Het kan gebeuren dat je Windows-pc van de een op andere dag niet meer opstart. Wat moet je dan doen? Er zijn diverse herstelopties in het besturingssysteem aanwezig. Wij lichten ze voor je uit, zodat je ze kunt toepassen in Windows 10 en Windows 11.

Wanneer je pc met Windows niet meer opstart kan dat verschillende oorzaken hebben. Er kan een defect zijn in de apparatuur zelf, zoals een harde schijf die de geest heeft gegeven of een videokaart die geen signaal meer doorgeeft aan de monitor. In dat soort gevallen heb je weinig aan de herstelomgeving van Windows. Deze komt meer van pas wanneer het op een andere manier mis gaat: Windows start niet meer op door bijvoorbeeld een malwarebesmetting of corrupte bestanden of het systeem is instabiel geworden. In dat geval kunnen we Windows op verschillende manieren herstellen.

In dit artikel leggen we je uit wat je kunt doen als je Windows 10 of Windows 11 systeem niet meer opstart. Het kan zijn dat sommige opties net op een andere plek staan in Windows 11. Helpen de tips niet? Dan zou dat mogelijk kunnen komen door een hardwarematig defect, waardoor een reparatie of systeemvervanging nodig is.

©PXimport

Tip 01: Volautomatisch

Wanneer je Windows op je pc installeert, dan wordt er automatisch ook een aantal bestanden op je schijf geplaatst die nodig zijn om Windows in een speciale herstelmodus te kunnen opstarten. Die wordt ook wel WinRE (Windows Recovery Environment) genoemd en is gebaseerd op een sterk uitgeklede Windows-variant, met de naam WinPE, wat staat voor Windows Preinstallation Environment (zie ook kaderstukje ‘Met dank aan WinPE’). Wanneer bijvoorbeeld belangrijke opstartdata uit het Windows-bootmenu corrupt raken, dan wordt bij het opstarten van je systeem normaliter automatisch deze herstelomgeving opgeroepen en zal een wizard van hieruit een en ander proberen te herstellen. Of die daarin ook zal slagen, hangt af van de aard of de ernst van de schade.

Tip 02: Vanuit Windows

Het kan gebeuren dat Windows nog wel doorstart, maar dat er toch iets niet in de haak is: bepaalde (systeem)onderdelen bijvoorbeeld functioneren niet zoals het hoort. In dat geval kun je nog vanuit Windows zelf de herstelomgeving oproepen om langs die weg reparaties uit te voeren. Open daarvoor het Windows startmenu en kies achtereenvolgens Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Systeemherstel. In het rechterpaneel druk je vervolgens op de knop Nu opnieuw opstarten, in de rubriek Geavanceerde opstartopties. Je systeem herstart en je selecteert achtereenvolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties. Er verschijnen nu diverse mogelijkheden, zoals Systeemherstel, Opstartherstel en Opdrachtprompt. Verder in dit artikel komen we hier uitgebreid nog op terug.

Overigens is er nog een andere manier om vanuit Windows in deze herstelomgeving te komen: klik op de Aan-uitknop in het Windows-startmenu en kies vervolgens Opnieuw opstarten terwijl je de Shift-toets ingedrukt houdt.

©PXimport

Met dank aan WinPE

©PXimport

Tip 03: Installatie-dvd

Het kan natuurlijk gebeuren dat Windows niet langer opstart én dat het ook niet meer lukt om (automatisch) van de geïnstalleerde herstelomgeving op te starten. In dat geval heb je nog verschillende mogelijkheden. Eén ervan is opstarten vanaf de installatie-dvd van Windows. Start je mokkende systeem op vanaf deze dvd. Selecteer de gewenste taal, land en toetsenbord en druk op Volgende. Kies deze keer niet voor Nu installeren maar klik onderaan links op Uw computer herstellen. Vervolgens klik je op Problemen oplossen / Geavanceerde opties: de herstelomgeving staat nu voor je klaar.

©PXimport

Tip 04: Live usb-stick

Beschik je niet over zo’n installatie-dvd – of heb je geen dvd-station – dan hoef je nog niet te wanhopen. Je kunt namelijk vanuit (een andere, nog goed functionerende) Windows 10 of Windows 11 ook een live herstelmedium op usb-stick creëren. Druk op het vergrootglas in de Windows statusbalk en zoek naar herstelstation. Kies Een herstelstation maken. Als je denkt dat je vanaf dit medium Windows misschien ooit opnieuw gaat installeren, plaats dan een vinkje bij Maak een back-up van de systeembestanden naar het herstelstation. In het andere geval laat je dit vinkje weg. Mét vinkje moet je wel een usb-stick van minimaal 8 GB klaar houden (en duurt het proces ook langer); in het andere geval volstaat ruimschoots een stick van 4 GB. Bevestig met Volgende. Selecteer je usb-stick, druk nogmaals op Volgende en op Maken. Rond af met Voltooien. Houd er rekening mee dat alle eventuele data op de stick overschreven worden.

Vervolgens start je je weerbarstige systeem op met deze stick. Klik op Meer toetsenbordindelingen weergeven tot je het gewenste toetsenbord kunt selecteren. Daarna volg je de weg naar de herstelomgeving via Problemen oplossen.

Lukt het niet om je systeem met deze stick op te starten (of verkies je toch een dvd), dan kun je in principe nog als volgt een herstel-dvd creëren. Open het Windows startmenu en kies Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Back-up / Ga naar Back-up maken en terugzetten / Een systeemherstelschijf maken. Selecteer je dvd-station en start het proces met Schijf maken. In principe dus, want in de praktijk blijkt dat niet goed altijd te functioneren: even uittesten is dus de boodschap.

©PXimport

Windows download

Er is nog een andere mogelijkheid om aan een opstartbaar medium te komen van waaruit je dan de Windows herstelomgeving kunt oproepen. Voor zowel Windows 10 als Windows 11 heeft Microsoft daar een pagina voor. Klik op Hulpprogramma nu downloaden. Start het gedownloade .exe-bestand op en kies Installatiemedia voor een andere pc maken. Stel taal, Windows-versie en architectuur (64-bits of 32-bits) in en druk op Volgende. Kies USB-flashstation (voorzie een stick van minstens 4 GB) of ISO-bestand. Dit bestand kun je dan via Dvd-brander openen / Branden omzetten naar een opstartbare dvd. Op het einde van de rit beschik je dan over een Windows-installatiemedium en kun je de uitleg van tip 03 volgen om tot bij de herstelomgeving te komen.

Op de Windows 11-webpagina druk je op Download nu bij Installatiemedia voor Windows 11 maken.

©PXimport

Tip 05: Systeemherstel

In het eerste deel van dit artikel hebben we gezien hoe je de tandem WinPE-WinRE op diverse manieren kunt opstarten. We bekijken nu welke herstelmogelijkheden zich vanuit deze omgeving aandienen.

Via de optie Systeemherstel is het mogelijk (een niet-opstartbare) Windows te herstellen, althans wanneer je over een herstelpunt beschikt. Wanneer het om een corrupt register gaat, bijvoorbeeld na een mislukte installatie van hardware of software, heb je een goede kans op herstel. Indien deze systeemherstelfunctie was ingeschakeld dan is de kans groot dat je over een recent herstelpunt beschikt. Dat wordt bijvoorbeeld aangemaakt wanneer je nieuwe software of hardware installeert. Je checkt dat als volgt. Klik met de rechtermuisknop op de Windows startknop en kies Systeem. Kies Geavanceerde systeeminstellingen en open het tabblad Systeembeveiliging. Ga bij Beveiligingsinstellingen na of er bij de gewenste schijf(partitie) Ingeschakeld staat. Is dat niet zo, selecteer die schijf(partitie) dan, klik op Configureren, klik Systeembeveiliging inschakelen aan en bevestig met Toepassen. Het is overigens ook altijd mogelijk zelf zo’n herstelpunt te creëren: in dit geval druk je op de knop Maken en volg je de instructies.

©PXimport

Tip 06: Installatiekopie

Gebeurt het maken van herstelpunten voor de optie Systeemherstel (zie tip 5) nog grotendeels automatisch, dan moet je voor de optie Herstellen met installatiekopie vooraf al bewust een systeemkopie hebben gemaakt. Die kun je dan gebruiken om je Windows- en systeempartitie met die eerder gemaakte kopie te herstellen. We tonen je even hoe je dat in Windows 10 doet (maar eigenlijk kun je zo’n image beter creëren met een externe tool als Macrium Reflect: zie ook tekstkader). Open het Windows startmenu en kies Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Back-up. Klik op Ga naar Back-up maken en terugzetten (Windows 7) en vervolgens op Een systeemkopie maken. Selecteer een geschikt back-upmedium, druk op Volgende en op Back-up starten.

Wanneer je ooit terug wil keren naar deze kopie, dan kan dat dus via de optie Herstellen met installatiekopie. Zorg dan wel het back-up-medium is aangesloten. Als het goed is, vindt de wizard die automatisch en kun je de gewenste en wellicht meest recente kopie selecteren.

©PXimport

Herstelopties Windows 11

Windows 11 heeft vergelijkbare herstelopties als zijn voorganger. Zo kun je nog steeds Opstartherstel gebruiken om wat aanpassingen te doen aan je systeem. Microsoft heeft een overzicht gemaakt van alle herstelopties in Windows 11.

Tip 07: Opstartherstel

Een andere optie uit de Windows herstelomgeving is Opstartherstel. Dat is eigenlijk de wizard die Windows normaliter automatisch uitvoert wanneer blijkt dat het systeem niet meer normaal kan opstarten. Werd die wizard toch niet automatisch uitgevoerd en lukt het je toch niet van Windows op te starten, dan kun je deze wizard langs deze weg alsnog handmatig opstarten. Je kunt dan weinig meer doen dan afwachten wat de pogingen van de wizard hebben opgebracht.

©PXimport

Tip 08: bootrec

Lukt het niet om Windows met de Opstartherstel-wizard weer aan de praat te krijgen, dan kun je nog altijd proberen om zelf de boot-problemen op te lossen. Windows voorziet namelijk in enkele krachtige opdrachtregelcommando’s. Hiertoe klik je Opdrachtprompt aan in de Windows herstelomgeving en selecteer je desgevraagd het administratoraccount. Op de opdrachtprompt voer je dan het gewenste commando uit, dat je telkens bevestigt met de Enter-toets. Met het commando exit kun je de opdrachtprompt weer verlaten.

In Windows 7 kun je alvast gebruik maken van het bootrec-commando. Om de mogelijke parameters kennen voer je het commando bootrec /? uit:

bootrec /fixmbr: herstelt de master boot record (de eerste fysieke sector van je schijf);
bootrec /fixboot: herstelt het boot-record van je Windows-partitie;
bootrec /scanos: zoekt naar mogelijke Windows-installaties op je schijf;
bootrec /rebuildbcd: tracht eventuele Windows-installatie die door een of andere corruptie niet meer gevonden kunnen worden, alsnog weer aan de bootconfiguratie toe te voegen.

Dit bootrec-commando blijkt echter niet altijd (goed) meer te functioneren in nieuwere Windowsversies na Windows 8.

©PXimport

Tip 09: bcdboot

Er is gelukkig een alternatief commando waarmee je normaliter zelfs in één beweging de volledige boot-manager kunt reconstrueren, ook in Windows 8, 10 en 11. Dit commando zorgt er namelijk voor dat alle noodzakelijke opstartbestanden naar de systeempartitie worden gekopieerd. Voorwaarde is echter wel dat je de juiste station-letter van je - corrupte - Windows-partitie kent. Let wel, dat is doorgaans niet (!) de c-partitie, ook al is dat de station-letter bij een normale opstart. Om vanuit de herstelomgeving toch bij juiste station-letter te komen, kun je een trucje uithalen. Voer het commando notepad uit op de opdrachtprompt: het Kladblok start op. Open het menu Bestand en kies Opslaan (als). Klik op Deze pc en open een van de beschikbare (lokale) schijven. Wanneer je typische Windows-mappen als Gebruikers, Program Files en Windows herkent dan heb je het juiste station te pakken. Sluit je Kladblok af en voer het volgende commando uit, waarbij je x vervangt door de juiste station-letter: bcdboot x:\windows /l nl-nl. De parameter /l (staat voor lokaal) verwijst hier naar Nederlands-Nederland maar is desgewenst te wijzigen in nl-be, wat staat voor Nederlands-België. Als het goed is, verschijnt nu de melding ‘Boot files succesfully created’ en start Windows weer op.

©PXimport

Tip 10: Opdrachtprompt: sfc

Het kan natuurlijk ook gebeuren dat Windows niet wil doorstarten omdat er een of ander systeembestand corrupt geraakt is, dus buiten het eigenlijke bootrecord om. Het kan dan alvast geen kwaad dat vanuit de herstelomgeving te laten controleren. Daar zorgt het volgende commando voor: sfc /scannow /offbootdir=x:\ /offwindir=y:\windows. Let wel, je moet hier zowel x: als y: door de juiste respectieve stationsletters vervangen. De letter x: vervang je door de station-letter van de bootpartitie. Meestal is dat c: maar dat kun je controleren door het trucje van Notepad (zie vorige tip) toe te passen: gewoonlijk heeft deze partitie de omschrijving ‘Door systeem gereserveerd’ meegekregen. De letter y: vervang je dan door de partitie waarop je Windows hebt geïnstalleerd (zie vorige tip). Het hele scanproces kan wel even duren, maar hopelijk doet Windows het daarna weer wél.

©PXimport

Tip 11: Vorige versie

Mogelijk heb je in je herstelomgeving ook de optie Teruggaan naar de vorige versie opgemerkt. Hiermee keer je letterlijk terug naar de Windows-versie die voor de update naar je huidige Windows-versie op je pc was geïnstalleerd. Deze optie is normaal gesproken slechts beschikbaar gedurende 10 dagen nadat je de update naar Windows 10 hebt uitgevoerd. Houd er echter rekening mee dat je door deze terugrol-applicaties kwijtraakt die je na de upgrade hebt geïnstalleerd, evenals wijzigingen in je persoonlijke instellingen. Ook als je je bij Windows aanmeldt met een lokaal account (in plaats van met een Microsoft-account), dan zal je je na de terugrol opnieuw met je oude wachtwoord moeten aanmelden bij Windows.

Deze optie vind je trouwens ook terug via Instellingen / Bijwerken en Beveiliging / Systeemherstel / Teruggaan naar een eerdere versie.

©PXimport

Terugdraaien

In de laatste tip (11) hadden we eigenlijk al een beetje de moed opgegeven om onze huidige Windows-installatie nog te herstellen. Sinds Windows 8.1 is er een functie bijgekomen die perfect in dat vluchtscenario past. Open Instellingen en kies Bijwerken en beveiliging / Systeemherstel. Je treft hier de optie Deze pc opnieuw instellen aan. Die tracht je systeem naar de fabrieksinstellingen te laten terugkeren, waarbij je kunt kiezen tussen Mijn bestanden behouden (alleen apps en instellingen worden verwijderd) en Alles verwijderen.

Vanaf jubileumeditie van Windows 10 werd nog een nieuwe tool geïntroduceerd. Kies opnieuw Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Systeemherstel, scrol naar beneden en klik op Opnieuw beginnen met een schone installatie van Windows. Die voert je naar een website alwaar je een ‘refresh tool’ kunt downloaden. Die haalt op zijn beurt een Windows-installatiekopie (circa 3 GB) binnen en zal je Windows herstellen. Ook hier kun je kiezen tussen Alleen persoonlijke bestanden behouden (instellingen en apps worden verwijderd) en Niets (behouden). In tegenstelling tot de functie Deze pc opnieuw instellen gaat het om een ‘schone’ installatie en wordt eventuele crapware en aanverwante bestanden van de systeemleverancier niet opnieuw geactiveerd.

©PXimport

Twijfel je of je een bepaalde Linux-distributie wilt installeren? Test dit besturingssysteem dan eerst eens grondig met een virtuele computer. Dat is lekker vrijblijvend, want hiermee staat de distributie nog niet daadwerkelijk op je pc of laptop. Het gratis programma VirtualBox biedt voor zo’n beetje elk hedendaags besturingssysteem een veilige (test)omgeving. Zo speel je zorgeloos met Ubuntu, Linux Mint of CachyOS.

De installatie van een besturingssysteem op een computer is behoorlijk ingrijpend. Ben je nog niet helemaal zeker van je zaak, dan kun je daarom beter even wachten. Misschien weet je ook nog niet precies welke Linux-distributie je wilt gebruiken. Het zijn er ook zoveel.

Een virtuele computer is een doeltreffende methode om een of meerdere besturingssystemen onbekommerd uit te proberen. Vind je een bepaalde distro (variant) niets? Geen probleem, want met een paar muisklikken verwijder je deze Linux-telg van het systeem. Op naar de volgende!

Virtuele computer

Een computer binnen een computer. Zo laat een virtuele machine zich het beste omschrijven. Hierbij bootst gespecialiseerde software de eigenschappen van een fysieke computer precies na. Binnen de veilige grenzen van dit programma voer je de installatie van het door jou gekozen besturingssysteem uit. Na afloop start je de virtuele computer op. Het virtualisatieprogramma zorgt ervoor dat deze ‘namaak-pc’ met alle hardware kan communiceren, zoals het beeldscherm, de muis en het toetsenbord.

VirtualBox toont de Linux-distributie in een apart programmavenster van het huidige besturingssysteem, zoals Windows of macOS. Loopt de virtuele computer vast, dan heeft dat geen vervelende gevolgen. De host-pc en de virtuele machine werken namelijk onafhankelijk van elkaar.

Linux Mint op een virtuele computer met op de achtergrond het bureaublad van Windows.

Linux-distributie ophalen

Voordat je een besturingssysteem gaat virtualiseren, heb je eerst een installatiebestand nodig. Dat kun je gratis downloaden. Bekende namen zijn onder meer Ubuntu, MX Linux, CachyOS en Linux Mint. In dit artikel gaan we aan de slag met de laatstgenoemde distro. Volgens de informatieve website https://distrowatch.com is dit momenteel het populairste besturingssysteem met bouwstenen van Linux.

Linux Mint is in verschillende versies beschikbaar. Voor alledaags gebruik raden we de Cinnamon Edition aan. Die is gebruiksvriendelijk en heeft een fraaie vormgeving. Verder zijn er al redelijk wat programma’s in het besturingssysteem aanwezig, zodat je meteen aan de slag kunt. Ga naar de downloadpagina van Linux Mint Cinnamon Edition en klik op een downloadlink van een Nederlandse of Belgische server. Je slaat het iso-bestand van circa 3 GB vervolgens op.

VirtualBox installeren

Voor het virtualiseren van besturingssystemen is VirtualBox bij uitstek geschikt. Deze Nederlandstalige freeware heeft diverse voorgekauwde instellingen voor bekende Linux-distributies in huis, zodat je de boel relatief makkelijk aan de praat krijgt. Bovendien verschijnen er om de haverklap nieuwe versies van dit programma. Hierdoor kan VirtualBox met vrijwel alle besturingssystemen en hardware overweg.

Het maakt eigenlijk niet uit welke host-pc je gebruikt, want het programma ondersteunt systemen met Windows, macOS en Linux. Ga naar www.virtualbox.org/wiki/downloads en kies de versie die je nodig hebt. In dit artikel gaan we aan de slag met het installatiebestand van Windows. Klik in dat geval op Windows hosts en open vervolgens het exe-bestand. De installatie heeft weinig om het lijf. Doorloop de verschillende stappen en ga hierbij akkoord met de licentievoorwaarden. Verder laat je alle overige opties ongewijzigd. Na afloop start je het programma op.

VirtualBox is voor een heleboel besturingssystemen beschikbaar.

Beginner of ervaren?

Als het goed is komt het programmavenster VirtualBox Manager tevoorschijn. Hierin kun je een of meerdere virtuele computers aanmaken. Bepaal in het startvenster of je de Basismodus of Expertmodus van de freeware wilt activeren. We adviseren nieuwe gebruikers om te kiezen voor de basismodus. Hierbij worden diverse geavanceerde opties verborgen. Overigens kun je op elk moment overgaan op de expertmodus. Navigeer hiervoor naar Bestand / Voorkeuren en klik op het tabblad Expert.

De Basismodus verbergt ingewikkelde functies van VirtualBox die de meesten toch niet gebruiken.

Bestand toewijzen

Je creëert nu eerst een verse virtuele computer. Klik achtereenvolgens op Machine / Nieuw om een soort stappenplan te openen. Bedenk eerst een logische naam, zoals die van het besturingssysteem. Kies achter Map de bestandslocatie waarin VirtualBox alle data van de virtuele machine bewaart. Het is belangrijk dat deze map voldoende vrije schijfruimte bevat. Klik op het uitrolmenu en vervolgens op Andere om de juiste map aan te wijzen.

Verder selecteer je bij ISO-image het eerder gedownloade installatiebestand van de Linux-distributie. Klik hiervoor wederom op het uitrolmenu en kies Andere. Op basis van het toegevoegde iso-bestand vult VirtualBox waarschijnlijk de resterende velden Type, Subtype en Versie in. Zo niet, dan selecteer je zelf de juiste gegevens van het besturingssysteem. Mogelijk vult VirtualBox deze velden trouwens in met een andere Linux-distributie, maar dat is in veel gevallen niet erg. Vink tot slot de optie Overslaan installatie zonder toezicht aan. Je kunt dan zelf de gewenste instellingen van de virtuele computer kiezen. Klik op Volgende.

Koppel het installatiebestand van de Linux-distributie aan de virtuele computer.

Geheugen en processor

In de volgende stap ga je systeemkracht aan de virtuele computer toewijzen. Gebruik de schuifknop achter Basisgeheugen om een bepaalde hoeveelheid werkgeheugen aan het virtuele systeem te koppelen. Wees hiermee voorzichtig. Geheugen dat je ‘weggeeft’ is per slot van rekening niet meer voor de fysieke computer beschikbaar. Linux Mint vereist slechts 2 GB RAM (2048 MB), maar voor een soepele werking kun je beter iets meer toewijzen.

Je koppelt ook een aantal processorkernen aan de virtuele computer. Hierbij geldt hetzelfde als bij het werkgeheugen. Wees niet te scheutig met het toekennen van processorkernen, zodat de host-pc voldoende rekenkracht kan aanspreken. Klik op Volgende.

Denk goed na met hoeveel werkgeheugen en processorkernen je de virtuele computer uitrust.

Schijfgrootte bepalen

Net als een echte pc of laptop heeft een virtuele computer eveneens een opslagdrager nodig. Hierop ga je dadelijk Linux Mint of een andere zelfgekozen Linux-distributie installeren. Je regelt dat door een virtuele schijf aan te maken. Bepaal met de schuifknop de benodigde opslagcapaciteit. Voor Linux Mint moet je minimaal 20 GB reserveren. Ben je van plan om flink wat programma’s te installeren en/of eigen data te bewaren? Wijs dan voor de zekerheid iets meer schijfgrootte toe. Houd er rekening mee dat VirtualBox de virtuele schijf in de map bewaart die je in de paragraaf Installatiebestand toewijzen hebt gekozen. Overigens komt de omvang van de virtuele schijf overeen met de opgeslagen gegevens. De schijfgrootte neemt dus geleidelijk toe tot het ingestelde maximum. Klik op Volgende / Afmaken. De nieuwe virtuele computer verschijnt nu in het linkermenu van VirtualBox Manager.

Linux Mint heeft aan 25 GB opslagcapaciteit ruimschoots voldoende.

Virtuele computer starten

Het is nu eindelijk tijd om de virtuele computer in te schakelen. Klik bovenaan in de werkbalk op Starten. VirtualBox gedraagt zich nu als een echte computer. Je gebruikt de muis en het toetsenbord gewoon zoals je dat van elke reguliere pc of laptop gewend bent. Klik achter de meldingen Muis-integratie en Automatisch het toetsenbord afvangen op de kruisjes.

In ons voorbeeld komt na even wachten het installatiescherm van Linux Mint tevoorschijn. De optie Start Linux Mint is al geselecteerd. Druk op Enter. Je komt daarna in de zogeheten liveweergave van het besturingssysteem terecht. Snuffel hier eventueel alvast even rond. Uiteraard kun je ook meteen met de installatie beginnen. Dubbelklik dan op het pictogram Install Linux Mint.

De installatie van een besturingssysteem werkt bij een virtuele machine exact hetzelfde als bij een normale pc.

Besturingssysteem installeren

De installatieprocedure van elke bekende Linux-distributie is in grote lijnen hetzelfde. In dit artikel bespreken we de stappen bij een verse installatie van Linux Mint (Cinnamon Edition). Selecteer Nederlands in de taallijst en kies Verder. Bepaal nu welke toetsenbordindeling je wilt gebruiken. De standaardwaarden voldoen voor de meeste mensen prima.

In het volgende venster vink je naar eigen inzicht Multimedia-codecs installeren aan. Deze optie komt vooral van pas wanneer je in Linux Mint video’s gaat afspelen. Check in het volgende venster of de optie Wis schijf en installeer Linux Mint is geselecteerd. Bevestig vervolgens met Installeer nu / Verder. Wijzig zo nodig de regio en klik nogmaals op Verder.

Je vult in het laatste scherm een naam, computernaam, gebruikersnaam en wachtwoord (tweemaal) in. VirtualBox geeft aan wanneer je een sterk wachtwoord hebt verzonnen. Geen zin om dat telkens in te vullen? Selecteer dan de optie Automatisch aanmelden en sluit af met Verder. De installatie kan best een tijdje duren! Klik als laatste op Nu herstarten en druk op Enter.

Na enkele stappen installeer je Linux Mint daadwerkelijk op de virtuele computer.

Linux Mint verkennen

Zodra Linux Mint voor de eerste keer opstart, log je zo nodig in met een gebruikersnaam en wachtwoord. Je ziet eerst een welkomstvenster. Neem die vrijblijvend door en leer zo alvast wat functies van het besturingssysteem kennen. Het is slim om het vinkje voor Toon dit dialoogvenster bij het opstarten even weg te halen, want anders krijg je het telkens te zien. Sluit het welkomstvenster via het kruisje.

Zoals je wellicht al van Windows gewend bent, heeft Linux Mint ook een startmenu. Dat open je met de knop helemaal links van de taakbalk. Hierin kom je diverse bekende programma’s tegen. Gebruik bijvoorbeeld Firefox en Mozilla Thunderbird respectievelijk voor internet en e-mail. Daarnaast zijn er onder meer een rekenprogramma, tekstverwerker en tekentool van LibreOffice ingebakken. Vanzelfsprekend kun je naar hartenlust extra programma’s installeren. Ga in het startmenu naar Beheer / Programmabeheer en ontdek welke tooltjes er allemaal beschikbaar zijn.

In Programmabeheer zijn onder andere toepassingen als WhatsApp (Whatsie), Spotify en Dropbox te vinden.

Resolutie wijzigen

Misschien ben je niet tevreden met de schermresolutie van de virtuele computer, en wil je deze verhogen of juist verlagen? Klik met de rechtermuisknop ergens op het bureaublad van Linux Mint en kies Scherminstellingen. Selecteer in het uitrolmenu achter Resolutie een andere waarde. Wanneer je met Toepassen / Wijzigingen behouden bevestigt, past VirtualBox meteen zijn venstergrootte aan.

Verhoog de resolutie wanneer je in een groter VirtualBox-venster wilt werken.

Statusbalk

Helemaal onder in VirtualBox bevindt zich een smalle statusbalk. Die is belangrijk, want hierin kun je diverse instellingen van de virtuele computer beheren. Zweef met de muisaanwijzer boven een pictogram om de bijbehorende gegevens te tonen. Klik met de rechtermuisknop wanneer je een bepaalde instelling wilt wijzigen. Op deze manier activeer je bijvoorbeeld de microfoon van een laptop, wijzig je de schaalgrootte van het scherm en switch je tussen aangesloten usb-apparaten.

Helemaal rechts van de statusbalk vind je de zogeheten hosttoets. Zitten de muis en het toetsenbord ‘opgesloten’ in de virtuele machine, terwijl je iets op de fysieke pc of laptop wilt doen? Druk dan op deze hosttoets. Normaal gesproken is dat de rechter Ctrl-toets. Gebruik je de statusbalk nooit? Je kunt het onderdeel dan net zo goed verbergen. Klik erop met de rechtermuisknop en zet de optie Toon statusbalk uit.

Verwijderen

Je kunt op de virtuele computer doen wat je wilt. Je handelingen leiden tenslotte niet tot (softwarematige) schade aan de host-pc. Ben je uitgespeeld? Je doet een virtuele computer eenvoudig van de hand. Sluit de virtuele pc eerst netjes af en klik daarna in VirtualBox Manager met de rechtermuisknop op de naam van de virtuele computer. Kies Verwijderen / Wis alle bestanden.

Met drie muisklikken verwijder je een besturingssysteem uit VirtualBox.

Steeds meer mensen gebruiken hun smartphone als enige camera. Logisch: je hebt 'm altijd bij je, de kwaliteit is flink verbeterd en met één tik deel je je foto meteen. Toch valt het resultaat in de praktijk vaak tegen. Slechte belichting, wazige opnames of vertekende beelden komen vaker voor dan je denkt. Gelukkig kun je dat makkelijk voorkomen, zonder dure apps of ingewikkelde instellingen.

Waarom smartphonefoto's vaak tegenvallen

Smartphones zijn slim, maar niet feilloos. Zeker bij lastig licht of als je iets snel wilt vastleggen, maakt de camera keuzes die niet altijd de beste zijn. Denk aan overbelichte luchten, fletse gezichten of onscherpe details. Dat komt doordat de automatische stand van je smartphone vaak te generiek is. En omdat je zelf misschien niet altijd de tijd neemt om bewust te fotograferen.

Ook de manier waarop je de telefoon vasthoudt, hoeveel licht er is en zelfs of je de lens schoon hebt gemaakt, heeft invloed op het resultaat. Hieronder zie je welke fouten je zoveel mogelijk moet zien te vermijden – en wat je wél kunt doen voor de beste smartphonefoto's!

❌ Altijd inzoomen met je vingers

Je kent het wel: je ziet iets moois op afstand en knijpt met je vingers op het scherm om in te zoomen. Handig, maar helaas ook funest voor de beeldkwaliteit. Bij de meeste smartphones gaat het hier om digitale zoom. Dat betekent: het beeld wordt softwarematig vergroot en de kwaliteit gaat flink omlaag. Details verdwijnen, het beeld wordt korrelig of onscherp, en wat overblijft lijkt eerder op een screenshot dan op een scherpe foto.

➡️ Wil je een onderwerp dichterbij halen? Probeer fysiek dichter naar het object toe te lopen. En als dat niet kan, maak de foto op normale afstand en snijd 'm later bij. Je houdt dan meer controle over de scherpte.

❌ Recht tegen het licht in fotograferen zonder HDR

Fotografeer je buiten met de zon achter je onderwerp, dan krijg je vaak een silhouet of een uitgebleekte lucht. Zeker bij mensen zie je dan alleen donkere gezichten terwijl de achtergrond overbelicht is. HDR (High Dynamic Range) zorgt ervoor dat de telefoon meerdere foto's met verschillende belichtingen combineert tot één goed gebalanceerd beeld. Zo worden details in zowel lichte als donkere delen behouden.

➡️ Veel smartphones schakelen HDR automatisch in, maar controleer dit liever handmatig. Zie je een overbelicht beeld op het scherm? Tik dan op het onderwerp zodat de belichting zich aanpast, of gebruik de schuif om het licht iets te temperen.

©StudioPN - stock.adobe.com

❌ Altijd rechtop fotograferen – ook bij landschappen

Onze telefoons houden we bijna altijd verticaal vast, en dus is het logisch dat veel mensen ook zo fotograferen. Dat is prima voor portretten of een enkel object, maar voor landschappen, architectuur of groepsfoto's mis je dan veel beeld. In horizontale stand kun je meer van de omgeving vastleggen en ziet de compositie er vaak natuurlijker uit. Zeker als je later de foto op een computerscherm of televisie bekijkt, valt een verticale uitsnede ineens erg krap.

➡️ Wen jezelf aan om je telefoon even te draaien als het beeld daarom vraagt. Je zult merken dat je foto's meteen sterker ogen.

❌ De lens vergeten schoon te maken

Het lijkt een open deur, maar wordt toch vaak vergeten: de lens schoonmaken. Smartphones zitten in je broekzak, jaszak of tas, en komen daarbij in aanraking met stof, vet, vezels en vingers. Dat zie je niet altijd op het scherm, maar het effect is wel zichtbaar op je foto: een waas, vlekken of een doffe gloed. Vooral in tegenlicht wordt dat snel storend.

➡️ Gebruik een zachte microvezeldoek (zoals een brillendoekje) of desnoods een schone hoek van je kleding om de lens voorzichtig schoon te wrijven. Even vegen voor elke foto kan het verschil maken tussen een matige en een heldere opname.

©Kicking Studio

❌ Te veel vertrouwen op portretmodus

De portretmodus van je smartphone simuleert scherptediepte door de achtergrond kunstmatig te vervagen. Op het eerste gezicht ziet dat er mooi uit, maar in de praktijk gaat het vaak mis. Haren worden half weggesneden, brillen krijgen rare randen, en objecten die nét buiten het middelpunt vallen, vervagen mee. Het effect lijkt professioneel, maar is het meestal niet.

➡️ Gebruik portretmodus dus alleen als je ziet dat het goed werkt. Twijfel je? Maak dan dezelfde foto ook zonder deze functie, zodat je achteraf kunt kiezen. Bij detailrijke scènes of meerdere personen in beeld is de gewone fotostand vaak betrouwbaarder.

Top 5 camera-smartphones 2025

1. Samsung Galaxy S25 Ultra

Deze smartphone staat volgens veel experts bovenaan als beste camera-phone van 2025. Hij heeft een indrukwekkende camera-configuratie: 200 MP hoofdcamera, 50 MP ultrabreedhoek, en twee telefoto-objectieven, gecombineerd met een krachtige AI-beeldverwerking en uitstekende zoommogelijkheden. Lees hier onze Samsung Galaxy S25 Ultra review.

2. Apple iPhone 16 Pro / Pro Max

De iPhone 16 Pro(reeks) blinkt uit in natuurlijke kleuren, scherpe telefoto-opnames en professionele videomogelijkheden zoals 4K‑120fps slow‑motion. Lees hier onze iPhone 16 Pro review.

3. OnePlus 13

Volgens veel reviewers biedt de OnePlus 13 uitgebalanceerde kleuren, heldere details en snelle autofocus bij actie- en macro-opnamen. Lees hier onze OnePlus 13 review.

4. Google Pixel 9 Pro

De Pixel 9 Pro combineert uitstekende fotokwaliteit – met name bij macro, zoom en bewerking – dankzij de Tensor G4-chip en krachtige AI‑features. De gezaghebbende Amerikaanse site Tom's Guide plaatst hem als beste Android-camera na de S25 Ultra. Lees hier onze  Google Pixel 9 Pro XL review.

5. Xiaomi 15 Ultra

Testers van TechRadar prijzen de Xiaomi 15 Ultra – met 1‑inch sensor en Leica-lenzen – als een van de beste cameratelefoons ooit getest. Vooral de beeldkwaliteit en professionele lenskwaliteit vallen op. Lees hier onze Xiaomi 15 Ultra review.