Alle televisies hebben een scala aan aansluitingen voor al je audio- en videoapparatuur. Het is lang niet altijd duidelijk waar al die aansluitingen voor zijn en welke je het best kunt gebruiken. Bovendien lijken sommige aansluitingen erg op elkaar, terwijl ze toch andere functies hebben. Hoe zit dat precies?

De gemiddelde televisie heeft zelf vaak niet heel goede luidspreker(s) aan boord, waardoor het aansluiten van bijvoorbeeld een soundbar of een receiver geen overbodige luxe is. Hetzelfde geldt ook wanneer je tv wilt kijken, want niet alle smart-tv's kunnen overweg met het televisiesignaal dat door de provider wordt doorgegeven, bijvoorbeeld wanneer je glasvezel of adsl hebt.

De verschillende audio-aansluitingen

Als het op het geluid aankomt, zijn er meerdere mogelijkheden om de audio van je televisie door te sturen naar bijvoorbeeld een soundbar of receiver. Qua uitgangen heb je de keuze uit HDMI, optisch (Toslink), analoog en draadloos via bluetooth. Wat betreft die laatste optie: die komt vooral op modernere televisies voor en vind je doorgaans niet op modellen ouder dan vier jaar. We nemen de mogelijkheden van de aansluitingen met je door.

HDMI

Een van de meest voor de hand liggende manieren om audio naar een extern apparaat te sturen, is via HDMI. Dat protocol is naast beeld immers ook geschikt voor de overdracht van audio. Dat vereist de minste aanpassingen vanuit de televisie zelf; je hoeft dan niets in te stellen in een menu. Let wel dat je voor de audio van de televisie naarhet audioapparaat een HDMI-ARC-kabel gebruikt. ARC staat voor Audio Return Channel, en zorgt ervoor dat signalen vanuit de receiver of soundbar ook weer kunnen worden teruggestuurd naar de televisie. Hierdoor ontstaat minder vertraging en is het ook mogelijk om andere audiobronnen die direct op de soundbar of receiver zijn aangesloten door te sturen naar de tv. In die gevallen hoef je dan bijvoorbeeld niet van audiobron te wisselen om geluid van een ander apparaat af te spelen.

Dankzij ARC kun je bovendien het volume regelen met een enkele afstandsbediening, omdat ook de signalen voor de audiosterkte tussen apparaten worden doorgestuurd.

Belangrijk om te weten is dat ARC alleen werkt met gewoon stereogeluid of 5.1-surround, maar niet met geavanceerdere audiotechnieken als Dolby TrueHD, Dolby Atmos, DTS-HD Master Audio of DTS:X. Daarvoor heb je de nieuwere versie van ARC nodig: eARC. Controleer dus of jouw apparaten zijn voorzien van een eARC-benaming bij de poorten.

Gebruik je al HDMi-kabels, dan hoef je waarschijnlijk geen speciale ARC-compatibele HDMI-kabels aan te schaffen; zolang jouw kabel de HDMI 1.4-standaard uit 2009 ondersteunt, zit je goed en worden ARC en eARC gewoon ondersteund.

Op zoek naar een nieuwe tv? Bekijk hier onze tips:

Bluetooth

Wanneer je geen kabels wilt gebruiken voor het doorgeven van audio naar een extern apparaat, gebruik je bluetooth. Vrijwel alle smart-tv's van de afgelopen vijf jaar ondersteunen de mogelijkheid om audio via bluetooth door te sturen naar een extern apparaat. Dat werkt zowel voor soundbars en receivers als hoofdtelefoons, maar je moet dan wel kiezen tussen het ene of het andere apparaat; tegelijkertijd een bluetooth-audiosignaal uitsturen naar meerdere apparaten is meestal niet mogelijk. Vaak volstaat het om één bluetooth-speaker of hoofdtelefoon uit te schakelen om van de ander gebruik te kunnen maken.

Het bereik van bluetooth voor audio is relatief groot: zo'n 10 meter. Maar hoe korter de afstand tussen televisie en het bluetooth-audioapparaat, des te minder kans op vertraging (ook wel audio lag genoemd) er is.

Optische kabel

Heb je geen heel moderne (smart-)tv, dan is de kans groot dat die nog beschikt over een andere digitale manier voor het uitsturen van het audiosignaal, namelijk optisch. Via deze aansluiting (Toslink genoemd) wordt het audiosignaal via een optische kabel digitaal verstuurd. Met zo'n optische kabel kun je alleen audio doorsturen, maar is het bijvoorbeeld niet mogelijk om signalen terug naar de televisie te sturen; het is puur éénrichtingsverkeer. Ook zul je voor het volume een aparte afstandsbediening voor je receiver of soundbar moeten gebruiken.

©Reshift Digital

Oldskool: analoog

Misschien heb je wel een nieuwe smart-tv, maar beschik je ook nog over een goede receiver zonder extra digitale poespas. Het is natuurlijk altijd mogelijk om een televisie aan te sluiten op een oudere receiver met behulp van de bekende rood/witte cinch-kabels. De meeste smart-tv's beschikken nog wel over zo'n audio-uitgang, maar ze worden wel schaarser. Eventueel kun je er ook nog voor kiezen om de hoofdtelefoonuitgang van je televisie te gebruiken om audio naar je versterker te sturen, maar dat is wel een minder fraaie oplossing.

©Oliver Boehmer

Video-aansluitingen

Als we kijken naar de video-aansluitingen van de tv, dan zijn die steeds beperkter. Eigenlijk is tegenwoordig vooral HDMI belangrijk, omdat dit de meest voorkomende aansluiting is met de meeste mogelijkheden. Aan de achterzijde van een gemiddelde smart-tv vind je dan ook vooral meerdere HDMI-poorten om daar onder meer een tv-decoderkastje, gameconsole of blu-ray-speler op aan te sluiten. Natuurlijk kun je een van de HDMI-poorten ook gebruiken om er even (snel) een laptop op aan te sluiten, bijvoorbeeld omdat je een presentatie wilt (laten) zien of een film wilt afspelen.

Heb je nog een videorecorder en ga je binnenkort een nieuwe televisie kopen? Dan wordt het al vrij lastig om die aan te sluiten, want nieuwere tv's worden vrijwel niet meer geleverd met een scart-aansluiting. Sommige televisies hebben nog wel een composiet-aansluiting voor compatibiliteit en er bestaan verloopkabels van scart naar composiet, dus die optie is er ook nog. Ook bestaan er scart-naar-HDMI-converters. Deze apparaten kunnen het videobeeld upscalen naar een 720p-resolutie en soms 1080p (Full-HD)-resolutie, maar goedkoop zijn ze niet.

Muziek, video en foto's

Een smart-tv kan overweg met de meest gangbare audio-, video- en fotoformaten, en spelen deze zodoende probleemloos af. Een smart-tv neem je zonder enige moeite op in je thuisnetwerk en op die manier kan de televisie ook direct media afspelen vanaf bijvoorbeeld een NAS of een gedeelde map op een computer in hetzelfde thuisnetwerk. Verder vind je op een moderne smart-tv minstens één usb-aansluiting, waarin je een usb-stick of -drive kunt plaatsen en direct de bestanden die erop staan kunt afspelen via de ingebouwde mediaspeler.

Kabel-tv

Kijk je televisie via de analoge of digitale kabel, dan hebben alle huidige smart-tv's nog gewoon een coax-aansluiting. Ook voor digitale televisie die met een smartcard is beveiligd, kun je bij de meeste tv's nog gewoon terecht, omdat ze ook een CI+-interface bieden waarin je direct een smartcard kunt plaatsen, zonder tussenkomst van een aparte settop-box. En sluit je een externe harde schijf aan op de usb-poort, dan kun je tv-programma's ook opnemen; ze worden dan op die externe harde schijf opgeslagen.

©Hseyin | stock.adobe.com

Verbinden met internet en netwerk

Alle smart-tv's beschikken tegenwoordig over een LAN-poort en hebben wifi aan boord, waardoor je zo'n televisie eenvoudig kunt verbinden met je thuisnetwerk en het internet. Smart-tv's kunnen tegenwoordig ook niet meer zonder, omdat bij veel modellen softwareupdates ook via internet worden binnengehaald, zoals tv's die zijn voorzien van Android TV of Google TV. En ook voor het kijken van streamingdiensten zoals Netflix en Amazon Prime is natuurlijk een internetverbinding nodig.

Wanneer je een smart-tv verbindt met je thuisnetwerk, is het bovendien vaak mogelijk om deze op te nemen in je slimme huis. Met Google Home bijvoorbeeld kun je ook stem- of smartphoneopdrachten naar je televisie versturen, bijvoorbeeld om deze uit te schakelen, tegelijkertijd met de slimme verlichting.

Vrijwel alle televisies hebben minstens een 1 GBit/s-netwerkaansluiting, hoewel 100 Mbit/s ook nog steeds voorkomt. Die laatste snelheid is in principe voldoende voor het streamen van de meeste video's.

In de winter loopt de energierekening al snel op. De droger gaat vaker aan omdat de was buiten niet droogt, en omdat we vaker thuis koken en eten gaat ook de vaatwasser vaker aan. Ook de wasmachine draait op volle toeren, want nat weer en dikke kleding leveren extra was op. Hét moment dus om even stil te staan bij het energieverbruik van deze drie apparaten. Met wat kleine aanpassingen zorg je voor een zichtbaar (gunstig!) verschil op je stroomrekening.

Slim plannen loont

Wie een slimme meter of dynamisch energietarief heeft, kan precies zien wanneer stroom het goedkoopst is. Door het programma van je wasmachine, droger of vaatwasser daarop af te stemmen, draai je letterlijk op de voordeligste momenten. Veel moderne apparaten hebben een startuitstelknop, waarmee je eenvoudig plant dat een was 's nachts of vroeg in de ochtend klaar is.

Heb je geen dynamisch contract, dan is het slim om eerst te kijken of jouw leverancier een piek- en daltarief hanteert. Bij een dubbeltariefmeter geldt het lagere tarief meestal alleen tussen ongeveer 23.00 en 07.00 uur, niet standaard in het weekend. Even checken bij je energieleverancier voorkomt verrassingen.

Wassen op lagere temperatuur

De grootste energiebesparing zit in de temperatuur van het waswater. Een was van 30 graden is meestal voldoende schoon, zeker met de huidige wasmiddelen die ook bij lage temperatuur goed werken. Alleen bij sterk vervuilde was of handdoeken kan een hogere stand nodig zijn. Een wasbeurt op 60 graden of af en toe een machinereiniger houdt de trommel fris en voorkomt vetluis - een kookwas op 90 graden is bij moderne machines niet meer nodig.

Een andere eenvoudige stap is de wasmachine pas te laten draaien als hij goed vol is. Een halve was verbruikt bijna evenveel energie als een volle: zonde. Ook de juiste dosering helpt: te veel wasmiddel kan op den duur zeepresten achterlaten, waardoor de machine harder moet werken.

Droger of droogrek?

De droger is een onmisbare hulp in de winter, maar verbruikt veel stroom. Centrifugeer je was daarom eerst op de hoogste stand, zodat er minder vocht overblijft. Hoe droger het de trommel ingaat, hoe korter het droogprogramma duurt. Warmtepompdrogers verbruiken het minst stroom, al bespaar je nog meer door de was af en toe op te hangen. In een goed geventileerde kamer, bijvoorbeeld bij de verwarming, droogt het prima zonder dat je ernaar hoeft om te kijken.

De vaatwasser slim inzetten

Een vaatwasser verbruikt vooral energie om water te verwarmen. Kies daarom het eco-programma: dat duurt wat langer, maar gebruikt minder stroom en water doordat het water op lagere temperatuur wordt verwarmd. Grote etensresten kun je beter even wegschrapen, maar spoel servies niet voor onder de kraan - dat is onnodig en verspilt warm water. Licht aangekoekte pannen en schalen vormen voor moderne vaatwassers echt geen probleem.

Wie zonnepanelen heeft, kan de vaatwasser het beste overdag laten draaien, zodat de stroom direct uit eigen opwekking komt. Ook hier geldt dat een startuitstelknop handig is: je plant eenvoudig in dat het programma start zodra de zon op het dak staat.

Onderhoud maakt echt verschil

Goed onderhoud klinkt saai, maar heeft een direct effect op het energieverbruik. Een verstopt filter, kalk in de sproeiarmen of pluis in de droger laten apparaten harder werken dan nodig. Zet ze af en toe op een onderhoudsprogramma of gebruik een speciale reiniger. Dat voorkomt niet alleen geurtjes, maar zorgt ook dat de machine weer zo goed (lees: zo zuinig) mogelijk zijn werk kan doen.

Kleine aanpassingen, harde euro's

Energie besparen is vooral een optelsom van gewoontes. Door slimmer te plannen, de juiste temperatuur te kiezen en je apparaten schoon te houden, daalt het verbruik ongemerkt. En misschien nog belangrijker: je verlengt de levensduur van apparaten die het dagelijks zwaar te verduren hebben. Daarmee bespaar je ook op de langere termijn.

PowerPoint is voor velen nog steeds het standaardprogramma voor het maken van professionele presentaties. Maar wie geen geld wil uitgeven én makkelijker wil samenwerken, kan ook prima uit de voeten met Google Presentaties. Deze gratis webapp draait in de browser. Licenties, versieconflicten en het rondsturen van bijlagen behoren daarmee tot het verleden. We leggen uit hoe je eenvoudig overstapt.

Om je eerste slide te maken, heb je alleen een Google-account nodig. Log in op Drive (https://drive.google.com) en kies rechtsboven Nieuw, gevolgd door Google Presentaties (https://slides.google.com). Er opent automatisch een leeg bestand in een nieuw tabblad. Dat wordt opgeslagen in de cloud terwijl je typt. Links staat de dia-navigator, centraal het canvas, rechts het eigenschappenvenster.

Klik bovenin op Naamloze presentatie om de bestandsnaam te veranderen; dat is ook de naam van de link die je later deelt. Via Bestand / Pagina-instelling pas je het formaat aan, bijvoorbeeld breedbeeld 16:9 of klassiek 4:3. Vergeet niet via Bestand / Taal Nederlands te kiezen (als dat niet al goed staat), zodat autocorrectie goed werkt. Handig is ook de toetscombinatie Ctrl+M (zowel Windows als Mac) om nieuwe dia’s in te voegen. Net als in PowerPoint kun je thema’s toepassen: druk op Thema in de werkbalk en blader door de sjablonen. Kies maar een geschikte uit.

Soorten dia’s 

Als je eenmaal meerdere dia’s hebt, klik je met rechts op een miniatuur in de linkerbalk. Daar kies je voor Lay-out toepassen om snel tussen titel-dia, kop-inhoud of twee kolommen te wisselen. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een nieuwe dia met alleen een kop, ideaal voor overgangsslides, of juist een wat meer uitgebreide slide.

Door een dia naar boven of beneden te slepen verander je de volgorde. Met Shift selecteer je meerdere slides tegelijk. Wil je een dia dupliceren? Gebruik dan de toetscombinatie Ctrl+D, of Cmd+D op de Mac, en pas alleen de details aan.

Live samenwerken

De echte kracht van Google Presentaties ligt in het gelijktijdig samenwerken zonder gedoe met versienummers. Klik rechtsboven op Delen, voer e-mailadressen in of genereer een link met Iedereen met de link / Bewerker. Via Bekijken / Live aanwijzers / Mijn cursor tonen zien collega’s je cursor live bewegen; hun cursors krijgen elk een eigen kleur. Met het camerapictogram bovenaan kun je een call opzetten met iedereen die aan de presentatie aan het werk is. Reageren gebeurt via Opmerking toevoegen, waarna deelnemers met @naam anderen kunnen taggen en taken kunnen toewijzen.

Wanneer iemand een dia verwijdert, vind je die later terug onder Bestand / Versiegeschiedenis / Versiegeschiedenis bekijken. Daar herstel je elke vorige versie met een klik op Deze versie herstellen in het menu met de drie puntjes. Geef belangrijke mijlpalen een naam, zodat je later sneller kunt terugkeren. Voor offline overleg exporteer je naar PowerPoint via Bestand / Downloaden / Microsoft PowerPoint (.pptx); alle animaties blijven behouden. De omgekeerde route werkt ook: sleep een pptx-bestand naar Drive, open het, en het wordt automatisch geconverteerd zonder lay-outfouten.

Verschillen met PowerPoint 

De grootste vraag bij overstappen is natuurlijk: wat mis ik als ik naar Google Presentaties verhuis? Verrassend weinig, maar er zijn verschillen die je workflow beïnvloeden. PowerPoint staat bekend om zijn uitgebreide animatietijdlijn en de mogelijkheid om meerdere bewegingstrajecten op één object te stapelen. Google Presentaties biedt basale vervaag-, verschuif- en inzoomtransities, maar je kunt nog geen complexe padanimaties tekenen. Ook ontbreken geavanceerde dia-overgangen zoals Morph.

Verder ondersteunt PowerPoint het insluiten van lettertypes in een pptx-bestand, waardoor je presentatie overal identiek blijft. Google Presentaties gebruikt daarentegen webfonts; bij offline export kan daardoor het uiterlijk iets verschuiven. Macro’s in VBA vind je niet terug, maar Apps Script (https://script.google.com) vult veel automatisering toch in.

Daar staat tegenover dat collaboratief werken, automatische versiegeschiedenis en publieksparticipatie standaard zijn en in PowerPoint pas met plug-ins beschikbaar komen. Kortom: heb je vooral statische of licht dynamische presentaties, dan stap je zonder problemen over. Voor complexe animaties kun je altijd PowerPoint achter de hand houden.

Interactieve elementen

Een presentatie springt eruit wanneer beeld, video en interactie worden ingezet. Voeg een foto in via Invoegen / Afbeelding / Uploaden vanaf computer of selecteer de ingebouwde optie Zoeken op internet om rechtenvrije afbeeldingen te vinden. Sleep de hoekgrepen om te schalen.

Uiteraard kun je ook gifjes uploaden via Invoegen / Afbeelding / Gif’s en stickers. Video werkt net zo eenvoudig: kies Invoegen / Video en plak een YouTube-url, of selecteer een Drive-bestand. In de rechterzijbalk stel je in of de video automatisch afspeelt, op een bepaald tijdstip start of stil wordt gezet.

Een hele tabel kun je inladen met Invoegen / Diagram / Uit spreadsheets; de resultaten verschijnen op een dia. Links voeg je toe door de tekst te selecteren en de toetscombinatie Ctrl+K of Cmd+K te gebruiken.

Presentatorweergave en Q&A

Tijdens het presenteren wil je meer dan alleen dia’s tonen; je wilt ook interactie en timing beheren. Start de diavoorstelling via Diavoorstelling rechtsboven met Ctrl+F5, of Cmd+Enter op Mac. Kies via het Pijltje voor Presentatorweergave en de presentatie opent in een nieuw venster terwijl een tweede tab verschijnt met een presentatorvenster. Daar zie je notities, een timer en knoppen om vragen te accepteren.

Activeer Tools voor het publiek / Nieuwe sessie starten en deel de gegenereerde korte url boven in het scherm. Deelnemers stellen anoniem of met naam vragen op hun telefoon of laptop; jij ziet ze binnenkomen en markeert relevante items met Selecteren zodat ze in de dia verschijnen. Wil je tijdelijk pauzeren, druk dan op B om het scherm zwart te maken terwijl je spreekt. Zo bewaak je de regie, beantwoord je vragen en behoud je contact met je publiek in realtime.

Offline en back-ups

Hoewel Google Presentaties online leeft, kun je zonder internet toch presenteren. Open eerst Google Drive, klik op het tandwiel, kies Instellingen en vink Offline aan. Google downloadt automatisch je recentste bestanden, inclusief presentaties. Test de verbinding door wifi uit te schakelen en druk op Presenteren; alles werkt lokaal, inclusief video die in Drive was opgeslagen. Zorg wel dat je de presentatie vooraf opent zodat de media worden opgeslagen en uit het geheugen worden opgehaald.

Maak daarnaast een back-up als pdf: ga naar Bestand / Downloaden / Pdf-document (.pdf). Zo kun je altijd nog dia’s tonen vanaf elke laptop. Google synchroniseert je wijzigingen zodra het netwerk terugkeert, waardoor niets verloren gaat en de versiegeschiedenis intact blijft. Zo presenteer je overal, zelfs in afgelegen conferentieruimtes zonder wifi.

Extensies en automatisering

Wil je functies die verder gaan dan de standaardset, dan biedt de add-onmarkt verrassende mogelijkheden. Open Uitbreidingen / Add-ons / Add-ons toevoegen en zoek bijvoorbeeld naar Slides Toolbox, en loop door de stappen heen. Na installatie verschijnt een zijvenster waarin je met één klik dubbele spaties opruimt, lettergrootte gelijkmaakt of alle objecten exact centreert.

Voor datagedreven dia’s installeer je Autocrat. Daarmee maak je in Google Sheets een tabel, koppel je kolommen aan tekstvelden in je presentatie en laat je het script voor elke rij automatisch een maatwerkdeck genereren. Start de workflow via Extensies / Autocrat / Start en volg de wizard.

Er zijn add-ons voor het maken van video’s, tools voor het schrijven van wiskundige formules en - heel veel - AI-tools om slides of hele presentaties te maken.

Soepel en kosteloos

Met Google Presentaties kun je vrijwel alles doen wat je gewend bent in PowerPoint, maar dan zonder gedoe met licenties of losse bestanden. Je werkt direct in de cloud, kunt tegelijk met anderen aan de dia’s werken en alle versies worden automatisch bewaard.

Voor de uitstraling zijn er genoeg thema’s, sjablonen en uitbreidingen om je presentatie strak vorm te geven. En met de ingebouwde publieksweergave en Q&A-functie betrek je je publiek gemakkelijk. Zelfs zonder internet kun je doorgaan dankzij de offline-modus, waarna alles weer netjes wordt gesynchroniseerd.

Alleen wie ingewikkelde animaties nodig heeft, is soms nog beter af bij PowerPoint, maar voor verreweg de meeste presentaties – op school, werk of privé – is Google Presentaties een soepel en kosteloos alternatief.