ID.nl logo
23 mesh-systemen vergeleken
© Reshift Digital
Huis

23 mesh-systemen vergeleken

Inmiddels doen we deze grote wifi-mesh-test voor het vierde jaar op rij. Vier jaar geleden was het een niche-alternatief voor de traditionele router. Inmiddels hebben we het punt bereikt dat wanneer je op zoek bent naar gewoon goede wifi, je eigenlijk niet om mesh heen kunt. Wij haalden 23 verschillende wifi-systemen door de test en gingen op zoek naar de beste opties voor jou.

We hebben een flink aantal nieuwe systemen dit jaar. Er zijn ook systemen bij die gebruikmaken van de jongste generatie wifi 6 (802.11ax). Maar de primaire insteek van deze test blijft ongewijzigd: jij wilt gewoon goede wifi in huis met zo min mogelijk gedoe. Al de wifi-mesh-systemen in deze test doen precies dat: met behulp van een aantal verschillende units (ook nodes, satellieten of accesspoints genoemd) op handige plekken in je huis, heb je overal goed bereik en goede snelheden. Uiteraard zonder kabels te trekken; één van de grootste bezwaren tegen een traditionele accesspoint-opstelling.

Eén kanttekening blijft echter ook na vier jaar mesh ongewijzigd: hoe goed wifi-mesh-systemen ook zijn geworden, er gaat nog altijd niets boven bekabeling als je huis dat toestaat. Indien je bekabeling in huis hebt, kun je alsnog een mesh-oplossing overwegen en die bekabeling (deels) als fundament inzetten. Kijk dan naar systemen die in de tabel de eigenschap ‘bedrade backhaul mogelijk’ hebben.

We hebben voor dit artikel in totaal zelfs 28 systemen getest, 5 van deze systemen zijn officieel echter niet meer te koop. Soms vind je ze nog in de aanbieding, de complete tabel inclusief deze vijf extra mesh-systemen vind je hier.

Testmethode

Onze opstelling voor wifi 5 is een exacte kopie van vorige jaren. We testen nabij de router, zetten een tweede accesspoint op de verdieping daarboven en het eventuele derde punt op de bovenste verdieping. Sets van drie worden ook getest als set van twee: de zolder-1-hop-test simuleert dus de prestaties op de bovenste (tweede) verdieping zonder dat daar ook een accesspoint wordt geplaatst. Let op: in een ideale situatie gebruik je de derde satelliet niet om één lange keten te plaatsen, maar om vanaf de router in een andere richting het signaal te versterken.

Voor wifi 6 gebruiken dezelfde opstelling, maar hiervoor gebruiken we een nieuwere wifi6-client, waarmee hogere snelheden mogelijk zijn. De prestaties tussen de wifi5- en wifi6-modellen zijn dus niet één op één te vergelijken. We bespreken in deze test eerst de modellen met wifi 5, en pas daarna de opties en de voor- en nadelen van de producten met wifi 6.

Klasse-verschil

We splitsen mesh-systemen in verschillende categorieën: dualband- en triband-oplossingen. De laatste kenmerkt zich door een extra ingebouwde draadloze radio, die specifiek bedoeld is voor communicatie tussen de satellieten. Dualband-oplossingen, te herkennen in de tabel aan de afwezigheid van een backhaul-stream of de AC1200-, AC1300- of AC1750-klasse, dienen vooral om het bereik van je netwerk te vergroten, maar kennen een beperkte capaciteit. Als meerdere intensieve gebruikers tegelijk gebruikmaken van de verschillende dualband-toegangspunten, is dat vragen om problemen. Hiermee zijn ze primair bedoeld als betaalbare oplossingen voor huishoudens met weinig (gelijktijdige) gebruikers.

Wil je bijvoorbeeld met z’n vieren gelijktijdig op verschillende plekken in huis werken, kijk dan naar een systeem met die zogeheten dedicated backhaul. De extra capaciteit tussen de verschillende punten voorkomt dat één actieve downloader in de huiskamer de 4K-Netflixstream of Fortnite-liefhebber op zolder frustraties bezorgt.

Hoewel onze testresultaten na uitvoerig testen en frequent hertesten tot stand zijn gekomen, blijft het slechts één enkele situatie. Draadloze prestaties blijven sterk situatieafhankelijk. Het is dus goed mogelijk dat de prestaties in onze panden anders liggen dan een andere test; een onvermijdelijk kwaad. Zelfs onze voorzichtig gewogen test kan geen garanties bieden dat een product ook in jouw omgeving goed gaat werken; alleen een fysieke kabel staat écht garant voor zekerheid.

D-Link Covr

D-Link doet net als eerdere jaren met z’n Covr-1203 en 2202 mee in de AC1200/AC1300- en AC2200-klasse. We zien gelijk één nieuwe trend die we ook bij praktisch elke andere fabrikant zien: wifi-systemen zijn (onder andere dankzij de Corona-crisis) bijna allemaal wat in prijs gestegen.

D-Link heeft zijn zaken inhoudelijk goed voor elkaar. De installatie is kinderlijk eenvoudig, zowel de app als webinterface zijn prima en de torentjes elegant vormgegeven en afgemeten. De prestaties zijn niet uitzonderlijk, maar vallen prima in hun klasse en ook het bereik en de betrouwbaarheid is door de jaren heen geen probleem geweest.

Net als vorig jaar, zeker gezien de iets hogere prijs, vallen ze echter ook nog altijd een beetje tussen wal en schip voor de winst. Ze zijn iets duurder dan enkele alternatieven die ook nog iets sneller zijn. In deze test beoordelen we toch echt primair de prestaties en de prijs-prestatieverhouding. Het is er wel één om in de gaten te houden, met de juiste prijs zou dit een prima keuze zijn.

D-Link Covr-2202

Prijs
€ 249,- (voor 2 nodes)
Websitewww.d-link.com8Score80

  • Pluspunten

  • De eenvoudigste installatie

  • Keurige prestaties en bereik

  • Minpunten

  • Concurrentie iets sneller op zelfde prijspunt

D-Link Covr-C1203

Prijs
€ 179,- (voor 3 nodes)
Websitewww.d-link.com8Score80

  • Pluspunten

  • De eenvoudigste installatie

  • Keurige prestaties en bereik

  • Charmant compact design

  • Minpunten

  • Concurrentie iets sneller en goedkoper

©PXimport

TP-Link Deco

TP-Link was een mesh-bouwer van het eerste uur en dat zien we vandaag de dag terug in een ruim assortiment en een goed uitgewerkte gebruikerservaring. De installatie is goed, de app werkt goed en biedt alle gangbare functionaliteit: van gastnetwerk tot opties voor ouderlijk toezicht. De prestaties zijn over de hele linie erg goed.

Omdat TP-Link ook nog eens heel goedkoop is, kroonden we ze vorige jaren tot winnaar in de instap- en middenklasse, titels die ze dit jaar weten te behouden. Vooral de spotgoedkope dualband Deco M4 doet het goed. Zolang jij genoegen neemt met een oplossing die wel veel bereik en vlotte snelheden biedt, zonder de hogere capaciteit voor een druk gezin, is er eigenlijk geen betere keuze.

De Deco M9 Plus blijft dé keuze in de triband-middenklasse waar wel capaciteit is voor veel actieve gebruikers. Vorig jaar was Netgear met de Orbi RBK23 iets goedkoper, inmiddels gaan die twee kemphanen nek-aan-nek wat betreft de prijs en gebruikerservaring. TP-Link is gemiddeld echter wat sneller en geeft je ook een Zigbee-netwerk om wat smarthome-apparaten aan te koppelen. Hoe dan ook, met het oog op alle alternatieven is de M9 Plus één van de beste mesh-systemen die je kunt kopen.

TP-Link Deco M4

Prijs
€ 149,- (voor 3 nodes)
Websitehttp://nl.tp-link.com9Score90

  • Pluspunten

  • Beste prijs-kwaliteitverhouding in zijn klasse

  • Goede dekking en prestaties

  • Gebruiksvriendelijk

  • Minpunten

  • Beperkte capaciteit

©PXimport

TP-Link Deco M5

Prijs
€ 194,- (voor 3 nodes)
Websitehttp://nl.tp-link.com8Score80

  • Pluspunten

  • Prijs

  • Goede dekking en prestaties

  • Gebruiksvriendelijk

  • Minpunten

  • Beperkte capaciteit

TP-Link Deco M9 Plus

Prijs
€ 299,- (voor 3 nodes)
Websitehttp://nl.tp-link.com10Score100

  • Pluspunten

  • Goede dekking, capaciteit en prestaties

  • Gebruiksvriendelijk

  • Zigbee en bluetooth

  • Minpunten

  • Geen

©PXimport

Linksys Velop

Ook Linksys was er vroeg bij op de mesh-markt, en heeft door de jaren heen grote stappen gemaakt wat betreft gebruikservaring. Die was in het begin treurig, maar is vandaag de dag meer dan prima. De Linksys-apparaten hebben voldoende functies, daarin doen ze niet onder voor een stevige router. En de prestaties van de triband-variant zijn keurig in orde. De dualband-versie hoeven we het niet over te hebben, die is niet snel genoeg én veel te duur om te kunnen concurreren.

Vorig jaar schreven we dat Linksys een écht helder voordeel mist, en dat is ook dit jaar het geval. Dat is spijtig, want de Velop tri-band doet het op geen enkel vlak slecht, maar weet ook op geen enkel vlak genoeg te overtuigen om hem tot een winnaar te maken. Mocht Linksys de triband-variant ruim onder de prijs van de Deco M9 Plus of RBK23 kruipen, dan is het wel degelijk een interessante optie. Ook als je liever een zwarte behuizing hebt trouwens, want dat bieden die twee concurrenten niet en Linksys wel.

Linksys Velop Dual-band

Prijs
€ 249,- (voor 3 nodes)
Websitewww.linksys.com5Score50

  • Pluspunten

  • Featureset in orde

  • Minpunten

  • Bereik

  • Snelheid

Linksys Velop Tri-band

Prijs
€ 299,- (voor 3 nodes)
Websitewww.linksys.com8Score80

  • Pluspunten

  • Goede prestaties

  • Goede featureset

  • Minpunten

  • Te duur

Netgear Orbi

De Netgear Orbi RBK50 (of RBK53 voor de kit van drie stuks) was onze testwinnaar van de afgelopen drie jaren. Een compliment, want drie jaar aan de top staan lukt zelden. Dit jaar is het wel tijd om die titel in te leveren. Toch blijft Orbi onverminderd één van de betere mesh-oplossingen op de markt. De installatie is eenvoudig en de backhaul is dermate krachtig dat je de satelliet praktisch overal neer kunt zetten zonder je zorgen te moeten maken over de prestaties. Het netwerk is snel en heeft flink wat capaciteit voor veel actieve gebruikers en als ‘oudje’ is hij tegenwoordig voor heel scherpe prijzen te vinden. Gezien de nieuwe testwinnaars niet gek veel sneller zijn, blijft de Netgear er nog altijd eentje om in de gaten te houden.

De Orbi RBK23 blijft ook een goed alternatief in de middenklasse, en een geduchte concurrent voor de nipt snellere Deco M9 Plus. Ook hier is de gebruikerservaring goed, net als de prestaties, het bereik en de capaciteit.

Over de jongste Orbi-telg zijn we echter minder te spreken. De nieuwe RBK13 Mini oogt leuk, maar biedt minder functionaliteit en weinig imposante testresultaten gezien de prijs. Vooralsnog doet Netgear het vooral goed in de midden- en topklasse. Het instapsegment laat het vooralsnog beter aan de concurrenten over.

Als zakelijke gebruiker kun je de Orbi Pro SRK60 nog overwegen. De prestaties komen grofweg overeen met de RBK50, maar de SRK60 heeft een extra ssid voor intern gebruik en optionele muur- en plafondinstallatie. Dit wel tegen een hele flinke meerprijs. Wij zouden zakelijk gezien een bedraad accesspoint-systeem aanschaffen, maar als dat echt geen optie is dan valt hier wat voor te zeggen.

Orbi RBK50

Prijs
€ 349,- (voor 2 nodes)
Websitewww.netgear.nl9Score90

  • Pluspunten

  • Gebruiksvriendelijk

  • Uitstekende prestaties

  • Uitstekend bereik

  • Minpunten

  • Hoge prijs

  • Fysiek erg groot

©PXimport

Orbi RBK23

Prijs
€ 229,- (voor 3 nodes)
Websitewww.netgear.nl9Score90

  • Pluspunten

  • Gebruiksvriendelijk

  • Uitstekende prestaties en bereik

  • Scherpe prijsstelling

  • Minpunten

  • Deco M9 Plus is nipt sneller

Orbi RBK13

Prijs
€ 169,- (voor 3 nodes)
Websitewww.netgear.nl6Score60

  • Pluspunten

  • Gebruiksvriendelijk

  • Redelijke prestaties

  • Minpunten

  • Mogelijkheden

  • Prestaties

©PXimport

Ubiquiti AmpliFi

De iets oudere AmpliFi HD maakte jaren terug al grote indruk met zijn tot in de puntjes verzorgde verpakking, productpresentatie en app-ervaring. Helaas kostte deze dualband-oplossing toen meer dan menig triband-alternatief, en momenteel kost hij zelfs meer dan de apparaten in de AC3000-klasse. Hoe mooi en verfijnd hij ook mag zijn, zo kun je niet concurreren. De jongere Ubiquiti AmpliFi Instant kende vorig jaar een vergelijkbaar lot, simpelweg door voor een AC1200/1300-oplossing veel te prijzig te zijn vergeleken met de Deco M4.

Inmiddels is de AmpliFi Instant echter sterk in prijs gedaald. Nog niet tot het niveau van de prijsvechter, maar wel tot het punt dat er écht wat te zeggen valt voor de ultra compacte vormgeving, goede prestaties, een handig display en een enorm uitgebreide app. Er is ook geen ander mesh-systeem dat je zo snel installeert als deze. Ubiquiti is inmiddels een interessante speler geworden als je liever een iets luxer alternatief hebt dan de prijsvechters.

Ubiquiti AmpliFi HD

Prijs
€ 349,- (voor 3 nodes)
Websitewww.amplifi.com6Score60

  • Pluspunten

  • Gebruiksvriendelijke en informatierijke app

  • Zeer goede router

  • Display op router leuk en handig

  • Minpunten

  • Mesh bereik en capaciteit blijven achter

  • Onredelijke prijsstelling

©PXimport

Ubiquiti AmpliFi Instant

Prijs
€ 159,- (voor 2 nodes)
Websitewww.amplifi.com8Score80

  • Pluspunten

  • Razendsnelle installatie

  • Gebruiksvriendelijke en informatierijke app

  • Display op router leuk en handig

  • Minpunten

  • Ietwat hoge prijs

Google Nest Wi-Fi

De eerste generatie Google WiFi wist ons niet echt te bekoren. Het was een aardig product, maar Google vroeg de hoofdprijs voor een dualband-systeem en écht concurrerend was hij niet.

De nieuwe Google Nest WiFi is echter een compleet ander verhaal en een echt buitenbeentje in deze test. Zo is elk accesspoint ook een Google Assistant én een – overigens best aardige – speaker. Jawel, elk accesspoint speelt synchroon muziek af als je dat graag wilt. Ook de aansluitingen zijn opvallend, maar dan negatief: zo hebben de satellieten simpelweg geen lan-poorten voor vaste systemen. Een enorm breekpunt als je iets bekabeld wilt aansluiten of een ethernet-backhaul wilt gebruiken.

Als dualband-systeem heeft Google niet de capaciteit voor een heel actief gezin, maar kijken we naar de prestaties dan doet hij het met één device echt heel erg goed. Dat maakt het lastig om objectief een score toe te wijzen, maar maakt zijn doelgroep wel overduidelijk: een single of jong gezin, op zoek naar een hoge snelheid en goed bereik. En met een duidelijke voorkeur voor een hip design, een beetje muziek en een superstrakke applicatie boven veel aansluitingen of een uitgebreide webinterface.

Google Nest Wi-Fi

Prijs
€ 259,- (voor 2 nodes)
Websitehttp://store.google.com8Score80

  • Pluspunten

  • Uitstekende snelheden

  • Uitstekende app ervaring

  • Tevens een speaker

  • Minpunten

  • Geen lan-poorten op satelliet

  • Geen dedicated backhaul

  • Geen webinterface

©PXimport

Synology MR2200ac

Ook Synology is een buitenbeentje, maar wel een interessante. Deze nas-fabrikant doet wel vaker iets met wifi, maar heeft niet de productieaantallen om écht te kunnen concurreren met de TP-Links en Netgears van deze wereld. Op gebied van prestaties doet dit bedrijf het goed, maar de prijs-prestatieverhouding loopt scheef.

Synology moet dan ook op zoek naar zijn eigen meerwaarde, maar in tegenstelling tot enkele concurrenten doet Synology dat prima. Zo doorloop je bij de installatie veel meer stappen en opties, en het beheer draait hier niet om een mooi vormgegeven app, maar om een extreem uitgebreide webinterface die je – vergelijkbaar met de nas-systemen – kunt uitbreiden met extra functionaliteit. Er zijn zelfs apps van derden te downloaden om nóg verder te gaan. Zelf zijn we enorm te spreken over het feit dat we met gebruikersprofielen en verschillende apparaten per gebruiker uitgebreide rapporten konden maken over het gebruik van onze kinderen. Profielen die ook overeenkomen met de profielen op de Synology-nas.

Gezien Synology geen pakketten maakt en de MR2200ac per stuk verkoopt, is het geen concurrent voor iedereen die ‘gewoon goede wifi’ zoekt. Maar voor bezitters van een Synology-nas en voor mensen die op zoek zijn naar veel tweakopties, is het wel een gewoon goed product.

Synology MR2200ac

Prijs
€ 127,- (per node)
Websitewww.synology.com9Score90

  • Pluspunten

  • Zeer uitgebreide mogelijkheden

  • Goede prestaties

  • Minpunten

  • Prijs

  • Voor ervaren gebruikers

AVM FRITZ!Mesh Set (7590+2400)

AVM kiest voor een oplossing die eigenlijk tussen router en mesh-systeem in zit: een router waar je losse mesh-satellieten op kunt aansluiten. Huidige bezitters van een Fritz!Box, XS4ALL-klanten bijvoorbeeld, kunnen simpelweg mesh-uitbreidingen kopen voor hun router. AVM verkoopt tegenwoordig ook kant-en-klare pakketten met een Fritz!Box 7590 en Fritz!Repeater 2400 Mesh-punt in één doos.

Dit levert je een redelijk prijzige combinatie op, die niet direct indruk maakt op papier. Zo ontbreekt een dedicated backhaul. Je koopt wel een enorm luxe router met alle toeters en bellen, en bovenal betrouwbaarheid. Deze routers worden namelijk ook veelvuldig ingezet bij zakelijke dsl-verbindingen om die reden.

Die positie maakt een goede vergelijking maken met mesh-oplossingen lastig, want AVM’s doelgroep is eigenlijk die gebruiker voor wie een typische mesh-oplossing net wat te eenvoudig is. AVM’s doelgroep is die gebruiker die juist de complete routerfunctionaliteit zoekt en vervolgens vooral een wens heeft om richting één of twee zwakke plekken in huis de wifi te versterken. Als je dat overweegt, is het goed te weten dat de combinatie goed werkt en dat de mesh-prestaties goed zijn. Maar bij gebrek aan dedicated backhaul zouden we niet adviseren veel actieve gebruikers op de satellieten te zetten.

AVM FRITZ!Mesh Set

Prijs
€ 269,- (voor 3 nodes)
Websitehttp://nl.avm.de8Score80

  • Pluspunten

  • Goede prestaties

  • Extreme featureset van de router

  • Dubbelt als dsl-modem

  • Minpunten

  • Dualband

  • Prijs

  • Vooral bedoeld als goede router

©PXimport

ASUS ZenWiFi en Lyra

Viermaal is scheepsrecht voor ASUS. Zijn eerste Lyra mesh-systeem maakte geen indruk en de opvolgende Lyra Trio bleek ook geen goed antwoord op TP-Link en Netgear. De AX6100 leek dat even te worden, want dat was het eerste mesh-product dat wifi 6 (deels) inzette, echter bleek die in de praktijk ook gewoon niet op te kunnen tegen de beste wifi 5-opties. Wifi 6 wordt bij dat systeem ook maar op één van de drie radio’s gebruikt. Alle drie worden ze nog verkocht, geen van deze drie is echt interessant.

Inmiddels is het wel raak voor ASUS met de ZenWiFi AC. Opvallend genoeg is dit pas het tweede mesh-systeem in de AC3000-klasse, oftewel met een 4x4 dedicated backhaul voor zowel prestaties als capaciteit. Over de ZenWiFi AC kunnen we heel kort zijn: hij troeft de Orbi RBK50 af wat betreft prestaties en combineert dat met praktisch volledige routermogelijkheden. Je kunt het simpel houden via de app op je telefoon, maar als je wilt heb je een extreem uitgebreide webinterface tot je beschikking. Met daarin alle denkbare opties van vpn, ouderlijk toezicht en de mogelijkheid om drie verschillende gastnetwerken op te zetten. De prijs is fors, maar dan heb je wel zowel de best presterende, als het uitgebreidste mesh-systeem op de markt.

Asus ZenWiFi ACv (Best getest)

Prijs
€ 349,- (voor 2 nodes)
Websitewww.asus.nl10Score100

  • Pluspunten

  • Top prestaties

  • Uitstekende en extreme featureset

  • Minpunten

  • Niet goedkoop

©PXimport

Wifi 6

Alle tot dusver besproken oplossingen betreffen wifi5-producten, maar inmiddels is wifi 6 hier. Op technisch vlak is wifi 6 enorm interessant. Zo zijn hogere snelheden mogelijk en blijven de prestaties beter op niveau wanneer je veel apparaten in één netwerk hebt. In de praktijk is de meerwaarde vooralsnog beperkt. Recente high-end-telefoons en -laptops hebben een wifi6-chip, maar het gros van de hardware niet. En nog lastiger: mesh-producten met wifi 6 zijn zowel beperkt beschikbaar als enorm prijzig. Hierdoor vinden we het nog niet gepast om een set met wifi 6 tot testwinnaar uit te roepen. We bespreken zo wel drie mesh-sets. Of je op wifi 6 wilt inzetten, zul je vooral zelf moeten afwegen: wat verwacht jij van je netwerk? Ga je op korte termijn geen genoegen nemen met gewoon goede wifi, maar wil je ultieme wifi? En vooral: heb je daar die flinke meerprijs voor over? Ons advies is, zoals bij de meeste hardware: als je vandaag iets nodig hebt, koop dan iets wat nu bij je situatie past. Voor de meeste gebruikers zal dat een goede set met wifi 5 zijn. Heb je niet direct haast met een nieuwe wifi-oplossing, dan is ons advies gewoon even te wachten. De kans is groot dat er – tegen de tijd dat jij het echt nodig hebt –gewoon iets beters is voor minder geld. Let op: mesh-sets met wifi 6 ondersteunen uiteraard ook oudere wifi-apparaten. Je profiteert echter pas van de extra investering zodra je een aantal apparaten met wifi 6 in handen hebt.

TP-Link Deco X60

Opvallend genoeg lopen de eerste drie mesh-systemen met wifi 6 die op de markt zijn, extreem uiteen. De goedkoopste is de opvallend kleine TP-Link Deco X60. Met een wifi6-laptop zien we direct meerwaarde: flink hogere snelheden. Heb je twee wifi6-laptops? Dan zien we de snelheden van de X60 de gigabit ruimschoots voorbij schieten.

De budgetpositie van deze TP-Link wordt echter duidelijk zodra we met de satellieten verbinden: er zit namelijk geen dedicated backhaul op. Daardoor legt hij het daar uiteraard af tegen de veel duurdere ASUS- en Netgear-alternatieven, maar ook tegen de ZenWiFi met wifi 5. Dat zet dit product van TP-Link op een lastige positie, ondanks dat de installatie en app goed voor elkaar zijn.

Als je echter een deel van je huis hebt bekabeld, is het mogelijk om die bekabeling als backhaul in te zetten. Dan profiteer je wel van wifi 6, zonder enorme kosten. In dat geval is de X60 wel ideaal.

TP-Link Deco X60

Prijs
€ 399,- (voor 3 nodes)
Websitewww.tp-link.com8Score80

  • Pluspunten

  • Goede gebruikerservaring

  • Wifi 6

  • Hoge snelheden via bekabelde backhaul

  • Minpunten

  • Matige snelheden via draadloze backhaul

©PXimport

ASUS ZenWifi AX

Net als de ZenWiFi AC doet de ZenWiFi AX het gewoon heel goed. Hij heeft, net als z’n wifi5-broertje, lekker veel mogelijkheden. En hij biedt snelheden die een gigabit-lan-poort praktisch voltrekken. We zien snelheden die zelfs via een satelliet hoger liggen dan menig wifi5-apparaat direct op de router haalt. Dit zijn het soort resultaten waarvoor je zou overwegen meer te betalen.

De meerprijs is echter wel heel extreem: 500 euro voor de kit met twee satellieten, waar we eerder al zagen dat je voor minder dan 300 euro wifi5-kits met drie satellieten kunt vinden. En de echte netwerk-nerd zal teleurgesteld kijken naar de afwezigheid van multigigabit-lan-poorten ondanks de aanwezigheid van een 2,5Gbit-wan-poort. Zo blijf je in je interne netwerk toch tot die een gigabit beperkt.

We vrezen dat hij té veel is voor praktisch elke consument, maar dan net weer niet extreem genoeg voor de echte netwerkfanatiekeling.

ASUS ZenWifi AX

Prijs
€ 495,- (voor 2 nodes)
Websitewww.asus.nl9Score90

  • Pluspunten

  • Uitstekende prestaties

  • Wifi 6

  • Extreem uitgebreide mogelijkheden

  • Minpunten

  • Prijs

  • Geen multigigabit-lan

©PXimport

Netgear Orbi RBK852

Mocht je denken dat de nog duurdere Orbi RBK852 dan wel de puntjes op de i zet, dan moeten we je teleurstellen. Netgear gaat weliswaar nog iets verder dan ASUS: de Orbi heeft nog iets meer antennes, capaciteit en snelheid in huis. Maar ook hier zien we een product dat enerzijds veel te extreem is voor de meeste gebruikers en aan de andere kant net weer die paar extra opties mist die een echte netwerkliefhebber zou willen zien om echt geld te willen investeren: lan-poorten die hogere snelheden dan een gigabit aankunnen. Vergis je namelijk niet: de RKB852 kan dat met meerdere apparaten tegelijk eenvoudig aan.

Je kunt (in tegenstelling tot bij de ASUS) met lan-teaming een nas met twee lan-poorten weliswaar naar twee gigabit tillen. Toch is het ontbreken van multigigabit, zeker voor de nabije toekomst, een onnodige beperking die we lastig kunnen slikken voor een prijs van bijna 800 euro voor twee satellieten.

De Orbi RBK852 is extreem snel, goed doordacht en tot dusver enorm indrukwekkend, maar kan de huidige prijs lastig verdedigen. Of hij moet zakken, of Netgear moet zorgen voor minimaal 2,5Gbit/s-poorten.

Netgear Orbi RBK852

Prijs
€ 699,- (voor 2 nodes)
Websitewww.netgear.com9Score90

  • Pluspunten

  • Ultieme prestaties

  • Uitgebreide mogelijkheden

  • Goede gebruikservaring

  • Wifi 6

  • Minpunten

  • Bizarre prijsstelling

  • Geen multigigabit-lan

©PXimport

Conclusie

Kijkende naar de resultaten in wifi 6 zien we duidelijk waar de toekomst ligt. Maar vooralsnog zijn dit prijzige opties, met ook nog wat flinke concessies. Dat maakt ze lastig om te verdedigen. Zeker wanneer we onze doelstelling van gewoon goede wifi nog maar eens herhalen. Heb je niet direct iets nodig? Wacht dan simpelweg nog even, want wifi6-mesh zal binnen nu en een jaar absoluut gangbaar worden.

Zoek je nu een gedegen oplossing, kijk dan naar de systemen met wifi 5. Wil je iets betaalbaars? Dan is de TP-Link Deco M4 voor het tweede jaar op rij ongeslagen: lage prijs, goede prestaties en goede gebruikservaring. Wil je meer capaciteit voor meerdere gebruikers, dan is het wederom TP-Link die erbovenuit springt met de Deco M9 Plus. Goede prestaties en ook prima instaat om een actief gezin van wifi te blijven voorzien. Kortom twee keer een Redactietip voor TP-Link.

Geef je meer om een extreem gelikte app en wat muziek in je huis? Dan is de Google Nest WiFi ook zeker het overwegen waard. Die mist de backhaul, maar presteert alsnog goed en weet ook nog een aardig muziekje te bieden. Ook een Redactietip voor deze outsider dus.

De prijs voor het beste mesh-systeem van dit moment gaat naar de ASUS ZenWiFi AC. Dit systeem biedt niet alleen topsnelheden, maar ook één van de meest extreem uitgebreide routermogelijkheden op de markt. Onderschat de winnaar van de afgelopen drie jaar echter niet: de Netgear Orbi RBK50 is nog altijd een uitstekende optie en bij vlagen goedkoper dan ASUS.

Wil je als bezitter van wifi6-clients toch liever wifi 6? Pak dan de TP-Link X60 wanneer je de satellieten op een bedrade backhaul kunt zetten. De X60 biedt goede prestaties voor een redelijke prijs, maar het gebrek aan dedicated backhaul maakt hem als pure mesh-oplossing nét niet. Als alternatief kun je de ZenWiFi AC overwegen, die het als mesh-oplossing beter doet. De Orbi RBK852 is weliswaar nog iets beter, maar dan moet je wel heel lichtzinnig denken over 800 euro voor een verbetering van je wifi-netwerk.

©PXimport

Twee, of toch drie?

Een lastige vraag is of je een set van twee of van drie apparaten wilt kopen. Het antwoord wordt al wat eenvoudiger wanneer je je bedenkt dat je een extra satelliet bij voorkeur gebruikt om een andere kant op te versterken vanaf je router, niet om een eindeloos lange ketting van satellieten te maken. Bij elke stap verlies je nu eenmaal capaciteit en stabiliteit. Gebruik je één satelliet om het bereik bovenverdiepingen te versterken, en een andere om richting de achterzijde van het huis de tuin mee te pakken, dan is een pakket van drie stuks verstandig. In een appartement of loft waarbij je normaliter simpelweg wat meer bereik wilt hebben in één richting, zijn twee stuks veelal voldoende.

▼ Volgende artikel
Review Logitech MX Master 4 - De muis die jou de baas is
© Logitech
Huis

Review Logitech MX Master 4 - De muis die jou de baas is

De Logitech MX Master 4 is de nieuwste telg in de populaire MX-serie. De muis belooft meer controle, precisie en comfort dan ooit, met haptische feedback en een 8K-sensor die zelfs op glas moeiteloos werkt. Maar is hij de stevige prijs van 129,99 euro waard?

Fantastisch
Conclusie

De Logitech MX Master 4 is een verfijnde evolutie van een klassieker. Supersnel, stil en uitzonderlijk precies, met slimme haptische feedback en een batterij die weken meegaat. Kleine schoonheidsfoutjes – zoals de gevoelige duimknop en iets verplaatste navigatietoetsen – weerhouden hem niet van een bijna perfecte score. Ideaal voor wie dagelijks uren achter het scherm zit en het beste gereedschap wil.

Plus- en minpunten
  • Precieze, stille en razendsnelle bediening
  • Slimme Gesture Button met vijf instelbare acties
  • Comfortabel ontwerp
  • Batterij houdt het lang vol
  • Prijzig
  • Geen oplaadkabel meegeleverd
  • Herplaatsing knoppen vergt gewenning

De MX Master 3S was al een dikke publieksfavoriet, maar met de MX Master 4 legt Logitech de lat opnieuw een tikkie hoger. Dit is een echte powerhouse voor wie dagelijks veel met tekst, beeld of code bezig is. Of gewoon voor wie een heel lekkere muis wil. Alles draait om controle, snelheid en comfort. Daar betaal je met een krappe 130 euro weliswaar een premiumprijs voor, maar deze muis is dan ook duidelijk bedoeld voor mensen die hun werk serieus nemen. De MX Master 4 is verkrijgbaar in Graphite en Pale Gray, en wordt standaard geleverd met een Logi Bolt-ontvanger. Wij hebben voor de test de Pale Gray-variant voor de Mac mogen bepotelen.

©ER | ID.nl

Muizen met gevoel

Het opvallendste snufje is de toevoeging van haptische feedback. Elke klik, sneltoets of melding voel je subtiel onder je vingers trillen. Niet als gimmick, maar als tastbare feedback: je voelt letterlijk wat je doet. En dat werkt echt prettig, vooral omdat je iets dergelijks ook gewend bent van bijvoorbeeld je smartphone. Via Logi Options+ bepaal je zelf hoe intens die feedback is en kun je verschillende acties aan specifieke apps knopen. Dat geeft de muis een persoonlijk tintje. Zeker bij precisiewerk (foto- en tekstbewerking of het schrijven van code) merk je hoe natuurlijk dat aanvoelt.

De grote toets onder de duim, waarmee je het Haptic Sense-paneel oproept, is wel vrij gevoelig. Tijdens de paar weken dat we de muis hebben getest, drukten we die knop af en toe per ongeluk in, wat even storend kan zijn. Toch is dat gelukkig een kwestie van gewenning, want het idee achter de functie is sterk.

Snelheid zonder haast

De befaamde MagSpeed-scroll is gelukkig gebleven en is zelfs nog iets verfijnd. Eén draai aan het stalen wiel en je schiet door lange documenten of spreadsheets. Nieuw is de Actions Ring, een rond menu dat rond je cursor verschijnt. Daarmee open je favoriete tools of snelkoppelingen zonder je toetsenbord aan te raken. Logitech beweert dat je hierdoor tot 63 procent minder muisbewegingen maakt. Dat is misschien wat optimistisch, maar het systeem werkt verrassend intuïtief en snel. Hieronder een overzichtje van de mogelijkheden.

MogelijkheidWat je ermee doetOpmerking
Snel toegang tot Photoshop-toolsFilters/aanpassingen direct in ring (bubbles)Handig voor vaste tools
Video-apps (bijv. Premiere)Trimmen/navigatie/transport vanuit ringScheelt muisbewegingen
Map/folder in ringSubmenu's met meerdere acties per bubbleTot 72 knoppen per app (via folders)
ToepassingsprofielenAndere ring per appAutomatisch wisselen
Plugin-integratieExtra functies via Logi MarketplaceHaptics/extra commands
Haptische feedbackTrillingen bij navigatie/selectieTactiele bevestiging
Apparaat-switch/Easy SwitchWissel tussen gekoppelde devicesMulti-device gemak
Timer/klok/widgetsStopwatch/tijdweergave in ringVia plug-ins

Werkt zelfs op glas

De Darkfield-sensor met 8000 dpi is extreem nauwkeurig en werkt op vrijwel elk oppervlak, zelfs op glas of gelakt hout. Je kunt de gevoeligheid aanpassen in stappen van 50 dpi, maar de meeste mensen zullen vermoedelijk gewoon de standaard afstelling gebruiken: hij voelt van nature al prima aan. Dankzij een nieuwe radiochip en antenne is de verbinding bovendien rotsvast. Je kunt de muis gebruiken via bluetooth low energy of de meegeleverde Logi Bolt-ontvanger, die een bereik van zo'n 10 meter garandeert.

©ER | ID.nl

Comfortabel stil

Qua vorm blijft Logitech dicht bij zijn succesformule. De muis ligt daarom nog altijd als gegoten in de hand, met een lichte hellingshoek, een vertrouwde duimpositie en een extra horizontaal scrolwiel. De klikgeluiden zijn nu 90 procent stiller dan bij de vorige generatie, meldt Logitech. En met 150 gram voelt de MX Master 4 solide aan zonder zwaar te worden.

Kleine kanttekening: de twee navigatieknoppen voor browsergebruik (vooruit en terug) zijn iets naar achteren verplaatst om ruimte te maken voor de Gesture Button (zie kader hieronder). Dat zorgt er soms voor dat je per ongeluk op de verkeerde knop drukt, vooral als je gewend bent aan een van de MX Master-voorgangers. Misschien een detail, maar wel merkbaar bij dagelijks gebruik.

Via Logi Options+ stel je sneltoetsen, app-profielen en automatiseringen in. De software werkt het best binnen Windows en macOS, maar ook in Linux, ChromeOS, Android en iPadOS doet de muis wat hij moet doen, al zijn daar minder functies beschikbaar.

Één knop, vijf superkrachten

Alsof de MX Master 4 nog niet genoeg trucs kende, heeft Logitech ook de Gesture Button opnieuw uitgedacht. Deze knop, verstopt onder je duim, verandert je muis in een soort afstandsbediening voor je besturingssysteem. Houd hem ingedrukt en beweeg de muis naar boven, beneden, links of rechts om razendsnel tussen bureaubladen te wisselen, je bureaublad te tonen of het startmenu te openen. In macOS roep je met dezelfde bewegingen Mission Control of App Exposé aan. Met de Logi Options+-software kun je deze gebaren bovendien volledig aanpassen: van mediabediening en zoom tot eigen sneltoetsen of macro's. In totaal zijn er vijf acties toe te wijzen aan één knop, en wie wil kan de gestures zelfs verplaatsen naar andere knoppen, zoals het scrolwiel.

©Logitech

Batterij die blijft gaan

Logitech zegt dat de ingebouwde 650 mAh-accu het tot 70 dagen op één lading moet kunnen volhouden. Dat hebben we nog niet kunnen testen, maar we kregen de muis met 55 procent van de lading binnen en daar is na een weekje driftig muizen slechts 2 procent van af. Bovendien levert één minuut snelladen drie uur gebruik op, mocht je haast hebben. Opladen gebeurt via usb-c, al levert Logitech geen kabeltje mee. Jammer, maar je hebt er vast nog eentje rondslingeren thuis.

Al met al

De Logitech MX Master 4 is een muis die wat ons betreft zijn eigen categorie verdient. Hij is snel, stil, precies en slimmer dan ooit. De paar kleine schoonheidsfoutjes doen daar weinig aan af. Voor ontwerpers, programmeurs, schrijvers en andere intensieve gebruikers is dit een investering die zich op den duur terugbetaalt in comfort en efficiëntie. Casual gebruikers zullen hem misschien een beetje overkill vinden, maar wie hem eenmaal in de hand heeft, wil niets anders meer.

▼ Volgende artikel
Altijd lekker tikken: 9 high-endtoetsenborden vergeleken
Huis

Altijd lekker tikken: 9 high-endtoetsenborden vergeleken

Zelf een toetsenbord samenstellen is niet voor iedereen weggelegd, maar één ding is duidelijk: een goed toetsenbord maakt een groot verschil. In deze test bekijken we de beste kant-en-klare toetsenborden van dit moment. Of je nu op zoek bent naar het snelste toetsenbord voor gaming of een comfortabel model voor kantoorwerk: we helpen je bij het maken van de juiste keuze.

Onze laatste vergelijkende test van toetsenborden is inmiddels alweer meer dan vijf jaar oud. Toen draaide alles om het concept ‘mechanisch’, praktisch elke fabrikant maakte toen gebruik van de switches van het Duitse Cherry of een goedkopere Chinese afgeleide daarvan, de Kailh-switch.

Inmiddels is het aanbod versplinterd en zien we enkele van de elementen die custom borden populair maken doorsijpelen naar de kant-en-klare producten. Zo zien we veel meer lay-out-opties en een veel breder scala aan switchopties. Stillere varianten, zwaardere varianten voor een stevigere aanslag en lubed-varianten voor een soepelere aanslag. De opvallendste stap de afgelopen jaren is de introductie van een magnetisch, optische switch, waarbij de aanslag niet digitaal is (ingedrukt ja of nee), maar analoog. Zie ook het kader ‘Analoge switches?’ voor meer hierover.

Andere ontwikkelingen

Een positieve ontwikkeling is dat menig toetsenbord inmiddels voorzien is van zogeheten hot-swap switches. Mocht je per ongeluk een switch stukmaken (bijvoorbeeld door het morsen van drinken), dan kun je nu veelal enkele knoppen vervangen in plaats van meteen een nieuwe model te moeten kopen. Daarnaast hebben verbeteringen in accutechniek en draadloze protocollen ervoor gezorgd dat draadloze high-endtoetsenborden tegenwoordig een realistische optie zijn zonder constant het toetsenbord bij te hoeven laden.

Testselectie

Voor deze vergelijkende test hebben we tientallen toetsenborden overwogen. Hieruit hebben we een voorselectie gemaakt van toetsenborden die degelijk gebouwd zijn, aan de minimale eisen voor een serieuze gamer of kantoorwerker voldoen (denk aan n-key rollover, zodat je meerdere toetsen tegelijkertijd in kunt drukken, anti-ghosting en een lage latency) en die minimaal goed beoordeeld waren.

Endorfy Celeris 1800

Endorfy is een relatieve nieuwkomer in de markt, maar liet eerder met de Thock-toetsenborden al zien dat het bedrijf veel waar voor je geld kan bieden. Het nieuwste model, de Celeris 1800, doet dat wederom. Het bord kan wat gevoel en bouwkwaliteit betreft aardig concurreren met flink duurdere modellen in deze test. Als je hem probeert te buigen zie je wel wat verschil, maar op tafel bij normaal gebruik merk je daar niets meer van.

Het opvallendst is het relatief compacte ontwerp, terwijl er toch een numeriek toetsenbord op zit. Dat deel is vergeleken met de meeste andere toetsenborden wat naar links geschoven, wat ergonomisch fijn is voor mensen die niet alleen gamen, maar ook vooral veel in Excel werken. Sommige gebruikers, primair programmeurs, moeten er rekening mee houden dat de plaatsing van de Home-, End- en Page-toetsen mogelijk niet voor iedereen ideaal is. Ook liggen de toetsen relatief hoog, ook iets wat niet iedereen zal liggen.

De Celeris 1800 is gloednieuw en heeft een adviesprijs van 99 euro. Dat maakt hem al een van de goedkoopste toetsenborden in deze test. Prijzen zakken normaliter nog wat na de lancering. Grofweg 100 euro voor een fijn toetsenbord dat ook nog eens draadloos (dongel voor gaming, bluetooth voor laptopwerkers) kan functioneren en Mac-ondersteuning heeft, is een uitstekende deal.

©Endorfy

Oordeel: ⭐⭐⭐⭐

Adviesprijs: € 99,-

Website: www.endorfy.com


Pluspunten:

  • Fijne switches

  • Degelijk

  • Bedraad en draadloos

  • Compact met numeriek veld


Minpunten:

  • Relatief hoog

  • Lay-out afwijkend

Corsair K65 Plus Wireless

Corsair kennen we vooral van grote mechanische toetsenborden met veel extra's, maar het is de compacte K65 Plus Wireless waar we de laatste tijd het meest gecharmeerd van waren. De constructie is enorm degelijk en het toetsenbord is voorzien van fijne, soepel voelende switches die niet te luid zijn. Dat zorgt vrijwel direct voor een heel fijne ervaring onder de vingers.

Of de compacte vormgeving fijn is, is uiteraard subjectief. Compact is fijner voor gamers en andere gebruikers die het numerieke toetsenbord niet nodig hebben, het bespaart ruimte op je bureau (of in je rugtas) en laat meer ruimte over voor je muis. Excel-gebruikers zullen dit toetsenbord natuurlijk direct diskwalificeren.

Toen het bord uitkwam voor 160 euro was onze voornaamste kritiek dat het eigenlijk iets te duur was vergeleken andere toetsenborden die voor 100 euro grofweg hetzelfde boden. Of juist net niet uitgebreid genoeg vergeleken met borden van 200 euro. Inmiddels is de prijs gezakt tot 137 euro en op dat punt kun je, mits de compacte vormgeving bij je past, eigenlijk niet om deze Corsair heen. Net wat chiquer dan nauwelijks goedkopere modellen, voorzien van draadloze functionaliteit en vooral het feit dat het een relatief laag bord is (voor een model met hoge switches) maakt dit een makkelijke aanrader en onze redactietip.

©Corsair

Oordeel: ⭐⭐⭐⭐½

Adviesprijs: € 137,-

Website: www.corsair.com


Pluspunten:

  • Fijne switches

  • Zeer degelijk

  • Bedraad en draadloos

  • Prijs-kwaliteitverhouding


Minpunten:

  • Voor sommigen te compact

Razer Joro

Razer staat vooral bekend om hun grote modellen met alle toeters en bellen, maar biedt met de Joro ook wat anders. De Razer Joro is extreem compact en verreweg het lichtste bord in deze test. De doelgroep bestaat hier overduidelijk uit gamers die hun toetsenbord vooral veel meeslepen. Puur op basis van afmetingen en gewicht ligt deze Razer voor dat doeleind natuurlijk voor de hand. Ondanks het lage gewicht ligt de Joro toch stevig op tafel en zit de bouwkwaliteit van de constructie erg goed in elkaar. De aluminium behuizing voelt ook chic aan, de lage positie is toegankelijk voor velen en aangesloten via de kabel is het ook een snel competitief bord voor gamers.

Razer laat ook wel wat steekjes vallen, vooral voor hun gamende doelgroep. De afwezigheid van een dongel voor een snelle draadloze verbinding en het feit dat de switches nog wel wat speling vertonen, maakt enkele goedkopere alternatieven in deze test in onze optiek fijner. Voor de harde werkers onder ons vinden we de MX Keys ook wat beter voor minder geld.

Daarmee is de Joro in onze optiek niet de meest voor de hand liggende optie, zeker niet voor 130 euro. Als je echt op zoek bent naar het compactste en lichtste toetsenbord, dan is de Joro wel een prima optie.

©Razer

Oordeel: ⭐⭐⭐½

Adviesprijs: € 129,-

Website: www.razer.com


Pluspunten:

  • Licht en compact

  • Degelijke bouw

  • Uitstekende accuduur


Minpunten:

  • Geen dongel

  • Switches mogen scherper

  • Relatief duur

ASUS ROG Azoth X

ASUS en dan met name de ROG-producten staan niet bepaald bekend om hun bedaagde ontwerp. De fabrikant doet daar met hun Azoth X nog een flinke schep bovenop. Wat je er ook van vindt, uniek is het kleurrijke design met half doorzichtige keycaps (voor meer RGB-effect) zeker. Kwalitatief valt er heel weinig op dit bord aan te merken. Het is oerdegelijk en heeft een uitstekende aanslag; het is zelfs een van de fijnste borden in deze test. Het bord heeft ook handige eigenschappen. Draadloos krijg je bijvoorbeeld zowel een snelle als een bluetoothoptie. Daarnaast heeft het bord een goede accuduur, een mooie stevige polssteun plus nog wat minder cruciale extra’s, zoals een aanpasbaar oled-scherm in de bovenhoek. Kost wat, maar dan krijg je ook wat.

Ons voornaamste bezwaar gaat over de definitie van het woord ‘wat’. Want voor 200 euro hadden we het bij het bovenstaande gelaten. Een prijs van 250 euro zouden we wel erg pittig noemen, maar de adviesprijs van 329 euro is wel echt extreem. Daarvoor zouden we bijvoorbeeld toch wel analoge switches willen zien of een echt extreem luxe afwerking. Wellicht dat de prijs nog wat zakt, maar ondanks onze hoge inhoudelijke waardering is de exorbitante prijs vooralsnog het argument om het hoogste eremetaal achterwege te laten.

©ASUS

Oordeel: ⭐⭐⭐⭐½

Adviesprijs: € 329,-

Website: www.asus.com


Pluspunten:

  • Oerdegelijk

  • Zeer fijne switches

  • Veel mogelijkheden

  • Unieke uitstraling


Minpunten:

  • Uitstraling

  • Extreem duur

SteelSeries Apex Pro TKL Gen 3

De SteelSeries Apex Pro TKL is ook geen goedkoop bord en is misschien nipt wat minder chic dan de ROG. In tegenstelling tot die concurrentie weet SteelSeries wel een gezonde balans te vinden tussen de kwaliteit van het product, het toevoegen van extra mogelijkheden en het alsnog een beetje temmen van de prijs.

De bouw is uitstekend en de analoge, volledig instelbare switches zijn zowel aangenaam onder de vingers als zeer stabiel met minimale speling. Het strakke ontwerp is ook iets toegankelijker, zeker als je naast gamen ook nog een beetje zakelijk voor de dag wilt komen. Daarnaast is het ook nog een relatief stil toetsenbord, wat fijn is voor de omgeving. Al hangt de stilte natuurlijk altijd af van hoe hard je zelf op de knoppen slaat.

Ook hier is een oled-schermpje van de partij en Steelseries heeft als voordeel dat als je de door ons geteste compacte TKL-versie niet aantrekkelijk vindt, dat er ook een volledige en een nog compactere variant van bestaat.

Nadelen zijn er ook. Zo vinden we het volumewiel net wat te klein in gebruik, is het bord relatief hoog en ontbreekt draadloze functionaliteit. Maar als je je bord toch niet meeneemt is de meerwaarde daarvan te klein om daar meer geld aan uit te geven. Als draadloos niet nodig is, dan is dit in onze optiek het beste bord van dit moment.

©SteelSeries

Oordeel: ⭐⭐⭐⭐½

Adviesprijs: € 211,-

Website:www.steelseries.com


Pluspunten:

  • Fijne switches

  • Analoge functionaliteit

  • Prijs-kwaliteitverhouding


Minpunten:

  • Relatief hoog

  • Niet draadloos

Analoge switches?

De meeste toetsenborden maken gebruik van mechanische switches, waarbij het mechanisme voor een bepaald typegevoel (en kwaliteit) zorgt. Een analoge switch is technisch gezien ook een mechanisch product, maar maakt gebruik van een magneet en een hall effect-sensor in plaats van een metalen contact en plastic mechanisme. Hierdoor kan de switch extreem nauwkeurig zien hoe ver een toets wordt ingedrukt, waarbij je dan zelf kunt instellen op welk moment de toetsaanslag daadwerkelijk plaatsvindt, of je een joystickachtige drukgevoelige controle kunt krijgen over een bepaalde actie in een game of applicatie. En, in theorie althans, zijn deze switches ook nagenoeg niet kapot te krijgen. Verschillende merken gebruiken verschillende namen voor dit concept, maar in de basis zijn ze grotendeels hetzelfde. Voor simpel typewerk maakt het niet heel veel verschil, maar voor de veeleisende toetsenbordgebruikers zijn analoge switches op dit moment dé hype.

©SteelSeries

Met een analoge switch zoals de OmniPoint van SteelSeries kun je verschillende acties met een toets uitvoeren zoals lopen en rennen in een spel.

ASUS ROG Falchion Ace HFX

Net als SteelSeries maakt ook ASUS op de ROG Falchion Ace HFX gebruik van magnetische analoge switches. Het bord heeft een nog wat compactere 65%-lay-out, waarbij je dus goed moet opletten of het ontbreken van de functietoetsen een bezwaar voor je is. Functioneel is hij grotendeels gelijkwaardig aan het toetsenbord van SteelSeries en de toevoeging van 8000 Hz polling geeft in theorie nog een klein voordeel in reactiesnelheid boven de SteelSeries.

Voor de originele prijs van 200 euro laat ASUS wel punten liggen. De bouw en de afwerking van de 100 euro kostende Endorfy is zelfs wat beter. Je merkt dat de Falchion iets meer doorveert dan andere borden wanneer je stevig tikt en dat is onacceptabel in het hogere segment. Het bord kost bij de meeste aanbieders 209 euro, maar was tijdens de testperiode ook verkrijgbaar voor 119 euro. Ook voor dat lagere bedrag weet de Corsair K65 Plus Wireless iets meer indruk te maken met zijn bouwkwaliteit en aanslag. Maar als je toch graag een analoge switch wilt waarbij je de aanslagdiepte kunt instellen, dan is dit als de lagere prijs structureel blijft één van de goedkopere opties die als bonus ook nog eens visueel leuk voor de dag komt.

©ASUS

Oordeel: ⭐⭐⭐⭐

Adviesprijs: € 209,-

Website: www.asus.com


Pluspunten:

  • Analoge switches

  • 8000Hz-modus

  • Aantrekkelijke uitstraling

  • Prijs


Minpunten:

  • Bouwkwaliteit

  • Formaat niet voor iedereen

Logitech G Pro X TKL

Logitech is met afstand marktleider op gebied van toetsenborden en heeft dan ook een enorm aanbod aan borden. Het bedrijf heeft praktisch elke populair formaat in huis en er zijn ook nog eens een flink aantal kleurstellingen. Waar Logitech wat minder goed in is, is de naamgeving van de producten. Zo is er ook een G Pro X muis en headset, en zelfs de G Pro X TKL-toetsenborden bestaan in flink wat verschillende uitvoeringen. De reguliere variant wordt ook wel de Lightspeed genoemd, wat staat voor de toevoeging van een snelle draadloze werking. De Rapid-variant is juist voorzien van magnetische switches, maar is die weer volledig bedraad.

Logitech doet op zich weinig fout met deze producten. De bouw, de switches en de mogelijkheden met onder andere mediaknoppen zijn prima. Combineer dat met het feit dat ze veel zullen verkopen omdat ze het bekendste merk zijn, en de meeste kopers zullen tevreden zijn. De realiteit is wel dat er andere modellen zijn die (minimaal) hetzelfde bieden voor minder geld, of een overtreffende prestatie weten te bieden voor iets meer. Voor 160 euro zouden we toch iets meer dan ‘prima’ willen zien, wat extra’s zoals een polssteun of een betere accuduur.

©Logitech

Oordeel: ⭐⭐⭐⭐

Adviesprijs: € 159,-

Website: www.logitech.com


Pluspunten:

  • Prima bouwkwaliteit

  • Prima switchgevoel

  • Genoeg mogelijkheden


Minpunten:

  • Meerdere varianten

  • Matige accuduur

  • Relatief duur

be quiet! Dark Mount

De Dark Mount is het eerste toetsenbord van be quiet!, dat we vooral van de stille behuizingen kennen. Die focus wordt meteen duidelijk zodra je gaat tikken; het is namelijk het stilste toetsenbord in deze test. De focus op stilte gaat helaas wel wat ten koste van switchstabiliteit en tikgevoel.

Qua mogelijkheden zet het bord zich door een modulaire opbouw erg af van de rest. Naast een rechttoe rechtaan compact TKL-bord krijg je ook een afneembaar numeriek veld met macrotoetsen voorzien van een schermpje dat je ook nog eens zowel links als rechts kunt plaatsen. Ook krijg je een opzetmodule met schermpje en mediatoetsen en polssteunen. Zo transformeert de Dark Mount binnen een paar seconden naar een overcompleet XL-monsterbord.

Was de Dark Mount scherp geprijsd geweest, dan hadden we enkele kanttekeningen door de vingers kunnen zien. Maar als je de hoofdprijs vraagt, dan verwachten we dat alles top is. Dat is niet helemaal het geval. De polssteun is kwalitatief treurig, de switches voelen minder chic dan borden die de helft kosten en de software voor de macrotoetsen laat te wensen over. Voor hetzelfde geld kun je ook een prima toetsenbord en een los macrotoetsenbord als de Elgato Stream Deck kopen. Een aanbieding en een software-update kan wel genoeg zijn om van dit goede idee een serieuze concurrent te maken.

©be quiet

Oordeel: ⭐⭐⭐½

Prijs: € 259,-

Website: www.bequiet.com


Pluspunten:

  • Zeer stil

  • Degelijke bouw (bord)

  • Modulair

  • Macrotoetsen


Minpunten:

  • Relatief duur

  • Polssteun ondermaats

  • Software kan beter

Logitech MX Keys S

De Logitech MX Keys S is een beetje het buitenbeentje in deze vergelijking. In tegenstelling tot de ander toetsenborden is het namelijk géén bord waar fanatieke gamers blij van zullen worden. De keerzijde is dat het voor iedereen die een high-endbord zoekt voor alle andere doeleinden een model is waar je praktisch niet omheen kunt. Ook bestaat er naast de door ons geteste full size-versie een minivariant waarop het numerieke veld ontbreekt.

Dit bord is uitstekend gebouwd, voorzien van fijne switches en het heeft een low profile-ontwerp dat ook erg toegankelijk is voor iedereen die nog niet eerder een high-endbord gebruikt heeft. Als je nu een goedkoper toetsenbord hebt, dan voelt dit als een verademing en een ervaring waar je niet meer zonder wilt. Je kunt hem met meerdere apparaten verbinden, de accuduur is uitstekend en de software van Logitech is volwassen en biedt tal van extra mogelijkheden die voor kantoorwerkers relevant zijn.

Zolang gamen geen eis is, is dit een fijn bord zonder dat je echt de hoofdprijs betaalt. Houd alleen even de verschillende formaten in de gaten, en het feit dat er verpakkingen met en zonder polssteun worden verkocht.

©Logitech

Oordeel: ⭐⭐⭐⭐½

Prijs: € 99,-

Website: www.logitech.com


Pluspunten:

  • Bouwkwaliteit

  • Fijne low-profile switch

  • Prijs-prestatieverhouding


Minpunten:

  • Niet voor gamers

Conclusie

Echt slechte borden hebben we reeds uit onze selectie gefilterd, dus geen van de geteste toetsenborden is een miskoop. Het belangrijkst is om duidelijk in kaart te brengen welk formaat en indeling je nodig hebt en aan welke extra eigenschappen je waarde hecht. Het merk is normaliter bijzaak, maar er valt iets voor te zeggen om al je randapparatuur in één softwarepakket te beheren.

Toch zien we wel enkele uitblinkers. Zoek je louter een toetsenbord zonder fratsen voor kantoorwerk, dan is de Logitech MX Keys S onze eerste keus, met als bonus dat de lage toetsen voor praktisch iedereen fijn tikken. We geven Logitech daarom een redactietip. Wil je wel gamen, dan biedt Endorfy een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding voor minder dan 100 euro, al vinden we de Corsair K65 Plus Wireless zijn paar tientjes meer wel waard voor de iets betere bouw en de lagere constructie. Beide borden zetten veel druk op de concurrenten, waarbij je veel meer betaalt voor een bescheiden impact op de daadwerkelijke ervaring. Uiteindelijk krijgt ook Corsair een redactietip. In het hogere segment zien we wel degelijk waarde worden toegevoegd. Zo biedt de ASUS ROG Azoth X een van de beste ervaringen, maar vinden we de prijs van meer dan 300 euro niet helemaal in verhouding staan. De Steelseries Apex Pro TKL vinden we ook een uitblinker die wel een iets redelijkere balans weet te vinden in dat segment: degelijke bouw en aanslag, zeer compleet qua mogelijkheden en de instelbare analoge switches bieden ook echt iets nieuws en unieks. Als zo'n 200 euro voor een toetsenbord geen bezwaar is, zou dat onze eerste keuze zijn.