Alle televisies hebben een scala aan aansluitingen voor al je audio- en videoapparatuur. Het is lang niet altijd duidelijk waar al die aansluitingen voor zijn en welke je het best kunt gebruiken. Bovendien lijken sommige aansluitingen erg op elkaar, terwijl ze toch andere functies hebben. Hoe zit dat precies?

De gemiddelde televisie heeft zelf vaak niet heel goede luidspreker(s) aan boord, waardoor het aansluiten van bijvoorbeeld een soundbar of een receiver geen overbodige luxe is. Hetzelfde geldt ook wanneer je tv wilt kijken, want niet alle smart-tv's kunnen overweg met het televisiesignaal dat door de provider wordt doorgegeven, bijvoorbeeld wanneer je glasvezel of adsl hebt.

De verschillende audio-aansluitingen

Als het op het geluid aankomt, zijn er meerdere mogelijkheden om de audio van je televisie door te sturen naar bijvoorbeeld een soundbar of receiver. Qua uitgangen heb je de keuze uit HDMI, optisch (Toslink), analoog en draadloos via bluetooth. Wat betreft die laatste optie: die komt vooral op modernere televisies voor en vind je doorgaans niet op modellen ouder dan vier jaar. We nemen de mogelijkheden van de aansluitingen met je door.

HDMI

Een van de meest voor de hand liggende manieren om audio naar een extern apparaat te sturen, is via HDMI. Dat protocol is naast beeld immers ook geschikt voor de overdracht van audio. Dat vereist de minste aanpassingen vanuit de televisie zelf; je hoeft dan niets in te stellen in een menu. Let wel dat je voor de audio van de televisie naarhet audioapparaat een HDMI-ARC-kabel gebruikt. ARC staat voor Audio Return Channel, en zorgt ervoor dat signalen vanuit de receiver of soundbar ook weer kunnen worden teruggestuurd naar de televisie. Hierdoor ontstaat minder vertraging en is het ook mogelijk om andere audiobronnen die direct op de soundbar of receiver zijn aangesloten door te sturen naar de tv. In die gevallen hoef je dan bijvoorbeeld niet van audiobron te wisselen om geluid van een ander apparaat af te spelen.

Dankzij ARC kun je bovendien het volume regelen met een enkele afstandsbediening, omdat ook de signalen voor de audiosterkte tussen apparaten worden doorgestuurd.

Belangrijk om te weten is dat ARC alleen werkt met gewoon stereogeluid of 5.1-surround, maar niet met geavanceerdere audiotechnieken als Dolby TrueHD, Dolby Atmos, DTS-HD Master Audio of DTS:X. Daarvoor heb je de nieuwere versie van ARC nodig: eARC. Controleer dus of jouw apparaten zijn voorzien van een eARC-benaming bij de poorten.

Gebruik je al HDMi-kabels, dan hoef je waarschijnlijk geen speciale ARC-compatibele HDMI-kabels aan te schaffen; zolang jouw kabel de HDMI 1.4-standaard uit 2009 ondersteunt, zit je goed en worden ARC en eARC gewoon ondersteund.

Op zoek naar een nieuwe tv? Bekijk hier onze tips:

Bluetooth

Wanneer je geen kabels wilt gebruiken voor het doorgeven van audio naar een extern apparaat, gebruik je bluetooth. Vrijwel alle smart-tv's van de afgelopen vijf jaar ondersteunen de mogelijkheid om audio via bluetooth door te sturen naar een extern apparaat. Dat werkt zowel voor soundbars en receivers als hoofdtelefoons, maar je moet dan wel kiezen tussen het ene of het andere apparaat; tegelijkertijd een bluetooth-audiosignaal uitsturen naar meerdere apparaten is meestal niet mogelijk. Vaak volstaat het om één bluetooth-speaker of hoofdtelefoon uit te schakelen om van de ander gebruik te kunnen maken.

Het bereik van bluetooth voor audio is relatief groot: zo'n 10 meter. Maar hoe korter de afstand tussen televisie en het bluetooth-audioapparaat, des te minder kans op vertraging (ook wel audio lag genoemd) er is.

Optische kabel

Heb je geen heel moderne (smart-)tv, dan is de kans groot dat die nog beschikt over een andere digitale manier voor het uitsturen van het audiosignaal, namelijk optisch. Via deze aansluiting (Toslink genoemd) wordt het audiosignaal via een optische kabel digitaal verstuurd. Met zo'n optische kabel kun je alleen audio doorsturen, maar is het bijvoorbeeld niet mogelijk om signalen terug naar de televisie te sturen; het is puur éénrichtingsverkeer. Ook zul je voor het volume een aparte afstandsbediening voor je receiver of soundbar moeten gebruiken.

©Reshift Digital

Oldskool: analoog

Misschien heb je wel een nieuwe smart-tv, maar beschik je ook nog over een goede receiver zonder extra digitale poespas. Het is natuurlijk altijd mogelijk om een televisie aan te sluiten op een oudere receiver met behulp van de bekende rood/witte cinch-kabels. De meeste smart-tv's beschikken nog wel over zo'n audio-uitgang, maar ze worden wel schaarser. Eventueel kun je er ook nog voor kiezen om de hoofdtelefoonuitgang van je televisie te gebruiken om audio naar je versterker te sturen, maar dat is wel een minder fraaie oplossing.

©Oliver Boehmer

Video-aansluitingen

Als we kijken naar de video-aansluitingen van de tv, dan zijn die steeds beperkter. Eigenlijk is tegenwoordig vooral HDMI belangrijk, omdat dit de meest voorkomende aansluiting is met de meeste mogelijkheden. Aan de achterzijde van een gemiddelde smart-tv vind je dan ook vooral meerdere HDMI-poorten om daar onder meer een tv-decoderkastje, gameconsole of blu-ray-speler op aan te sluiten. Natuurlijk kun je een van de HDMI-poorten ook gebruiken om er even (snel) een laptop op aan te sluiten, bijvoorbeeld omdat je een presentatie wilt (laten) zien of een film wilt afspelen.

Heb je nog een videorecorder en ga je binnenkort een nieuwe televisie kopen? Dan wordt het al vrij lastig om die aan te sluiten, want nieuwere tv's worden vrijwel niet meer geleverd met een scart-aansluiting. Sommige televisies hebben nog wel een composiet-aansluiting voor compatibiliteit en er bestaan verloopkabels van scart naar composiet, dus die optie is er ook nog. Ook bestaan er scart-naar-HDMI-converters. Deze apparaten kunnen het videobeeld upscalen naar een 720p-resolutie en soms 1080p (Full-HD)-resolutie, maar goedkoop zijn ze niet.

Muziek, video en foto's

Een smart-tv kan overweg met de meest gangbare audio-, video- en fotoformaten, en spelen deze zodoende probleemloos af. Een smart-tv neem je zonder enige moeite op in je thuisnetwerk en op die manier kan de televisie ook direct media afspelen vanaf bijvoorbeeld een NAS of een gedeelde map op een computer in hetzelfde thuisnetwerk. Verder vind je op een moderne smart-tv minstens één usb-aansluiting, waarin je een usb-stick of -drive kunt plaatsen en direct de bestanden die erop staan kunt afspelen via de ingebouwde mediaspeler.

Kabel-tv

Kijk je televisie via de analoge of digitale kabel, dan hebben alle huidige smart-tv's nog gewoon een coax-aansluiting. Ook voor digitale televisie die met een smartcard is beveiligd, kun je bij de meeste tv's nog gewoon terecht, omdat ze ook een CI+-interface bieden waarin je direct een smartcard kunt plaatsen, zonder tussenkomst van een aparte settop-box. En sluit je een externe harde schijf aan op de usb-poort, dan kun je tv-programma's ook opnemen; ze worden dan op die externe harde schijf opgeslagen.

©Hseyin | stock.adobe.com

Verbinden met internet en netwerk

Alle smart-tv's beschikken tegenwoordig over een LAN-poort en hebben wifi aan boord, waardoor je zo'n televisie eenvoudig kunt verbinden met je thuisnetwerk en het internet. Smart-tv's kunnen tegenwoordig ook niet meer zonder, omdat bij veel modellen softwareupdates ook via internet worden binnengehaald, zoals tv's die zijn voorzien van Android TV of Google TV. En ook voor het kijken van streamingdiensten zoals Netflix en Amazon Prime is natuurlijk een internetverbinding nodig.

Wanneer je een smart-tv verbindt met je thuisnetwerk, is het bovendien vaak mogelijk om deze op te nemen in je slimme huis. Met Google Home bijvoorbeeld kun je ook stem- of smartphoneopdrachten naar je televisie versturen, bijvoorbeeld om deze uit te schakelen, tegelijkertijd met de slimme verlichting.

Vrijwel alle televisies hebben minstens een 1 GBit/s-netwerkaansluiting, hoewel 100 Mbit/s ook nog steeds voorkomt. Die laatste snelheid is in principe voldoende voor het streamen van de meeste video's.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.