Inmiddels doen we deze grote wifi-mesh-test voor het vierde jaar op rij. Vier jaar geleden was het een niche-alternatief voor de traditionele router. Inmiddels hebben we het punt bereikt dat wanneer je op zoek bent naar gewoon goede wifi, je eigenlijk niet om mesh heen kunt. Wij haalden 23 verschillende wifi-systemen door de test en gingen op zoek naar de beste opties voor jou.

We hebben een flink aantal nieuwe systemen dit jaar. Er zijn ook systemen bij die gebruikmaken van de jongste generatie wifi 6 (802.11ax). Maar de primaire insteek van deze test blijft ongewijzigd: jij wilt gewoon goede wifi in huis met zo min mogelijk gedoe. Al de wifi-mesh-systemen in deze test doen precies dat: met behulp van een aantal verschillende units (ook nodes, satellieten of accesspoints genoemd) op handige plekken in je huis, heb je overal goed bereik en goede snelheden. Uiteraard zonder kabels te trekken; één van de grootste bezwaren tegen een traditionele accesspoint-opstelling.

Eén kanttekening blijft echter ook na vier jaar mesh ongewijzigd: hoe goed wifi-mesh-systemen ook zijn geworden, er gaat nog altijd niets boven bekabeling als je huis dat toestaat. Indien je bekabeling in huis hebt, kun je alsnog een mesh-oplossing overwegen en die bekabeling (deels) als fundament inzetten. Kijk dan naar systemen die in de tabel de eigenschap ‘bedrade backhaul mogelijk’ hebben.

We hebben voor dit artikel in totaal zelfs 28 systemen getest, 5 van deze systemen zijn officieel echter niet meer te koop. Soms vind je ze nog in de aanbieding, de complete tabel inclusief deze vijf extra mesh-systemen vind je hier.

Testmethode

Onze opstelling voor wifi 5 is een exacte kopie van vorige jaren. We testen nabij de router, zetten een tweede accesspoint op de verdieping daarboven en het eventuele derde punt op de bovenste verdieping. Sets van drie worden ook getest als set van twee: de zolder-1-hop-test simuleert dus de prestaties op de bovenste (tweede) verdieping zonder dat daar ook een accesspoint wordt geplaatst. Let op: in een ideale situatie gebruik je de derde satelliet niet om één lange keten te plaatsen, maar om vanaf de router in een andere richting het signaal te versterken.

Voor wifi 6 gebruiken dezelfde opstelling, maar hiervoor gebruiken we een nieuwere wifi6-client, waarmee hogere snelheden mogelijk zijn. De prestaties tussen de wifi5- en wifi6-modellen zijn dus niet één op één te vergelijken. We bespreken in deze test eerst de modellen met wifi 5, en pas daarna de opties en de voor- en nadelen van de producten met wifi 6.

Klasse-verschil

We splitsen mesh-systemen in verschillende categorieën: dualband- en triband-oplossingen. De laatste kenmerkt zich door een extra ingebouwde draadloze radio, die specifiek bedoeld is voor communicatie tussen de satellieten. Dualband-oplossingen, te herkennen in de tabel aan de afwezigheid van een backhaul-stream of de AC1200-, AC1300- of AC1750-klasse, dienen vooral om het bereik van je netwerk te vergroten, maar kennen een beperkte capaciteit. Als meerdere intensieve gebruikers tegelijk gebruikmaken van de verschillende dualband-toegangspunten, is dat vragen om problemen. Hiermee zijn ze primair bedoeld als betaalbare oplossingen voor huishoudens met weinig (gelijktijdige) gebruikers.

Wil je bijvoorbeeld met z’n vieren gelijktijdig op verschillende plekken in huis werken, kijk dan naar een systeem met die zogeheten dedicated backhaul. De extra capaciteit tussen de verschillende punten voorkomt dat één actieve downloader in de huiskamer de 4K-Netflixstream of Fortnite-liefhebber op zolder frustraties bezorgt.

Hoewel onze testresultaten na uitvoerig testen en frequent hertesten tot stand zijn gekomen, blijft het slechts één enkele situatie. Draadloze prestaties blijven sterk situatieafhankelijk. Het is dus goed mogelijk dat de prestaties in onze panden anders liggen dan een andere test; een onvermijdelijk kwaad. Zelfs onze voorzichtig gewogen test kan geen garanties bieden dat een product ook in jouw omgeving goed gaat werken; alleen een fysieke kabel staat écht garant voor zekerheid.

D-Link Covr

D-Link doet net als eerdere jaren met z’n Covr-1203 en 2202 mee in de AC1200/AC1300- en AC2200-klasse. We zien gelijk één nieuwe trend die we ook bij praktisch elke andere fabrikant zien: wifi-systemen zijn (onder andere dankzij de Corona-crisis) bijna allemaal wat in prijs gestegen.

D-Link heeft zijn zaken inhoudelijk goed voor elkaar. De installatie is kinderlijk eenvoudig, zowel de app als webinterface zijn prima en de torentjes elegant vormgegeven en afgemeten. De prestaties zijn niet uitzonderlijk, maar vallen prima in hun klasse en ook het bereik en de betrouwbaarheid is door de jaren heen geen probleem geweest.

Net als vorig jaar, zeker gezien de iets hogere prijs, vallen ze echter ook nog altijd een beetje tussen wal en schip voor de winst. Ze zijn iets duurder dan enkele alternatieven die ook nog iets sneller zijn. In deze test beoordelen we toch echt primair de prestaties en de prijs-prestatieverhouding. Het is er wel één om in de gaten te houden, met de juiste prijs zou dit een prima keuze zijn.

D-Link Covr-2202

Prijs
€ 249,- (voor 2 nodes)
Websitewww.d-link.com8Score80

D-Link Covr-C1203

Prijs
€ 179,- (voor 3 nodes)
Websitewww.d-link.com8Score80

©PXimport

TP-Link Deco

TP-Link was een mesh-bouwer van het eerste uur en dat zien we vandaag de dag terug in een ruim assortiment en een goed uitgewerkte gebruikerservaring. De installatie is goed, de app werkt goed en biedt alle gangbare functionaliteit: van gastnetwerk tot opties voor ouderlijk toezicht. De prestaties zijn over de hele linie erg goed.

Omdat TP-Link ook nog eens heel goedkoop is, kroonden we ze vorige jaren tot winnaar in de instap- en middenklasse, titels die ze dit jaar weten te behouden. Vooral de spotgoedkope dualband Deco M4 doet het goed. Zolang jij genoegen neemt met een oplossing die wel veel bereik en vlotte snelheden biedt, zonder de hogere capaciteit voor een druk gezin, is er eigenlijk geen betere keuze.

De Deco M9 Plus blijft dé keuze in de triband-middenklasse waar wel capaciteit is voor veel actieve gebruikers. Vorig jaar was Netgear met de Orbi RBK23 iets goedkoper, inmiddels gaan die twee kemphanen nek-aan-nek wat betreft de prijs en gebruikerservaring. TP-Link is gemiddeld echter wat sneller en geeft je ook een Zigbee-netwerk om wat smarthome-apparaten aan te koppelen. Hoe dan ook, met het oog op alle alternatieven is de M9 Plus één van de beste mesh-systemen die je kunt kopen.

TP-Link Deco M4

Prijs
€ 149,- (voor 3 nodes)
Websitehttp://nl.tp-link.com9Score90

©PXimport

TP-Link Deco M5

Prijs
€ 194,- (voor 3 nodes)
Websitehttp://nl.tp-link.com8Score80

TP-Link Deco M9 Plus

Prijs
€ 299,- (voor 3 nodes)
Websitehttp://nl.tp-link.com10Score100

©PXimport

Linksys Velop

Ook Linksys was er vroeg bij op de mesh-markt, en heeft door de jaren heen grote stappen gemaakt wat betreft gebruikservaring. Die was in het begin treurig, maar is vandaag de dag meer dan prima. De Linksys-apparaten hebben voldoende functies, daarin doen ze niet onder voor een stevige router. En de prestaties van de triband-variant zijn keurig in orde. De dualband-versie hoeven we het niet over te hebben, die is niet snel genoeg én veel te duur om te kunnen concurreren.

Vorig jaar schreven we dat Linksys een écht helder voordeel mist, en dat is ook dit jaar het geval. Dat is spijtig, want de Velop tri-band doet het op geen enkel vlak slecht, maar weet ook op geen enkel vlak genoeg te overtuigen om hem tot een winnaar te maken. Mocht Linksys de triband-variant ruim onder de prijs van de Deco M9 Plus of RBK23 kruipen, dan is het wel degelijk een interessante optie. Ook als je liever een zwarte behuizing hebt trouwens, want dat bieden die twee concurrenten niet en Linksys wel.

Linksys Velop Dual-band

Prijs
€ 249,- (voor 3 nodes)
Websitewww.linksys.com5Score50

Linksys Velop Tri-band

Prijs
€ 299,- (voor 3 nodes)
Websitewww.linksys.com8Score80

Netgear Orbi

De Netgear Orbi RBK50 (of RBK53 voor de kit van drie stuks) was onze testwinnaar van de afgelopen drie jaren. Een compliment, want drie jaar aan de top staan lukt zelden. Dit jaar is het wel tijd om die titel in te leveren. Toch blijft Orbi onverminderd één van de betere mesh-oplossingen op de markt. De installatie is eenvoudig en de backhaul is dermate krachtig dat je de satelliet praktisch overal neer kunt zetten zonder je zorgen te moeten maken over de prestaties. Het netwerk is snel en heeft flink wat capaciteit voor veel actieve gebruikers en als ‘oudje’ is hij tegenwoordig voor heel scherpe prijzen te vinden. Gezien de nieuwe testwinnaars niet gek veel sneller zijn, blijft de Netgear er nog altijd eentje om in de gaten te houden.

De Orbi RBK23 blijft ook een goed alternatief in de middenklasse, en een geduchte concurrent voor de nipt snellere Deco M9 Plus. Ook hier is de gebruikerservaring goed, net als de prestaties, het bereik en de capaciteit.

Over de jongste Orbi-telg zijn we echter minder te spreken. De nieuwe RBK13 Mini oogt leuk, maar biedt minder functionaliteit en weinig imposante testresultaten gezien de prijs. Vooralsnog doet Netgear het vooral goed in de midden- en topklasse. Het instapsegment laat het vooralsnog beter aan de concurrenten over.

Als zakelijke gebruiker kun je de Orbi Pro SRK60 nog overwegen. De prestaties komen grofweg overeen met de RBK50, maar de SRK60 heeft een extra ssid voor intern gebruik en optionele muur- en plafondinstallatie. Dit wel tegen een hele flinke meerprijs. Wij zouden zakelijk gezien een bedraad accesspoint-systeem aanschaffen, maar als dat echt geen optie is dan valt hier wat voor te zeggen.

Orbi RBK50

Prijs
€ 349,- (voor 2 nodes)
Websitewww.netgear.nl9Score90

©PXimport

Orbi RBK23

Prijs
€ 229,- (voor 3 nodes)
Websitewww.netgear.nl9Score90

Orbi RBK13

Prijs
€ 169,- (voor 3 nodes)
Websitewww.netgear.nl6Score60

©PXimport

Ubiquiti AmpliFi

De iets oudere AmpliFi HD maakte jaren terug al grote indruk met zijn tot in de puntjes verzorgde verpakking, productpresentatie en app-ervaring. Helaas kostte deze dualband-oplossing toen meer dan menig triband-alternatief, en momenteel kost hij zelfs meer dan de apparaten in de AC3000-klasse. Hoe mooi en verfijnd hij ook mag zijn, zo kun je niet concurreren. De jongere Ubiquiti AmpliFi Instant kende vorig jaar een vergelijkbaar lot, simpelweg door voor een AC1200/1300-oplossing veel te prijzig te zijn vergeleken met de Deco M4.

Inmiddels is de AmpliFi Instant echter sterk in prijs gedaald. Nog niet tot het niveau van de prijsvechter, maar wel tot het punt dat er écht wat te zeggen valt voor de ultra compacte vormgeving, goede prestaties, een handig display en een enorm uitgebreide app. Er is ook geen ander mesh-systeem dat je zo snel installeert als deze. Ubiquiti is inmiddels een interessante speler geworden als je liever een iets luxer alternatief hebt dan de prijsvechters.

Ubiquiti AmpliFi HD

Prijs
€ 349,- (voor 3 nodes)
Websitewww.amplifi.com6Score60

©PXimport

Ubiquiti AmpliFi Instant

Prijs
€ 159,- (voor 2 nodes)
Websitewww.amplifi.com8Score80

Google Nest Wi-Fi

De eerste generatie Google WiFi wist ons niet echt te bekoren. Het was een aardig product, maar Google vroeg de hoofdprijs voor een dualband-systeem en écht concurrerend was hij niet.

De nieuwe Google Nest WiFi is echter een compleet ander verhaal en een echt buitenbeentje in deze test. Zo is elk accesspoint ook een Google Assistant én een – overigens best aardige – speaker. Jawel, elk accesspoint speelt synchroon muziek af als je dat graag wilt. Ook de aansluitingen zijn opvallend, maar dan negatief: zo hebben de satellieten simpelweg geen lan-poorten voor vaste systemen. Een enorm breekpunt als je iets bekabeld wilt aansluiten of een ethernet-backhaul wilt gebruiken.

Als dualband-systeem heeft Google niet de capaciteit voor een heel actief gezin, maar kijken we naar de prestaties dan doet hij het met één device echt heel erg goed. Dat maakt het lastig om objectief een score toe te wijzen, maar maakt zijn doelgroep wel overduidelijk: een single of jong gezin, op zoek naar een hoge snelheid en goed bereik. En met een duidelijke voorkeur voor een hip design, een beetje muziek en een superstrakke applicatie boven veel aansluitingen of een uitgebreide webinterface.

Google Nest Wi-Fi

Prijs
€ 259,- (voor 2 nodes)
Websitehttp://store.google.com8Score80

©PXimport

Synology MR2200ac

Ook Synology is een buitenbeentje, maar wel een interessante. Deze nas-fabrikant doet wel vaker iets met wifi, maar heeft niet de productieaantallen om écht te kunnen concurreren met de TP-Links en Netgears van deze wereld. Op gebied van prestaties doet dit bedrijf het goed, maar de prijs-prestatieverhouding loopt scheef.

Synology moet dan ook op zoek naar zijn eigen meerwaarde, maar in tegenstelling tot enkele concurrenten doet Synology dat prima. Zo doorloop je bij de installatie veel meer stappen en opties, en het beheer draait hier niet om een mooi vormgegeven app, maar om een extreem uitgebreide webinterface die je – vergelijkbaar met de nas-systemen – kunt uitbreiden met extra functionaliteit. Er zijn zelfs apps van derden te downloaden om nóg verder te gaan. Zelf zijn we enorm te spreken over het feit dat we met gebruikersprofielen en verschillende apparaten per gebruiker uitgebreide rapporten konden maken over het gebruik van onze kinderen. Profielen die ook overeenkomen met de profielen op de Synology-nas.

Gezien Synology geen pakketten maakt en de MR2200ac per stuk verkoopt, is het geen concurrent voor iedereen die ‘gewoon goede wifi’ zoekt. Maar voor bezitters van een Synology-nas en voor mensen die op zoek zijn naar veel tweakopties, is het wel een gewoon goed product.

Synology MR2200ac

Prijs
€ 127,- (per node)
Websitewww.synology.com9Score90

AVM FRITZ!Mesh Set (7590+2400)

AVM kiest voor een oplossing die eigenlijk tussen router en mesh-systeem in zit: een router waar je losse mesh-satellieten op kunt aansluiten. Huidige bezitters van een Fritz!Box, XS4ALL-klanten bijvoorbeeld, kunnen simpelweg mesh-uitbreidingen kopen voor hun router. AVM verkoopt tegenwoordig ook kant-en-klare pakketten met een Fritz!Box 7590 en Fritz!Repeater 2400 Mesh-punt in één doos.

Dit levert je een redelijk prijzige combinatie op, die niet direct indruk maakt op papier. Zo ontbreekt een dedicated backhaul. Je koopt wel een enorm luxe router met alle toeters en bellen, en bovenal betrouwbaarheid. Deze routers worden namelijk ook veelvuldig ingezet bij zakelijke dsl-verbindingen om die reden.

Die positie maakt een goede vergelijking maken met mesh-oplossingen lastig, want AVM’s doelgroep is eigenlijk die gebruiker voor wie een typische mesh-oplossing net wat te eenvoudig is. AVM’s doelgroep is die gebruiker die juist de complete routerfunctionaliteit zoekt en vervolgens vooral een wens heeft om richting één of twee zwakke plekken in huis de wifi te versterken. Als je dat overweegt, is het goed te weten dat de combinatie goed werkt en dat de mesh-prestaties goed zijn. Maar bij gebrek aan dedicated backhaul zouden we niet adviseren veel actieve gebruikers op de satellieten te zetten.

AVM FRITZ!Mesh Set

Prijs
€ 269,- (voor 3 nodes)
Websitehttp://nl.avm.de8Score80

©PXimport

ASUS ZenWiFi en Lyra

Viermaal is scheepsrecht voor ASUS. Zijn eerste Lyra mesh-systeem maakte geen indruk en de opvolgende Lyra Trio bleek ook geen goed antwoord op TP-Link en Netgear. De AX6100 leek dat even te worden, want dat was het eerste mesh-product dat wifi 6 (deels) inzette, echter bleek die in de praktijk ook gewoon niet op te kunnen tegen de beste wifi 5-opties. Wifi 6 wordt bij dat systeem ook maar op één van de drie radio’s gebruikt. Alle drie worden ze nog verkocht, geen van deze drie is echt interessant.

Inmiddels is het wel raak voor ASUS met de ZenWiFi AC. Opvallend genoeg is dit pas het tweede mesh-systeem in de AC3000-klasse, oftewel met een 4x4 dedicated backhaul voor zowel prestaties als capaciteit. Over de ZenWiFi AC kunnen we heel kort zijn: hij troeft de Orbi RBK50 af wat betreft prestaties en combineert dat met praktisch volledige routermogelijkheden. Je kunt het simpel houden via de app op je telefoon, maar als je wilt heb je een extreem uitgebreide webinterface tot je beschikking. Met daarin alle denkbare opties van vpn, ouderlijk toezicht en de mogelijkheid om drie verschillende gastnetwerken op te zetten. De prijs is fors, maar dan heb je wel zowel de best presterende, als het uitgebreidste mesh-systeem op de markt.

Asus ZenWiFi ACv (Best getest)

Prijs
€ 349,- (voor 2 nodes)
Websitewww.asus.nl10Score100

©PXimport

Wifi 6

TP-Link Deco X60

Opvallend genoeg lopen de eerste drie mesh-systemen met wifi 6 die op de markt zijn, extreem uiteen. De goedkoopste is de opvallend kleine TP-Link Deco X60. Met een wifi6-laptop zien we direct meerwaarde: flink hogere snelheden. Heb je twee wifi6-laptops? Dan zien we de snelheden van de X60 de gigabit ruimschoots voorbij schieten.

De budgetpositie van deze TP-Link wordt echter duidelijk zodra we met de satellieten verbinden: er zit namelijk geen dedicated backhaul op. Daardoor legt hij het daar uiteraard af tegen de veel duurdere ASUS- en Netgear-alternatieven, maar ook tegen de ZenWiFi met wifi 5. Dat zet dit product van TP-Link op een lastige positie, ondanks dat de installatie en app goed voor elkaar zijn.

Als je echter een deel van je huis hebt bekabeld, is het mogelijk om die bekabeling als backhaul in te zetten. Dan profiteer je wel van wifi 6, zonder enorme kosten. In dat geval is de X60 wel ideaal.

TP-Link Deco X60

Prijs
€ 399,- (voor 3 nodes)
Websitewww.tp-link.com8Score80

©PXimport

ASUS ZenWifi AX

Net als de ZenWiFi AC doet de ZenWiFi AX het gewoon heel goed. Hij heeft, net als z’n wifi5-broertje, lekker veel mogelijkheden. En hij biedt snelheden die een gigabit-lan-poort praktisch voltrekken. We zien snelheden die zelfs via een satelliet hoger liggen dan menig wifi5-apparaat direct op de router haalt. Dit zijn het soort resultaten waarvoor je zou overwegen meer te betalen.

De meerprijs is echter wel heel extreem: 500 euro voor de kit met twee satellieten, waar we eerder al zagen dat je voor minder dan 300 euro wifi5-kits met drie satellieten kunt vinden. En de echte netwerk-nerd zal teleurgesteld kijken naar de afwezigheid van multigigabit-lan-poorten ondanks de aanwezigheid van een 2,5Gbit-wan-poort. Zo blijf je in je interne netwerk toch tot die een gigabit beperkt.

We vrezen dat hij té veel is voor praktisch elke consument, maar dan net weer niet extreem genoeg voor de echte netwerkfanatiekeling.

ASUS ZenWifi AX

Prijs
€ 495,- (voor 2 nodes)
Websitewww.asus.nl9Score90

©PXimport

Netgear Orbi RBK852

Mocht je denken dat de nog duurdere Orbi RBK852 dan wel de puntjes op de i zet, dan moeten we je teleurstellen. Netgear gaat weliswaar nog iets verder dan ASUS: de Orbi heeft nog iets meer antennes, capaciteit en snelheid in huis. Maar ook hier zien we een product dat enerzijds veel te extreem is voor de meeste gebruikers en aan de andere kant net weer die paar extra opties mist die een echte netwerkliefhebber zou willen zien om echt geld te willen investeren: lan-poorten die hogere snelheden dan een gigabit aankunnen. Vergis je namelijk niet: de RKB852 kan dat met meerdere apparaten tegelijk eenvoudig aan.

Je kunt (in tegenstelling tot bij de ASUS) met lan-teaming een nas met twee lan-poorten weliswaar naar twee gigabit tillen. Toch is het ontbreken van multigigabit, zeker voor de nabije toekomst, een onnodige beperking die we lastig kunnen slikken voor een prijs van bijna 800 euro voor twee satellieten.

De Orbi RBK852 is extreem snel, goed doordacht en tot dusver enorm indrukwekkend, maar kan de huidige prijs lastig verdedigen. Of hij moet zakken, of Netgear moet zorgen voor minimaal 2,5Gbit/s-poorten.

Netgear Orbi RBK852

Prijs
€ 699,- (voor 2 nodes)
Websitewww.netgear.com9Score90

©PXimport

Conclusie

Kijkende naar de resultaten in wifi 6 zien we duidelijk waar de toekomst ligt. Maar vooralsnog zijn dit prijzige opties, met ook nog wat flinke concessies. Dat maakt ze lastig om te verdedigen. Zeker wanneer we onze doelstelling van gewoon goede wifi nog maar eens herhalen. Heb je niet direct iets nodig? Wacht dan simpelweg nog even, want wifi6-mesh zal binnen nu en een jaar absoluut gangbaar worden.

Zoek je nu een gedegen oplossing, kijk dan naar de systemen met wifi 5. Wil je iets betaalbaars? Dan is de TP-Link Deco M4 voor het tweede jaar op rij ongeslagen: lage prijs, goede prestaties en goede gebruikservaring. Wil je meer capaciteit voor meerdere gebruikers, dan is het wederom TP-Link die erbovenuit springt met de Deco M9 Plus. Goede prestaties en ook prima instaat om een actief gezin van wifi te blijven voorzien. Kortom twee keer een Redactietip voor TP-Link.

Geef je meer om een extreem gelikte app en wat muziek in je huis? Dan is de Google Nest WiFi ook zeker het overwegen waard. Die mist de backhaul, maar presteert alsnog goed en weet ook nog een aardig muziekje te bieden. Ook een Redactietip voor deze outsider dus.

De prijs voor het beste mesh-systeem van dit moment gaat naar de ASUS ZenWiFi AC. Dit systeem biedt niet alleen topsnelheden, maar ook één van de meest extreem uitgebreide routermogelijkheden op de markt. Onderschat de winnaar van de afgelopen drie jaar echter niet: de Netgear Orbi RBK50 is nog altijd een uitstekende optie en bij vlagen goedkoper dan ASUS.

Wil je als bezitter van wifi6-clients toch liever wifi 6? Pak dan de TP-Link X60 wanneer je de satellieten op een bedrade backhaul kunt zetten. De X60 biedt goede prestaties voor een redelijke prijs, maar het gebrek aan dedicated backhaul maakt hem als pure mesh-oplossing nét niet. Als alternatief kun je de ZenWiFi AC overwegen, die het als mesh-oplossing beter doet. De Orbi RBK852 is weliswaar nog iets beter, maar dan moet je wel heel lichtzinnig denken over 800 euro voor een verbetering van je wifi-netwerk.

©PXimport

Twee, of toch drie?

Inloggen met enkel een wachtwoord blijft riskant. Steeds vaker stappen diensten daarom over op tweestapsverificatie of op volledig wachtwoordloos inloggen. In combinatie met een fysieke beveiligingssleutel leveren beide een nog robuustere bescherming op. Hoe werkt dit precies en wat zijn enkele concrete mogelijkheden?

We hoeven je niet meer uit te leggen dat inloggen met alleen een wachtwoord niet veilig is, zeker niet als je hetzelfde eenvoudige wachtwoord bij meerdere diensten gebruikt. Een wachtwoordbeheerder als Bitwarden helpt je wel complexere en verschillende wachtwoorden te gebruiken, maar de zwakheden blijven: wachtwoorden kunnen via phishing worden onderschept, bij een datalek buitgemaakt of met brute-force achterhaald. Daarom winnen alternatieve loginmethodes aan populariteit. Denk aan tweestapsverificatie, waarbij je naast je wachtwoord nog een extra factor gebruikt, zoals een code of biometrie, en aan wachtwoordloos inloggen, een methode op basis van een cryptografisch sleutelpaar. Beide methoden verhogen de beveiliging, maar met een fysieke beveiligingssleutel kun je het nog veiliger maken.

Fysieke sleutel

Zo’n fysieke sleutel is een stukje hardware van doorgaans zo’n 4 cm lang en 2 cm breed, enkele mm dik en met een gewicht van circa 4 gram. Er bestaan ook wel kleinere sleutels in de vorm van een usb-c-dongel, die nauwelijks uitsteken uit de poort van een computer. Verderop bekijken we enkele concrete, uiteenlopende toepassingen, maar hoe werkt zo’n sleutel eigenlijk?

Wanneer je een sleutel voor het eerst koppelt aan een dienst of account, wordt er een cryptografisch sleutelpaar aangemaakt. De private sleutel blijft altijd veilig in een aparte chip van de beveiligingssleutel, terwijl de publieke sleutel naar de server van de betreffende dienst wordt doorgestuurd. Wanneer je vervolgens inlogt op de site, vraagt de server via je browser de sleutel om een cryptografische handtekening te zetten.

Veiligheid

De sleutel checkt daarbij welke domeinnaam in de browser actief is, bijvoorbeeld account.google.com, en zet de handtekening alleen als dit overeenkomt met het domein waarvoor je de sleutel eerder hebt geregistreerd. Daardoor is het systeem nagenoeg phishing-bestendig, in tegenstelling tot bijvoorbeeld sms- of OTP-codes. Zo’n code kun je immers ook op een valse site intypen, waarna een aanvaller deze meteen kan doorsturen naar de echte site. Bij wachtwoorden, sms en OTP bestaan bovendien gedeelde geheimen, zoals codes of hashes, die bij een datalek gestolen kunnen worden, terwijl er bij een fysieke sleutel zelfs bij een serverdatalek niets bruikbaars te halen valt. Een smartphone kan bovendien malware bevatten of gestolen worden, waardoor een aanvaller toegang kan forceren; een fysieke sleutel daarentegen bewaart de geheime sleutel veilig in een niet-uitleesbare chip.

Nadelen

Zo’n fysieke sleutel geldt dus als een van de veiligste methoden, al zijn er ook enkele praktische nadelen. Zo moet je de sleutel bij je hebben tijdens het inloggen en bij verlies of diefstal riskeer je buitengesloten te raken als je geen back-up hebt, bijvoorbeeld in de vorm van back-upcodes of een tweede, veilig bewaarde sleutel. Bovendien ondersteunen nog niet alle sites of diensten zo’n sleutel. Op onder meer www.kwikr.nl/f2sup en www.kwikr.nl/yubisup vind je wel lijsten met diensten die via een of ander protocol inloggen met een fysieke sleutel ondersteunen. Tot slot kost een sleutel ook wel iets: tussen de 30 en 80 euro, afhankelijk van de ondersteunde functies en standaarden.

Inloggen via 2FA

We weten nu hoe een sleutel eruitziet, hoe die werkt en waarom die zo veilig is. Dat volstaat om er zelf mee aan de slag te gaan, in verschillende scenario’s en met diverse protocollen. In dit artikel gebruiken we een YubiKey 5(C) NFC die ongeveer 65 euro kost, maar je kunt ook andere sleutels inzetten zolang ze de vereiste protocollen ondersteunen. Sleutels die enkel FIDO U2F en FIDO2 ondersteunen, zijn al verkrijgbaar vanaf 15 euro.

Laten we als voorbeeld starten met de sleutel als tweede factor bij een Facebook-account. Hiervoor volstaat een sleutel met FIDO U2F, al accepteren niet alle diensten U2F. Zo vereisen Apple en Microsoft in dit geval een FIDO2-sleutel.

Meld je aan bij je Facebook-account via https://accountscenter.facebook.com. Ga in Accountinstellingen naar Wachtwoord en beveiliging. Open Tweestapsverificatie en selecteer je Facebook-account. Na het invullen van een verificatiecode via mail kies je de gewenste methode. Klik op Beveiligingssleutels en bevestig met Doorgaan. Na de controle van de beveiligingscode klik je op Beveiligingssleutel registreren. Selecteer Beveiligingssleutel, druk op Volgende en OK. Plaats de sleutel, raak deze even aan en klik opnieuw op OK. Bevestig ten slotte met je wachtwoord zodat de sleutel als tweede factor wordt toegevoegd.

2FA in Bitwarden

Zolang je nog met wachtwoorden werkt, is een wachtwoordbeheerder sterk aan te raden. Een degelijke en gratis te gebruiken tool is Bitwarden. We gaan ervan uit dat je deze hebt gedownload en geïnstalleerd (via www.kwikr.nl/bwpers; beschikbaar voor Windows, macOS en Linux) en dat je een Bitwarden-account hebt aangemaakt. Handig is ook de Bitwarden-browserextensie, die automatisch invullen en opslaan van wachtwoorden in je browser veel eenvoudiger maakt, maar daar gaan we hier niet verder op in. We bekijken hier namelijk vooral het koppelen van je fysieke sleutel aan je Bitwarden-account.

Meld je aan op https://vault.bitwarden.com. Open Instellingen en kies Beveiliging. Ga naar het tabblad Tweestapsaanmelding en klik op Beheren bij FIDO2 WebAuthn. Vul je Bitwarden-hoofdwachtwoord in en voer bij Naam een korte beschrijving van de sleutel in. Plaats je sleutel (via usb of NFC) en klik op Sleutel lezen. Als de sleutel om een pincode vraagt, vul je die in en raak je de sleutel kort aan. Bevestig met OK en klik op Opslaan zodat de sleutel wordt toegevoegd. Op dezelfde manier kun je ook een andere sleutel als reserve koppelen (zie ook verderop ‘10 Voorzorgsmaatregelen’). Bij het inloggen, ook via de Bitwarden-app, moet je nu naast je wachtwoord ook je sleutel gebruiken.

Inloggen met passkey

Steeds meer diensten ondersteunen wachtwoordloze aanmeldingen via toegangssleutels, oftewel passkeys. Wil je hiervoor je fysieke sleutel gebruiken, dan moet deze FIDO2/WebAuthn ondersteunen, waarbij de private sleutel van het cryptografische sleutelpaar op de sleutel zelf wordt bewaard. Om in te loggen hoef je de sleutel enkel te plaatsen of via NFC op je smartphone te gebruiken, als dit wordt ondersteund, en daarna te bevestigen met pincode en aanraaksensor. Kortom, je sleutel wordt je loginmiddel. We tonen dit met een Google-account.

Log in via https://myaccount.google.com. Ga naar Beveiliging en klik bij Inloggen bij Google op Tweestapsverificatie. Klik indien nodig op Tweestapsverificatie aanzetten. Voeg desgewenst een telefoonnummer toe en klik bij Toegangssleutels en beveiligingssleutels op Beveiligingssleutel toevoegen. Klik vervolgens op + Toegangssleutel maken en kies Ander apparaat gebruiken. Selecteer in het pop-upvenster Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK. Plaats nu de sleutel en voer de pincode in, of maak een nieuwe aan als de sleutel nieuw of gereset is. Bevestig met OK en raak de sleutel kort aan. De sleutel staat nu in de lijst met toegangssleutels in je Google-account.

Wanneer je je daarna bij Google afmeldt en opnieuw aanmeldt, zul je merken dat je je wachtwoord – op ondersteunde browsers en platformen – niet meer hoeft in te geven en met de sleutel kunt aanmelden. Google acht deze methode namelijk veilig genoeg. Wil je dit toch niet, open dan opnieuw Beveiliging, klik bij Inloggen bij Google op Wachtwoord overslaan als dat mogelijk is en schakel deze optie uit. Je sleutel fungeert dan enkel nog als tweede factor, waarvoor in principe FIDO U2F volstaat.

Passkey bij Microsoft

Bij veel diensten werkt het koppelen vergelijkbaar als bij Google. We tonen je wel kort hoe je een beveiligingssleutel inzet in een wachtwoordloze oplossing bij Microsoft, die hiervoor een wat eigenzinnige werkwijze en terminologie hanteert.

Meld je aan via https://account.microsoft.comen open Beveiliging. Klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een methode voor aanmelden of verifiëren kiezen. Selecteer Gezicht, vingerafdruk, pincode of beveiligingssleutel en kies Beveiligingssleutel. Druk op Volgende en daarna tweemaal op OK, plaats de sleutel, voer desgevraagd de pincode in en raak de sleutel aan. Klik opnieuw op OK, geef de sleutel een naam en bevestig met Volgende en OK. De sleutel verschijnt nu in de lijst bij Een wachtwoordcode gebruiken (waar je hem ook kunt hernoemen of verwijderen). Je kunt de sleutel vanaf nu als tweede inlogfactor inzetten, ook op andere apparaten.

Wil je de sleutel volledig wachtwoordloos gebruiken, dan verplicht Microsoft je eerst de Microsoft Authenticator-app te installeren en hier via de plusknop je Microsoft-account toe te voegen. Klik daarna op je accountpagina in de rubriek Beveiliging op Inschakelen bij Account zonder wachtwoord en druk op Volgende. In de Authenticator-app verschijnt nu een melding die je bevestigt met Goedkeuren, waarna op de website wordt gemeld dat je wachtwoord is verwijderd. Voortaan kun je ook zonder wachtwoord inloggen, met je beveiligingssleutel.

Lokaal Windows-account

Het leek veelbelovend: open je in Windows de Instellingen en ga je naar Accounts / Aanmeldingsopties, dan zie je wellicht Beveiligingssleutel staan. Voor lokale of persoonlijke Microsoft-accounts werkt dit helaas niet. Dit blijkt enkel mogelijk bij zakelijke Active Directory- of Entra ID-accounts.

Heb je een compatibele Yubico-sleutel, zoals de YubiKey 5(C) NFC, dan kun je deze wel als tweede inlogfactor gebruiken voor een lokaal Windows-account. Hiervoor heb je de gratis tool Yubico Login for Windows nodig (www.kwikr.nl/yubilogin). Zorg wel dat je de gebruikersnaam en het wachtwoord van het lokale account kent. Installeer de tool en herstart Windows. Meld je daarna aan met je lokale account via de optie Yubico Login en start de app Login Configuration als administrator. Gemakshalve kun je Express configuration kiezen. Plaats de sleutel en volg de instructies (zie ook www.kwikr.nl/yubiwin). Bewaar de herstelcode zorgvuldig. Voor de gekozen gebruiker is voortaan naast gebruikersnaam en wachtwoord ook de beveiligingssleutel vereist.

Je kunt een YubiKey ook als tweede factor inzetten voor je Windows-login.

Inloggen met TOTP

Als je beveiligingssleutel ook OATH-TOTP ondersteunt (Initiative for Open AuTHentication - Time-based One-Time Password), kun je die gebruiken om een eenmalige code te genereren, net als met authenticator-apps van Google, Microsoft, Proton of Authy. Veel apps en diensten ondersteunen deze 2FA-methode.

We nemen Dropbox als voorbeeld. Meld je aan op www.dropbox.com, klik op je profielicoon rechtsboven, kies Instellingen en open het tabblad Beveiliging. Schakel Tweestapsverificatie in, selecteer Authenticatie-app en druk op Verzenden. Je ziet nu een QR-code en de bijbehorende geheime sleutel.

Download en installeer vervolgens de gratis app Yubico Authenticator (www.kwikr.nl/yubiauth). Start de app, plaats je beveiligingssleutel en open Accounts. Klik op Add account en kies Scan QR code als je een camera hebt, of voer de geheime code handmatig in bij Secret Key. Vul bij Issuer bijvoorbeeld Dropbox in en bij Account name het e-mailadres van je Dropbox-account. Bevestig met Save. In de app verschijnt een cijfercode die je op de Dropbox-site invult bij Bevestigingscode. Noteer de herstelcodes, bewaar ze goed en rond af met Voltooien.

Bij het aanmelden op Dropbox tik je eerst je wachtwoord in en daarna de actuele eenmalige code die je in Yubico Authenticator bij je Dropbox-account ziet.

Challenge/Response

Tot slot tonen we je nog de challenge-response-methode. Hierbij genereert een dienst of app een willekeurige wiskundige vraag (challenge) in de vorm van een bitreeks. Deze gaat naar je beveiligingssleutel, die de overeenkomstige cryptografische response berekent en terugstuurt. Als de codes overeenkomen, krijg je toegang. We lichten dit kort toe voor de gratis wachtwoordbeheerder KeePassXC (www.keepassxc.org; Windows, macOS, Linux) om een lokaal bewaarde wachtwoordkluis te openen.

Verschillende sleutels ondersteunen deze methode, waaronder de meeste YubiKeys. Download en installeer voor zo’n sleutel eerst de gratis YubiKey Manager (zie kader ‘Sleutelbeheer’). Start de app, ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response, klik op Generate voor de geheime sleutel, zet eventueel een vinkje bij Require touch voor extra veiligheid en sluit af met Finish.

Open vervolgens KeePassXC en laad je database. Ga naar Database / Database beveiliging, kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen, selecteer het juiste slot van je geplaatste sleutel en bevestig met OK. Voortaan is je wachtwoordkluis enkel toegankelijk met je wachtwoord en je beveiligingssleutel.

Sleutelbeheer

Beschik je over een beveiligingssleutel, dan zul je vroeg of laat de beheertool van de producent nodig hebben. Als voorbeeld nemen we de YubiKey Manager (www.kwikr.nl/yuman), die je het best als administrator opstart. Hiermee kun je functies of interfaces uitschakelen (OTP, FIDO U2F, FIDO2, OpenPGP, PIV en OATH), een pincode instellen of resetten voor FIDO2 of PIV, statische wachtwoorden of OTP-slots programmeren en certificaten beheren in PIV-modus (smartcardfunctie).

In de beheertool kun je ook specifieke protocollen uitschakelen, mocht je dat willen (hier: YubiKey Manager).

Voorzorgsmaatregelen

In het artikel hebben we al, ook tussen de regels door, enkele tips gegeven om (veiligheids)problemen te vermijden. We sommen ze kort nog even op.

Zo registreer je best altijd twee fysieke sleutels bij elke dienst, zodat je bij verlies of diefstal via de back-upsleutel toegang behoudt. Bewaar deze op een veilige plaats en test af en toe of de sleutel nog werkt. Activeer daarnaast bij elke dienst een alternatieve 2FA- of noodmethode, zoals TOTP-toegang via een authenticator-app, en druk back-upcodes af die je veilig bewaart. Zo kun je ook zonder sleutel nog aanmelden, al is dit wat minder robuust. Tot slot, ook al beschermt een beveiligingssleutel je technisch goed tegen phishing, blijf alert. Krijg je bijvoorbeeld een onverwachte vraag om de PIN-code van je sleutel in te voeren, wees dan op je hoede.

Tefal lanceert een compact model tosti-ijzer dat met allerlei extra platensets te gebruiken is voor allerlei gerechten: van panini's en wafels in allerlei vormen en maten tot aan donuts en madeleines. Is de Snack Collection echt zo veelzijdig? ID.nl ging ermee aan de slag.

Tafelgrills en tosti-apparaten zijn in bijna elk huishouden te vinden. Vaak gaat het om apparaten met een geribbelde grillplaat boven en onder, waar je je tosti tussen legt om die een paar minuten erna bruin en krokant uit te halen, met een lekker warme vulling. Het zijn eenvoudige apparaten die goed zijn in waarvoor ze ontwikkeld zijn. Meer dan je tosti erin maken kan vaak niet. Tefal komt nu met de compacte Snack Collection, een apparaat dat je koopt met twee bijgeleverde typen grillplaten en nog eens kunt uitbreiden door losse sets erbij te kopen.

©Saskia van Weert

Testexemplaar en meegeleverde platen

Ter review ontving de redactie een blauw testmodel, voorzien van twee grill/panini-platen (één boven, één onder in het apparaat) en twee platen om Brusselse wafels mee te maken. De Snack Collection is met zijn 28,5 centimeter breedte, 20,6 centimeter lengte en 34,5 centimeter hoogte een betrekkelijk klein apparaat dat makkelijk op te bergen is. Het snoer is aan de onderkant op te bergen, er zit een aan-uitknop aan de voorzijde, net als een vergrendeling om het ijzer op slot te zetten. Ook zit er een lampje aan de voorzijde dat groen oplicht als het apparaat is voorverwarmd. Hij heeft een vermogen van 700 watt en een maximale temperatuur van 230 graden. De temperatuur is niet handmatig in te stellen.

©Saskia van Weert

Inhoud van de doos en wisselen van platen

In de machine zit al een set grillplaten. Verder vind je in de doos twee verpakkingen die nog het meest doen denken aan videobandhoezen van vroeger. Ze zijn van harde kunststof en gaan wat lastig open. De ene doos is uiteraard leeg, want daar zaten de panini-platen in, maar we vinden er wel een receptenboekje in. In de andere doos zit de uitbreiding; in ons testexemplaar zijn dat de wafelplaten. De platen zijn los te halen uit de machine via een knopje boven en onder, en de platen kunnen er op maar één manier in vastklikken. Je kunt ze dus niet verkeerd bevestigen. Ze mogen in de vaatwasser; de machine zelf uiteraard niet.

©Saskia van Weert

Gebruik en bediening

Zoals wel vaker bij dit type apparaten is de werking enorm simpel. Je bevestigt de gewenste platen in de machine, doet de stekker in het stopcontact en zet hem aan. Dan wacht je tot het groene lampje aangaat, open je de machine, doe je je gerecht erin, sluit je alles weer netjes en wacht je tot je eten klaar is. Eet smakelijk!

©Saskia van Weert

Test: tosti's

De bijgeleverde grill/panini-plaat is net wat te klein voor een reguliere tosti van boterhammen uit de supermarkt; het korstje steekt net wat boven de plaat uit. Maar dat bleek voor het resultaat niet uit te maken: alle geteste tosti’s kwamen prima uit de Tefal. Opwarmen duurde wel wat lang, ongeveer 4 minuten.

Lees ook: Gezonde tosti’s om de hele middag op door te gaan

Test: panini

De test met een panini had wat voeten in de aarde. De supermarkten in onze woonplaats verkochten geen panini-broodjes, maar een XL-shop in een andere plaats wel. Panini-broodjes zijn hoger dan normale afbakbroodjes en standaard voorzien van grillstrepen. Het deksel van de Snack Collection moest wel wat worden aangedrukt om de machine te kunnen sluiten met de vergrendeling, maar ook dat verliep verder prima.

Schoonmaken en opbergen 

De platen komen weer brandschoon uit de vaatwasser en klikken makkelijk vast in het apparaat. Door de betrekkelijk kleine afmetingen van dit keukenapparaat is het makkelijk op te bergen.

©Tefal

Uitbreidingssets (assortiment)

Dan de uitbreidingssets. Deze hebben we niet kunnen testen, maar zijn uiteraard te bekijken via de site van Tefal. Er is een aantal platen voor tosti’s in bijzondere vormen, zoals een schelpvorm of juist meteen als driehoek. Verder zijn er onder meer vormen voor bagels te verkrijgen. Tefal mikt duidelijk op een internationaal publiek, want er is ook een vorm voor madeleines (Franse zoete cakejes) verkrijgbaar.

Conclusie

De Tefal Snack Collection is een compact tosti-apparaat met verwisselbare platen, bedoeld voor wie met één toestel meerdere snacks wil maken. In de test leverde het apparaat nette resultaten op: tosti's kwamen goed uit de grill en panini's lukten eveneens prima na het sluiten met de vergrendeling. De platen klikken stevig vast, zijn uitneembaar en kunnen in de vaatwasser. Dankzij het kleine formaat en het opbergsysteem voor het snoer is het toestel eenvoudig weg te zetten. Het apparaat heeft een vermogen van 700 watt, een maximale temperatuur van 230 graden en een indicatielampje dat aangeeft wanneer voorverwarmen is voltooid.

Aandachtspunten: het grillvlak is aan de krappe kant voor standaardboterhammen, de opwarmtijd ligt rond de 4 minuten en de temperatuur is niet handmatig regelbaar. De uitbreidingsmogelijkheden zijn groot (onder meer wafels, donuts, madeleines en bagels), maar deze extra platen zijn in deze test niet inhoudelijk beoordeeld.

Per saldo is de Snack Collection een praktisch en ruimtebesparend apparaat voor de liefhebbers van tosti's die ook graag eens experimenteren met andere bereidingen.