Het kan gebeuren dat je Windows-pc van de een op andere dag niet meer opstart. Wat moet je dan doen? Er zijn diverse herstelopties in het besturingssysteem aanwezig. Wij lichten ze voor je uit, zodat je ze kunt toepassen in Windows 10 en Windows 11.

Wanneer je pc met Windows niet meer opstart kan dat verschillende oorzaken hebben. Er kan een defect zijn in de apparatuur zelf, zoals een harde schijf die de geest heeft gegeven of een videokaart die geen signaal meer doorgeeft aan de monitor. In dat soort gevallen heb je weinig aan de herstelomgeving van Windows. Deze komt meer van pas wanneer het op een andere manier mis gaat: Windows start niet meer op door bijvoorbeeld een malwarebesmetting of corrupte bestanden of het systeem is instabiel geworden. In dat geval kunnen we Windows op verschillende manieren herstellen.

In dit artikel leggen we je uit wat je kunt doen als je Windows 10 of Windows 11 systeem niet meer opstart. Het kan zijn dat sommige opties net op een andere plek staan in Windows 11. Helpen de tips niet? Dan zou dat mogelijk kunnen komen door een hardwarematig defect, waardoor een reparatie of systeemvervanging nodig is.

©PXimport

Tip 01: Volautomatisch

Wanneer je Windows op je pc installeert, dan wordt er automatisch ook een aantal bestanden op je schijf geplaatst die nodig zijn om Windows in een speciale herstelmodus te kunnen opstarten. Die wordt ook wel WinRE (Windows Recovery Environment) genoemd en is gebaseerd op een sterk uitgeklede Windows-variant, met de naam WinPE, wat staat voor Windows Preinstallation Environment (zie ook kaderstukje ‘Met dank aan WinPE’). Wanneer bijvoorbeeld belangrijke opstartdata uit het Windows-bootmenu corrupt raken, dan wordt bij het opstarten van je systeem normaliter automatisch deze herstelomgeving opgeroepen en zal een wizard van hieruit een en ander proberen te herstellen. Of die daarin ook zal slagen, hangt af van de aard of de ernst van de schade.

Tip 02: Vanuit Windows

Het kan gebeuren dat Windows nog wel doorstart, maar dat er toch iets niet in de haak is: bepaalde (systeem)onderdelen bijvoorbeeld functioneren niet zoals het hoort. In dat geval kun je nog vanuit Windows zelf de herstelomgeving oproepen om langs die weg reparaties uit te voeren. Open daarvoor het Windows startmenu en kies achtereenvolgens Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Systeemherstel. In het rechterpaneel druk je vervolgens op de knop Nu opnieuw opstarten, in de rubriek Geavanceerde opstartopties. Je systeem herstart en je selecteert achtereenvolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties. Er verschijnen nu diverse mogelijkheden, zoals Systeemherstel, Opstartherstel en Opdrachtprompt. Verder in dit artikel komen we hier uitgebreid nog op terug.

Overigens is er nog een andere manier om vanuit Windows in deze herstelomgeving te komen: klik op de Aan-uitknop in het Windows-startmenu en kies vervolgens Opnieuw opstarten terwijl je de Shift-toets ingedrukt houdt.

©PXimport

Met dank aan WinPE

©PXimport

Tip 03: Installatie-dvd

Het kan natuurlijk gebeuren dat Windows niet langer opstart én dat het ook niet meer lukt om (automatisch) van de geïnstalleerde herstelomgeving op te starten. In dat geval heb je nog verschillende mogelijkheden. Eén ervan is opstarten vanaf de installatie-dvd van Windows. Start je mokkende systeem op vanaf deze dvd. Selecteer de gewenste taal, land en toetsenbord en druk op Volgende. Kies deze keer niet voor Nu installeren maar klik onderaan links op Uw computer herstellen. Vervolgens klik je op Problemen oplossen / Geavanceerde opties: de herstelomgeving staat nu voor je klaar.

©PXimport

Tip 04: Live usb-stick

Beschik je niet over zo’n installatie-dvd – of heb je geen dvd-station – dan hoef je nog niet te wanhopen. Je kunt namelijk vanuit (een andere, nog goed functionerende) Windows 10 of Windows 11 ook een live herstelmedium op usb-stick creëren. Druk op het vergrootglas in de Windows statusbalk en zoek naar herstelstation. Kies Een herstelstation maken. Als je denkt dat je vanaf dit medium Windows misschien ooit opnieuw gaat installeren, plaats dan een vinkje bij Maak een back-up van de systeembestanden naar het herstelstation. In het andere geval laat je dit vinkje weg. Mét vinkje moet je wel een usb-stick van minimaal 8 GB klaar houden (en duurt het proces ook langer); in het andere geval volstaat ruimschoots een stick van 4 GB. Bevestig met Volgende. Selecteer je usb-stick, druk nogmaals op Volgende en op Maken. Rond af met Voltooien. Houd er rekening mee dat alle eventuele data op de stick overschreven worden.

Vervolgens start je je weerbarstige systeem op met deze stick. Klik op Meer toetsenbordindelingen weergeven tot je het gewenste toetsenbord kunt selecteren. Daarna volg je de weg naar de herstelomgeving via Problemen oplossen.

Lukt het niet om je systeem met deze stick op te starten (of verkies je toch een dvd), dan kun je in principe nog als volgt een herstel-dvd creëren. Open het Windows startmenu en kies Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Back-up / Ga naar Back-up maken en terugzetten / Een systeemherstelschijf maken. Selecteer je dvd-station en start het proces met Schijf maken. In principe dus, want in de praktijk blijkt dat niet goed altijd te functioneren: even uittesten is dus de boodschap.

©PXimport

Windows download

Er is nog een andere mogelijkheid om aan een opstartbaar medium te komen van waaruit je dan de Windows herstelomgeving kunt oproepen. Voor zowel Windows 10 als Windows 11 heeft Microsoft daar een pagina voor. Klik op Hulpprogramma nu downloaden. Start het gedownloade .exe-bestand op en kies Installatiemedia voor een andere pc maken. Stel taal, Windows-versie en architectuur (64-bits of 32-bits) in en druk op Volgende. Kies USB-flashstation (voorzie een stick van minstens 4 GB) of ISO-bestand. Dit bestand kun je dan via Dvd-brander openen / Branden omzetten naar een opstartbare dvd. Op het einde van de rit beschik je dan over een Windows-installatiemedium en kun je de uitleg van tip 03 volgen om tot bij de herstelomgeving te komen.

Op de Windows 11-webpagina druk je op Download nu bij Installatiemedia voor Windows 11 maken.

©PXimport

Tip 05: Systeemherstel

In het eerste deel van dit artikel hebben we gezien hoe je de tandem WinPE-WinRE op diverse manieren kunt opstarten. We bekijken nu welke herstelmogelijkheden zich vanuit deze omgeving aandienen.

Via de optie Systeemherstel is het mogelijk (een niet-opstartbare) Windows te herstellen, althans wanneer je over een herstelpunt beschikt. Wanneer het om een corrupt register gaat, bijvoorbeeld na een mislukte installatie van hardware of software, heb je een goede kans op herstel. Indien deze systeemherstelfunctie was ingeschakeld dan is de kans groot dat je over een recent herstelpunt beschikt. Dat wordt bijvoorbeeld aangemaakt wanneer je nieuwe software of hardware installeert. Je checkt dat als volgt. Klik met de rechtermuisknop op de Windows startknop en kies Systeem. Kies Geavanceerde systeeminstellingen en open het tabblad Systeembeveiliging. Ga bij Beveiligingsinstellingen na of er bij de gewenste schijf(partitie) Ingeschakeld staat. Is dat niet zo, selecteer die schijf(partitie) dan, klik op Configureren, klik Systeembeveiliging inschakelen aan en bevestig met Toepassen. Het is overigens ook altijd mogelijk zelf zo’n herstelpunt te creëren: in dit geval druk je op de knop Maken en volg je de instructies.

©PXimport

Tip 06: Installatiekopie

Gebeurt het maken van herstelpunten voor de optie Systeemherstel (zie tip 5) nog grotendeels automatisch, dan moet je voor de optie Herstellen met installatiekopie vooraf al bewust een systeemkopie hebben gemaakt. Die kun je dan gebruiken om je Windows- en systeempartitie met die eerder gemaakte kopie te herstellen. We tonen je even hoe je dat in Windows 10 doet (maar eigenlijk kun je zo’n image beter creëren met een externe tool als Macrium Reflect: zie ook tekstkader). Open het Windows startmenu en kies Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Back-up. Klik op Ga naar Back-up maken en terugzetten (Windows 7) en vervolgens op Een systeemkopie maken. Selecteer een geschikt back-upmedium, druk op Volgende en op Back-up starten.

Wanneer je ooit terug wil keren naar deze kopie, dan kan dat dus via de optie Herstellen met installatiekopie. Zorg dan wel het back-up-medium is aangesloten. Als het goed is, vindt de wizard die automatisch en kun je de gewenste en wellicht meest recente kopie selecteren.

©PXimport

Herstelopties Windows 11

Windows 11 heeft vergelijkbare herstelopties als zijn voorganger. Zo kun je nog steeds Opstartherstel gebruiken om wat aanpassingen te doen aan je systeem. Microsoft heeft een overzicht gemaakt van alle herstelopties in Windows 11.

Tip 07: Opstartherstel

Een andere optie uit de Windows herstelomgeving is Opstartherstel. Dat is eigenlijk de wizard die Windows normaliter automatisch uitvoert wanneer blijkt dat het systeem niet meer normaal kan opstarten. Werd die wizard toch niet automatisch uitgevoerd en lukt het je toch niet van Windows op te starten, dan kun je deze wizard langs deze weg alsnog handmatig opstarten. Je kunt dan weinig meer doen dan afwachten wat de pogingen van de wizard hebben opgebracht.

©PXimport

Tip 08: bootrec

Lukt het niet om Windows met de Opstartherstel-wizard weer aan de praat te krijgen, dan kun je nog altijd proberen om zelf de boot-problemen op te lossen. Windows voorziet namelijk in enkele krachtige opdrachtregelcommando’s. Hiertoe klik je Opdrachtprompt aan in de Windows herstelomgeving en selecteer je desgevraagd het administratoraccount. Op de opdrachtprompt voer je dan het gewenste commando uit, dat je telkens bevestigt met de Enter-toets. Met het commando exit kun je de opdrachtprompt weer verlaten.

In Windows 7 kun je alvast gebruik maken van het bootrec-commando. Om de mogelijke parameters kennen voer je het commando bootrec /? uit:

bootrec /fixmbr: herstelt de master boot record (de eerste fysieke sector van je schijf);
bootrec /fixboot: herstelt het boot-record van je Windows-partitie;
bootrec /scanos: zoekt naar mogelijke Windows-installaties op je schijf;
bootrec /rebuildbcd: tracht eventuele Windows-installatie die door een of andere corruptie niet meer gevonden kunnen worden, alsnog weer aan de bootconfiguratie toe te voegen.

Dit bootrec-commando blijkt echter niet altijd (goed) meer te functioneren in nieuwere Windowsversies na Windows 8.

©PXimport

Tip 09: bcdboot

Er is gelukkig een alternatief commando waarmee je normaliter zelfs in één beweging de volledige boot-manager kunt reconstrueren, ook in Windows 8, 10 en 11. Dit commando zorgt er namelijk voor dat alle noodzakelijke opstartbestanden naar de systeempartitie worden gekopieerd. Voorwaarde is echter wel dat je de juiste station-letter van je - corrupte - Windows-partitie kent. Let wel, dat is doorgaans niet (!) de c-partitie, ook al is dat de station-letter bij een normale opstart. Om vanuit de herstelomgeving toch bij juiste station-letter te komen, kun je een trucje uithalen. Voer het commando notepad uit op de opdrachtprompt: het Kladblok start op. Open het menu Bestand en kies Opslaan (als). Klik op Deze pc en open een van de beschikbare (lokale) schijven. Wanneer je typische Windows-mappen als Gebruikers, Program Files en Windows herkent dan heb je het juiste station te pakken. Sluit je Kladblok af en voer het volgende commando uit, waarbij je x vervangt door de juiste station-letter: bcdboot x:\windows /l nl-nl. De parameter /l (staat voor lokaal) verwijst hier naar Nederlands-Nederland maar is desgewenst te wijzigen in nl-be, wat staat voor Nederlands-België. Als het goed is, verschijnt nu de melding ‘Boot files succesfully created’ en start Windows weer op.

©PXimport

Tip 10: Opdrachtprompt: sfc

Het kan natuurlijk ook gebeuren dat Windows niet wil doorstarten omdat er een of ander systeembestand corrupt geraakt is, dus buiten het eigenlijke bootrecord om. Het kan dan alvast geen kwaad dat vanuit de herstelomgeving te laten controleren. Daar zorgt het volgende commando voor: sfc /scannow /offbootdir=x:\ /offwindir=y:\windows. Let wel, je moet hier zowel x: als y: door de juiste respectieve stationsletters vervangen. De letter x: vervang je door de station-letter van de bootpartitie. Meestal is dat c: maar dat kun je controleren door het trucje van Notepad (zie vorige tip) toe te passen: gewoonlijk heeft deze partitie de omschrijving ‘Door systeem gereserveerd’ meegekregen. De letter y: vervang je dan door de partitie waarop je Windows hebt geïnstalleerd (zie vorige tip). Het hele scanproces kan wel even duren, maar hopelijk doet Windows het daarna weer wél.

©PXimport

Tip 11: Vorige versie

Mogelijk heb je in je herstelomgeving ook de optie Teruggaan naar de vorige versie opgemerkt. Hiermee keer je letterlijk terug naar de Windows-versie die voor de update naar je huidige Windows-versie op je pc was geïnstalleerd. Deze optie is normaal gesproken slechts beschikbaar gedurende 10 dagen nadat je de update naar Windows 10 hebt uitgevoerd. Houd er echter rekening mee dat je door deze terugrol-applicaties kwijtraakt die je na de upgrade hebt geïnstalleerd, evenals wijzigingen in je persoonlijke instellingen. Ook als je je bij Windows aanmeldt met een lokaal account (in plaats van met een Microsoft-account), dan zal je je na de terugrol opnieuw met je oude wachtwoord moeten aanmelden bij Windows.

Deze optie vind je trouwens ook terug via Instellingen / Bijwerken en Beveiliging / Systeemherstel / Teruggaan naar een eerdere versie.

©PXimport

Terugdraaien

In de laatste tip (11) hadden we eigenlijk al een beetje de moed opgegeven om onze huidige Windows-installatie nog te herstellen. Sinds Windows 8.1 is er een functie bijgekomen die perfect in dat vluchtscenario past. Open Instellingen en kies Bijwerken en beveiliging / Systeemherstel. Je treft hier de optie Deze pc opnieuw instellen aan. Die tracht je systeem naar de fabrieksinstellingen te laten terugkeren, waarbij je kunt kiezen tussen Mijn bestanden behouden (alleen apps en instellingen worden verwijderd) en Alles verwijderen.

Vanaf jubileumeditie van Windows 10 werd nog een nieuwe tool geïntroduceerd. Kies opnieuw Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Systeemherstel, scrol naar beneden en klik op Opnieuw beginnen met een schone installatie van Windows. Die voert je naar een website alwaar je een ‘refresh tool’ kunt downloaden. Die haalt op zijn beurt een Windows-installatiekopie (circa 3 GB) binnen en zal je Windows herstellen. Ook hier kun je kiezen tussen Alleen persoonlijke bestanden behouden (instellingen en apps worden verwijderd) en Niets (behouden). In tegenstelling tot de functie Deze pc opnieuw instellen gaat het om een ‘schone’ installatie en wordt eventuele crapware en aanverwante bestanden van de systeemleverancier niet opnieuw geactiveerd.

©PXimport

Je kunt natuurlijk voor elk document telkens opnieuw de lay-out instellen met je logo, optimale lettertypes, kleuren enzovoort, maar dit kost veel tijd én je documenten zijn waarschijnlijk niet consistent. Met opmaakprofielen en sjablonen werk je veel efficiënter.

Van LibreOffice mag dan misschien gedacht worden dat het minder krachtig is dan de Microsoft-kantoorsuite, maar de applicaties zijn opensource, worden goed onderhouden en gesteund door een actieve gemeenschap en zijn helemaal gratis. Je kunt de suite downloaden via https://nl.libreoffice.org voor Windows (32 en 64 bit), macOS en Linux. Een aangepaste installatie is mogelijk, voor meer controle over enkele instellingen. Na de installatie beschik je over drie grote kantoorapplicaties: tekstverwerker Writer, rekenbladprogramma Calc en presentatieprogramma Impress, plus een startcentrum waarmee je de gewenste applicatie en nieuwe of recente documenten kunt openen.

In dit artikel richten we ons op bouwstenen die je helpen bij het consistent opmaken van documenten: opmaakprofielen en sjablonen. We focussen ons hier op LibreOffice Writer, maar weet dat je deze tips ook in de andere applicaties kunt toepassen.

Opmaakmenu

Een opmaakprofiel is een verzameling opmaakinstellingen die je snel kunt toepassen op geselecteerde pagina’s, tekst en andere items in je document. In plaats van afzonderlijke opmaakelementen in te stellen, pas je met een opmaakprofiel alle gewenste elementen in één keer toe. Dit maakt grote aanpassingen eenvoudiger en helpt de lay-out consistent te houden. In Writer zijn er zes profieltypes: voor alinea’s, tekens, frames, lijsten, tabellen en pagina’s (bijvoorbeeld voor de afdrukstand of voor verschillende kopteksten op linker- en rechterpagina’s).

Je kunt een opmaakprofiel op verschillende manieren selecteren en toepassen. Om een alineaprofiel toe te passen, plaats je de cursor in een alinea, open je het menu Opmaakprofielen en kies je een alinea-opmaakprofiel. In dit menu vind je ook opmaakprofielen voor tekens (plaats de cursor in een woord) en opmaakprofielen voor lijsten (selecteer een opsomming). Welk alinea-opmaakprofiel je hebt toegepast, zie je terug in de keuzelijst, helemaal links op de werkbalk.

Het menu met de opmaakprofielen voor alinea’s, tekens en opsommingen.

Opmaakprofiel toepassen

Meer profielopties vind je in het bijbehorende paneel, dat je met F11 opent. Dubbelklik op het gewenste profiel om het op de tekst toe te passen. Lukt dit niet, dan heb je mogelijk al handmatig de opmaak bepaald. Selecteer dan de betreffende alinea, klik er met rechts op en kies Directe opmaak wissen (Ctrl+M).

Onderaan dit paneel vind je de opties Voorbeelden tonen en Accentueren, waarmee je de opmaakprofielen snel herkent. Met Accentueren wordt in de marge bij elk opmaakprofiel een nummer en kleurcode geplaatst. Onder die opties vind je nog een menu waarmee je de lijst met opmaakprofielen kunt specificeren, zoals enkel de Toegepaste opmaakprofielen laten zien, of alleen Aangepaste opmaakprofielen. Met Automatisch worden de door LibreOffice voorgestelde profielen getoond.

De gietermodus, bereikbaar via het tweede icoontje van rechts, rechtsboven in het paneel, is handig als je een profiel snel op meerdere tekstgedeelten wilt toepassen. Zet je cursor in de tekst met het opmaakprofiel dat je wilt kopiëren, klik op de gietermodus en klik daarna met de muis in de gewenste tekstdelen.

Sommige profielen hebben standaard sneltoetsen, zoals Ctrl+1 tot en met Ctrl+5 voor Kop 1 tot en met Kop 5. Deze zijn niet in steen gebeiteld; je kunt ze aanpassen in eigen toetscombinaties. Open Extra / Aanpassen en ga naar het tabblad Toetsenbord. Scrol naar Ctrl+5, selecteer bij Categorie bijvoorbeeld Opmaakprofielen / Alinea en kies onder Functie voor Bijschrift. Bevestig met Toewijzen.

Aan de opmaakprofielen kun je eigen toetscombinaties toekennen.

Bestaande profielen bewerken

LibreOffice bevat vooraf gedefinieerde profielen, maar je kunt deze gerust wijzigen en ook eigen exemplaren ontwerpen. Wijzigingen aan een profiel gelden alleen in het huidige document. Wil je deze aanpassingen ook in andere documenten doorvoeren, dan kun je beter het sjabloon wijzigen. Hierover lees je meer in het deel over sjablonen.

Aanpassingen voer je door in het paneel Opmaakprofielen: klik met rechts op een profiel en kies Opmaakprofiel bewerken. Doorloop alle opties op alle tabbladen en leg je aanpassingen vast met Toepassen.

Je kunt enorm veel aanpassingen aan een opmaakprofiel doorvoeren.

Nieuw opmaakprofiel aanmaken

Heb je een opmaakprofiel aangepast of wil je een nieuw opmaakprofiel aanmaken, dan kun je deze onder een andere naam opslaan. Klik rechtsboven in het paneel Opmaakprofielen op het pijlknopje Acties voor opmaakprofielen (A met zonnetje), kies Nieuw opmaakprofiel uit selectie, vul een titel in bij Naam nieuw opmaakprofiel en bevestig met OK. Dit profiel geldt alleen voor het huidige document en wordt niet in het sjabloon opgeslagen.

Een andere manier is het aangepaste stuk tekst te selecteren en naar het paneel met de opmaakprofielen te slepen. Afhankelijk van welk profieltype (alinea, teken of opsomming) is geopend, wordt op basis hiervan een nieuw alinea-, teken- of lijstopmaakprofiel aangemaakt en kun je het meteen een naam geven. In Calc kun je zo een celselectie verslepen en in Draw en Impress een tekenobject.

Creëer een nieuw profiel op basis van de opmaak van je tekstselectie.

Profielen kopiëren

Je kunt profielen kopiëren door ze uit een sjabloon of een ander document te halen. Open het document waaruit je het profiel wilt kopiëren, ga naar het paneel Opmaakprofielen, klik weer op het pijlknopje Acties voor opmaakprofielen en kies Opmaakprofielen uit sjablonen laden. Onderaan vink je aan uit welke opmaakprofieltypes je wilt putten. Zet een vinkje bij Overschrijven als je een opmaakprofiel in je huidige document wilt vervangen door een opmaakprofiel met dezelfde naam uit het andere document. Selecteer nu het gewenste sjabloon of druk op de knop Uit bestand en navigeer naar een extern document om hieruit opmaakprofielen te kopiëren. Bevestig met OK. Mogelijk moet je in het paneel Opmaakprofielen de optie Alle opmaakprofielen kiezen om de gekopieerde profielen te zien.

Welke profieltypes wil je uit welke bron (sjabloon of document) kopiëren?

Opmaakprofielen verwijderen

Vooraf gedefinieerde opmaakprofielen uit een document of sjabloon verwijderen is niet mogelijk, maar aangepaste of nieuw gecreëerde profielen kun je wel wissen. Zorg ervoor dat deze opmaakprofielen niet worden gebruikt, anders worden alle items met dat profiel teruggezet op Standaard.

Selecteer een profiel in het paneel Opmaakprofielen, houd de Ctrl-toets ingedrukt om meerdere profielen te selecteren, klik met rechts en kies Verwijderen. Als het opmaakprofiel nog in gebruik is, krijg je hiervan een melding.

Is het te verwijderen opmaakprofiel nog in gebruik, dan wordt de tekstopmaak teruggezet naar het standaard opmaakprofiel.

Gebruik van sjablonen

Opmaakprofielen zijn handige instrumenten voor een snelle en consistente documentopmaak, maar sjablonen gaan nog een stapje verder. Een sjabloon is een model dat je gebruikt om nieuwe documenten te maken. Het kan alles bevatten wat je in normale documenten gebruikt, zoals tekst, afbeeldingen, opmaakprofielen en zelfs instellingen voor taal, printer en werkbalken.

Om een sjabloon te gebruiken als basis voor een document, ga je naar Bestand en kies je Nieuw / Sjablonen. Het dialoogvenster Sjablonen opent. Je kunt kiezen uit negen categorieën, zoals Zakelijke correspondentie en Privé-correspondentie en -documenten. Je kunt ook filteren op de toepassing waarvoor een sjabloon is bedoeld: Tekstdocumenten (Writer), Werkbladen (Calc), Presentaties (Impress) en Tekeningen (Draw). Selecteer het gewenste sjabloon en klik op Openen om een nieuw document te starten met het gekozen sjabloon.

Een andere manier om een sjabloon te openen, is vanuit het LibreOffice Startcentrum. Kies hiervoor LibreOffice in het Windows-startmenu. Dit verschijnt alleen als er geen ander document geopend is. Klik op de knop Sjablonen aan de linkerkant, selecteer bovenaan de gewenste toepassing, bijvoorbeeld Presentaties, en kies een geschikt sjabloon om het te openen in de bijbehorende toepassing.

Ook vanuit het LibreOffice Startcentrum kun je een document op basis van een sjabloon maken.

Sjablonen importeren

Het aantal standaard meegeleverde sjablonen in LibreOffice is beperkt, maar er zijn andere bronnen beschikbaar en je kunt ook zelf sjablonen maken. Bezoek de officiële sjablooncollectie van LibreOffice. Typ templates in de zoekbalk: dit levert ongeveer zeventig sjablonen op. Deze zijn meestal Engelstalig, maar je kunt ze altijd nog aanpassen (zie de paragraaf ‘Bewerkt’). Klik op een sjabloon voor meer uitleg en druk op Download latest om het op te halen (tekstdocumenten hebben de extensie .ott) en sla het op.

Je kunt ook googelen naar andere sjablooncollecties, bijvoorbeeld op www.libreofficetemplates.net met meer dan 400 gratis Engelstalige sjablonen, of bij een concullega als OpenOffice met wel 1500 sjablonen, die je bovendien kunt filteren op categorie en applicatie.

Na het downloaden van een sjabloon open je het venster Sjablonen, druk je op Beheren en kies je Importeren. Selecteer een categorie, zoals Mijn sjablonen, of maak een nieuwe categorie aan door een naam in te vullen. Bevestig met OK, navigeer naar het gedownloade sjabloonbestand en bevestig met Openen. Je vindt het sjabloon in de bijbehorende categorie.

Speel leentjebuur bij OpenOffice en importeer het sjabloon in LibreOffice.

Nieuw sjabloon creëren

Vind je niet wat je zoekt in het bestaande sjabloonaanbod, dan kun je een sjabloon aanpassen of er zelf één creëren. Dit kan op twee manieren: sla een document op als sjabloon of gebruik een assistent (wizard).

Voor de eerste methode stel je een document op met alles wat je in het sjabloon wilt hebben, inclusief opmaakprofielen en aangepaste documentinstellingen. Kies vervolgens Bestand / Sjablonen / Als sjabloon opslaan. Vul een naam in, kies een geschikte categorie en plaats een vinkje bij Als standaardsjabloon instellen als je dit sjabloon als standaardsjabloon wilt gebruiken. Bevestig met Opslaan.

De tweede methode, met behulp van een wizard, werkt enkel voor brieven, faxen en agenda’s. Ga naar Bestand / Assistenten en selecteer een van de drie types. Doorloop de verschillende stappen en druk op Voltooien. Geef een naam en locatie voor het sjabloon op. Standaard is dit de map C:\Users\<gebruikersnaam>\AppData\Roaming\LibreOffice\4\user\template, maar je kunt ook een andere locatie kiezen. Ga daarvoor naar Extra / Opties, open de rubriek LibreOffice / Paden, dubbelklik op Sjablonen, klik op Toevoegen en voeg de gewenste map toe. Herstart vervolgens LibreOffice.

Je kunt een document als sjabloon bewaren.

Bestaand sjabloon bewerken

Je hoeft niet altijd vanaf nul te beginnen, je kunt ook een bestaand sjabloon bewerken. Zo kun je bijvoorbeeld de opmaakprofielen van een sjabloon aanpassen en opnieuw toepassen op documenten die op basis van dat sjabloon zijn gemaakt.

Een sjabloon aanpassen doe je als volgt. Ga naar Bestand / Sjablonen / Sjabloon bewerken of kies Sjablonen beheren, klik met rechts op een sjabloon en kies Bewerken. Bewerk het sjabloon zoals je met elk ander document zou doen en leg de wijzigingen vast met Bestand / Opslaan. Als je er een nieuw sjabloon van wilt maken, kies je Opslaan als.

Als je een document opent dat is gemaakt met een sjabloon dat je net hebt gewijzigd, verschijnt er een melding. Je kunt dan kiezen tussen Opmaakprofielen bijwerken om de gewijzigde profielen ook op dit document toe te passen, of Oude opmaakprofielen behouden als je dat niet wilt. In het laatste geval wordt de koppeling met dat profiel automatisch verbroken. Wil je dat document toch wel koppelen, kopieer het geheel dan naar een leeg document dat op het sjabloon is gebaseerd.

Het sjabloon is gewijzigd: wil je het document bijwerken of de aanpassingen negeren?

Standaardsjabloon instellen

Wanneer je een document aanmaakt via Bestand / Nieuw / <documenttype>, gebruikt LibreOffice het standaardsjabloon voor dat documenttype. Via Extra / Opties kun je weliswaar allerlei instellingen wijzigen, maar deze gelden alleen voor het huidige document. Wil je instellingen voor het documenttype aanpassen, dan doe je dat op een andere wijze.

Kies Bestand / Sjablonen / Sjablonen beheren, rechtsklik op een sjabloon en kies Als standaard instellen. Om terug te keren naar het originele standaardsjabloon, klik je op Beheren en selecteer je Standaardsjabloon herstellen.

Je kunt op elk moment een ander sjabloon als standaard instellen.

Sjablonen beheren

De sjablonen in LibreOffice werken alleen als ze zijn ondergebracht in een van de categorieën. Wel kun je zelf extra categorieën aanmaken. Open weer Bestand / Sjablonen / Sjablonen beheren, druk op Beheren en kies Nieuwe categorie. Vul een naam in en bevestig met OK. Selecteer een of meerdere sjablonen, rechtsklik op je selectie, kies Verplaatsen en selecteer de gewenste categorie.

Vanuit dit menu kun je ook een sjabloonbestand exporteren, waarna je het in een andere LibreOffice-installatie kunt importeren en gebruiken.

Een eigen categorie hernoemen of verwijderen doe je door de categorie in het uitklapmenu bovenaan te selecteren, het menu Beheren te openen en voor Categorienaam wijzigen of Categorie verwijderen te kiezen.

Creëer overzicht door nieuwe categorieën aan te maken en sjablonen daarheen te verplaatsen.

Motorola draait al een aantal jaartjes mee in de smartphonemarkt en komt jaarlijks met een mooie reeks smartphones. In 2024 zijn bijvoorbeeld de g85, edge 50 fusion en edge 50 ultra uitgebracht. Wat kun je van deze telefoons verwachten?

Partnerbijdrage - in samenwerking met Motorola

Als je op zoek bent naar een nieuwe telefoon, wordt het je tegenwoordig niet makkelijk gemaakt. Er is enorm veel keuze, maar de voorkeur gaat vaak uit naar een gerenommeerd merk dat al een aantal jaar mooie toestellen maakt, geschikt voor elk budget. Motorola bijvoorbeeld: dit bedrijf was een van de grondleggers van draadloze en mobiele communicatie en maakt al sinds de jaren '70 mobiele telefoons. Natuurlijk andere dan we nu gewend zijn, maar het laat zien dat Motorola een rijke historie kent.

Interessante Android-toestellen

Motorola staat uiteraard niet stil en heeft onlangs drie interessante Android-toestellen uitgebracht, geschikt voor elk budget en ieder soort gebruiker. Deze toestellen zijn voorzien van de laatste versie van Android en krijgen – zoals we dat gelukkig steeds vaker zien – voor een langere periode beveiligingsupdates, tot in ieder geval 4 jaar lang voor de hier besproken telefoons. Maar over welke drie telefoons hebben we het dan? Nou, lees hieronder snel verder, want we bespreken ze even individueel.

Motorola moto g85: krachtige middenklasser

De term instapmodel gebruiken we liever niet voor de moto g85, want dat doet hem zeker tekort. Want wat krijg je? Een smartphone met een 6,67-inch P-OLED-scherm voorzien van Gorilla Glass 5.5 en een snelle 8-core Qualcomm Snapdragon 6s Gen3-processor. Het scherm biedt een resolutie van 2400x1080, een beeldverhouding van 20:9. Het scherm is geheel randloos, en heeft een achterkant die naadloos overloopt in afgeronde randen en verfijnde afwerkingen.

©Motorola

Deze telefoon heeft een geheugenconfiguratie van 12GB, de opslag is ingebouwd 256GB en uitbreidbaar tot 1TB. Ook handig is de RAM-boost-functie: hiermee kan het standaard geheugen virtueel worden uitgebreid tot 24GB. Hierbij wordt op de opslag een extra deel vrijgemaakt voor het extra geheugen, waardoor je nooit bang hoeft te zijn dat het toestel traag wordt. Dankzij de accucapaciteit van 5.000 mAh kun je de hele dag met het toestel werken, mits de taken niet al te zwaar zijn. De telefoon is geschikt voor twee simkaarten: een fysieke sim en één virtuele e-sim. Mooie foto's maak je dankzij de 50 megapixelcamera met Quad-Pixel-technologie en Macro Vision.

©Motorola

Uiteraard is filmen ook geen probleem, dat kan tot 30 frames per seconde op full-hd-resolutie. 4K-video wordt echter niet ondersteund. Selfies maken doe je met de 32MP-camera aan de voorzijde van je toestel, die onder meer ook dual capture ondersteunt (zowel de camera aan de voorzijde als achterzijde tegelijk gebruiken), AI-functies biedt voor het maken van de selfie met de perfecte glimlach en een selfievideo-spiegel heeft, zodat de foto's en video's niet meer in spiegelbeeld worden gemaakt. 

Motorola edge 50 fusion: de perfecte mix

De term fusion is meer dan ooit van toepassing op deze mooie edge 50 fusion, want het is een betaalbaar toestel met uitstekende functies. Het beste van beide werelden dus. Dat zien we al gelijk aan de snelle Qualcomm Snapdragon 7s Gen2-processor, de 512GB opslagcapaciteit, het vlotte 12GB LPDDRX-werkgeheugen en het 6,7inch randloze P-OLED-scherm. Natuurlijk heeft deze telefoon ook Gorilla Glass versie 5.5 en is hij stof- en waterdicht tot IP68. Erg fijn is dat je met deze telefoons 4K-video's kunt opnemen met 30 frames per seconde en dat werkt zowel voor camera aan de achterzijde als aan de voorzijde. De accucapaciteit van deze fusion 50 is gelijk aan die van de moto g85, maar dankzij een extra sterke 68 watt-oplader is de telefoon binnen 30 minuten tot 80 procent opgeladen.

©Motorola

Met een volle accu kun je het met deze telefoon ruim een dag uithouden. Voor het opnemen van geluid beschikt de edge 50 fusion over twee microfoons, zodat zowel selfievideo's als video's opgenomen via de camera aan de achterzijde van goed geluid zijn voorzien. Qua geluid zit het sowieso goed op deze telefoon, want hij heeft een stereoluidspreker die is voorzien van Dolby Atmos voor het mooiste, volste geluid. Gebruik je liever oordopjes, dan kun je alleen een usb-c-koptelefoon of Bluetooth-oortjes aansluiten; vanwege de waterdichtheid heeft dit toestel vanzelfsprekend geen koptelefoonaansluiting.

©Motorola

De My UX-schil van Motorola die over Android heen ligt, biedt verschillende handige bedieningsfuncties, zoals snel ontgrendelen door de telefoon op te tillen of juist op niet storen te zetten door de telefoon ondersteboven te leggen.

Top of the bill: Motorola edge 50 ultra

Ga je voor het beste dat Motorola te bieden heeft, dan kies je voor deze edge 50 ultra. Dit top-of-de-range-toestel heeft een schappelijke prijs, maar biedt daarvoor wel een flinke bundel aan vlotte hardware. Zo beginnen we bij de processor: hier heeft Motorola gekozen voor een (nog) snellere Qualcomm Snapdragon 8s Gen3-processor, dus weer een stukje vlotter dan de andere hier besproken toestellen.

©Motorola

Wat opvalt is dat deze telefoon dan weer een kleinere accucapaciteit heeft (4.500 in plaats van 5.000 mAh) maar de gebruiksduur van 30 uur video afspelen is gelijk aan de andere hier besproken modellen. De edge 50 ultra heeft als extra voordeel dat je je accu razendsnel oplaadt, want het ondersteunt tot 125 watt laden, waardoor je accu binnen 30 minuten helemaal vol zit. Deze telefoon kan ook draadloos worden opgeladen, maar dan met een vermogen van 50 watt. Uitbreiden van de opslag kan bij deze telefoon niet, maar standaard is de Motorola edge 50 ultra voorzien van 1TB opslag, zodat je meteen al voldoende ruimte hebt voor al je apps, documenten en foto's en video's. Kijken we naar het scherm bij dit toestel, dan krijg je een 6,7inch-shcerm, met een (iets afwijkende) resolutie van 2712x1220.

©Motorola

Opvallend is wel dat het scherm hierdoor juist een hogere pixeldichtheid heeft van 446 pixels per inch, waardoor je een mooi en scherp beeld krijgt. Het scherm ontgrendel je naar keuze met een pincode, vingerscan of irisscan. Kijken we naar de camera op deze telefoon, dan zien we dat ook Motorola gebruik maakt van de mogelijkheden van AI: hiermee worden al je foto's optimaal geanalyseerd en verbeterd.

Software met moto AI rekent bijvoorbeeld uit hoe snel je beweegt en past daar, voor het beste resultaat, dynamisch het niveau van de stabilisatie op aan. Je krijgt hierdoor onder meer betere en soepel uitziende video's. Ook bijzonder: De Motorola edge 50 ultra is 's wereld eerste smartphone met een 'Pantone Validated'-camera en -scherm. Hierdoor worden de pantone kleuren van menselijke huidtinten veel beter en natuurgetrouw weergegeven.