Alle televisies hebben een scala aan aansluitingen voor al je audio- en videoapparatuur. Het is lang niet altijd duidelijk waar al die aansluitingen voor zijn en welke je het best kunt gebruiken. Bovendien lijken sommige aansluitingen erg op elkaar, terwijl ze toch andere functies hebben. Hoe zit dat precies?

De gemiddelde televisie heeft zelf vaak niet heel goede luidspreker(s) aan boord, waardoor het aansluiten van bijvoorbeeld een soundbar of een receiver geen overbodige luxe is. Hetzelfde geldt ook wanneer je tv wilt kijken, want niet alle smart-tv's kunnen overweg met het televisiesignaal dat door de provider wordt doorgegeven, bijvoorbeeld wanneer je glasvezel of adsl hebt.

De verschillende audio-aansluitingen

Als het op het geluid aankomt, zijn er meerdere mogelijkheden om de audio van je televisie door te sturen naar bijvoorbeeld een soundbar of receiver. Qua uitgangen heb je de keuze uit HDMI, optisch (Toslink), analoog en draadloos via bluetooth. Wat betreft die laatste optie: die komt vooral op modernere televisies voor en vind je doorgaans niet op modellen ouder dan vier jaar. We nemen de mogelijkheden van de aansluitingen met je door.

HDMI

Een van de meest voor de hand liggende manieren om audio naar een extern apparaat te sturen, is via HDMI. Dat protocol is naast beeld immers ook geschikt voor de overdracht van audio. Dat vereist de minste aanpassingen vanuit de televisie zelf; je hoeft dan niets in te stellen in een menu. Let wel dat je voor de audio van de televisie naarhet audioapparaat een HDMI-ARC-kabel gebruikt. ARC staat voor Audio Return Channel, en zorgt ervoor dat signalen vanuit de receiver of soundbar ook weer kunnen worden teruggestuurd naar de televisie. Hierdoor ontstaat minder vertraging en is het ook mogelijk om andere audiobronnen die direct op de soundbar of receiver zijn aangesloten door te sturen naar de tv. In die gevallen hoef je dan bijvoorbeeld niet van audiobron te wisselen om geluid van een ander apparaat af te spelen.

Dankzij ARC kun je bovendien het volume regelen met een enkele afstandsbediening, omdat ook de signalen voor de audiosterkte tussen apparaten worden doorgestuurd.

Belangrijk om te weten is dat ARC alleen werkt met gewoon stereogeluid of 5.1-surround, maar niet met geavanceerdere audiotechnieken als Dolby TrueHD, Dolby Atmos, DTS-HD Master Audio of DTS:X. Daarvoor heb je de nieuwere versie van ARC nodig: eARC. Controleer dus of jouw apparaten zijn voorzien van een eARC-benaming bij de poorten.

Gebruik je al HDMi-kabels, dan hoef je waarschijnlijk geen speciale ARC-compatibele HDMI-kabels aan te schaffen; zolang jouw kabel de HDMI 1.4-standaard uit 2009 ondersteunt, zit je goed en worden ARC en eARC gewoon ondersteund.

Op zoek naar een nieuwe tv? Bekijk hier onze tips:

Bluetooth

Wanneer je geen kabels wilt gebruiken voor het doorgeven van audio naar een extern apparaat, gebruik je bluetooth. Vrijwel alle smart-tv's van de afgelopen vijf jaar ondersteunen de mogelijkheid om audio via bluetooth door te sturen naar een extern apparaat. Dat werkt zowel voor soundbars en receivers als hoofdtelefoons, maar je moet dan wel kiezen tussen het ene of het andere apparaat; tegelijkertijd een bluetooth-audiosignaal uitsturen naar meerdere apparaten is meestal niet mogelijk. Vaak volstaat het om één bluetooth-speaker of hoofdtelefoon uit te schakelen om van de ander gebruik te kunnen maken.

Het bereik van bluetooth voor audio is relatief groot: zo'n 10 meter. Maar hoe korter de afstand tussen televisie en het bluetooth-audioapparaat, des te minder kans op vertraging (ook wel audio lag genoemd) er is.

Optische kabel

Heb je geen heel moderne (smart-)tv, dan is de kans groot dat die nog beschikt over een andere digitale manier voor het uitsturen van het audiosignaal, namelijk optisch. Via deze aansluiting (Toslink genoemd) wordt het audiosignaal via een optische kabel digitaal verstuurd. Met zo'n optische kabel kun je alleen audio doorsturen, maar is het bijvoorbeeld niet mogelijk om signalen terug naar de televisie te sturen; het is puur éénrichtingsverkeer. Ook zul je voor het volume een aparte afstandsbediening voor je receiver of soundbar moeten gebruiken.

©Reshift Digital

Oldskool: analoog

Misschien heb je wel een nieuwe smart-tv, maar beschik je ook nog over een goede receiver zonder extra digitale poespas. Het is natuurlijk altijd mogelijk om een televisie aan te sluiten op een oudere receiver met behulp van de bekende rood/witte cinch-kabels. De meeste smart-tv's beschikken nog wel over zo'n audio-uitgang, maar ze worden wel schaarser. Eventueel kun je er ook nog voor kiezen om de hoofdtelefoonuitgang van je televisie te gebruiken om audio naar je versterker te sturen, maar dat is wel een minder fraaie oplossing.

©Oliver Boehmer

Video-aansluitingen

Als we kijken naar de video-aansluitingen van de tv, dan zijn die steeds beperkter. Eigenlijk is tegenwoordig vooral HDMI belangrijk, omdat dit de meest voorkomende aansluiting is met de meeste mogelijkheden. Aan de achterzijde van een gemiddelde smart-tv vind je dan ook vooral meerdere HDMI-poorten om daar onder meer een tv-decoderkastje, gameconsole of blu-ray-speler op aan te sluiten. Natuurlijk kun je een van de HDMI-poorten ook gebruiken om er even (snel) een laptop op aan te sluiten, bijvoorbeeld omdat je een presentatie wilt (laten) zien of een film wilt afspelen.

Heb je nog een videorecorder en ga je binnenkort een nieuwe televisie kopen? Dan wordt het al vrij lastig om die aan te sluiten, want nieuwere tv's worden vrijwel niet meer geleverd met een scart-aansluiting. Sommige televisies hebben nog wel een composiet-aansluiting voor compatibiliteit en er bestaan verloopkabels van scart naar composiet, dus die optie is er ook nog. Ook bestaan er scart-naar-HDMI-converters. Deze apparaten kunnen het videobeeld upscalen naar een 720p-resolutie en soms 1080p (Full-HD)-resolutie, maar goedkoop zijn ze niet.

Muziek, video en foto's

Een smart-tv kan overweg met de meest gangbare audio-, video- en fotoformaten, en spelen deze zodoende probleemloos af. Een smart-tv neem je zonder enige moeite op in je thuisnetwerk en op die manier kan de televisie ook direct media afspelen vanaf bijvoorbeeld een NAS of een gedeelde map op een computer in hetzelfde thuisnetwerk. Verder vind je op een moderne smart-tv minstens één usb-aansluiting, waarin je een usb-stick of -drive kunt plaatsen en direct de bestanden die erop staan kunt afspelen via de ingebouwde mediaspeler.

Kabel-tv

Kijk je televisie via de analoge of digitale kabel, dan hebben alle huidige smart-tv's nog gewoon een coax-aansluiting. Ook voor digitale televisie die met een smartcard is beveiligd, kun je bij de meeste tv's nog gewoon terecht, omdat ze ook een CI+-interface bieden waarin je direct een smartcard kunt plaatsen, zonder tussenkomst van een aparte settop-box. En sluit je een externe harde schijf aan op de usb-poort, dan kun je tv-programma's ook opnemen; ze worden dan op die externe harde schijf opgeslagen.

©Hseyin | stock.adobe.com

Verbinden met internet en netwerk

Alle smart-tv's beschikken tegenwoordig over een LAN-poort en hebben wifi aan boord, waardoor je zo'n televisie eenvoudig kunt verbinden met je thuisnetwerk en het internet. Smart-tv's kunnen tegenwoordig ook niet meer zonder, omdat bij veel modellen softwareupdates ook via internet worden binnengehaald, zoals tv's die zijn voorzien van Android TV of Google TV. En ook voor het kijken van streamingdiensten zoals Netflix en Amazon Prime is natuurlijk een internetverbinding nodig.

Wanneer je een smart-tv verbindt met je thuisnetwerk, is het bovendien vaak mogelijk om deze op te nemen in je slimme huis. Met Google Home bijvoorbeeld kun je ook stem- of smartphoneopdrachten naar je televisie versturen, bijvoorbeeld om deze uit te schakelen, tegelijkertijd met de slimme verlichting.

Vrijwel alle televisies hebben minstens een 1 GBit/s-netwerkaansluiting, hoewel 100 Mbit/s ook nog steeds voorkomt. Die laatste snelheid is in principe voldoende voor het streamen van de meeste video's.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.