Tegenwoordig starten Windows-computers zo snel op, dat je geen tijd hebt om in het BIOS te komen. Gelukkig zijn er andere manieren waarop je de systeeminstellingen van je pc of laptop kunt configureren. We laten je zien hoe dat gaat in Windows 11 en Windows 10.

Het BIOS (Basic Input/Output System) is een menu van je computer waarin je systeeminstellingen kunt configureren van je laptop of pc. Veel moderne pc's en laptops beschikken over UEFI (Unified Extensible Firmware Interface). Dit volgt in feite het BIOS-menu op, maar vaak wordt de term BIOS nog gebruikt in plaats van EUFI. Windows 11's systeemeisen bepalen zelfs dat je systeem over een EUFI menu beschikt. In dit artikel gebruiken we de term BIOS om beide te beschrijven.

In dit menu pas je basale pc-zaken aan. Denk bijvoorbeeld aan de systeemtijd of de opstartvolgorde (cd-rom, usb, schijf, et cetera). Per fabrikant verschilt hoe je in dit menu komt. Voordat Windows 11 of Windows 10 start moet je op een toets drukken, vaak is dat Del, F8 of F12.

Computers zijn door de jaren heen veel sneller geworden, en de tijd is voorbij dat je bij wijze van spreken even lekker kon gaan douchen voordat Windowswas opgestart. Traditioneel moest je tijdens het opstarten van je computer (voordat Windows geladen werd) een bepaalde toets indrukken om in het BIOS terecht te komen. Het opstarten gaat tegenwoordig zelfs zo snel dat het niet altijd is mogelijk om de toets op tijd in te drukken.

Waarschijnlijk heb je weinig zin om je computer eindeloos opnieuw op te starten in de hoop dat je volgende keer misschien net snel genoeg zult zijn. Gelukkig kun je vanuit Windows 11 en Windows 10 je computer zo instellen dat hij meteen automatisch naar het BIOS opstart.

Het BIOS

In het BIOS van je computer kun je een heleboel instellingen van je computer aanpassen die je vanuit het besturingssysteem niet kunt benaderen. Het BIOS is namelijk software die in het moederbord van je computer is ingebouwd, en het regelt allerlei dingen die gebeuren voordat Windows geladen wordt, zoals de opstartvolgorde van je harde schijven en andere opslagmedia, beveiligingsopties die voorafgaan aan het laden van het besturingssysteem, enzovoorts.

Juist omdat het hier om pre-boot software gaat, kun je het BIOS niet direct vanuit Windows laden. Wat je wel kunt doen, is in Windows een instelling aanpassen waardoor je computer direct naar het BIOS zal opstarten.

©PXimport

Naar het BIOS opstarten vanuit Windows

Klik op de startknop en kies Instellingen. Ga naar Bijwerken en beveiliging en klik in het linkerpaneel op Systeemherstel. Klik onder Geavanceerde optstartopties op Nu opnieuw opstarten. Vervolgens wordt je computer opnieuw opgestart en krijg je het opstartmenu van Windows 10 te zien.

Ga in dit menu naar Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Instellingen voor UEFI-firmware. Klik op Opnieuw opstarten om je computer opnieuw op te starten en direct naar het BIOS te gaan.

Ben je op zoek naar wat meer wegwijs in het BIOS, dan kun je dit artikel er eens op naslaan. Daarin leggen we enkele typische opstartproblemen onder de loep met bijhorende oplossingen.  

BIOS updaten

Met het programma Speccy kun je controleren welke versie van het BIOS je hebt draaien op je computer. Vaak loont het om je BIOS bij te werken naar de meest recente versie, als dat nog niet het geval is. Soms worden hiermee problemen opgelost. Bedenk wel dat de risico's hiervan erg hoog zijn: als er iets verkeerd gaat dan kan dit betekenen dat je computer helemaal niet meer opstart. Zoek op de site van de fabrikant naar de manier van installeren en lees de installatieprocedure van de nieuwe BIOS-versie zeer goed door en voer deze secuur uit. 

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.