OLED kennen we vooral van de telefoons en televisies, maar sinds kort zijn dit soort schermen ook in laptops beschikbaar. Asus heeft met de Asus Vivobook Pro 14X een laptop met prachtig OLED-scherm en bijpassende hardware in de verkoop. Wij hebben hem getest, lees er alles over in deze Vivobook Pro 14X review.

De Vivobook-lijn van ASUS is al een lange tijd een goede optie als je op zoek bent naar een stijlvolle draagbare laptop, maar met de nieuwe Vivobook Pro-laptops als de geteste Vivobook Pro 14X  OLED slaat het bedrijf een andere weg in. Het is nog steeds een apart ontwerp en een laag gewicht, maar door er krachtige hardware en een grote selectie aan poorten toe te voegen, richt ASUS zich nu ook op de poweruser. Het model dat wij hebben getest krijgt daar ook nog eens een bijzonder OLED-scherm bij. 

©PXimport

©PXimport

Design en bouwkwaliteit

De Vivobook Pro 14X is behoorlijk slank voor een laptop met een scherm van dit formaat. De randen rondom het scherm zijn nog niet zo klein als dat van bijvoorbeeld een XPS 15, maar het is zeker niet iets waar we over kunnen klagen. Deze randen geven echter wel de ruimte voor een degelijke webcam met fysieke privacy-slider, iets wat in deze tijden zeer waardevol is.

Op het plastic randje rondom het scherm na is de behuizing rondom gemaakt van matzwart metaal en voelt zeer stevig. De behuizing buigt of kraakt nergens en voelt in zijn geheel erg solide aan. Ook het scharnier doet uitstekend zijn werk en de laptop is te openen met één hand.

Op de bovenkant van het deksel vinden we een ASUS-embleem met een gestreept patroon en een paar hashtags. Deze had ASUS naar onze mening beter weg kunnen laten, maar dat is een zeer persoonlijk dingetje. Het andere detail op de klep is wel verrassend handig: een subtiele voelbare lijn aan de kant waar je de laptop open moet maken. Het zijn dat soort kleine dingetjes die duidelijk maken dat er veel aandacht is besteed aan het ontwerp.

Aan de binnenkant vinden we weinig bijzonders. De koeling lijkt magertjes, maar wordt in de praktijk nooit oorverdovend luid door het gebruik van twee ventilatoren. Helaas heeft ASUS er wel voor gekozen om het RAM op het moederbord te solderen. Het is dus niet mogelijk om deze zelf uit te breiden als later blijkt dat jouw configuratie niet voldoende is. De SSD kun je wel zelf vervangen en ook de 63Wh-batterij is goed bereikbaar. 

©PXimport

De speakers aan de onderkant van de laptop voldoen redelijk aan de verwachtingen van een luxe moderne laptop. Het geluid kan behoorlijk hard, maar wordt vooral bij hogere volumes blikkig en de bas is nauwelijks aanwezig. De laptop is duidelijk niet geschikt om een kamer te vullen met muziek, maar het is meer dan genoeg voor filmpje of meeting.

Anders dan bij veel andere “Pro”-laptops heeft de Vivobook Pro 14X een verrassende hoeveelheid poorten. Met in totaal drie USB-A-poorten en een USB-C-poort hebben de meeste gebruikers genoeg voor alle randapparatuur. De HDMI-poort is daarnaast handig bij het geven van presentaties en de fotograven zullen erg blij zijn met de micro SD-kaartlezer.

©PXimport

Fijn werken

Ook het toetsenbord en trackpad lenen zich uitstekend voor de professionals. Het toetsenbord is prettig om te typen met voldoende feedback en een prettige coating. Het trackpad is groot genoeg dat je nooit te weinig ruimte hebt, maar is niet zo groot dat hij in de weg zit tijdens het typen. Overigens noemt ASUS het zelf een DialPad, omdat er een extra feature zit ingebakken voor Adobe-gebruikers. 

Met een speciale beweging kan er een cirkel met instellingen tevoorschijn getoverd worden die werken in de workflow in een aantal applicaties zoals Photoshop vergemakkelijkt. Op het moment zijn er echter nog geen andere toepassingen voor, dus is het gebruik van die functie vrij beperkt. 

©PXimport

Scherm

De belangrijkste feature van de Vivobook Pro 14X OLED is natuurlijk het beeldscherm. Bij het eerste gebruik is de kracht van OLED direct duidelijk. Het is iets dat je met je eigen ogen moet zien, maar een OLED-scherm kijkt veel prettiger en heeft uiteraard dat felbegeerde oneindige contrast. In het geval van deze ASUS werkt er nog veel meer positieve factoren. 

Om te beginnen is dit één van de beste laptops die we tot nu toe hebben gemeten als het gaat om kleurweergave. Het beeldscherm komt met een kalibratieprofiel dat door Pantone is gevalideerd en bereikt moeiteloos 100% van het DCI-P3-spectrum en 97% Adobe RGB. De gemiddelde delta E komt uit op een uitstekende 0.39, maar ook het maximum was niet hoger dan 1.09. Dat zijn zeer goede resultaten die deze laptop bij uitstek geschikt maakt voor kleurgevoelig werk. 

©PXimport

Helaas gaat het hier wel om een glossy paneel. Het heeft dus een duidelijk spiegelend effect bij donker beeld, wat vooral bij films storend kan zijn. Gelukkig heeft het OLED-scherm wel een uitstekende piekhelderheid van 583 cd/m2, waardoor spiegelingen bij heldere beelden nauwelijks zichtbaar zijn.

Als laatste is er nog een belangrijke kanttekening nodig bij OLED-panelen. Op het moment is het namelijk nog niet goed duidelijk hoe die zich houden bij gebruik met Windows. Statische objecten zoals de taakbalk zouden voor permanente burn-in kunnen zorgen waardoor je ook bij full-screen applicaties nog een wazige variant van de taakbalk kunt waarnemen. Dit was voornamelijk een groot probleem bij de eerste generatie OLED-televisies en komt inmiddels steeds minder voor, maar het is iets waar je zeker nog rekening mee moet houden. 

©PXimport

Prestaties

De geteste laptop is de meest krachtige variant die ASUS op het moment verkoopt. Met een 8-core AMD Ryzen 9 5900HX en 32GB geheugen zullen er weinig taken zijn die deze laptop niet aan kan. Voor het compileren van grote programma’s, renderen van 3D-objecten of uitrekenen van wiskundige modellen is deze configuratie dus zeer geschikt, maar minder veeleisende gebruikers hebben waarschijnlijk genoeg aan de minder krachtige Ryzen 5 5600H-processor en 16GB geheugen. De modellen met 8GB werkgeheugen kun je beter laten liggen, dat is vandaag de dag al snel niet meer voldoende.

De kracht van de hardware zien we ook terug in de benchmarks. De Vivobook Pro 14X zet in PCMark 10 een score neer van 9736 in Essentials en 9345 in Productivity. De Blender Classroom render doet er met de CPU 9:03 minuten over en 5:30 minuten met de GPU.

Ook de SSD bereikt het maximaal haalbare met PCIe 3.0. Sequentieel 1MB lezen gaat met een snelheid van 3604MB/s en schrijven kan met een snelheid van 3073MB/s. Het meer realistische random lezen en schrijven van kleine bestanden valt zoals gebruikelijk een stuk lager uit, maar is nog altijd uitstekend. 

©PXimport

Conclusie

De Asus Vivobook Pro 14X is een uitstekende laptop voor veeleisende gebruikers die meer doen dan alleen tekstverwerken en emails bijhouden. Het lage gewicht en de uitstekende behuizing zorgen er daarnaast voor dat de laptop zich gemakkelijk mee laat nemen. Het paradepaartje van deze laptop is echter het beeldscherm. De kleuren zijn fantastisch en OLED is een stuk prettiger voor je ogen dan traditionele LCD-beeldschermen. We hebben hier dus te maken met een uitstekende alleskunner waar menig gebruiker blij van zal worden. 

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.