezen halen. Het is geen groot probleem, maar wel een kleine smet op de ervaring. Verder hebben we weinig aan te merken op het ontwerp. Onderop zit de knop waarmee je hem uit de slaapstand haalt. Ook zit hier de usb-c-poort waarmee je hem oplaadt. De accu kan het tot drie maanden uithouden.

©Wesley Akkerman

(Bijna) hetzelfde, verbeterd

Net als bij andere Kindle-modellen kun je de kwaliteit van het scherm aanpassen op je eigen zicht. Zo heb je verschillende niveaus van helderheid, die er zowel in de avond als overdag prima uitzien. Daarnaast ben je in staat de warmte van het scherm te veranderen. Dan maak je de digitale pagina's in feite meer geel dan wit, maar dat vinden we geen groot probleem. Na een seconde is je zicht daaraan gewend en lees je de woorden prettig van het schermpje. Ook de contrastverhouding is nu hoger. Dat zie je voornamelijk wanneer je comics of graphic novels leest. Een verbetering waarvan we zeggen: meer dan welkom. Maar...

©Wesley Akkerman

Oude(re) Kindle vervangen of niet?

...Ondanks de verbeteringen wat betreft snelheid, schermgrootte en de hierboven beschreven contrastverhouding is de sprong tussen de variant uit 2021 en deze uit 2024 ook weer niet zó groot dat we meteen roepen dat je er nu een moet bestellen. Ja, de ervaring is beter – maar ook weer niet zó veel beter.

Daarnaast is het jammer dat Amazon de Amazon Kindle Paperwhite voorziet van slechts 16 GB aan opslagruimte. Nu zal dat voor je verzameling oude en nieuwe boeken en novels meer dan voldoende zijn, maar fans van audioboeken kunnen beter naar een model kijken met iets meer ruimte. De Paperwhite Signature Edition heeft bijvoorbeeld 32 GB aan opslagruimte, maar kost met 199 euro ook meteen twee tientjes meer.

©Wesley Akkerman

Een Kindle zoals verwacht

Het zal niemand verrassen dat de Amazon Kindle Paperwhite presteert zoals verwacht. Zoals altijd kun je heel fijn je boeken lezen op dit apparaat, zonder vermoeide ogen. De interface is toegankelijk en boeken aanschaffen is zo gepiept. Dat kan direct op de e-reader, met een Amazon-account, of via de website. Dan worden ze naar de e-reader gestuurd. Gekochte boeken worden verder netjes gepresenteerd op het thuisscherm van het apparaat. Zoals altijd is het ook mogelijk gratis epubs met een omweg naar het product te sturen.

Het apparaat biedt een aantal opties voor het aanpassen van de tekstgrootte en het lettertype, maar voelt tegelijkertijd ook een beetje beperkt. We zien graag meer opties in het menu staan. Daarnaast is het jammer dat de nieuwe Paperwhite geen koptelefoonaansluiting heeft en dat je voor luisterboeken bent aangewezen op bluetooth – zeggen we in het kader van veelzijdigheid.

©Wesley Akkerman

Amazon Kindle Paperwhite kopen?

Hoewel we enthousiast zijn over de Amazon Kindle Paperwhite (2024) en de aanpassingen zeker de moeite waard vinden, betekent dat niet dat we iedereen met een 2021-model aanraden om over te stappen – want daarvoor zijn de stappen te klein. Maar heb je een veel ouder model, dan kun je dat met een gerust hart wél doen. De basis is vertrouwd gebleven, en ondanks een paar kleine minpunten is dit zeker geen miskoop.

Of het nu gaat om pizza's, ijs of zelf ingevroren maaltijden: een goede vriezer is onmisbaar. Maar kies je voor een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie? In dit artikel zetten we de verschillen op een rij, zodat jij de beste keuze kunt maken.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aanschaf van een nieuwe vriezer

Voordat je je zoektocht naar het juiste model vriezer start, is het belangrijk om te bepalen hoeveel vriesruimte je nodig hebt. Het zou zonde zijn als je een duur apparaat in de keuken of schuur hebt staan dat uiteindelijk te weinig opbergruimte blijkt te hebben, of juist een apparaat dat altijd maar tot de helft gevuld is en daardoor onnodig veel energie verbruikt. Of je nu een vrieskast, vrieskist of koelvriescombinatie kiest: voor alle modellen geldt dat je zo'n 50 liter vriesruimte per persoon rekent. Bestaat jouw huishouden uit vier mensen, dan heb je dus een vriezer met een inhoud van minstens 200 liter nodig. Met z'n tweeën heb je vaak genoeg aan 100 tot 150 liter.

Vrieskast

Een vrieskast lijkt door zijn verticale model veel op een koelkast, met als verschil dat de gehele kast bedoeld is om te vriezen. De binnenkant van een vrieskast bestaat dan ook uitsluitend uit lades. Het fijne daaraan is dat een vrieskast erg overzichtelijk is: als je ervoor staat, zie je in één oogopslag welke producten waar liggen. Dat is anders bij een vrieskist, waarin diepvriesproducten op elkaar gestapeld liggen in één groot vriesvak. Ook kun je in een vrieskast over het algemeen erg veel producten kwijt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het compacte vriesgedeelte van een koelvriescombinatie. Vrieskasten zijn er ook in tafelmodellen, die ideaal zijn voor kleinere keukens of huishoudens. Een tafelmodel plaats je bijvoorbeeld onder het keukenblad, waardoor hij geen extra ruimte in je keuken inneemt.

©carballo

Vrieskist

Iets minder populair dan de vrieskast en koelvriescombinatie is de vrieskist: een liggende vriezer met een deksel bovenop. Het voordeel van dit type vriezer is ook meteen een nadeel: een vrieskist is erg groot, waardoor hij niet in de gemiddelde keuken past. Vrieskisten scoren ook op esthetisch gebied wat minder hoog, waardoor de meeste mensen dit apparaat sowieso niet snel in de keuken zouden plaatsen. Toch kunnen vrieskisten juist vanwege hun grote formaat ontzettend handig zijn. Bijvoorbeeld als je vaak in bulk koopt, hobbykok bent, een moestuin hebt of in de zomer veel ijsjes of ijsblokjes wilt bewaren. Sommige vrieskisten hebben zelfs een netto inhoud van 600 liter! Als je ruimte overhebt in je schuur of garage en vaak voedsel invriest, is een vrieskist dus zeker het overwegen waard. Vrieskisten zijn daarnaast relatief goedkoop én energiezuinig, omdat de kou na het openen van het deksel direct weer terug in de kist 'valt'. Het apparaat hoeft na openen dus niet extra hard te werken om de vriesruimte weer op de juiste temperatuur te krijgen.

Lees ook: Een vrieskast in de schuur of garage? Een koud kunstje!

©Vinícius Bacarin

Koelvriescombinatie

Veruit de meeste huishoudens hebben een koelvriescombinatie: een koelkast en vriezer ineen. De vriezer bevindt zich meestal boven of onder het koelgedeelte. Zo'n koelvriescombinatie is natuurlijk hartstikke handig, want het bespaart een hoop ruimte in de keuken. Ook is een koelvriescombinatie over het algemeen goedkoper dan een losse koelkast en vriezer. En omdat er maar één compressor hoeft te draaien, is een koelvriescombinatie vaak ook energiezuiniger dan twee losse apparaten bij elkaar. Maar zo'n twee-in-één-apparaat heeft ook een nadeel: je kunt er veel minder diepvriesproducten in kwijt dan in een losse vrieskast of -kist. Vaak beslaat de koelruimte het grootste gedeelte van het apparaat, en blijven er drie tot vijf lades over voor het vriezen. Voor een gemiddeld gezin dat af en toe wat invriest is dat meestal wel voldoende. Heb je meer vriesruimte nodig, bijvoorbeeld omdat je vaak aanbiedingen koopt of aan mealpreppen doet? Dan heb je aan een koelvriescombinatie mogelijk niet genoeg en is een vrieskast of -kist voor jou een beter idee.

©Indofootage

Extra functies

Als je eenmaal besloten hebt voor welk type vriezer je gaat, zou je ook nog kunnen kijken welke functies je wilt dat het apparaat heeft. Veel moderne vrieskasten, -kisten en koelvriescombinaties beschikken over allerlei slimme functies die helpen om voedsel langer vers te houden en het apparaat efficiënt te laten werken. Zo hoef je met No Frost nooit meer te ontdooien, is de snelvriesfunctie handig voor het snel invriezen van nieuwe boodschappen en voorkomt een deuralarm dat warme lucht de vriezer binnendringt. Bij vrieskisten is binnenverlichting extra belangrijk, zodat je niet eindeloos hoeft te graaien als je een product zoekt. Let ook op het energielabel van je nieuwe vriezer, want vriezers vreten behoorlijk wat stroom. Wil je een zo zuinig mogelijk apparaat, ga dan voor een vriezer met energielabel C of hoger (tot A). Je kunt ook het energieverbruik in kWh/jaar gebruiken om apparaten te vergelijken; dit geeft het absolute verbruik van een vriezer aan.