De Sonos Ray is de goedkoopste Sonos-soundbar tot dusver. Hij draagt een adviesprijs van 299 euro en is hiermee een stuk voordeliger dan het vorige instapmodel, de 469 euro kostende Beam (Gen 2). Nu Sonos zich prijstechnisch interessanter maakt voor een groter publiek, testen we in deze Sonos Ray review of de compacte soundbar het kopen waard is.

Met de Ray stapt Sonos in een populaire prijsklasse. Er zijn veel soundbars van zo'n driehonderd euro en ze verschillen in functies en mogelijkheden. Sommige modellen komen bijvoorbeeld met een subwoofer, de Ray niet. Weet de nieuwe soundbar zich staande te houden en hoeveel lever je in ten opzichte van de Sonos Beam (Gen 2), die 160 euro duurder is? Je leest het in deze Sonos Ray review. 

Installatie is zo gepiept

De verkoopverpakking van de Ray is simplistisch. Gemaakt van karton (duurzaam!), met naast de soundbar wat technische documentatie, een stroomkabel en een optische audiokabel. Die laatste is fijn, want ik verwacht dat niet iedereen een extra optische audiokabel bij de hand heeft. Goed om te weten: de stroomkabel van de Ray is identiek aan die van bijvoorbeeld de Beam (Gen 2). Handig als je om welke reden dan ook een nieuwe kabel nodig hebt. 

©PXimport

De installatie van de Sonos Ray is zo gepiept, zeker als je al een Sonos-product gebruikt. Mijn huis staat al vol Sonos-speakers, overigens. Hoe je de soundbar installeert: je zet hem voor je televisie, doet de stroomkabel in het stopcontact en sluit indien gewenst een (eigen) ethernetkabel aan op de soundbar.  Je opent nu de Sonos-app en ziet de Ray in beeld komen als nieuw toe te voegen apparaat. Volg de stappen in de app om de soundbar met je internet te verbinden en verbind de optische audiokabel met de televisie. 

Koppel daarna de afstandsbediening van je televisie om het geluid van je tv-programma's, streamingsdiensten en gameconsole uit de Ray te laten klinken. Let op: de Ray ondersteunt alleen een infraroodafstandsbediening. Een afstandsbediening die bijvoorbeeld via bluetooth werkt, kun je niet koppelen aan de soundbar. De Ray ondersteunt namelijk geen bluetooth. Om frustratie en teleurstelling bij de installatie te voorkomen, raad ik je aan om vooraf te controleren wat voor afstandsbediening je hebt. In de jaren dat ik Sonos-soundbars test, schrijf ik telkens dat ik het jammer vind dat Sonos zelf geen afstandsbediening aanbiedt. En dat doe ik nu weer, want zo'n afstandsbediening zou een uitkomst zijn voor wie een tv-afstandsbediening zonder infraroodsensor heeft. Het tv-geluid bedienen via de Sonos-app of een spraakassistent is tijdens het kijken van een film namelijk minder prettig dan via de vertrouwde afstandsbediening. 

Na het koppelen van de afstandsbediening ben je in feite klaar. De hele installatie duurde bij mij nog geen tien minuten. Dat is exclusief aanvullende functies als het koppelen van surroundspeakers - waarover zo meteen meer. 

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Sonos Ray ontwerp: strak en vertrouwd

Het ontwerp van de Sonos Ray ligt in lijn met de Beam (Gen 2) en Arc, de twee duurdere Sonos-soundbars. Een kunststof behuizing in mat zwart of mat wit met de aansluitingen verstopt aan de achterkant en aanraakgevoelige knoppen op de bovenkant. Met die knoppen kun je onder andere het volume aanpassen en de muziek pauzeren. De soundbar staat stevig op mijn tv-meubel en stof laat zich eenvoudig verwijderen met een microvezeldoek. Ik vind het strakke ontwerp geslaagd en passen bij de prijs van driehonderd euro. 

©PXimport

Een ontwerpverschil tussen de Ray en Beam (Gen 2) zijn de afmetingen en het gewicht. De Ray is met een breedte van 56 centimeter precies tien centimeter smaller dan de Beam (Gen 2). De soundbars zijn wel praktisch even hoog (7,1 vs 6,9 centimeter) en diep (9,5 vs 10 centimeter). Dan het gewicht: de Ray weegt 1,95 kilo, de Beam (Gen 2) 2,8 kilo. Het verschil in gewicht is te verklaren omdat de Ray enkele componenten (en zo functies) mist en minder krachtig geluid biedt. Het geluid komt alleen uit de voorkant van de soundbar en niet ook uit de zijkanten, zoals bij de Beam (Gen 2) en Arc. Het geluid is dus per definitie minder ruimtelijk, maar heeft als voordeel dat je de Ray wel prettiger in een tv-meubel kunt plaatsen. Helemaal omdat hij smaller is en dus vaker past. 

©PXimport

Geen HDMI en microfoons

Twee noemenswaardige ontbrekende functies van de Ray zijn een HDMI-poort en microfoons. De Beam (Gen 2) en Arc hebben deze functies wel en zijn mede daarom duurder. Het gebrek aan microfoons betekent dat je niet tegen de Ray kunt praten om de Google Assistent of Amazon Alexa aan te sturen. Bijvoorbeeld door met je stem je favoriete muziek te starten of het weerbericht te vragen. Is dat erg? Ik vind van niet, want je kunt een willekeurig ander apparaat met spraakbediening vragen om muziek af te spelen op de Ray. Wie uit privacy-oogpunt niets met smart home-apparaten met microfoons heeft, kan de Ray met een gerust hart in huis halen.

Het gebrek aan een HDMI-poort is opvallend in deze prijsklasse en mede daarom wél jammer. Je kunt immers geen gebruik maken van functies als HDMI e-ARC en Dolby Atmos - allebei wel aanwezig op duurdere Sonos-soundbars. Het ruimtelijke geluid dat Dolby Atmos-ondersteuning in films, series en games creëert, mis je dus op de Ray. Voor velen geen wereldramp omdat de Ray wel ondersteuning biedt voor DTS  Digital Surround, Dolby Digital 5.1 en Stereo PCM én het Dolby Atmos-effect toch minder tot zijn recht komt uit een smalle soundbar. Maar: het ontbreken ervan op de Ray is voor de Dolby Atmos-liefhebber wel een argument om te kiezen voor de Sonos Beam (Gen 2) of natuurlijk een geschikte soundbar van een ander merk. 

©PXimport

Geluidskwaliteit

In de Sonos Ray vind je twee tweeters voor hoge tonen, twee midwoofers voor middenfrequenties en een zogeheten Bass Reflex-systeem voor lage tonen. Als gezegd zijn alle speakers naar voren gericht. Vier digitale versterkers uit de D-klasse sturen de speakers aan. 

Sonos claimt dat allerlei technische innovaties het geluid uit de Ray krachtiger en zuiverder maken dan je wellicht verwacht uit een compacte en relatief betaalbare soundbar. Na twee weken luisteren ben ik inderdaad enthousiast over de geluidskwaliteit bij het kijken van films, series en tv-programma's. Stemmen klinken helder, actiescenes komen lekker imponerend over gelet op het formaat van de soundbar en de Ray staat op de helft van zijn volume hard genoeg om een ruime woonkamer van vol geluid te voorzien. In een kleiner appartement hoef je de soundbar minder hard te zetten. 

©PXimport

Bij het luisteren van muziek volstaat de Ray ook, zeker in combinatie met meerdere Sonos-luidsprekers. Op zichzelf is ook radio via Juke of een lekkere Spotify-afspeellijst plezierig om naar te luisteren. Wat ik wel merk is dat de Beam (Gen 2) - die ik zelf heb - duidelijk meer bas produceert en ook krachtiger, ruimtelijker geluid produceert. Logisch omdat die speaker zwaarder is, krachtigere speakers heeft - ook naar de zijkanten gericht - en 160 euro duurder is. Een fors prijsverschil gezien de adviesprijs van 299 euro die de Ray draagt, en je merkt het dus.  Met name het basverschil is een aandachtspunt, want voor meer bas dien je een Sonos Sub te kopen. Die kost 749 euro - inderdaad. Je haalt 'm dus niet zomaar even in huis als extraatje voor je betaalbare soundbar. 

Gelet op de prijs is de basklank niet ondergemiddeld, wel is 'ie wat mager voor een grotere woonkamer. Zelf zou ik voor meer bas eerder een Beam (Gen 2) nemen in plaats van een Ray met Sub, en dat heeft alles met de prijs te maken. 

Slimme Sonos-functies

De Ray biedt allemaal functies die je als Sonos-eigenaar kent van andere Sonos-producten. Denk aan ondersteuning voor Spotify Connect, Apple AirPlay 2 en Trueplay (iOS), om de geluidsinstellingen van de soundbar te optimaliseren voor je kamer. Die Trueplay-functie werkt écht. Mede daarom is het jammer dat 'ie alleen werkt met een iPhone en iPad, want er zullen genoeg Sonos Ray-gebruikers met een Android-smartphone rondlopen.

Een belangrijk verkoopargument van het Sonos-ecosysteem is dat alle producten goed samenwerken via dezelfde app. Je kunt eenvoudig speakers groeperen, bijvoorbeeld per kamer. Of bepaal met één druk op de knop dat je favoriete muziek uit alle speakers thuis klinkt. De Ray integreert naadloos in dit ecosysteem. Via de Sonos-app start je eenvoudig muziek van je streamingsdiensten of gratis radio via Juke of Sonos Radio. 

Prettig is dat je de surroundspeakers aan de Ray kunt toevoegen. Dat kunnen twee Sonos One (SL)'s zijn, maar bijvoorbeeld ook twee Ikea-lampspeakers. Die heb ik aan weerskanten van de bank staan. Via de app koppel ik ze eenvoudig aan de Ray, waarna ze een paar minuten nodig hebben om te koppelen. Bij het spelen van muziek en kijken van film en series houdt de Ray rekening met de rear speakers. Tof, ook met gaming. 

In dit prijssegment ken ik geen soundbar die zo goed integreert met andere audioproducten en slimme softwarediensten. 

©PXimport

©PXimport

Conclusie: Sonos Ray kopen?

De Sonos Ray is met zijn adviesprijs van 299 euro een soundbar voor een breder publiek dan andere Sonos-soundbars. Hij oogt strak, is kwalitatief goed gebouwd en biedt een geluidskwaliteit die vergelijkbaar is met de betere concurrenten. De bas is voor een grotere kamer wat mager, maar dat is een veelvoorkomend aandachtspunt in dit prijssegment. Dat Sonos de HDMI-poort wegbezuinigt, is jammer maar voor velen ook niet onoverkomelijk. Belangrijker is dat de Ray lekker slim is en goed integreert met andere Sonos-producten. Even dure soundbars zijn beperkter te gebruiken in een smart home-opstelling. Al met al maakt de Sonos Ray indruk met zijn slimme functies, goede geluidskwaliteit en scherpe prijs en kan ik hem zeker aanbevelen als je niet meer wil uitgeven dan driehonderd euro. 

Wie merkbaar krachtiger geluid en duidelijkere bas wil, kan beter doorsparen voor bijvoorbeeld de Sonos Beam (Gen 2) van 469 euro. Dan krijg je ook toegang tot extra's als een microfoon voor spraakbediening en een HDMI-poort die Dolby Atmos-ondersteuning mogelijk maakt.

Weet je eigenlijk wel wat je moet doen wanneer je Chromebook niet meer aangaat? Er zijn verschillende manieren om hem weer aan de praat te krijgen. Dit is hoe je dat mogelijk toch weer lukt.

Een Chromebook is relatief betaalbaar, maar kan toch enorm veel bieden. Voorheen moest hij altijd met het internet verbonden zijn, maar tegenwoordig zijn er veel offline-functies beschikbaar. Maar dan moet hij wel opstarten. Als de Chromebook niet direct reageert, is er nog geen man overboord. Hieronder verschillende manieren om de laptop toch aan de praat te krijgen.

Verwijder eventuele accessoires en dongels

Eén van de eerste dingen om te proberen, is eventuele accessoires en dongels verwijderen uit de poorten. Het zou namelijk kunnen zijn dat zo'n randapparaat stroom vreet. Maar het kan ook zijn dat er ergens toch een fout optreedt. Zodra je alles losgekoppeld hebt en de Chromebook weer aangaat, sluit dan alle accessoires één voor één aan om te kijken of er verdere problemen opduiken. Zodoende kun je wellicht achterhalen wat precies de boosdoener is.

Maak de oplaadpoort schoon

Een andere, simpele oplossing is de usb-poort schoonmaken. Het kan gebeuren dat er stof of vettigheid in ophoopt, waardoor een gekoppelde kabel zijn werk niet kan doen. Zo'n opening schoonmaken is zo gepiept: het enige dat je daarvoor nodig hebt, is een spuitbus met perslucht. Daarnaast kan het helpen een plastic tandenstoker of een wattenstaafje met isopropylalcohol te gebruiken. Gebruik geen houten stoker: die kunnen splinters achterlaten in de poort.

Staat het scherm wel aan?

Voordat we de iets technischere opties bekijken, eerst nog de volgende tip: staat het scherm wel aan of is het scherm misschien stuk? Het kan ook zijn dat iemand de helderheid op de laagste stand gezet heeft, als grapje, omdat het dan lijkt alsof het scherm uitstaat. Druk een paar keer op de toets voor de helderheid om te kijken of je dan beeld krijgt. Sluit de Chromebook aan op een extern scherm om te controleren of het apparaat überhaupt een teken van leven geeft.

©Google

Probeer een andere kabel

Als je de bovenstaande opties allemaal geprobeerd hebt, zonder succes, dan is het tijd om dingen uit te sluiten. Gebruik eens een andere usb-c-kabel voor je Chromebook, om te kijken of het apparaat dan wel aanspringt. Zo achterhaal je of het product wel oplaadt; je krijgt meteen bevestiging in de vorm van een ledlampje dat moet oplichten. Probeer ook eventueel een ander stopcontact uit, al zal dit doorgaans niet het probleem zijn.

Controleer de batterij

De volgende stap is de accu controleren. Als het ledlampje brandt ten teken dat de kabel in orde is, maar de Chromebook niet start dan is de accu mogelijk stuk. Een accu vervangen is soms zelf thuis te doen, maar de garantie vervalt dan wel. Neem daarom contact op met de verkoper of fabrikant, en als die niet helpen kun je een professional inschakelen.

©Tada Images - stock.adobe.com

Maak gebruik van de Powerwash

Het kan tot slot helpen om een Powerwash uit te voeren. Dit kan alleen wanneer de Chromebook nog wel aangaat, maar geen systeem laadt. Een Powerwash is een harde reset, waarmee je teruggaat naar de fabrieksinstellingen. Alle gegevens worden dan gewist, dus sla die bij voorkeur in de cloud op. Dan nog is dit het proberen waard, omdat je derhalve hopelijk geen nieuwe Chromebook hoeft te kopen. Zo voer je een Powerwash uit:

Alles geprobeerd?

Hopelijk helpt dit en kun je na het uitvoeren van één van deze stappen weer gebruikmaken van je Chromebook. Zo niet en ben je van plan een nieuwe Chromebook te kopen, dan is het handig om te weten wat bijvoorbeeld de verschillen zijn tussen een normale en Plus-variant. Daarnaast gaven we eerder al wat tips over het kopen van zo'n laptopvervanger en kun je hier lezen wat vijf goede opties voor een redelijk betaalbare prijs zijn.

De Dyson Ontrac is de tweede koptelefoon van het merk dat we met name kennen van stofzuigers en luchtreinigers. De Dyson Zone, of poging één, was niet slecht, maar liet veel te wensen over. Hoe vergaat het met poging twee? Dat bekijken we in de review.

Voordat we een uitgebreide blik werpen op de Dyson Ontrac-koptelefoon, is het handig om nog even kort samen te vatten wat de Dyson Zone goed en minder goed deed. Het draagcomfort, de algemene audiokwaliteit, de premium afwerking, fysieke knop voor mediabediening en de informatieve app zijn allemaal dingen waar we enthousiast van werden. Maar het aanraakgevoelige oppervlak, de ruisonderdrukking, accuduur, beperkte equalizer en de hoge prijs gooiden roet in het eten. Scoort de Ontrac beter op die vlakken?

Lees de hele review over het eerste model: Review Dyson Zone - (Helaas) een product van deze tijd

Het grootste verschil tussen de Dyson Ontrac en Zone is natuurlijk dat de eerstgenoemde geen luchtzuiveringssysteem heeft. Dit is een 'gewone' koptelefoon. Daarmee kaart het merk al een negatief punt aan van de Zone, die met minimaal 649 euro wel erg duur was. De Ontrac heeft een adviesprijs van 499 euro en is daarmee nog steeds niet goedkoop. Sterker nog: in vergelijking met de topmodellen van onder meer Sony, Philips en Sonos scheelt het meer dan 100 euro. Dan moet je van goeden huize komen, of unieke, overtuigende kwaliteiten hebben.

©Wesley Akkerman

Duurzaamheid en personalisatie

In vergelijking met de Dyson Zone is er qua draagcomfort weinig veranderd. De koptelefoon is gelukkig wel veel lichter, maar zit nog steeds lekker op het hoofd. Niet te strak en niet te los, en dankzij de beweegbare onderdelen kun je hem precies op jouw hoofdvorm afstellen. De buitenkant is gemaakt van aluminium, terwijl de oorkussens voorzien zijn van suède. Ook treffen we plastic aan in de hoofdband, maar over het algemeen voelt en oogt de Dyson Ontrac hoogwaardig en premium. Dit is een typisch product van Dyson.

In tegenstelling tot veel andere koptelefoons kun je zelf onderdelen vervangen wanneer die eraan toe zijn of wanneer jij eraan toe bent. Je kunt de oorkussens omwisselen wanneer ze kapotgaan of de buitenkant van de cups voorzien van andere kleuren. Daardoor scoort het merk wat punten op het gebied van duurzaamheid en personalisatie. Helaas is het niet mogelijk de kleur van de band aan te passen, waardoor je daar dus wel aan vastzit. Vooral het kunnen vervangen van de kussens is fijn, omdat die vaak sneller kapotgaan dan andere onderdelen.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Joystick, tikken en slaan

Je bedient de Dyson Ontrac op twee manieren: via de app (daar later meer over) en de fysieke bediening. Op de oorcup rechts zit een kleine joystick, net als op de Zone. Daarmee beheer je het volume, pauzeer je muziek en ga je naar een volgend of vorig nummer. De besturing luistert wel nauw: je moet bewust een specifieke richting opgaan om iets voor elkaar te krijgen. Na een aantal weken gebruik gebeurt het nog weleens dat je de muziek per ongeluk pauzeert of dat je opeens naar een volgend nummer gaat, terwijl dat niet de bedoeling was.

Desondanks vinden we het tof dat de Dyson-koptelefoons zulke bediening aanbieden, want het maakt de koptelefoons redelijk uniek. En in dit geval went het vanzelf. Wat niet went, is de aanraakgevoelige omgeving aan de buitenkant van de cups. Daarmee zet je de ruisonderdrukking aan en uit, door twee keer te tikken. Niet alleen klinkt dat echt extreem hard, ook werkt het niet altijd. De tijd tussen de twee tikken komt heel nauwkeurig, waardoor je soms meerdere keren slaat op dat ding. Gelukkig hebben we de Dyson-app nog.

©Wesley Akkerman

Gedoe met de magere app

Die app verraadt hoe basaal de Dyson Ontrac eigenlijk is. Niet qua comfort en ook niet per se als het om de audiokwaliteit gaat, maar wel op het gebied van extra functies. Binnen de app tref je de opties aan die je ook fysiek aanstuurt, evenals een digitale equalizer. Helaas is die, net als bij de Zone, vrij beperkt. Je hebt drie opties tot je beschikking. Een van de meest waardevolle opties is meting van het volumeniveau. De app kan aangeven of de muziek, of de herrie van buitenaf, eigenlijk te hard is voor je gehoor. Zodoende blijft gehoorschade je mogelijk bespaard.

Daar blijft het wel bij als het om extra mogelijkheden gaat. Er is geen adaptieve ruisonderdrukking, spraakherkenning, multipoint of geluid in 360 graden, bijvoorbeeld. Nu kun je beargumenteren dat niet elke functie daadwerkelijk onmisbaar is, maar voor 400 tot 500 euro mag je meer verwachten. Bovendien heeft de Dyson-winkel een frontale plek binnen de druk vormgegeven applicatie en heb je geregeld last van verbindingsproblemen. Niet met een gekoppeld apparaat, maar de app zelf. Dit zijn geen premium ervaringen.

Warm en helder

De accuduur is dat gelukkig wel: met actieve ruisonderdrukking aan kun je tot 55 uur luisteren. En met tien minuten laden kun je 2,5 uur vooruit. Dat zijn indrukwekkende getallen; daar moet de Ontrac het wel echt van hebben. De geluidsonderdrukking heeft verder geen negatieve invloed op de geluidsweergave. Over het algemeen presenteert de koptelefoon een breed en warm geluid, waar je moeiteloos onderscheid maakt tussen verschillende tonen, lagen en muziekinstrumenten. Daarnaast vinden we de sound helder en zuiver klinken.

Een wat geoefend oor zal de presentatie overigens wellicht wat minder kunnen waarderen. Want de Dyson Ontrac klinkt tegelijkertijd ook een beetje saai en veilig, vanwege het gebrek aan dynamiek en subtiliteit. De ruisonderdrukking is verder redelijk, maar niet uitmuntend. Gezien de prijs van de koptelefoon zijn dit best zware punten. Als het gaat om het aantal ondersteunde audiocodecs, dan biedt de Dyson Ontrac helaas ook een wat magere ervaring met alleen sbc, aac en lhdc (voor hi-res audio). Dit is niet de beste koptelefoon van dit moment.

©Wesley Akkerman

Dyson Ontrac kopen?

We willen vooropstellen dat de Dyson Ontrac echt geen verkeerde koptelefoon is. Maar het hogere segment voor koptelefoons is nu eenmaal moordend. Als je de hoofdprijs vraagt, dan mag je een stevige beoordeling verwachten. Hoewel de muziek over het algemeen aangenaam en soepel klinkt, missen we ook wat detail en dynamiek die het aanbod van bijvoorbeeld Sony, Philips en Bose wel rijk is. Daarnaast voelt de headset wat basaal aan als het gaat om extra functies en vinden we dat de ruisonderdrukking beter kan op dit prijspunt.

Gelukkig doet dit model ook een hoop goed. Zo is de prijs ten opzichte van de Zone gedaald, zijn we nog steeds gek op dat knuppeltje (ook al vereist een precieze behandeling) en vinden we het mooi om te zien dat er ruimte is voor personalisatie en duurzaamheid. Het draagcomfort is bijna ongeëvenaard en de afwerking voelt heel premium aan. En de accuduur gaat met 55 uur lekker lang mee. Nu nog meer opties, een betere app en een goede equalizer en je hebt een koptelefoon die de concurrentie aankan. Maar daar zit Dyson op dit moment nog niet.