Ieder jaar zijn er ruim 2000 schoorsteenbranden in Nederland. Gelukkig valt dit onder de basisdekking van de opstalverzekering, maar dan moet de schoorsteen wel goed onderhouden zijn. Is dat niet het geval, dan zal de verzekeraar moeilijk doen over het vergoeden van de schade.

Dubbelzinnig

Een derde van de woningbranden wordt veroorzaakt door een zogeheten schouwbrand. Door de schoorsteen te vegen en waar nodig te herstellen verlaag je dit risico aanzienlijk. Toch is schoorsteenvegen in Nederland, in tegenstelling tot andere Europese landen, niet wettelijk verplicht. In Vlaanderen is dit wel een wettelijke jaarlijkse verplichting bij een stooktoestel op kolen, hout of pellets. Toch eisen ook de Nederlandse verzekeraars dat je alle redelijke maatregelen neemt om een schoorsteenbrand te voorkomen en daarmee bedoelen ze een regelmatige controle en het vegen van het schoorsteenkanaal.

Bij schade door een schoorsteenbrand zal de verzekeringsexpert altijd onderzoeken of er sprake is van slecht onderhoud. De meeste brandverzekeringen stellen geen speciale eisen aan het schoorsteenvegen en -onderhoud, tenzij het om specifieke gevallen gaat. Heeft je woning bijvoorbeeld een rieten dak, dan kan de verzekeraar eisen dat je een vonkenvanger aanbrengt op de schoorsteen. 

Oorzaken van schoorsteenbrand

Een schoorsteenbrand ontstaat bij een houtkachel, of een kachel op kolen of mazout. Het zijn de roetresten en creosoot in het rookkanaal die vlam vatten. Bij gashaarden is er maar heel weinig vervuiling van het rookkanaal en daarom is het risico op een schoorsteenbrand bij die toestellen bijzonder klein. Behalve roetresten kunnen er nog andere oorzaken zijn, zoals een vogelnest op het rookkanaal of dorre bladeren die in de schoorsteen zijn gevallen. Een belangrijk risico is dat een schoorsteenbrand kan overslaan naar het dak van de woning met alle gevolgen van dien. Bovendien kan een slecht onderhouden schoorsteen CO-vergiftiging veroorzaken met ernstige gevolgen zoals moeilijke ademhaling, misselijkheid, duizeligheid, bewustzijnsverlies tot zelfs overlijden.  

©Nejc Gajic

Temperatuur loopt op tot 1000 graden en meer

De ontvlambare substantie in een schoorsteen is creosoot. Deze kleverige substantie met een doordringende geur hecht zich aan de wand van het rookkanaal. Creosoot wordt gevormd door de rook van hout en vocht, wanneer men nat hout stookt of wanneer men hout verbrandt bij een te lage temperatuur. Wanneer de opgehoopte creosoot ontbrandt, ontstaat de schouwbrand. De temperatuur van een schoorsteenbrand loopt op tot 1000 graden Celsius of zelfs meer. Deze extreem hoge temperatuur kan het rookkanaal en de schoorsteen ernstig beschadigen. Stook dus alleen hout dat goed droog is en laat de schoorsteen minstens één keer per jaar vegen. Het is ook goed om het vuur regelmatig een paar minuten hoog op te stoken om de vorming van creosoot-aanslag te voorkomen. 

©Anze Furlan

Eén keer per jaar

Een schone schoorsteen is dus belangrijk voor de veiligheid en zorgt ook voor een meer efficiënte verwarming. Het is zelfs beter voor het milieu, want de verbranding wordt beter en er komt minder fijn stof in de lucht terecht. Het advies is dus één keer per jaar de schoorsteen te laten vegen.

Wanneer de schoorsteen slecht trekt en er zelfs rook in een kamer terechtkomt, is dit vaak te wijten aan poreuze of losse voegen. Je kunt dit voegwerk laten vervangen en op die manier voorkomen dat de schoorsteen gaat lekken. Voegwerk vervangen kost ongeveer 40 euro per vierkante meter. De beste periode om de schoorsteen te laten vegen is net voor het stookseizoen. De prijs varieert tussen 50 en 120 euro per rookkanaal. Een professionele schoorsteenveger is ongeveer een uur bezig met het vegen van de schoorsteen en het opruimen. Als je de schoorsteen door een erkend vakman laat reinigen, vraag dan een attest. Zo’n attest bevestigt dat de schoorsteen vakkundig is gereinigd. Is de schoorsteen slecht bereikbaar, dan kun je ook een roetschuif laten plaatsen. Dat is een schuif aan de onderkant die het makkelijk maakt om de roetophoping te verwijderen. 

Zelf vegen vanuit je huis

Officieel mag je zelf je schoorsteen vegen, maar dan moet je het uiteraard goed doen. De vraag blijft natuurlijk of je voor de prijs van een professionele schoorsteenveger het risico wilt lopen op een val van de ladder en gezondheidsschade door het inademen van roet. Er zijn twee betrouwbare methoden om dit zelf te doen. Naargelang de situatie veeg je vanaf de onderzijde of vanaf de bovenkant.

Om de schouw langs onderen te vegen, gebruik je een schoorsteenveegset. Zo’n set bestaat uit een aantal losse stokken van ieder ongeveer 80 centimeter die je in elkaar schroeft. Zo creëer je een lange flexibele stok waar een borstel aan vast zit. Deze je haal op en neer in het rookkanaal om het kanaal te reinigen. Zorg ervoor dat het deurtje van de kachel gesloten is, omdat er wel wat stof vanaf kan komen. Terwijl je dit doet, kun je het roet dat naar beneden valt opzuigen met een krachtige bouwstofzuiger. Draag tijdens deze klus zeker handschoenen, een veiligheidsbril en een mondkapje. 

©gianni - stock.adobe.com

Zelf vegen via het dak

Om de schouw te vegen vanaf boven moet je het dak op. Dan bevestig je de borstel met een zware kogel aan een stevig touw. Daarna laat je de borstel in het rookkanaal zakken. Ook nu moet je de borstel op en neer bewegen om het roet los te maken. Als je klaar bent met vegen, kun je het roet aan de onderkant van de schouw opzuigen. 

Heb jij al een brandblusser in huis?

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.