Experimenteren zonder risico's: aan de slag met een virtuele machine
Wil je een programma proberen of een ander besturingssysteem verkennen? Met een virtuele machine experimenteer je zonder risico’s! Heb je geen eigen virtuele machine? Wij helpen je vliegensvlug op weg. We laten je zien wat je nodig hebt en hoe je een virtuele machine optimaal instelt.
In dit artikel laten we zien hoe je met VM VirtualBox veilig software en besturingssystemen kunt testen zonder dat je je daadwerkelijke systeem beïnvloedt.
- VM VirtualBox downloaden en installeren
- Virtuele machine aanmaken
- Virtuele machine klonen
- Gedeelde mappen tussen virtuele machine en host-computer instellen
Interessant voor gevorderden: Fouten maken mag! Zo kun je in een veilige omgeving je netwerk testen
Je probeert een programma uit en concludeert dat je er niets aan hebt. Als je het verwijdert, kom je er helaas achter dat – door het programma – Windows met ongewenste opties is vervuild. Zonde! Het kan je ook gebeuren dat je een aantal instellingen aanpast en daarna merkt dat je computer niet meer optimaal werkt. Met een virtuele machine voorkom je deze problemen.
Een virtuele machine is ook ideaal als je een nieuw of ander besturingssysteem wilt gebruiken. Je werkt bijvoorbeeld met Windows 11, maar gebruikt ook nog graag Windows 10 voor specifieke programma’s. Of je wilt aan de slag met een Windows-alternatief, zoals Linux. Met een virtuele machine draai je een besturingssysteem binnen je bestaande besturingssysteem. Je gebruikt het gevirtualiseerde besturingssysteem in een zogenoemde sandbox. Dit is een afgeschermde omgeving. Wat er ook gebeurt binnen de virtuele machine: de impact blijft beperkt tot die omgeving. Het is een computer in een computer.
VM VirtualBox
Om te virtualiseren heb je een paar zaken nodig. Allereerst een programma waarmee je met de virtuele machine werkt. Een interessant programma, dat je als thuisgebruiker bovendien gratis mag gebruiken, is VM VirtualBox van Oracle.
Verder heb je het besturingssysteem nodig dat je graag op de virtuele machine wilt draaien, bijvoorbeeld Linux of Windows. In het geval van Windows kon je hiervoor in het verleden kant-en-klare virtuele machines van Microsoft downloaden, die je tijdelijk mocht gebruiken. Dat aanbod bestaat helaas niet meer. Via deze webpagina van Windows vind je nog maar één virtuele machine voor Windows 11, die je tijdelijk mag gebruiken. De houdbaarheidsdatum staat vermeld op de website.
Eigen besturingssysteem
Je zorgt voor meer flexibiliteit door je eigen besturingssysteem en licentiesleutel in te zetten. Hiermee installeer je een volwaardige licentie van Windows, die je zonder beperkingen in de virtuele machine mag gebruiken. Je hebt hiervoor de installatiebestanden van Windows nodig. Voor Windows 10 vind je ze op deze pagina, voor Windows 11 op deze pagina. Je hebt het iso-bestand nodig.
Op de downloadpagina voor Windows 10 kies je voor Hulpprogramma nu downloaden. Voer het programma uit en maak hiermee een iso-bestand. Op de downloadpagina van Windows 11 kun je direct het benodigde iso-bestand downloaden. Ga naar de sectie Windows 11-schijfkopiebestand (ISO) downloaden. Kies Windows 11 (multi-edition ISO) en klik op Downloaden. Wil je een toekomstige versie van Windows 11 in de virtuele machine proberen, die je normaal gesproken krijgt via het Windows Insider-bètaprogramma? Ga dan via deze webpagina naar de site waar je de nieuwste testversies van Windows 11 binnenhaalt.
Geldige licentie Houd er rekening mee dat je een geldige licentie nodig hebt voor het besturingssysteem dat je installeert in de virtuele machine. Een virtuele machine wordt beschouwd als een volwaardige computer. Haal je bijvoorbeeld een iso-bestand van Windows 11 op, dan vraagt Windows tijdens de installatie om een productsleutel.
Machine aanmaken
Het is tijd om de virtuele machine te maken. Open VM VirtualBox en kies Machine / Nieuw. Een wizard verschijnt. Geef bij Naam een passende naam op voor de virtuele machine, bijvoorbeeld Experimenteren met Windows 11. Bij Map lees je waar de virtuele machine wordt opgeslagen. Wij nemen genoegen met de standaardlocatie, maar je kunt deze uiteraard ook aanpassen. Klik op de pijl naast het vak ISO-image en kies Andere. Wijs het zojuist gedownloade iso-bestand aan.
In de wizard van VirtualBox kies je de editie in het gelijknamige vak (bijvoorbeeld Windows 11 Home). Deze optie wordt niet altijd getoond. Heb je een iso-bestand gemaakt van een specifieke Windows-versie en bevat het bestand niet meerdere edities? Dan heb je geen andere keuze. VirtualBox installeert het besturingssysteem automatisch, zodat je zelf nauwelijks hoeft te klikken in het installatievenster.
Doorloop je de stappen liever handmatig? Zet dan een vinkje bij Overslaan installatie zonder toezicht. Klik op Volgende. Heb je gekozen voor een installatie zonder toezicht? Vul dan in dit venster alvast de productsleutel in en klik je op Volgende.
Hardware
Op basis van het gedetecteerde besturingssysteem kiest VirtualBox zelf de hoeveelheid intern geheugen en processoren voor de virtuele machine, bijvoorbeeld 4096 MB en 2 processoren. In de praktijk blijkt dit karig: kies bij voorkeur voor betere specificaties. Hoe hoger de specificaties, hoe vloeiender de machine werkt. Uiteraard gaan deze bronnen ten koste van beschikbare bronnen voor de computer waarop je de virtuele machine draait: houd hiermee rekening.
In het volgende venster kies je voor Nieuwe Virtuele harde schijf aanmaken. Een goede vuistregel is twee keer de officiële minimale grootte die door de makers van het besturingssysteem wordt aangegeven. Voor Windows 10 geeft Microsoft een minimale ruimte van 32 GB op. Voor Windows 11 is dit 64 GB. Klik op Volgende. Controleer de gekozen instellingen en klik op Afmaken.
Installeren
Links in het venster van VirtualBox worden alle virtuele machines getoond, dus ook de zojuist gemaakte lege virtuele machine. Hierop kunnen we het besturingssysteem installeren. Klik op Starten. Druk hierna op een willekeurige toets om met het iso-bestand de installatie van Windows op te starten. Verschijnt het installatiescherm niet? Kies voor Apparaten / Optische stations / Kies een schijfbestand en wijs alsnog het iso-bestand aan. Kies Machine / Resetten. Je kunt nu Windows installeren.
Start de virtuele machine hierna op: het bureaublad van Windows verschijnt. Om te zorgen dat het besturingssysteem nog beter presteert in de virtuele machine, installeer je de Guest Additions. Kies voor Apparaten / Invoegen Guest Additions CD-image. Open de verkenner en klik op de toegevoegde schijf VirtualBox Guest Additions. Installeer het programma en start de virtuele machine opnieuw op.
Kant-en-klare machine Heb je een kant-en-klare virtuele machine gedownload? Dan hoef je die niet te installeren. Deze koppel je eenvoudig aan VirtualBox en open je vervolgens direct. Kies Bestand / Appliance importeren. Wijs de virtuele machine aan en klik op Volgende. De gedetecteerde instellingen verschijnen. Kies voor Importeren. De machine wordt toegevoegd aan de lijst en is direct te gebruiken.
Altijd schone lei
Je virtuele machine is klaar voor gebruik. Nu de omgeving nog opgeruimd en fris is, raden we je aan om een snapshot van de virtuele machine te maken. De huidige staat van de machine wordt hiermee opgeslagen. Vervolgens gebruik je de virtuele machine zoals je dat wilt.
Je kunt op elk moment terugkeren naar het gemaakte snapshot. Bijvoorbeeld als de omgeving vervuild is geraakt door programma’s, of als je gewoon weer wilt terugkeren naar je schone lei. Een snapshot bespaart je dus het opnieuw installeren van de virtuele machine. In het hoofdvenster van VirtualBox selecteer je de virtuele machine in de lijst. Klik in het rechtervenster op Huidige staat en klik op de knop Nemen (boven in de menubalk). Geef een naam en beschrijving op voor de staat.
Vind je het handig om vaker ergens een snapshot van te maken? Lees dan dit artikel: 15 tools om snapshots te maken: voorkomen is beter dan genezen
Klonen
Je kunt de virtuele machine meerdere keren gebruiken. Bijvoorbeeld wanneer je twee verschillende programma’s wilt proberen, elk in een schone omgeving. In zulke gevallen komt de mogelijkheid om te klonen goed van pas. Hierbij maak je een identieke kopie van de virtuele machine, waarmee je vervolgens aan de slag kunt.
Selecteer de gewenste virtuele machine links in het venster en klik op Klonen in de menubalk rechtsboven. Is de optie niet beschikbaar? Zorg er dan voor dat de virtuele machine eerst volledig is uitgeschakeld. Geef een naam op voor de gekloonde machine en klik Volgende. Kies voor Volle kloon, zodat een volledig identieke kopie wordt gemaakt en klik op Kloon.
Optimaliseren
Heb je de basis van de virtuele machine op orde? Je kunt de machine nog aanpassen aan je eigen voorkeuren. Klik met de rechtermuisknop op de virtuele machine en kies Instellingen. Links vind je de verschillende categorieën. In de sectie Algemeen vind je de basisinstellingen. Via de tab Geavanceerd schakel je het gedeelde klembord in. Hiermee kun je tekst kopiëren en plakken tussen de virtuele machine en de host-computer.
Je vindt hier ook de optie om bestanden tussen de virtuele machine en de hostcomputer te slepen en neer te zetten. Kies hiervoor bij Drag’n’Drop voor Ingeschakeld. Voor extra zekerheid open je hierna de tab Schijfversleuteling. Plaats een vinkje bij Inschakelen schijfversleuteling en geef je een wachtwoord op. Hiermee wordt het bestand van de virtuele machine versleuteld en lastiger om te bekijken als het in verkeerde handen komt.
Gedeelde mappen
Wissel je vaak bestanden uit tussen de virtuele machine en de host-computer? Maak dan gebruik van de gedeelde mappen. Hiermee kun je snel bestanden tussen beide systemen uitwisselen. In het instellingenvenster kies je voor Gedeelde mappen. Klik op de knop met het plusteken en voeg een nieuwe gedeelde map toe via Pad naar map. Geef de map een naam en plaats een vinkje bij Automatisch koppelen. Wil je dat de virtuele machine de inhoud van de map niet kan aanpassen? Activeer dan Alleen-lezen.
Windows Sandbox
Maak je gebruik van de Pro-variant van Windows 10 of Windows 11? Dan heb je naast het eerder besproken VM VirtualBox ook een andere interessante keuze: Windows Sandbox. Dit is een ingebouwde virtuele machine van Microsoft. Vergeleken met het eerder besproken VirtualBox kent Windows Sandbox minder functies, maar voor het snel proberen van software is het onderdeel uitstekend geschikt. Voor een prettige werking van Windows Sandbox zorg je voor minstens 8 GB intern geheugen, een ssd-schijf met minstens 1 GB vrije ruimte en een moderne processor (bij voorkeur met vier cores).
Controleer eerst of de computer virtualisatie ondersteunt: open het Startmenu en typ Opdrachtprompt. Typ Systeminfo.exe en druk op Enter. Bekijk of bij Hyper-V Requirements is vermeld Yes of A Hypervisor has been detected. Alleen dan kun je verder. Sandbox is standaard niet geïnstalleerd, dus dat maken we in orde.
Open het Startmenu en typ Windows-onderdelen. Kies Windows-onderdelen in- of uitschakelen, vink Windows Sandbox aan en klik op OK. Open vervolgens weer het Startmenu en typ nu Windows Sandbox. Klik met de rechtermuisknop op Windows Sandbox en kies Als administrator uitvoeren.
Volledig scherm
Sandbox wordt uitgevoerd in een venster, maar je kunt overschakelen naar een volledig scherm. Gebruik hiervoor de toetscombinatie Ctrl+Alt+Break. Ga je liever terug naar het venster? Gebruik dezelfde toetscombinatie. Sandbox werkt nauw samen met je primaire besturingssysteem. Dit betekent dat je items kunt knippen en plakken tussen Windows en het venster van Windows Sandbox. Zo kun je stukken tekst kopiëren en plakken. Ook is het mogelijk om een programma – bijvoorbeeld een app die je wilt proberen – vanuit Windows te kopiëren en in het venster van Sandbox te plakken. Ben je klaar met een Sandbox-sessie? Je sluit de virtuele machine af via Start / Aan/uit / Afsluiten of door het venster van Sandbox weg te klikken.
Ben je een gevorderde gebruiker die niet terugdeinst voor het maken van configuratiebestanden? Neem dan een kijkje op deze webpagina. Hier vind je een gedetailleerd (Engelstalig) stappenplan waarmee je ontdekt hoe je Windows Sandbox bijvoorbeeld altijd kunt starten zonder netwerkverbinding. Ook kun de printer van je computer direct aanspreken via de Sandbox-omgeving. Bovendien kun je de optie van het kopiëren en plakken (waarover je eerder las) uitschakelen om de virtuele machine nog meer af te schermen van de buitenwereld.
Vergeetachtig In tegenstelling tot VirtualBox, bewaart Windows Sandbox niet de staat van de virtuele machine. Sluit je Sandbox af, dan wordt de volledige omgeving verwijderd. De volgende keer begin je met een nieuwe virtuele machine. Probeer dus niet bestanden in de virtuele machine van Sandbox te bewaren: na het afsluiten ben je ze kwijt.