Tenzij je pc al flink wat jaren oud is, is de kans groot dat het om een uefi-systeem gaat. UEFI is de opvolger van het klassieke BIOS dat lange tijd de standaardinterface was tussen het besturingssysteem en de eigenlijke systeemfirmware. UEFI heeft onmiskenbaar voordelen, maar de voorwaarden zijn behoorlijk streng en kunnen een succesvolle opstart zomaar in de weg zitten. We bekijken enkele typische opstartproblemen en bieden een uitweg.

Het BIOS oftewel basic input output system zorgt ervoor dat je pc kan opstarten, nog voor het besturingssysteem aan de beurt is. Het BIOS voert eerst een ‘post’ (power-on self test) uit en initialiseert cruciale hardwarecomponenten. Daarna zoekt het op de opslagmedia naar een besturingssysteem, of eigenlijk naar de mbr (master boot record), een sector aan het begin van de schijf. Die bevat informatie over het bestandssysteem en activeert uiteindelijk de bootloader, waarna het besturingssysteem opstart.

Bij opvolger UEFI (unified extensible firmware interface) loopt dat niet wezenlijk anders. Dat maakt dat men beide termen weleens door elkaar gebruikt of dat men het simpelweg over ‘UEFI-BIOS’ heeft. Toch biedt de UEFI enkele duidelijke voordelen. De configuratie-omgeving kan grafisch zijn, opstartschijven kunnen meer dan 2,2 TB bevatten, het opstartproces verloopt net iets sneller en vooral veiliger, mede dankzij ‘secure boot’. Deze functie zoekt naar een digitale handtekening in de bootloader van een besturingssysteem om te voorkomen dat malware als rootkits je systeem zomaar overnemen.

Op zich niets dan voordelen dus, maar UEFI stelt ook enkele technische voorwaarden en die kunnen weleens voor onverwachte problemen zorgen. Aangezien de UEFI als interface optreedt tussen de systeemfirmware en het besturingssysteem, zal het je weinig verbazen dat het meestal om bootproblemen gaat. Die kunnen zich vooral manifesteren bij het installeren en migreren van een bootschijf, bij het opstarten van een live bootmedium en in dualboot-opstellingen. In dit artikel bespreken we enkele uiteenlopende scenario’s.

01 Installatiemedium

Wanneer je Windows ‘schoon’ wilt (her)installeren gaat dat wellicht het makkelijkste met een usb-installatiemedium. Om hiervan zowel op UEFI- als legacy BIOS-systemen te kunnen opstarten, maak je het best gebruik van Microsofts Media Creation tool. Ga naar www.tiny.cc/w10down en klik op Hulpprogramma nu downloaden. Deze knop verschijnt alleen op een Windows-pc; bij macOS en Linux verschijnt een lijst met iso-bestanden die je dan met een andere tool op een installatiestick kunt plaatsen (zie ook paragraaf ‘Externe tool’).

Start het hulpprogramma op en kies Installatiemedia (USB-stick, dvd of ISO-bestand) voor een andere pc maken. In het volgende venster verwijder je het vinkje bij Gebruik de aanbevolen opties voor deze pc, zodat je zelf de opties Taal, Versie en Architectuur (64-bits, 32-bits of Beide) kunt selecteren. Vervolgens duid je USB-flashstation aan (tenzij je toch liever gewoon het ISO-bestand downloadt), verwijs je naar je usb-stick en start je het proces.

©PXimport

02 Partitiestructuur

Dit hulpprogramma is weliswaar een van de handigste manieren om Windows op zowat alle systemen geïnstalleerd te krijgen, maar toch kunnen ook hier obstakels opduiken.

We hebben het al een paar keer meegemaakt dat de tool de melding Kan geen USB-flashstation vinden toont, terwijl er wel degelijk een usb-stick in de pc zat.

Naast klassieke problemen als drivers of gebrekkige usb-hardware kan dat ook aan een foutieve partitiestijl van de stick liggen. Om op een UEFI-systeem van een extern station (zoals een usb-stick of -schijf) te kunnen opstarten, moet het station namelijk voorzien zijn van een mbr-partitiestructuur met een actieve partitie.

Dat kun je als volgt regelen en het is trouwens geen slecht idee om dit ‘preventief’ op elke usb-stick te doen die je als bootstick gaat gebruiken. Druk op Windows-toets+R, tik diskpart in, bevestig met Enter en voer de volgende commando’s uit:

list disk
select disk [n]
detail disk
clean
convert mbr
create partition primary
active
select partition 1
detail partition
assign

Belangrijk is dat je [n] vervangt door het disk-nummer van de usb-stick. Om zeker te zijn dat je wel het juiste station te pakken hebt, vraag je met het commando detail disk extra informatie op. Na afloop formatteer je het nieuwe station via Verkenner als fat32, zodat de stick ook op UEFI-systemen kan booten.

©PXimport

03 Architectuur

Heeft het hulpprogramma succesvol een installatiestick gemaakt, maar krijg je bij het booten met die stick de melding winload.efi missing of een foutcode als 0x0000359, dan heeft dat weer met UEFI te maken. UEFI start namelijk alleen applicaties op die overeenkomen met de UEFI-architectuur, ongeacht of het om een os-loader of om een systeemtool als een geheugentester of een recoveryprogramma gaat.

Een UEFI op 64 bit kan dus in principe geen 32bit-applicaties opstarten (in tegenstelling tot bijvoorbeeld 64bit-Windows die wel met 32bit-toepassingen overweg kan). In dit geval zorg je er dus voor dat je voor een 64bit-Windows-versie selecteert tijdens het samenstellen van de stick (zie ook paragraaf ‘Installatiemedium’). Wil je om een of andere reden toch met een 32bit-Windows-installatie aan de slag, dan kun je overwegen om in de UEFI-setup csm-mode te selecteren. Dat staat voor Compatibility Support Mode en zorgt ervoor dat een ‘legacy’ besturingssysteem toch in een UEFI-omgeving kan opstarten.

Wil je voor een reeds geïnstalleerde Windows nagaan welke architectuur het besturingssysteem en de UEFI hebben? Druk dan op Windows-toets+R en voer msinfo32 uit, waar je in de rubriek Systeemoverzicht de waarden bij Systeemtype en BIOS-modus nagaat. Bij een 64bit-Windows op een 64bit-UEFI lees je hier respectievelijk x64-based PC en UEFI af, terwijl dat bij een 32bit-Windows op 32bit-UEFI respectievelijk x86-based PC en UEFI is. Staat er bij BIOS-modus Legacy of Verouderd dan is het besturingssysteem niet in UEFI-modus opgestart, maar in legacy BIOS of in csm.

©PXimport

04 Alternatief medium

In de paragraaf ‘Installatiemedium’ zijn we ervan uitgegaan dat je het iso-schijfkopiebestand nog moest downloaden. Maar wat als je liever een iso-image gebruikt dat je al in je bezit hebt?

Gaat het om een Windows-installatie, dan kun je zo’n stick ook zonder externe hulpmiddelen voorbereiden. Bewerk eerst je stick met de tool diskpart, zoals beschreven in de paragraaf ‘Partitiestructuur’. De rest van de voorbereidingen doe je vanuit Verkenner. Formatteer de stick met fat32, zodat die ook op een UEFI-systeem zal booten. Stel Verkenner via het menu Beeld bij voorkeur zo in dat die ook Verborgen items toont. Vervolgens dubbelklik je op je iso-bestand zodat dit aan een virtueel cd-station wordt gekoppeld. Navigeer naar dit station, druk op Ctrl+A zodat je de complete inhoud selecteert en kopieer alles naar je stick. Je beschikt nu over een werkend installatiemedium.

©PXimport

05 Externe tool

Je kunt ook een externe tool inzetten om een installatie- of live medium (voor Windows of een ander besturingssysteem) te maken op basis van een iso-bestand. Een van de meest flexibele is het gratis Rufus. In tegenstelling tot de Media Creation Tool of diskpart moet je bij Rufus wel andere instellingen voorzien naargelang je een UEFI- of een legacy BIOS-systeem beoogt.

Download (de portable versie van) Rufus van https://rufus.ie en start die op. Bevestig de vraag om naar programma-updates te zoeken met Ja. Verwijs bij Apparaat naar je usb-stick, kies bij Opstartselectie de optie Schijf of ISO-image (selecteren), klik op Selecteren en verwijs naar je iso-bestand. Heb je een UEFI-systeem op het oog, kies bij Partitie-indeling dan GPT (zie ook de paragraaf ‘Gpt versus mbr’) en stel Doelsysteem in op UEFI (geen CSM). Voor een legacy BIOS-systeem kies je respectievelijk MBR en BIOS of UEFI. Vul een Volumelabel in en druk op Starten.

Overigens maakt Rufus het mogelijk dat Windows Home-gebruikers een draagbare Windows-versie kunnen maken. De werkwijze is dezelfde als hierboven, alleen kies je bij Image-optie de optie Windows To Go, stel je Partitie-indeling in op MBR en Doelsysteem op BIOS of UEFI (lukt dit niet, druk dan op Alt+E), zodat de stick op zowel legacy BIOS als UEFI zal werken. Onderliggend maakt Rufus nu niet alleen een ntfs-partitie met de Windows-bootloader en installatiebestanden, maar ook een kleine fat-partitie met een NTFS-driver. Houd wel rekening met wat je in de paragraaf ‘Architectuur’ hebt gelezen.

©PXimport

06 Gpt versus mbr

We zijn er tot nu toe van uitgegaan dat je Windows vers installeert van een usb-medium en dan kiest de Windows-installatieprocedure automatisch de juiste partitiestructuur. Voor UEFI is dat gpt oftewel GUID Partition Table (althans voor ingebouwde schijven), waarbij de Windows-bootloader op een met fat32 geformatteerde efi-systeempartitie moet staan (zie het kader ‘Bootloader-corruptie’). Een legacy BIOS-systeem verwacht een mbr-schijf.

Om na te gaan welke partitiestructuur een schijf bevat, kun je op Windows-toets+R drukken en diskmgmt.msc uitvoeren. In het venster van Schijfbeheer klik je linksonder met rechts op de gewenste schijf en kies je Eigenschappen: je leest de Partitiestijl af op het tabblad Volumes.

Stel, je hebt Windows op een mbr-schijf draaien en nu wil je de Windows- installatie naar een nieuwer systeem op basis van UEFI migreren. Een mogelijke optie is dat je het nieuwe systeem instelt op csm-modus, maar dan zet je in feite een stap terug.

©PXimport

07 Migratie naar UEFI

Boot je Windows op het nieuwe systeem liever in UEFI-modus, dan heb je een paar alternatieven, maar die zijn vrij delicaat. Zorg alleszins voor een complete systeemback-up, zodat je nog kunt terugkeren.

Wil je de installatie op een andere schijf overzetten, koppel die dan eveneens aan je huidige pc, eventueel met een adapter. Zo’n migratie verloopt het makkelijkste met een externe tool als EaseUS Partition Master (zo’n 43 euro voor de Pro-versie). Hier kies je dan OS overzetten en duid je de bron- en doelschijf aan. Deze laatste moet natuurlijk wel over voldoende niet-toegewezen ruimte beschikken.

Wil je dezelfde schijf inclusief Windows behouden in het nieuwe UEFI-systeem, dan kun je een conversie naar gpt overwegen. We gaan er hierbij wel van uit dat je huidige Windows-architectuur overeenkomt met die van de UEFI-firmware (zie ook de paragraaf ‘Architectuur’). Start hiervoor Opdrachtprompt op als administrator en voer het volgende commando uit:

mbr2gpt /validate /allowfullos /disk:[n]

Hierbij vervang je [n] door het juiste schijfnummer, zoals je dat via het commando diskpart of in Windows Schijfbeheer te zien krijgt. Verschijnt de melding dat de validatie succesvol is verlopen, dan kun je verder en dan voer je het best eerst dit commando uit:

reagentc /disable

Hiermee schakel je (tijdelijk) de Windows-herstelomgeving uit, aangezien die het proces kan tegenwerken.

Daarna voer je de volgende opdracht uit:

mbr2gpt /convert /allowfullos /disk:[n]

Als het goed is, kun je Windows na afloop op het nieuwe toestel (uitsluitend) in UEFI-bootmodus opstarten. Na de opstart schakel je de Windows-herstelomgeving weer netjes in met:

reagentc /enable

©PXimport

08 Dualboot

Over naar een ander scenario: je hebt Windows geïnstalleerd en je wilt daarnaast ook Linux installeren in een dualboot-opstelling. Start je Windows in UEFI-modus op (zie de paragraaf ‘Architectuur’), dan controleer je via msinfo32 het best ook de status van het item Status beveiligd opstarten. Blijkt die niet ingeschakeld, dan is de secure-boot-functie van UEFI niet geactiveerd.

Op zich hoeft dat niet problematisch te zijn. Sommige, vooral oudere Linux-varianten kunnen juist problemen geven met een ingeschakelde secure boot. Anderzijds schakelen sommige UEFI-systemen weleens automatisch over op csm-modus wanneer je een besturingssysteem installeert met uitgeschakelde secure boot, en twee besturingssystemen in twee verschillende modi (UEFI versus legacy/csm) kan ook weer problemen geven. Toch is het geen optie om secure boot zomaar om te schakelen, aangezien je reeds geïnstalleerde Windows dan niet langer doorstart.

Hoe dan ook, na de installatie van Linux voer je op de Linux-console het best het commando efibootmgr uit. Krijg je een foutmelding in plaats van de UEFI-bootvariabelen te zien, dan is Linux opgestart in legacy/csm-modus.

©PXimport

09 Linux weg

We gaan er nu van uit dat je Linux (na Windows) in dualboot op een UEFI-systeem hebt geïnstalleerd, maar dat je na verloop van tijd Linux toch weer wilt verwijderen. Dan ga je best als volgt te werk. Start je pc op met Windows en verwijder alvast de Linux-partitie(s) vanuit het Schijfbeheer. Je herkent deze partitie(s) aan het feit dat er geen stationsletter aan werd toegekend en er evenmin een bestandssysteem wordt vermeld. Klik met rechts op zo’n Linux-partitie en kies Volume verwijderen; de vrijgekomen ruimte kun je toevoegen aan een bestaande partitie voor dataopslag.

Het probleem is wel dat Linux-bootloader grub nog actief is. Die moet je dus eerst verwijderen. Start hiervoor de Opdrachtprompt of PowerShell op als administrator en voer dit commando uit:

mountvol [n:] /S

Hierbij vervang je [n:] door een vrije stationsletter. Dit commando zorgt ervoor dat de efi-systeempartitie aan de opgegeven stationsletter wordt gekoppeld. Vervolgens tik je de stationsletter in (bevestigd met Enter), gevolgd door nog twee opdrachten:

[n:]
cd /efi
dir

Je ziet nu een Linux-map verschijnen, bijvoorbeeld ubuntu of fedora, die de grub-bootloader bevat. Verwijder die met het dit commando:

rd <linux_mapnaam>

Bevestig dit met de Y-toets. Herstart je systeem: Windows duikt op en van Linux is geen spoor meer te zien.

©PXimport

Bootloader-corruptie

©PXimport

De mogelijkheden van een slim huis zijn eindeloos en maken je leven een stuk gemakkelijker én spannender. En het mooie is: tijdens Black Friday zijn er volop aanbiedingen waarmee je voordelig kunt beginnen met het slim maken van je huis. Deze producten moet je zeker in de gaten houden!

Stel je voor: je komt thuis na een lange dag werken en met één simpele spraakcommando floept de verlichting aan, gaat de verwarming een graadje hoger en begint je favoriete playlist te spelen. Dát is pas echt thuiskomen! Ontdek hoe je met een paar simpele aanpassingen je huis omtovert tot een waar tech-paradijs. Wij hebben de beste deals voor je slimme huis voor je op een rijtje gezet, dus lees snel verder!

De slimme deurbel

Met een slimme deurbel zie je op je smartphone wie er voor de deur staat. Handig én veilig, helemaal nu het buiten weer snel donker is. Ook als je veel online bestelt (hallo, Black Friday, Sinterklaas en Kerst!) kan een slimme deurbel uitkomst bieden. Ben je niet thuis, dan krijg je automatisch een melding op je smartphone dat er iemand voor de deur staat; de pakketjesbezorger bijvoorbeeld. Dan kun je de bezorger vragen om de pakjes bij de buren af te leveren, of achterom in de tuin.

Klik hier voor alle Black Friday deurbel-deals

Slimme verlichting voor je tuin

Een sfeervolle tuin maak je met slimme buitenlampen die je via een een app bedient. Ook een goed idee voor de veiligheid, want je kunt zelf tijdschema's instellen wanneer lampen in de tuin aangaan en een waarschuwing ontvangen op je telefoon als lampen door bewegingssensoren automatisch aan gaan. En dat is niet zo aantrekkelijk voor ongewenst bezoek.

Klik hier voor alle Black Friday buitenverlichting-deals

Robotstofzuiger met dweilfunctie

Een open deur, maar wie vindt huishouden nou echt leuk? Precies! Wie slim is, laat vervelende klusjes door anderen uitvoeren. En dat kan: een robotstofzuiger neemt veel werk uit handen, en je hoeft er niet voor thuis te blijven. Sommige robotstofzuigers hebben zelfs een dweilfunctie. Dankzij een slim navigatiesysteem maakt hij je hele huis schoon terwijl jij lui achterover kunt leunen. Juist in de wintermaanden is zo’n huishoudhulp een uitkomst: je bent immers veel meer binnen in huis dan buiten. Een goed moment dus om zo’n robotstofzuiger aan te schaffen!

Klik hier voor alle Black Friday robotstofzuiger-deals

Slimme rookmelders

Met al dat koken en bakken tijdens de feestdagen wil je wel dat je tijdig wordt gewaarschuwd als het uit de hand dreigt te lopen. En ook gedurende de nacht wil je veilig zijn en snel gewekt worden bij brand. Een slimme rookmelder waarschuwt direct op je smartphone bij rookontwikkeling, maar laat uiteraard ook een luide sirene klinken, indien gewenst. Slim én veilig!

Klik hier voor alle Black Friday rookmelder-deals

Thermostaten die je warm houden

Is je huis te koud wanneer je opstaat en te warm wanneer je gaat slapen? Met een slimme thermostaat stook je voortaan op de perfecte temperatuur. Deze handige thermostaten regelen de verwarming volautomatisch op basis van jouw ritme of aan de hand van vooraf ingestelde tijdsperioden. Zo stook je energie-efficiënt voor een comfortabel en warm huis en verbruik je nooit meer te veel!

Klik hier voor de hotste Black Friday thermostaat-deals

Slimme gordijnen tegen lichtinval of kou

In de donkere dagen doe je wellicht iets eerder je gordijnen dicht, het houdt immers ook de warmte vast in huis. Heb je een groot huis met veel kamers, dan is misschien eens tijd om ook deze routine te automatiseren. Dat kan met het grote aanbod van systemen voor het automatisch sluiten en openen van al je gordijnen. Veel van deze systemen reageren ook op lichtinval van buiten en kunnen zichzelf automatisch sluiten op het moment dat het donker wordt. En 's-morgens gaan ze desgewenst ook automatisch weer voor je open. Handig!

Klik hier voor alle smart home-apparaten op Kieskeurig.nl

De STOER UrbanX-fatbike combineert een stoer design met krachtige prestaties, waardoor deze elektrische fiets ideaal is voor volwassenen die op zoek zijn naar een betrouwbare en hoogwaardige fiets. Testers zijn onder de indruk van de robuuste constructie, het gebruiksgemak en de kracht van de fiets. Hieronder lees je wat deze fatbike zo speciaal maakt, volgens de echte gebruikerservaringen.

Partnerbijdrage - in samenwerking met STOER

Met een gemiddelde score van 9,0 scoort de STOER UrbanX hoog onder verschillende testers. De fatbike valt op door zijn stevige bouw, hoge zitpositie en krachtige motor. Deze fiets is meer dan alleen een vervoermiddel; het is een statement voor iedereen die stijl en kwaliteit zoekt. Hier volgen de belangrijkste bevindingen van het Review.nl Testpanel. 

©STOER

Uiterlijk en design

De STOER UrbanX weet direct de aandacht te trekken met zijn robuuste en moderne uitstraling, speciaal ontworpen voor volwassen gebruikers. Het unieke, imposante frame en de opvallende kleuren zorgen voor een stoere look. "Het is echt een eyecatcher", aldus Jeffreyduyster, die het luxueuze uiterlijk roemt. Byron van den Eng vond de kleur en afwerking indrukwekkend. "De fatbike ziet er niet alleen gaaf uit, maar voelt ook solide aan", bevestigt Dave.

Enkele testers merken op dat de fatbike wat onhandig kan zijn om binnenshuis te verplaatsen. "Het gewicht kan een nadeel zijn, vooral als je beperkte spierkracht hebt", zegt Spike84. Niettemin vinden de testers dat de stabiliteit tijdens het rijden hierdoor juist toeneemt.

Krachtige aandrijving en remmen

De prestaties van de STOER UrbanX zijn indrukwekkend. De krachtige Bafang-motor en de geavanceerde riemaandrijving maken de rit moeiteloos en soepel. Lucas, die meer dan 350 kilometer op de fiets heeft gereden, prijst de automatische tweetrapsversnelling en de sterke ondersteuning, die vooral handig is in drukke stadsomstandigheden. Ook de hydraulische Tektro-schijfremmen krijgen lof, hoewel Saar soms wel piepende geluiden ervaarde.

Tester BikeExpert benoemt de indrukwekkende acceleratie in de hogere standen, zoals Boost en Sport+. Deze feedback wordt bevestigd door Fellen van Leijen, die echter benadrukt dat de remmen sterk genoeg zijn om de power snel onder controle te krijgen.

©STOER

Comfort en gebruiksgemak

De fatbike biedt een comfortabele zit, ook voor langere mensen. Nicky en Jeffreyduyster waarderen de hoge zitpositie, ideaal voor gebruikers boven de 1,80 meter. Toch zijn er wat opmerkingen over het zadel. Floortje merkte dat langere ritten kunnen resulteren in wat zadelpijn, vooral als je gewend bent aan reguliere fietsen. Saar bevestigt dat en zegt: "Na een tijdje went het, maar de eerste paar ritten kunnen wat ongemakkelijk zijn."

De configuratie en veiligheidssystemen van de fatbike worden positief beoordeeld. "Het codeslot en de mogelijkheid om extra beveiliging aan te brengen zijn een enorm pluspunt", zegt Dave. De eenvoudige bediening via het scherm, zonder dat je een app op je telefoon hoeft te installeren, maakt het gebruiksgemak compleet.

Batterij en actieradius

Een van de meest indrukwekkende aspecten van de STOER UrbanX is de accuduur. Met een capaciteit van 720 Wh kun je flink wat kilometers maken. Nicky was verrast door de lange levensduur: "Ik hoefde niet elke dag op te laden, wat erg fijn is." Toch merken enkele testers op dat de batterij sneller leegloopt bij intensief gebruik, zoals in de hoogste ondersteuningstand. Tester BikeExpert adviseert om de oplaadkabel altijd mee te nemen voor lange ritten.

©STOER

Conclusie

De STOER UrbanX is een veelzijdige, krachtige fatbike die perfect is voor stadsritten en korte toertochten. De hoge kwaliteit, krachtige motor en stevige bouw maken het een waardige investering. "Dit is de Mercedes onder de fatbikes", aldus Dave, die deze fiets zelfs met een 10 beoordeelt. En hoewel de prijs van 3000 euro pittig is, vinden veel testers dat de fiets dat zeker waard is.

Meer weten over de Urban X? Ga dan snel naar de website van STOER!