Inmiddels doen we deze grote wifi-mesh-test voor het vierde jaar op rij. Vier jaar geleden was het een niche-alternatief voor de traditionele router. Inmiddels hebben we het punt bereikt dat wanneer je op zoek bent naar gewoon goede wifi, je eigenlijk niet om mesh heen kunt. Wij haalden 23 verschillende wifi-systemen door de test en gingen op zoek naar de beste opties voor jou.

We hebben een flink aantal nieuwe systemen dit jaar. Er zijn ook systemen bij die gebruikmaken van de jongste generatie wifi 6 (802.11ax). Maar de primaire insteek van deze test blijft ongewijzigd: jij wilt gewoon goede wifi in huis met zo min mogelijk gedoe. Al de wifi-mesh-systemen in deze test doen precies dat: met behulp van een aantal verschillende units (ook nodes, satellieten of accesspoints genoemd) op handige plekken in je huis, heb je overal goed bereik en goede snelheden. Uiteraard zonder kabels te trekken; één van de grootste bezwaren tegen een traditionele accesspoint-opstelling.

Eén kanttekening blijft echter ook na vier jaar mesh ongewijzigd: hoe goed wifi-mesh-systemen ook zijn geworden, er gaat nog altijd niets boven bekabeling als je huis dat toestaat. Indien je bekabeling in huis hebt, kun je alsnog een mesh-oplossing overwegen en die bekabeling (deels) als fundament inzetten. Kijk dan naar systemen die in de tabel de eigenschap ‘bedrade backhaul mogelijk’ hebben.

We hebben voor dit artikel in totaal zelfs 28 systemen getest, 5 van deze systemen zijn officieel echter niet meer te koop. Soms vind je ze nog in de aanbieding, de complete tabel inclusief deze vijf extra mesh-systemen vind je hier.

Testmethode

Onze opstelling voor wifi 5 is een exacte kopie van vorige jaren. We testen nabij de router, zetten een tweede accesspoint op de verdieping daarboven en het eventuele derde punt op de bovenste verdieping. Sets van drie worden ook getest als set van twee: de zolder-1-hop-test simuleert dus de prestaties op de bovenste (tweede) verdieping zonder dat daar ook een accesspoint wordt geplaatst. Let op: in een ideale situatie gebruik je de derde satelliet niet om één lange keten te plaatsen, maar om vanaf de router in een andere richting het signaal te versterken.

Voor wifi 6 gebruiken dezelfde opstelling, maar hiervoor gebruiken we een nieuwere wifi6-client, waarmee hogere snelheden mogelijk zijn. De prestaties tussen de wifi5- en wifi6-modellen zijn dus niet één op één te vergelijken. We bespreken in deze test eerst de modellen met wifi 5, en pas daarna de opties en de voor- en nadelen van de producten met wifi 6.

Klasse-verschil

We splitsen mesh-systemen in verschillende categorieën: dualband- en triband-oplossingen. De laatste kenmerkt zich door een extra ingebouwde draadloze radio, die specifiek bedoeld is voor communicatie tussen de satellieten. Dualband-oplossingen, te herkennen in de tabel aan de afwezigheid van een backhaul-stream of de AC1200-, AC1300- of AC1750-klasse, dienen vooral om het bereik van je netwerk te vergroten, maar kennen een beperkte capaciteit. Als meerdere intensieve gebruikers tegelijk gebruikmaken van de verschillende dualband-toegangspunten, is dat vragen om problemen. Hiermee zijn ze primair bedoeld als betaalbare oplossingen voor huishoudens met weinig (gelijktijdige) gebruikers.

Wil je bijvoorbeeld met z’n vieren gelijktijdig op verschillende plekken in huis werken, kijk dan naar een systeem met die zogeheten dedicated backhaul. De extra capaciteit tussen de verschillende punten voorkomt dat één actieve downloader in de huiskamer de 4K-Netflixstream of Fortnite-liefhebber op zolder frustraties bezorgt.

Hoewel onze testresultaten na uitvoerig testen en frequent hertesten tot stand zijn gekomen, blijft het slechts één enkele situatie. Draadloze prestaties blijven sterk situatieafhankelijk. Het is dus goed mogelijk dat de prestaties in onze panden anders liggen dan een andere test; een onvermijdelijk kwaad. Zelfs onze voorzichtig gewogen test kan geen garanties bieden dat een product ook in jouw omgeving goed gaat werken; alleen een fysieke kabel staat écht garant voor zekerheid.

D-Link Covr

D-Link doet net als eerdere jaren met z’n Covr-1203 en 2202 mee in de AC1200/AC1300- en AC2200-klasse. We zien gelijk één nieuwe trend die we ook bij praktisch elke andere fabrikant zien: wifi-systemen zijn (onder andere dankzij de Corona-crisis) bijna allemaal wat in prijs gestegen.

D-Link heeft zijn zaken inhoudelijk goed voor elkaar. De installatie is kinderlijk eenvoudig, zowel de app als webinterface zijn prima en de torentjes elegant vormgegeven en afgemeten. De prestaties zijn niet uitzonderlijk, maar vallen prima in hun klasse en ook het bereik en de betrouwbaarheid is door de jaren heen geen probleem geweest.

Net als vorig jaar, zeker gezien de iets hogere prijs, vallen ze echter ook nog altijd een beetje tussen wal en schip voor de winst. Ze zijn iets duurder dan enkele alternatieven die ook nog iets sneller zijn. In deze test beoordelen we toch echt primair de prestaties en de prijs-prestatieverhouding. Het is er wel één om in de gaten te houden, met de juiste prijs zou dit een prima keuze zijn.

D-Link Covr-2202

Prijs
€ 249,- (voor 2 nodes)
Website
www.d-link.com8Score80

D-Link Covr-C1203

Prijs
€ 179,- (voor 3 nodes)
Website
www.d-link.com8Score80

©PXimport

TP-Link Deco

TP-Link was een mesh-bouwer van het eerste uur en dat zien we vandaag de dag terug in een ruim assortiment en een goed uitgewerkte gebruikerservaring. De installatie is goed, de app werkt goed en biedt alle gangbare functionaliteit: van gastnetwerk tot opties voor ouderlijk toezicht. De prestaties zijn over de hele linie erg goed.

Omdat TP-Link ook nog eens heel goedkoop is, kroonden we ze vorige jaren tot winnaar in de instap- en middenklasse, titels die ze dit jaar weten te behouden. Vooral de spotgoedkope dualband Deco M4 doet het goed. Zolang jij genoegen neemt met een oplossing die wel veel bereik en vlotte snelheden biedt, zonder de hogere capaciteit voor een druk gezin, is er eigenlijk geen betere keuze.

De Deco M9 Plus blijft dé keuze in de triband-middenklasse waar wel capaciteit is voor veel actieve gebruikers. Vorig jaar was Netgear met de Orbi RBK23 iets goedkoper, inmiddels gaan die twee kemphanen nek-aan-nek wat betreft de prijs en gebruikerservaring. TP-Link is gemiddeld echter wat sneller en geeft je ook een Zigbee-netwerk om wat smarthome-apparaten aan te koppelen. Hoe dan ook, met het oog op alle alternatieven is de M9 Plus één van de beste mesh-systemen die je kunt kopen.

TP-Link Deco M4

Prijs
€ 149,- (voor 3 nodes)
Website
http://nl.tp-link.com9Score90

©PXimport

TP-Link Deco M5

Prijs
€ 194,- (voor 3 nodes)
Website
http://nl.tp-link.com8Score80

TP-Link Deco M9 Plus

Prijs
€ 299,- (voor 3 nodes)
Website
http://nl.tp-link.com10Score100

©PXimport

Linksys Velop

Ook Linksys was er vroeg bij op de mesh-markt, en heeft door de jaren heen grote stappen gemaakt wat betreft gebruikservaring. Die was in het begin treurig, maar is vandaag de dag meer dan prima. De Linksys-apparaten hebben voldoende functies, daarin doen ze niet onder voor een stevige router. En de prestaties van de triband-variant zijn keurig in orde. De dualband-versie hoeven we het niet over te hebben, die is niet snel genoeg én veel te duur om te kunnen concurreren.

Vorig jaar schreven we dat Linksys een écht helder voordeel mist, en dat is ook dit jaar het geval. Dat is spijtig, want de Velop tri-band doet het op geen enkel vlak slecht, maar weet ook op geen enkel vlak genoeg te overtuigen om hem tot een winnaar te maken. Mocht Linksys de triband-variant ruim onder de prijs van de Deco M9 Plus of RBK23 kruipen, dan is het wel degelijk een interessante optie. Ook als je liever een zwarte behuizing hebt trouwens, want dat bieden die twee concurrenten niet en Linksys wel.

Linksys Velop Dual-band

Prijs
€ 249,- (voor 3 nodes)
Website
www.linksys.com5Score50

Linksys Velop Tri-band

Prijs
€ 299,- (voor 3 nodes)
Website
www.linksys.com8Score80

Netgear Orbi

De Netgear Orbi RBK50 (of RBK53 voor de kit van drie stuks) was onze testwinnaar van de afgelopen drie jaren. Een compliment, want drie jaar aan de top staan lukt zelden. Dit jaar is het wel tijd om die titel in te leveren. Toch blijft Orbi onverminderd één van de betere mesh-oplossingen op de markt. De installatie is eenvoudig en de backhaul is dermate krachtig dat je de satelliet praktisch overal neer kunt zetten zonder je zorgen te moeten maken over de prestaties. Het netwerk is snel en heeft flink wat capaciteit voor veel actieve gebruikers en als ‘oudje’ is hij tegenwoordig voor heel scherpe prijzen te vinden. Gezien de nieuwe testwinnaars niet gek veel sneller zijn, blijft de Netgear er nog altijd eentje om in de gaten te houden.

De Orbi RBK23 blijft ook een goed alternatief in de middenklasse, en een geduchte concurrent voor de nipt snellere Deco M9 Plus. Ook hier is de gebruikerservaring goed, net als de prestaties, het bereik en de capaciteit.

Over de jongste Orbi-telg zijn we echter minder te spreken. De nieuwe RBK13 Mini oogt leuk, maar biedt minder functionaliteit en weinig imposante testresultaten gezien de prijs. Vooralsnog doet Netgear het vooral goed in de midden- en topklasse. Het instapsegment laat het vooralsnog beter aan de concurrenten over.

Als zakelijke gebruiker kun je de Orbi Pro SRK60 nog overwegen. De prestaties komen grofweg overeen met de RBK50, maar de SRK60 heeft een extra ssid voor intern gebruik en optionele muur- en plafondinstallatie. Dit wel tegen een hele flinke meerprijs. Wij zouden zakelijk gezien een bedraad accesspoint-systeem aanschaffen, maar als dat echt geen optie is dan valt hier wat voor te zeggen.

Orbi RBK50

Prijs
€ 349,- (voor 2 nodes)
Website
www.netgear.nl9Score90

©PXimport

Orbi RBK23

Prijs
€ 229,- (voor 3 nodes)
Website
www.netgear.nl9Score90

Orbi RBK13

Prijs
€ 169,- (voor 3 nodes)
Website
www.netgear.nl6Score60

©PXimport

Ubiquiti AmpliFi

De iets oudere AmpliFi HD maakte jaren terug al grote indruk met zijn tot in de puntjes verzorgde verpakking, productpresentatie en app-ervaring. Helaas kostte deze dualband-oplossing toen meer dan menig triband-alternatief, en momenteel kost hij zelfs meer dan de apparaten in de AC3000-klasse. Hoe mooi en verfijnd hij ook mag zijn, zo kun je niet concurreren. De jongere Ubiquiti AmpliFi Instant kende vorig jaar een vergelijkbaar lot, simpelweg door voor een AC1200/1300-oplossing veel te prijzig te zijn vergeleken met de Deco M4.

Inmiddels is de AmpliFi Instant echter sterk in prijs gedaald. Nog niet tot het niveau van de prijsvechter, maar wel tot het punt dat er écht wat te zeggen valt voor de ultra compacte vormgeving, goede prestaties, een handig display en een enorm uitgebreide app. Er is ook geen ander mesh-systeem dat je zo snel installeert als deze. Ubiquiti is inmiddels een interessante speler geworden als je liever een iets luxer alternatief hebt dan de prijsvechters.

Ubiquiti AmpliFi HD

Prijs
€ 349,- (voor 3 nodes)
Website
www.amplifi.com6Score60

©PXimport

Ubiquiti AmpliFi Instant

Prijs
€ 159,- (voor 2 nodes)
Website
www.amplifi.com8Score80

Google Nest Wi-Fi

De eerste generatie Google WiFi wist ons niet echt te bekoren. Het was een aardig product, maar Google vroeg de hoofdprijs voor een dualband-systeem en écht concurrerend was hij niet.

De nieuwe Google Nest WiFi is echter een compleet ander verhaal en een echt buitenbeentje in deze test. Zo is elk accesspoint ook een Google Assistant én een – overigens best aardige – speaker. Jawel, elk accesspoint speelt synchroon muziek af als je dat graag wilt. Ook de aansluitingen zijn opvallend, maar dan negatief: zo hebben de satellieten simpelweg geen lan-poorten voor vaste systemen. Een enorm breekpunt als je iets bekabeld wilt aansluiten of een ethernet-backhaul wilt gebruiken.

Als dualband-systeem heeft Google niet de capaciteit voor een heel actief gezin, maar kijken we naar de prestaties dan doet hij het met één device echt heel erg goed. Dat maakt het lastig om objectief een score toe te wijzen, maar maakt zijn doelgroep wel overduidelijk: een single of jong gezin, op zoek naar een hoge snelheid en goed bereik. En met een duidelijke voorkeur voor een hip design, een beetje muziek en een superstrakke applicatie boven veel aansluitingen of een uitgebreide webinterface.

Google Nest Wi-Fi

Prijs
€ 259,- (voor 2 nodes)
Website
http://store.google.com8Score80

©PXimport

Synology MR2200ac

Ook Synology is een buitenbeentje, maar wel een interessante. Deze nas-fabrikant doet wel vaker iets met wifi, maar heeft niet de productieaantallen om écht te kunnen concurreren met de TP-Links en Netgears van deze wereld. Op gebied van prestaties doet dit bedrijf het goed, maar de prijs-prestatieverhouding loopt scheef.

Synology moet dan ook op zoek naar zijn eigen meerwaarde, maar in tegenstelling tot enkele concurrenten doet Synology dat prima. Zo doorloop je bij de installatie veel meer stappen en opties, en het beheer draait hier niet om een mooi vormgegeven app, maar om een extreem uitgebreide webinterface die je – vergelijkbaar met de nas-systemen – kunt uitbreiden met extra functionaliteit. Er zijn zelfs apps van derden te downloaden om nóg verder te gaan. Zelf zijn we enorm te spreken over het feit dat we met gebruikersprofielen en verschillende apparaten per gebruiker uitgebreide rapporten konden maken over het gebruik van onze kinderen. Profielen die ook overeenkomen met de profielen op de Synology-nas.

Gezien Synology geen pakketten maakt en de MR2200ac per stuk verkoopt, is het geen concurrent voor iedereen die ‘gewoon goede wifi’ zoekt. Maar voor bezitters van een Synology-nas en voor mensen die op zoek zijn naar veel tweakopties, is het wel een gewoon goed product.

Synology MR2200ac

Prijs
€ 127,- (per node)
Website
www.synology.com9Score90

AVM FRITZ!Mesh Set (7590+2400)

AVM kiest voor een oplossing die eigenlijk tussen router en mesh-systeem in zit: een router waar je losse mesh-satellieten op kunt aansluiten. Huidige bezitters van een Fritz!Box, XS4ALL-klanten bijvoorbeeld, kunnen simpelweg mesh-uitbreidingen kopen voor hun router. AVM verkoopt tegenwoordig ook kant-en-klare pakketten met een Fritz!Box 7590 en Fritz!Repeater 2400 Mesh-punt in één doos.

Dit levert je een redelijk prijzige combinatie op, die niet direct indruk maakt op papier. Zo ontbreekt een dedicated backhaul. Je koopt wel een enorm luxe router met alle toeters en bellen, en bovenal betrouwbaarheid. Deze routers worden namelijk ook veelvuldig ingezet bij zakelijke dsl-verbindingen om die reden.

Die positie maakt een goede vergelijking maken met mesh-oplossingen lastig, want AVM’s doelgroep is eigenlijk die gebruiker voor wie een typische mesh-oplossing net wat te eenvoudig is. AVM’s doelgroep is die gebruiker die juist de complete routerfunctionaliteit zoekt en vervolgens vooral een wens heeft om richting één of twee zwakke plekken in huis de wifi te versterken. Als je dat overweegt, is het goed te weten dat de combinatie goed werkt en dat de mesh-prestaties goed zijn. Maar bij gebrek aan dedicated backhaul zouden we niet adviseren veel actieve gebruikers op de satellieten te zetten.

AVM FRITZ!Mesh Set

Prijs
€ 269,- (voor 3 nodes)
Website
http://nl.avm.de8Score80

©PXimport

ASUS ZenWiFi en Lyra

Viermaal is scheepsrecht voor ASUS. Zijn eerste Lyra mesh-systeem maakte geen indruk en de opvolgende Lyra Trio bleek ook geen goed antwoord op TP-Link en Netgear. De AX6100 leek dat even te worden, want dat was het eerste mesh-product dat wifi 6 (deels) inzette, echter bleek die in de praktijk ook gewoon niet op te kunnen tegen de beste wifi 5-opties. Wifi 6 wordt bij dat systeem ook maar op één van de drie radio’s gebruikt. Alle drie worden ze nog verkocht, geen van deze drie is echt interessant.

Inmiddels is het wel raak voor ASUS met de ZenWiFi AC. Opvallend genoeg is dit pas het tweede mesh-systeem in de AC3000-klasse, oftewel met een 4x4 dedicated backhaul voor zowel prestaties als capaciteit. Over de ZenWiFi AC kunnen we heel kort zijn: hij troeft de Orbi RBK50 af wat betreft prestaties en combineert dat met praktisch volledige routermogelijkheden. Je kunt het simpel houden via de app op je telefoon, maar als je wilt heb je een extreem uitgebreide webinterface tot je beschikking. Met daarin alle denkbare opties van vpn, ouderlijk toezicht en de mogelijkheid om drie verschillende gastnetwerken op te zetten. De prijs is fors, maar dan heb je wel zowel de best presterende, als het uitgebreidste mesh-systeem op de markt.

Asus ZenWiFi ACv (Best getest)

Prijs
€ 349,- (voor 2 nodes)
Website
www.asus.nl10Score100

©PXimport

Wifi 6

TP-Link Deco X60

Opvallend genoeg lopen de eerste drie mesh-systemen met wifi 6 die op de markt zijn, extreem uiteen. De goedkoopste is de opvallend kleine TP-Link Deco X60. Met een wifi6-laptop zien we direct meerwaarde: flink hogere snelheden. Heb je twee wifi6-laptops? Dan zien we de snelheden van de X60 de gigabit ruimschoots voorbij schieten.

De budgetpositie van deze TP-Link wordt echter duidelijk zodra we met de satellieten verbinden: er zit namelijk geen dedicated backhaul op. Daardoor legt hij het daar uiteraard af tegen de veel duurdere ASUS- en Netgear-alternatieven, maar ook tegen de ZenWiFi met wifi 5. Dat zet dit product van TP-Link op een lastige positie, ondanks dat de installatie en app goed voor elkaar zijn.

Als je echter een deel van je huis hebt bekabeld, is het mogelijk om die bekabeling als backhaul in te zetten. Dan profiteer je wel van wifi 6, zonder enorme kosten. In dat geval is de X60 wel ideaal.

TP-Link Deco X60

Prijs
€ 399,- (voor 3 nodes)
Website
www.tp-link.com8Score80

©PXimport

ASUS ZenWifi AX

Net als de ZenWiFi AC doet de ZenWiFi AX het gewoon heel goed. Hij heeft, net als z’n wifi5-broertje, lekker veel mogelijkheden. En hij biedt snelheden die een gigabit-lan-poort praktisch voltrekken. We zien snelheden die zelfs via een satelliet hoger liggen dan menig wifi5-apparaat direct op de router haalt. Dit zijn het soort resultaten waarvoor je zou overwegen meer te betalen.

De meerprijs is echter wel heel extreem: 500 euro voor de kit met twee satellieten, waar we eerder al zagen dat je voor minder dan 300 euro wifi5-kits met drie satellieten kunt vinden. En de echte netwerk-nerd zal teleurgesteld kijken naar de afwezigheid van multigigabit-lan-poorten ondanks de aanwezigheid van een 2,5Gbit-wan-poort. Zo blijf je in je interne netwerk toch tot die een gigabit beperkt.

We vrezen dat hij té veel is voor praktisch elke consument, maar dan net weer niet extreem genoeg voor de echte netwerkfanatiekeling.

ASUS ZenWifi AX

Prijs
€ 495,- (voor 2 nodes)
Website
www.asus.nl9Score90

©PXimport

Netgear Orbi RBK852

Mocht je denken dat de nog duurdere Orbi RBK852 dan wel de puntjes op de i zet, dan moeten we je teleurstellen. Netgear gaat weliswaar nog iets verder dan ASUS: de Orbi heeft nog iets meer antennes, capaciteit en snelheid in huis. Maar ook hier zien we een product dat enerzijds veel te extreem is voor de meeste gebruikers en aan de andere kant net weer die paar extra opties mist die een echte netwerkliefhebber zou willen zien om echt geld te willen investeren: lan-poorten die hogere snelheden dan een gigabit aankunnen. Vergis je namelijk niet: de RKB852 kan dat met meerdere apparaten tegelijk eenvoudig aan.

Je kunt (in tegenstelling tot bij de ASUS) met lan-teaming een nas met twee lan-poorten weliswaar naar twee gigabit tillen. Toch is het ontbreken van multigigabit, zeker voor de nabije toekomst, een onnodige beperking die we lastig kunnen slikken voor een prijs van bijna 800 euro voor twee satellieten.

De Orbi RBK852 is extreem snel, goed doordacht en tot dusver enorm indrukwekkend, maar kan de huidige prijs lastig verdedigen. Of hij moet zakken, of Netgear moet zorgen voor minimaal 2,5Gbit/s-poorten.

Netgear Orbi RBK852

Prijs
€ 699,- (voor 2 nodes)
Website
www.netgear.com9Score90

©PXimport

Conclusie

Kijkende naar de resultaten in wifi 6 zien we duidelijk waar de toekomst ligt. Maar vooralsnog zijn dit prijzige opties, met ook nog wat flinke concessies. Dat maakt ze lastig om te verdedigen. Zeker wanneer we onze doelstelling van gewoon goede wifi nog maar eens herhalen. Heb je niet direct iets nodig? Wacht dan simpelweg nog even, want wifi6-mesh zal binnen nu en een jaar absoluut gangbaar worden.

Zoek je nu een gedegen oplossing, kijk dan naar de systemen met wifi 5. Wil je iets betaalbaars? Dan is de TP-Link Deco M4 voor het tweede jaar op rij ongeslagen: lage prijs, goede prestaties en goede gebruikservaring. Wil je meer capaciteit voor meerdere gebruikers, dan is het wederom TP-Link die erbovenuit springt met de Deco M9 Plus. Goede prestaties en ook prima instaat om een actief gezin van wifi te blijven voorzien. Kortom twee keer een Redactietip voor TP-Link.

Geef je meer om een extreem gelikte app en wat muziek in je huis? Dan is de Google Nest WiFi ook zeker het overwegen waard. Die mist de backhaul, maar presteert alsnog goed en weet ook nog een aardig muziekje te bieden. Ook een Redactietip voor deze outsider dus.

De prijs voor het beste mesh-systeem van dit moment gaat naar de ASUS ZenWiFi AC. Dit systeem biedt niet alleen topsnelheden, maar ook één van de meest extreem uitgebreide routermogelijkheden op de markt. Onderschat de winnaar van de afgelopen drie jaar echter niet: de Netgear Orbi RBK50 is nog altijd een uitstekende optie en bij vlagen goedkoper dan ASUS.

Wil je als bezitter van wifi6-clients toch liever wifi 6? Pak dan de TP-Link X60 wanneer je de satellieten op een bedrade backhaul kunt zetten. De X60 biedt goede prestaties voor een redelijke prijs, maar het gebrek aan dedicated backhaul maakt hem als pure mesh-oplossing nét niet. Als alternatief kun je de ZenWiFi AC overwegen, die het als mesh-oplossing beter doet. De Orbi RBK852 is weliswaar nog iets beter, maar dan moet je wel heel lichtzinnig denken over 800 euro voor een verbetering van je wifi-netwerk.

©PXimport

Twee, of toch drie?

Dat het internet niet veilig is en je bijvoorbeeld accountgegevens en je computer moet beveiligen, weet iedereen wel. Maar waartegen je ze moet beveiligen, dat is steeds minder duidelijk. Weten wat precies de dreiging is en welk risico je loopt, is een belangrijke stap in het kiezen van de juiste beveiligingsmaatregel. Wij gingen in gesprek met experts op dit vlak. Tegen welke dreiging moeten we ons eigenlijk beveiligen?

In een donkere kamer vol beeldschermen, zit een jongeman achter een computer. De capuchon van zijn hoodie is zo ver over zijn hoofd getrokken dat zijn gezicht onzichtbaar is . Een hacker! Hoewel maar weinigen van ons er een in het wild zijn tegengekomen, weten we allemaal hoe een hacker eruitziet. Althans, dat denken we. Maar hoe realistisch is dit beeld? En zijn we veilig genoeg als we deze hacker buiten onze computer houden? Niet volgens de experts.

Dreiging en risico

Door het gebruik van computers, smartphones en online diensten stellen we ons dagelijks bloot aan diverse digitale dreigingen. Welke dat precies zijn, verandert door de tijd – evenals het gevaar dat we erdoor lopen en het risico dat we ermee nemen. Overheden, maar ook bedrijven en organisaties werken veelal met dreigingsbeelden. Dat zijn analyses waarin ze de dreigingen zo concreet mogelijk maken en het risico ervan inschatten. Behalve dat het een goede manier is om de dreigingen helder te krijgen, is het vooral nuttig bij de keuze voor te nemen maatregelen.

Volgens het Cybersecurity Woordenboek is een dreiging: ‘iets, een gebeurtenis, wat gevaar of schade kan opleveren’. Bij elke dreiging hoort een risico. Dit is de ‘kans dat het ook echt gebeurt gecombineerd met de gevolgen van die de schade’. Bedoeld wordt dat wanneer bijvoorbeeld de financiële schade van een dreiging een bedrijf failliet kan laten gaan, het risico van de dreiging groter is dan alleen de kosten van de oplossing.

Lekken van persoonlijke gegevens

De schade hoeft ook lang niet altijd financieel te zijn. Het lekken van gevoelige persoonlijke gegevens heeft al snel veel meer impact en betekenis voor die persoon en vaak ook zijn omgeving, dan alleen het bedrag dat ermee gemoeid is. En dat geldt ook wanneer ransomware digitale foto’s vernietigt of je enkele weken werk kwijtraakt en daardoor een belangrijke opdracht te laat inlevert bij een opdrachtgever.

Experts stellen dat het risico het slachtoffer te worden van cybercrime, voor mensen niet lager is geworden. Cybercriminelen gaan steeds slimmer te werk, omdat er veel geld met hun activiteiten te verdienen valt. Voorkomen blijft het doel. Weten welke dreigingen er zijn, is daar een belangrijke stap bij.

Ransomware blijft schadelijk

Ransomware of gijzelsoftware is al enkele jaren de meest voorkomende en meest lucratieve vorm van cybercrime. Het is malware die de bestanden op een apparaat versleutelt en losgeld eist in ruil voor de decoderingssleutels. Betaal je niet, dan zijn de gegevens voor altijd verloren.

Bogdan Botezatu, directeur Threat Research bij Bitdefender, ziet de verzoeken om hulp dagelijks op zijn bureau landen. “En dat zijn maar al te vaak ook gewoon burgers”, zegt hij om het beeld te ontkrachten dat ransomware vooral bedrijven raakt. “De criminelen richten zich zelden op een specifiek doel, ze schieten vooral met hagel.”

Vele kleintjes leveren volgens hem genoeg geld op en ze lopen minder risico op ongewenste aandacht van pers en politie dan wanneer ze een hele grote vis vangen. Wel wordt bij het aanvallen van bedrijven steeds vaker ingezet ook op extractie, het naar buiten kopiëren van informatie en dan dreigen die te publiceren. Voor consumenten is dit volgens Botezatu in elk geval nu nog een minder voor de hand liggend scenario. “Contact maken met individuele slachtoffers is lastig en het zijn er ook veel te veel. Dan is het eenvoudiger om losgeld te vragen in ruil voor de sleutels.”

Bogdan Botezatu ontvangt dagelijks verzoeken om hulp bij ransomware.

Bronnen van besmetting

Belangrijke bronnen van een ransomwarebesmetting zijn volgens Botezatu phishingberichten, gebruik van onveilige netwerkprotocollen en kwetsbaarheden in software. Expliciet noemt hij nog besmette downloads van cracks om software zonder geldige licentie te gebruiken, en gekraakte films en e-books. “Vaak krijgt men wel een prompt van een beschermingsprogramma maar schakelt die tijdelijk uit. ‘Snel de crack draaien en daarna de beveiliging weer aan’ denk men, maar helaas werkt het niet zo. Dan ben je al besmet.”

Broddelwerk met desastreuze uitkomst

De ransomware zelf wordt ook steeds verder ontwikkeld. “Niet allemaal zijn ze even kundig”, oordeelt Botezatu over de programmeurs. Soms maken ze volgens hem hele basic fouten, waardoor het onmogelijk is de bestanden te ontsleutelen – zelfs als je betaalt en de sleutels zou krijgen. Volgens het Jaarbeeld Ransomware van Projectgroep Melissa, een samenwerkingsverband van de Nederlandse overheid en diverse private partijen uit de cybersecuritysector, kwamen er in 2023 in Nederland 29 typen ransomware voor. Volgens Botezatu maakt momenteel vooral de ransomware-variant STOP Djvu veel slachtoffers. Deze ransomware richt zich vooral op Windows-computers en wordt vooral via software-cracks verspreid en via berichten op het Discord-chatplatform.

Overige malware

Door alle aandacht voor ransomware lijkt het bijna of er geen ‘gewone’ malware meer is. Die is er nog genoeg. Het Duitse antivirus-certificeringslab AV-Test ziet ze allemaal voorbijkomen. Erik Heyland, manager van het Test en Research Lab bij AV-Test somt de enorme aantallen varianten trojans, backdoors, webscripts, miners, worms, PUA’s, droppers en nog veel meer op. De aantallen nieuwe varianten lopen in de miljoenen per jaar. AV-Test heeft op https://portal.av-atlas.org een online dashboard staan met informatie over actuele dreigingen, zoals virussen, spamberichten en aanvallen op IoT-apparaten.

AV-Test heeft een online dashboard met dreigingsinformatie.

Jij bent geld waard

Phishing, smishing, infostealers; het zijn allemaal manieren waarop criminelen proberen persoonlijke gegevens zoals wachtwoorden en creditcardnummers in handen te krijgen. Ze doen dit via e-mails en sms-berichten die verwijzen naar nep-websites of door met een infostealer-programma informatie op de pc of Mac te verzamelen door login-/sessie-cookies en credentials die je in browsers bewaart, te stelen.

De verschillende vormen om informatie te verzamelen, worden volgens de experts steeds geavanceerder en daarmee gevaarlijker. Niet alleen investeren de criminelen meer tijd en middelen in hun aanvallen, kunstmatige intelligentie biedt hun ongekende nieuwe mogelijkheden. Daarbij is de opbrengst van een aanval door de manier waarop wij met wachtwoorden omgaan vaak veel groter dan het op eerste hand lijkt. Botezatu noemt dit een van zijn grootste frustraties. “Hackers hebben talloze manieren om deze informatie te oogsten. Voor de meeste accounts is het ook geen kwestie van hoe, maar alleen wanneer de gegevens worden gestolen. Hergebruik je inloggegevens, dan verlies je meer dan alleen dat account.”

Oplichting even gevaarlijk

Volgens Marc Vos, senior-manager bij McAfee, is internetoplichting inmiddels net zo gevaarlijk als malware en ransomware. Daarbij zijn volgens hem juist deze vormen van online criminaliteit steeds lucratiever voor de criminelen. “De meeste mensen begrijpen wel dat een pc beveiligd moet worden, maar dat ze zelf eigenlijk een veel ‘interessanter’ doelwit zijn wordt vaak vergeten.” Of zoals Botezatu aanvult: “Mensen denken dat hun informatie niet waardevol is. Maar eigenlijk is elk onderdeel van een online identiteit te misbruiken en te verkopen. Overal hangt een prijskaartje aan.”

Hackers en IoT

Volgens Botezatu is er niet één groep of soort hackers. Hij gebruikt dan ook liever scenario’s om enkele groepen te duiden. Voor consumenten zeker relevant is de ‘opportunistische hacker’ die het internet scant met kant-en-klare tools op zoek naar kwetsbaarheden. Ze hebben vooral succes bij smart-apparatuur zoals slimme deurbellen, IP-camera’s, smart speakers, maar ook printers en babyfoons. Ze vormen hier botnets mee die ze gebruiken om DDOS-aanvallen uit te voeren. Een tweede scenario is dat gekaapte apparatuur wordt gebruikt om internetverkeer te routeren en te verbergen, bijvoorbeeld om toegang te geven tot strafbare content. Volgens Botezatu ziet niet iedereen van wie de apparatuur gekaapt is zichzelf direct als slachtoffer. “Wordt jouw IP-adres gebruikt om vitale infrastructuur aan te vallen, dan kan dat serieus repercussies hebben”, waarschuwt hij.

Bij IoT-apparaten is ook al snel de privacy in het gedrang. “Wereldwijd gaat het om 22 miljard verbonden apparaten en dat aantal neemt alleen maar toe. IP-camera’s en babymonitors slaan vaak beelden op in de cloud. Hack je die, dan kun je direct bij mensen in huis kijken. Er blijft dan geen privacy over, maar het wordt dan ook een fysiek risico. Criminelen kunnen meekijken en zien waar je belangrijke zaken bewaart, maar ook wanneer je thuis bent of juist niet. Opnieuw relevante informatie die geld waard is.”

Social media

Steeds vaker zijn ook hackers geïnteresseerd in accounts van social media, YouTube en e-mail. Ze gebruiken deze accounts om als jou andere accounts ‘te liken’ en een boost te geven, om fake-nieuws en fake-succesverhalen te verspreiden. Populair is ook advertising-fraude. Hierbij maakt men een account aan bij een advertentieverkoper om daarna met gestolen accounts eindeloos op deze advertenties te klikken. “Per klik is het een minimaal bedrag, maar aangestuurd met een botnet en veel gestolen accounts is het al snel een leuke inkomstenbron.”

Mobiele dreigingen

Aangezien er ontzettend veel data op mobiele apparaten staan, zoals wachtwoorden en apps die je gebruikt bij multifactor-inloggen, is er volgens Peter Hendriks, solutions-manager bij ESET, alle reden de beveiliging van mobiele apparaten serieus te nemen. Smartphones zijn veiliger dan pc's en Macs, maar waterdicht is die veiligheid niet. “Dat geldt voor Android maar ook iOS. Apples mobiele OS is meer afgeschermd, maar het is niet zo dat je mobiele devices onschendbaar zijn.”

Mobiele apparaten worden veel aangevallen voor phishing en vishing (spraak-phishing). Een groot risico is de installatie van apps buiten de standaard Android- of Apple-appstore om. Apps in die stores worden door Apple en Google op kwaliteit en ook beveiliging gecontroleerd, maar dat geldt niet voor apps uit andere bronnen. Lang had ook alleen Android de optie om alternatieve stores te gebruiken, maar inmiddels moet ook Apple andere appwinkels toelaten.

“Het risico van het downloaden van malware is hierdoor groter geworden”, aldus Hendriks. Botezatu van Bitdefender onderschrijft dit: “Op iOS zijn attacks zeldzaam, maar voor Android zien we zeker twintig tot dertig reports van frauduleuze apps per maand.” Bitdefender onderzoekt op dit moment een Android-app die in de Google Playstore wordt aangeboden en die de smartphone gebruikt als proxy voor crimineel netwerkverkeer. “Het grote voordeel van smartphones is dat ze eigenlijk altijd ingeschakeld zijn én verbonden zijn met het internet”, aldus Botezatu. Dit maakt smartphones volgens hem extra interessant. Daarbij is ook de bandbreedte steeds minder een beperking. Bovendien bevatten mobiele apparaten veel informatie over de gebruiker.

Conclusie

Als gebruiker kun je er niet omheen: het internet is niet veilig en daarmee ook alle apparaten die we met het internet verbinden niet. Dat geldt voor de computer, de smartphone, maar ook voor alle andere apparaten die we steeds meer toelaten in ons huis en in ons leven. En juist omdat we er zo vertrouwd mee zijn en ze ook willen vertrouwen, is het belangrijk de risico’s goed in ogenschouw te nemen. De experts en rapporten van de overheid laten zien dat de dreiging groot genoeg is om beveiliging ruim aandacht te geven.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een bewakingscamera met een hoge beeldkwaliteit? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

TP-Link Tapo C325WB

De TP-Link Tapo C325WB is goedkoop en levert ook nog eens een scherp beeld. Met een resolutie van 2688 × 1520 pixels identificeer je moeiteloos personen en huisdieren. Aan weerszijden van de lens bevinden zich twee felle ledlampen. Die gaan na bewegingsdetectie in het donker vanzelf branden, zodat je nachtelijke opnames in kleur kunt maken. Overigens herkent de Tapo C325WB op eigen houtje mensen, voertuigen, honden en katten. Je ontvangt daarvan desgewenst pushberichten op je smartphone, waarna je in de TP-Link Tapo-app livebeelden opvraagt. Uiteraard kijk je net zo makkelijk eerdere opnames terug.

Voor het opslaan van beeldmateriaal kun je kiezen tussen verschillende opties. De eenvoudigste methode is om een microSD-kaart van maximaal 512 GB in het apparaat te plaatsen. Als alternatief kun je de video's op een geschikte NAS of (tegen betaling) in de cloud bewaren. Je verbindt de Tapo C325WB via een ethernetkabel of wifi met het (draadloze) thuisnetwerk. De IP66-gecerificeerde behuizing is weerbestendig, waardoor je hem ook buiten kunt ophangen.

TP-Link Tapo C225

Als je alleen binnenshuis wilt opnemen, is deze goedkope pan- en tilt-camera een goede keuze. Het camerahoofd van de TP-Link Tapo C225 kan op eigen houtje horizontaal (340 graden) en verticaal (60 graden) bewegen. Je hebt in een kamer dus geen last van dode hoeken. Bepaal bijvoorbeeld dat de camera een huisdier of (klein)kind automatisch moet volgen. Vervolgens neem je in de TP-Link Tapo-app live een kijkje. Dankzij een respectabele resolutie van 2560 × 1440 pixels ogen de beelden scherp. Bepaal in de app in hoeverre je meldingen wilt ontvangen van bewegende objecten, personen, huisdieren en geluiden.

Een opvallende functie is de privacyknop. Wanneer je daarop drukt, stopt de Tapo C225 meteen met filmen. Verder voer je op afstand een gesprek, want de behuizing bevat een speaker en microfoon. Voor de opslag van video's plaats je een microSD-kaart van maximaal 512 GB in de behuizing. Een andere mogelijkheid is om de beelden naar een geschikte NAS door te sluizen. Lees hier een uitgebreide review over deze veelzijdige camera.

Eufy Eufycam E330 (2-pack + basisstation)

Met dit starterspakket van Eufy bewaak je de voor- en achterkant van je woning. En hoe, want de twee bijgesloten camera's ondersteunen een 4K-resolutie van 3840 × 2160 pixels. Hierdoor herken je zelfs na digitaal inzoomen moeiteloos personen. Zodra de bewakingscamera's met netstroom zijn verbonden, bewaar je opnames op het inbegrepen basisstation. Standaard is er een opslagcapaciteit van 16 GB beschikbaar, maar dat breid je met een eigen interne schijf optioneel uit naar maximaal 16 TB. Zeker wanneer je continu wilt opnemen, is extra opslagruimte een vereiste. Je kunt als alternatief ook alleen filmpjes van gebeurtenissen opslaan.

Naast een hoge resolutie biedt de Eufycam E330 ook nog eens nachtzicht in kleur. Er zijn namelijk een lichtgevoelige sensor en ledlamp geïntegreerd. Verder is de functie gezichtsherkenning de moeite waard. Je ontvangt desgewenst pushmeldingen zodra er familie of vrienden bij je op de stoep staan. Woon je groot? Overweeg dan een bewakingssysteem met vier camera's. Daarnaast is de Eufy Eufycam E330 ter uitbreiding los te koop.

Lees ook: 5 fouten met je beveiligingscamera die je hierna nooit meer maakt

EZVIZ BC1c 4K

Deze oplaadbare 4K-bewakingscamera van Ezviz is momenteel goedkoper dan ooit. Zodra je de BC1c 4K met wifi verbindt, kijk je naar opnames en livebeelden in een resolutie van 3840 × 2160 pixels. Je hangt de IP65-gecertificeerde behuizing zo'n beetje overal op. In de behuizing bevindt zich namelijk een accu met een riante capaciteit van 10.400 mAh. Dat scheelt weer stroomdraden trekken! Ben je van plan om de beveiligingscamera op een locatie met veel zonlicht te monteren? Koop de BC1c 4K dan inclusief zonnepaneel, zodat je de batterij niet of nauwelijks via netstroom hoeft op te laden.

De behuizing heeft plek voor een microSD-kaart tot maximaal 512 GB. Verder is de behoorlijke diagonale kijkhoek van 135 graden een pluspunt. Hierdoor vangt de lens een groot deel van de kamer, tuin of oprit in beeld. Zodra de camera een persoon of voertuig detecteert, ontvang je hiervan een melding op je smartphone. Bovendien begint de BC1c 4K automatisch met opnemen. Overige voordelen zijn de ondersteuning voor tweewegaudio en nachtzicht in kleur.

Foscam G4P-B

De Foscam G4P-B heeft een stevige behuizing, waardoor je hem gerust op een drukke of risicovolle plek kunt ophangen, zoals aan de straatzijde waar kinderen spelen. Het apparaat werkt op netstroom, waardoor je 24/7 kunt opnemen. Kies voor het opslaan van videomateriaal tussen drie mogelijkheden, namelijk een microSD-kaart (max 256 GB), een geschikte NAS of cloudopslag. Voor laatstgenoemde optie moet je wel een betaald abonnement afsluiten.

De G4P-B heeft een ethernetaansluiting, zodat je het apparaat op een bekabeld netwerk kunt aansluiten. Dat verhoogt de betrouwbaarheid van de beeldoverdracht. Is er geen bekabelde netwerkaansluiting beschikbaar, dan verbind je deze beveiligingscamera net zo makkelijk met wifi. Gunstig is verder de ruime videoresolutie van 2560 × 1440 pixels. Daarnaast reikt de nachtzichtfunctie tot ongeveer twintig meter. Onder de productnaam G4P-W is er ook een witte uitvoering verkrijgbaar.