Ben je van plan je pc te verkopen, dan is het verstandig om je computer helemaal leeg te maken. Hoe doe je dat effectief? Wij leggen het uit.

01 Schijf formatteren

Een traditionele harde schijf bestaat uit één of meerdere platters: ronde schijven die eruit zien als dikke cd’s. Een platter is een stuk glas of aluminium dat met een laagje metaal is bedekt. Harde schijven met weinig opslagruimte hebben één platter, grotere schijven hebben er twee of meer. Op elke platter zitten duizenden sectoren die gevuld kunnen worden met data. Naarmate er meer naar de schijf geschreven wordt en er bestanden vanaf gehaald worden, ontstaan er gaten die later weer opgevuld kunnen worden met delen van nieuwe bestanden. Een harde schijf zou deze gaten meteen kunnen opschonen, defragmenteren heet dit. Dit is het proces waarbij dataclusters van eenzelfde bestand verplaatst worden zodat ze niet langer verspreid liggen over het schijfoppervlak, maar in samenhangende clusters worden bewaard. Zo’n proces vergt vanzelfsprekend heel wat schrijfoperaties, en dat is nu precies waar SSD’s niet op gemaakt zijn. Defragmenteren gaat dan ook ten koste van de snelheid.

Een veelgemaakte denkfout is dat het formatteren van een harde schijf betekent dat alle aanwezige data gewist worden, zodat de schijf opnieuw gebruikt kan worden. In feite worden niet alle sectoren gewist. Alleen de referenties naar de bestanden worden weggehaald. Eigenlijk zeg je tegen de harde schijf dat alle bestaande sectoren beschouwd mogen worden als vrije ruimte en nieuwe bestanden dus naar alle sectoren op de schijf geschreven mogen worden. Hoe meer je vervolgens met de schijf doet, hoe meer oude bestanden verdwijnen omdat ze dan plaatsmaken voor nieuwe bestanden. Maar wil je de pc met schijf verkopen, dan is het noodzakelijk dat je je gegevens goed wist. Alleen formatteren en Windows opnieuw installeren is dus niet genoeg. Dan worden uiteraard al je instellingen gewist, maar sommige gegevens kunnen eenvoudig worden teruggehaald met herstelsoftware.

In een ander artikel geven we 9 tips om je schijf gezond te houden. We leggen uit hoe je de betrouwbaarheid van je schijf kunt testen, hoe je deze schoonhoudt en hoe je de schijf kunt defragmenteren. 

©PXimport

Autorisaties

©PXimport

02 Overschrijven

Als je een schijf wilt verkopen, moet je er dus voor zorgen dat je sectoren worden overschreven met nieuwe, nutteloze informatie. Dit is dan ook precies wat gebeurt bij een ‘grondige formattering’. Het programma dat je hiervoor gebruikt, herschrijft meerdere keren je harde schijf met willekeurige data of met een patroon aan enen en nullen. Hoe vaker je dit doet tijdens het formatteren, hoe zekerder je kunt zijn dat bestanden niet teruggevonden kunnen worden.

Er is een aantal niveaus, waarbij de Gutmann-methode het meest complex is. Hierbij wordt een schijf 35 keer overschreven met verschillende algoritmes per overschrijfbeurt. Dit systeem is voor de meeste toepassingen veel te uitvoerig en daarom zijn er mildere overschrijfprocessen. De Amerikaanse defensie gebruikt standaard een zevenvoudige overschrijfmethode, maar voor huis-, tuin- en keukengebruik is een twee- of drievoudige overschrijving voldoende. Voor Windows kun je gebruikmaken van de bekende software CCleaner. Gebruik je dit programma nog niet, klik dan hier op Download Free Version en worstel je door de pagina’s die je tóch een betaalde versie willen laten downloaden. Eenmaal geïnstalleerd, klik je op Tools / Drive Wiper en zet je een vinkje voor de naam van de schijf die je wilt formatteren.

Zorg dat je achter Wipe de optie Entire Drive (all data will be erased) hebt geselecteerd. Achter Security bepaal je vervolgens hoe vaak de schijf moet worden overschreven met willekeurige data. Advance Overwrite (3 passes) is voor de meeste toepassingen echt voldoende en zal ervoor zorgen dat er bijna geen dataherstel mogelijk is. De optie Complex Overwrite (7 passes) wordt geadviseerd voor harde schijven van defensie en is voor de standaardgebruiker overkill. De laatste optie Very Complex Overwrite (35 passes) is alleen zinvol als je toegang tot kernkoppen hebt en veel tijd over hebt, aangezien dit wel een paar dagen kan duren. Klik op Wipe om het proces te beginnen.

©PXimport

03 Schijf formatteren op een Mac

Op de Mac is het veilig formatteren van schijven standaard in macOS ingebakken. Open Programma’s / Hulpprogramma’s en start Schijfhulpprogramma. Selecteer de externe schijf die je wilt formatteren en klik op Wis. Klik op Beveiligingsopties en kies het beveiligingsniveau. Je hebt vier opties, de veiligste methode (rechteroptie) staat voor het zeven keer overschrijven van data. De beveiligingsopties zijn niet zichtbaar als je een interne schijf wilt formatteren.

©PXimport

Eraser

©PXimport

04 SSD

Een SSD werkt anders dan een normale harde schijf en de levensduur ervan hangt in grote mate af van het aantal lees- en schrijfcyclussen. Als je een programma als CCleaner gebruikt om de schijf een paar keer compleet te overschrijven, verkort je dus direct de levensduur van je SSD. Om data op een SSD compleet te verwijderen, moet je een zogenoemde ATA Secure Erase doen. Dit geeft een korte voltagepiek aan de SSD waardoor alle sectoren worden teruggezet naar de beginstand. Alsof de SSD even kortsluiting heeft gehad en zijn geheugen permanent gewist is. Om zo’n ATA Secure Erase te geven, moet je op zoek naar een speciaal gereedschap op de website van de fabrikant van jouw SSD. Voor Samsung is dit bijvoorbeeld de software Samsung Magician.

Een andere optie is om je complete SSD schijf te versleutelen voordat je hem gaat formatteren. Vervolgens formatteer je de SSD vanaf een andere pc en versleutel je de SSD nog een keer. Dit zorgt ervoor dat je eerste versleuteling, die normaal gesproken op de SSD zelf wordt opgeslagen, wordt overschreven. Op deze manier zijn je oude data niet meer toegankelijk. Versleutelen doe je in Windows 10 Pro en Enterprise via BitLocker, dit vind je bij Configuratiescherm / Systeem en Beveiliging. In andere Windows-versies gebruik je bijvoorbeeld de gratis tool VeraCrypt. Deze freeware is jaren geleden als open source opvolger van het om mysterieuze redenen verdwenen Truecrypt uitgebracht. In al die jaren is er aan de werking eigenlijk niks veranderd, maar heb je de tool nog nooit gebruikt dan kun je in een ander artikellezen hoe je schijven, maar ook bestanden en mappen, kunt versleutelen.  

In macOS vind je FileVault bij Instellingen / Beveiliging en Privacy. Klik op het tabblad FileVault en vervolgens op het hangslot om de naam en wachtwoord van een beheerder in te voeren. Klik op Schakel FileVaultin.

Windows 11-pc automatisch opschonen 

©PXimport

05 Opstartschijf formatteren

Een opstartschijf kun je niet vanuit het eigen besturingssysteem formatteren, je moet dus je harde schijf uit de pc halen en in een externe behuizing stoppen om hem te kunnen formatteren. Een andere optie is om een herstelmedium van je Windows-systeem te maken en vervolgens van je pc op te starten met dit medium. Nu kun je je C-schijf formatteren alsof het een externe schijf is, je besturingssysteem draai je immers van het andere medium.

Data herstellen

©PXimport

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.