HDMI is de aansluiting bij uitstek voor onze beeld- en geluidsapparaten. De standaard bestaat al vele jaren en is in die tijd flink geëvolueerd. Tijd voor een overzicht van de nieuwste versies en features, en ook: welk type kabel heb je nu echt nodig?

©Mr.Norasit Kaewsai

Alle nieuwste versies van de HDMI-standaarden ondersteunen ook alle eerdere standaarden. Een HDMI-kabel met versie 2.0 kun je dus gewoon gebruiken op apparatuur die van oorsprong alleen versie 1.0 ondersteunt. Maar wat biedt elke nieuwe versie van HDMI nu precies ten opzichte van de eerdere versie? We hebben een overzicht voor je gemaakt:

HDMI 1.3

Deze standaard zag voor het eerst het levenslicht in 2006 en had al een aantal handige verbeteringen ten opzichte van versie 1.0. Met name de verhoogde bandbreedte en ondersteuning van een hogere framerate bij een Full-HD-resolutie waren welkome verbeteringen.

HDMI 1.4

Drie jaar later, in 2009, kwam versie 1.4 van HDMI beschikbaar. Ook nu weer handige features zoals ethernet-ondersteuning, waardoor de kabel ook netwerk- en internetverkeer kan ontvangen en versturen. Verder werd 4K-ondersteuning toegevoegd, zij het wel op een lagere framerate van maximaal 30 fps.

HDMI 2.0

Deze versie – gelanceerd in 2013 – was een flinke stap voorwaarts. Doordat 4K de standaard videoresolutie aan het worden, was versie 2.0 meer toegespitst op de voordelen die deze videoresolutie biedt. Zo werd de brandbreedte verhoogd naar 18Gbps, werd 60 frames per seconde ondersteund en konden tot wel 32 audiokanalen worden verwerkt.

HDMI 2.1

HDMI 2.1 volgde in 2017 en is verbeterd ten opzichte van de vorige versie in dat het nu een dubbel zo grote bandbreedte van 48Gpbs ondersteunt en ook ondersteuning biedt voor 8k-video met een resolutie van 7680 x 4320 pixels.

Een subversie - HDMI 2.1a - is in februari 2022 toegevoegd en bevat een extra nieuwe specificatie, te weten Source-Based Tone Mapping (SBTM). Kortgezegd is een techniek waarmee berekeningen van HDR-beelden in combinatie met SDR-beelden (bijvoorbeeld het weergeven van een menu op de voorgrond van een HDR-stream) worden verbeterd.

Extra opletten bij HDMI 2.1

De bij HDMI 2.1 genoemde eigenschappen zoals eARC, ALLM, VRR, QMS en DSC - we leggen ze verderop in dit artikel verder uit - zijn niet gegarandeerd aanwezig op een HDMI 2.1-aansluiting. Al die eigenschappen mag een fabrikant namelijk optioneel implementeren. Heb je ze nodig, dan moet je ze dus expliciet in de specificaties van het apparaat opzoeken.

Dat was overigens ook al het geval met ARC (vanaf versie 1.4). Zo vind je op een tv vaak maar éénHDMI-poort die ARC-ondersteuning biedt. Zelfs al zijn het allemaal HDMI 2.0-poorten. Ook de beschikbare bandbreedte is niet gegarandeerd, zo zijn er HDMI 2.1-poorten die slechts 18Gbps leveren en dus geen 4K-video op 120Hz aankunnen. Zo zijn er op best veel televisies bijvoorbeeld slechts twee poorten beschikbaar die genoeg bandbreedte leveren voor zulke 4K-beelden op 120fps. Ook hier geldt dus dat je goed moet kijken wat de HDMI-poorten exact bieden aan functies en vraag zo nodig verduidelijking van de fabrikant/winkelier.

En om de verwarring omtrent HDMI 2.1 nog groter te maken: het HDMI-consortium dat bepaalt welke functies HMI-kabels en -poorten krijgen, heeft besloten dat de HDMI 2.0-standaard volledig is opgegaan in de HDMI 2.1-standaard.

Fabrikanten mogen dus een aansluiting als 2.1 bestempelen, ook al heeft die aansluiting niet alle functies die in de 2.1-specificaties zijn opgenomen. Ook hier moet je dus goed controleren wat de exacte functies zijn die worden aangeboden door het apparaat.

De functies van HDMI uitgelegd

Nadat je de bovenstaande specificaties hebt gelezen, begint het je misschien te duizelen. Maar geen nood, de belangrijkste functies van HDMI zetten we op een rijtje. Belangrijk om te weten: de functies werken alleen als zowel de gebruikte kabel als het apparaat dezelfde functies ondersteunen.

ARC - Audio Return Channel

Een veelgebruikte functie van HDMI is ARC. Veronderstel, je sluit de tv aan op een AV-receiver via HDMI. Al je bronnen sluit je aan op de AV-receiver. Die zorgt voor geluid, en stuurt het beeld via de HDMI-kabel door naar de tv. Maar wat moet je dan met de bronnen op de tv? Bijvoorbeeld de Netflix-app, of live tv-kanalen? Vroeger moest je dan een aparte audiokabel van de tv naar de AV-receiver leggen, bijvoorbeeld een optisch digitale kabel. Maar dankzij ARC hoeft dat niet meer. Dezelfde kabel die het beeld van de AV-receiver naar de tv brengt, kan dankzij ARC gebruikt worden om het geluid van de tv naar de AV-receiver te brengen. De kabel wordt dus eigenlijk in de andere richting gebruikt, vandaar de naam 'return'. ARC is beperkt in bandbreedte, en kan enkel stereo LPCM, 5.1 DTS, of 5.1 Dolby Digital transporteren.

ARC kan ook gebruikt worden om Dolby Atmos-audio te transporteren, maar dat is niet gegarandeerd. Dat kan alleen als de drager een Dolby Digital Plus-stream is, zoals dat altijd het geval is bij streamingdiensten. En helaas hangt het ook af van hoe ARC op de tv is geïmplementeerd. Daar kom je meestal pas achter door het uit te testen of diep in de specificaties van je apparaat te duiken.

©Vitalii - stock.adobe.com

eARC - Enhanced Audio Return Channel

eARC is, zoals de naam doet vermoeden, een verbeterde versie van ARC. Het biedt meer bandbreedte zodat het ook lossless-audioformaten zoals Dolby Digital True HD of DTS HD Master Audio, Dolby Atmos en DTS:X kan transporteren. Het levert ook een verbeterde lip sync. Opgelet, ARC en eARC zijn niet onderling compatibel, ook al zijn ze, voor zover we weten, altijd op dezelfde HDMI-poort geïmplementeerd. Wil je eARC gebruiken, dan moeten beide toestellen het ondersteunen. In de tv-menu’s kun je eARC in- en uitschakelen.

ALLM – Automatic Low Latency Mode

Dit is een belangrijke feature en vooral van belang voor gamers. Door de vele beeldverwerking op een tv loopt de input-lag in gewone beeldmode vaak op tot 130ms en meer, en dat is erg funest voor de spelervaring. De game-beeldmode schakelt heel wat bewerkingen uit, zodat je geniet van een lage input-lag (vaak slechts rond de 10ms). Je kunt uiteraard manueel naar de game-beeldmode schakelen. Maar ALLM maakt je leven nog gemakkelijker. Het is een eenvoudige feature waarmee de spelconsole kan doorgeven aan de tv dat deze zelf moet overschakelen naar de game-beeldmode, helemaal automatisch.

VRR - Variable Refresh Rate

Ook VRR is voornamelijk van belang voor gamers. Spelconsoles en pc’s leveren beelden aan wanneer de GPU klaar is. En dat is niet op een vast ritme, afhankelijk van wat er in beeld verschijnt heeft de GPU meer of minder werk, en duurt het dus korter of langer voor hij klaar is. De tv verwacht echter een constante stroom aan beelden. Is het volgende beeld niet klaar, dan toont hij het vorige opnieuw, en dat leidt tot een kleine schok in het beeld (judder). Is het beeld sneller klaar, dan is de tv mogelijk nog niet klaar met het tekenen van het vorige beeld. Hij tekent dan een deel van beide beelden, en dat zie je als een horizontale scheur (tearing) in het beeld. VRR is de oplossing voor die problemen. Dit zorgt ervoor dat spelbeelden vloeiend blijven, zonder gestotter (judder) of scheuren (tearing). Pc-gamers kennen het onder de namen AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync.

QMS - Quick Media Switching

Wanneer je op een Blu-ray-speler of spelconsole vanuit het menu een film start, gaat het beeld vaak even op zwart. Dat is nodig omdat het menu in 60fps getoond wordt, terwijl de film in 24fps loopt. Die frameratewissel maakt dat de HDMI-verbinding even moet schakelen. QMS zorgt ervoor dat die schakeling naadloos verloopt, zonder dat het beeld op zwart moet. Opgelet, QMS werkt enkel voor frameratewissels. Als ook de resolutie verandert, kan QMS niet helpen en moet het beeld altijd even op zwart.

DSC - Display Screen Compression

DSC is een technische feature die zijn werk achter de schermen doet. Het is een pseudo-lossless-compressietechniek die het mogelijk maakt om nog hogere resoluties en nog hogere verversingsfrequenties te gebruiken. Dat is echter vooral belangrijk voor 8K en hoger.

Uitvoeringen van HDMI-kabels

Net zoals de ondersteuning van HDMI-standaarden belangrijk is voor apparaten, geldt dat natuurlijk ook voor de HDMI-kabel zelf. Ook die kunnen namelijk qua ondersteunende techniek van elkaar verschillen. Verwarrend hierbij is echter dat de eerdergenoemde versienotering niet mag worden gebruikt door fabrikanten, dat is hen verboden door het HDMI-consortium. Je zult dus geen kabels aantreffen met daarop de versienummers als 1.4 of 2.1. Dat maakt het aanschaffen van de juiste kabel(s) dus niet makkelijker.

In plaats van versienummers moeten kabelfabrikanten alleen termen als Standard, High Speed en Ultra High Speed gebruiken voor de aanduiding van het soort HDMI-kabel. Daarvoor hanteren ze onderstaand schema, waarbij je de ondersteunde videoresolutie en framerate kunt zien (gebruik de groene balk onder de tabel om naar links en rechts te scrollen <-->):

* Alle Ultra High Speed kabels zijn 'with ethernet'
** Getest tot Full HD@60fps, maar werkt tot 4K@60fps

De versies 'with ethernet' en de Ultra High Speed-kabels beschikken over een extra paar draden voor een netwerkfunctie die echter nooit gebruikt werd. Sinds de introductie van eARC wordt dat dradenpaar gebruikt voor eARC. Voor de 'gewone' ARC of andere functies zijn er geen specifieke vereisten.

Er bestaat ook een 'Premium High Speed'-kabel, die getest is tot 4K@60fps, terwijl de gewone High Speed-kabel enkel getest is tot Full HD@60fps. In de praktijk werken nagenoeg alle High Speed kabels echter ook tot 4K@60fps.

Tot slot

Een HDMI-kabel kan je beeldkwaliteit niet verbeteren, maar in sommige gevallen wel verslechteren. Mogelijke beeldfouten die dan kunnen voorkomen zijn kleine sterretjes (pixels die aan en uit flikkeren), lijnen of delen van het beeld die uitvallen, of het volledige beeld dat wegvalt. Dergelijke problemen komen vaker voor bij lange kabels. Heb je meer dan tien meter kabel nodig, overweeg dan een versie met ingebouwde signaalversterking, of kies voor optische kabels.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een grote koelkast met energielabel A? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Disclaimer: op het moment van schrijven zijn de besproken koelkasten bij de goedkoopste webwinkels niet duurder dan 1100 euro. De prijzen kunnen schommelen.

Hisense RB440N4ACA

Wie de vele positieve reviews op Kieskeurig.nl leest, weet genoeg. De Hisense RB440N4ACA is een aanrader! Het gaat weliswaar om een vrijstaande koel-vriescombinatie, maar je kunt het apparaat tóch netjes in een bestaande keuken kwijt. De behuizing is namelijk even diep als een standaard aanrecht. Fijn is bovendien dat je de draairichting van beide deuren kunt wijzigen. Volgens de gegevens op het A-energielabel 'trekt' dit model jaarlijks zo'n 109 kilowattuur stroom. Kortom, het kost je slechts een paar tientjes per jaar.

Opvallend veel reviewers waarderen de stille werking. Het opgegeven volumeniveau van 35 decibel is dan ook behoorlijk laag. Het koelgedeelte heeft een ruime inhoud van 238 liter. Dankzij de aanwezigheid van twee lades, vier dragers en vier deurvakken kun je heel wat producten koud bewaren. Er is ook nog een flessenrek inbegrepen. Bovenin het koelgedeelte zit een felle ledlamp met een bedieningspaneel. Hierop kies je de gewenste temperatuur. Verdeeld over drie lades is de vriezer goed voor een inhoud van 98 liter. Dankzij no frost-ondersteuning hoef je de RB440N4ACA nooit te ontdooien. Deze koelkast is verkrijgbaar in een zilverkleurige en zwarte uitvoering.

LG GBP62MCNAC

Ondanks een riante inhoud van 384 liter voldoet de LG GBP62MCNAC aan de eisen van energielabel A. Ga ongeveer uit van een jaarlijks stroomverbruik van slechts 110 kilowattuur. Zodra je de bovenste deur opentrekt, heb je toegang tot een groot koelvak van 277 liter. De vier legplanken bestaan uit gehard glas. Die zullen niet zo gauw breken, zodat je zorgeloos een flinke hoeveelheid drinkpakken en blikjes koud bewaart. Verder telt het koelgedeelte twee lades en vier deurvakken.

De vriezer is met een inhoud van 107 liter eveneens ruim. Wegens ondersteuning voor no frost zullen de drie lades niet aanvriezen. Is er onverhoopt een technisch probleem? Met behulp van de zogenoemde Smart Diagnosis-functie lees je de apparaatstatus op een smartphone uit. Bekijk hoe je eventuele problemen oplost en onderhoud pleegt. Je plaatst de GBP62MCNAC gerust in een open (woon)keuken, want het geluidsniveau is met 35 decibel erg laag. Deze stijlvolle koelkast is in een matzwarte en zilverkleurige behuizing te koop.

Samsung RB38C607AS9/EF

De Samsung RB38C607AS9/EF heeft op Kieskeurig.nl momenteel de laagste prijs ooit. Daarbovenop ontvangen snelle beslissers ook nog eens tijdelijk een cashback van honderd euro. Deze actie geldt tot en met 2 december 2024. Al met al haal je voor een relatief zacht prijsje een energiezuinige koelkast in huis. Het opgegeven jaarlijkse stroomverbruik komt uit op 108 kilowattuur. Een leuk extraatje is dat je het actuele energieverbruik in de SmartThings-app op een smartphone kunt monitoren. Hiervoor koppel je de koelkast aan je wifi. De RB38C607AS9/EF produceert niet zoveel geluid, want het volumeniveau bedraagt maar 35 decibel.

Deze vijf testers zijn erg te spreken over dit product. Zij prijzen stuk voor stuk de ruime inhoud van in totaal 387 liter. Het koel- en vriesgedeelte zijn goed voor respectievelijk 273 en 114 liter. Voor huishoudens tot vier à vijf personen is dat ruimschoots voldoende. Zoals je van een moderne koelkast mag verwachten, is er no frost-ondersteuning aanwezig. Dat scheelt weer ontdooien! Komt de draairichting van beide deuren niet uit? Geen probleem, want je kunt ze omkeren. In plaats van de hier besproken zilverkleurige uitvoering kun je ook deze zwarte versie overwegen.

Lees ook: Tips voor een lager verbruik van je koelkast en vriezer

Inventum KV2010B

Een goedkopere koelkast met energielabel A zul je in dit formaat waarschijnlijk niet gauw vinden. Inventum hanteert op zijn website een adviesprijs van 999 euro, maar enkele webshops halen daar een kwart vanaf. De KV2010B is een volwaardige vrijstaande koelkast met een respectabele inhoud van 378 liter. Hiervan is 256 liter gereserveerd voor het koelgedeelte. Ten opzichte van diverse vergelijkbare apparaten is er een behoorlijk deel aan de vriezer toegekend, namelijk 122 liter.

Gunstig is het zéér lage geluidsniveau van 29 decibel. Hierdoor zet je deze koel-vriescombinatie probleemloos naast een keukentafel neer. Ondanks de relatief lage aanschafprijs ondersteunt dit model no frost. Deze techniek voorkomt ijsvorming, zodat de drie lades niet kunnen aanvriezen. Nuttig om te weten is dat je de deuren kunt omkeren. Volgens de specificaties van het toegekende A-energielabel verbruikt de KV2010B ongeveer 113 kilowattuur per jaar. De fabrikant geeft vijf jaar garantie op dit product.

Bosch KGN392LAF

Bosch staat garant voor een hoge kwaliteit. Dat heeft een zekere prijs, waardoor je nauwelijks energiezuinige koelkasten van het gerenommeerde Duitse merk voor minder dan duizend euro kunt vinden. De KGN392LAF is een uitzondering. Dit witgoedproduct is dan ook op Kieskeurig.nl momenteel goedkoper dan ooit. Indrukwekkend is het nogal lage verwachte stroomverbruik van 104 kilowattuur per jaar. Daarnaast is deze koelkast stiller dan de meeste andere modellen in deze prijsklasse. Ga uit van een geluidsniveau van 29 decibel.

Het koelgedeelte van 260 liter bestaat uit vier dragers, twee lades, een flessenrek en vier deurvakken. De vriezer heeft een inhoud van 103 liter. Wegens no frost-ondersteuning kun je de drie lades altijd soepel schuiven. Op het fraaie aanraakpaneel kies je voor elke sectie de gewenste temperatuur. Dankzij zijn slimme ontwerp plaats je de behuizing eventueel pal tegen de wand. In tegenstelling tot de meeste andere koelkasten hoeft er geen ruimte tussen de achterkant en de muur te zitten. Zit één van de deuren niet helemaal dicht? De KGN392LAF waarschuwt je met een luide pieptoon. Lees deze reviews op Kieskeurig.nl voor ervaringen van andere gebruikers.

De Nederlandse webwinkel in techproducten Alternate gaat de internetproducten van Starilnk verkopen. Starlink is het internetbedrijf van Elon Musk, de man achter social media-platform X en Tesla.

Alternate is een officiële dealer van Starlink geworden. Dankzij deze samenwerking biedt de winkelonderneming internetdiensten via satelliet van Starlink aan. Starlink biedt wereldwijd breedbandinternet via satellieten, waardoor bedrijven op afgelegen locaties en avonturiers in de natuur nu kunnen rekenen op snel internet. en van onze klanten eenvoudiger en efficiënter maken.

 “De samenwerking met Starlink is voor ons een geweldige aanvulling op ons assortiment,” zegt Nico Bommelje, directeur van Alternate Nederland. “Wij zijn altijd op zoek naar innovatieve oplossingen voor onze klanten en met Starlink kunnen wij nu een betrouwbare internetverbinding bieden voor zowel bedrijven in afgelegen gebieden als voor avonturiers die het avontuur willen aangaan zonder concessies te doen aan connectiviteit.

Bedrijven en reizigers

Voor zakelijke klanten biedt Starlink een oplossing voor bedrijven die in landelijke gebieden of moeilijk bereikbare regio’s gevestigd zijn, bijvoorbeeld op locaties waar geen snelle glasvezelverbinding is.

Starlink biedt voor hen stabiele en snelle internetverbindingen, waardoor ze hun digitale processen, communicatie en cloud-gebaseerde toepassingen kunnen blijven gebruiken, zelfs zonder traditionele internetverbindingen. Voor reizigers biedt Starlink eveneens internetverbindingen voor werk of vrije tijd, ongeacht de locatie.