Ieder jaar zijn er ruim 2000 schoorsteenbranden in Nederland. Gelukkig valt dit onder de basisdekking van de opstalverzekering, maar dan moet de schoorsteen wel goed onderhouden zijn. Is dat niet het geval, dan zal de verzekeraar moeilijk doen over het vergoeden van de schade.

Dubbelzinnig

Een derde van de woningbranden wordt veroorzaakt door een zogeheten schouwbrand. Door de schoorsteen te vegen en waar nodig te herstellen verlaag je dit risico aanzienlijk. Toch is schoorsteenvegen in Nederland, in tegenstelling tot andere Europese landen, niet wettelijk verplicht. In Vlaanderen is dit wel een wettelijke jaarlijkse verplichting bij een stooktoestel op kolen, hout of pellets. Toch eisen ook de Nederlandse verzekeraars dat je alle redelijke maatregelen neemt om een schoorsteenbrand te voorkomen en daarmee bedoelen ze een regelmatige controle en het vegen van het schoorsteenkanaal.

Bij schade door een schoorsteenbrand zal de verzekeringsexpert altijd onderzoeken of er sprake is van slecht onderhoud. De meeste brandverzekeringen stellen geen speciale eisen aan het schoorsteenvegen en -onderhoud, tenzij het om specifieke gevallen gaat. Heeft je woning bijvoorbeeld een rieten dak, dan kan de verzekeraar eisen dat je een vonkenvanger aanbrengt op de schoorsteen. 

Oorzaken van schoorsteenbrand

Een schoorsteenbrand ontstaat bij een houtkachel, of een kachel op kolen of mazout. Het zijn de roetresten en creosoot in het rookkanaal die vlam vatten. Bij gashaarden is er maar heel weinig vervuiling van het rookkanaal en daarom is het risico op een schoorsteenbrand bij die toestellen bijzonder klein. Behalve roetresten kunnen er nog andere oorzaken zijn, zoals een vogelnest op het rookkanaal of dorre bladeren die in de schoorsteen zijn gevallen. Een belangrijk risico is dat een schoorsteenbrand kan overslaan naar het dak van de woning met alle gevolgen van dien. Bovendien kan een slecht onderhouden schoorsteen CO-vergiftiging veroorzaken met ernstige gevolgen zoals moeilijke ademhaling, misselijkheid, duizeligheid, bewustzijnsverlies tot zelfs overlijden.  

©Nejc Gajic

Temperatuur loopt op tot 1000 graden en meer

De ontvlambare substantie in een schoorsteen is creosoot. Deze kleverige substantie met een doordringende geur hecht zich aan de wand van het rookkanaal. Creosoot wordt gevormd door de rook van hout en vocht, wanneer men nat hout stookt of wanneer men hout verbrandt bij een te lage temperatuur. Wanneer de opgehoopte creosoot ontbrandt, ontstaat de schouwbrand. De temperatuur van een schoorsteenbrand loopt op tot 1000 graden Celsius of zelfs meer. Deze extreem hoge temperatuur kan het rookkanaal en de schoorsteen ernstig beschadigen. Stook dus alleen hout dat goed droog is en laat de schoorsteen minstens één keer per jaar vegen. Het is ook goed om het vuur regelmatig een paar minuten hoog op te stoken om de vorming van creosoot-aanslag te voorkomen. 

©Anze Furlan

Eén keer per jaar

Een schone schoorsteen is dus belangrijk voor de veiligheid en zorgt ook voor een meer efficiënte verwarming. Het is zelfs beter voor het milieu, want de verbranding wordt beter en er komt minder fijn stof in de lucht terecht. Het advies is dus één keer per jaar de schoorsteen te laten vegen.

Wanneer de schoorsteen slecht trekt en er zelfs rook in een kamer terechtkomt, is dit vaak te wijten aan poreuze of losse voegen. Je kunt dit voegwerk laten vervangen en op die manier voorkomen dat de schoorsteen gaat lekken. Voegwerk vervangen kost ongeveer 40 euro per vierkante meter. De beste periode om de schoorsteen te laten vegen is net voor het stookseizoen. De prijs varieert tussen 50 en 120 euro per rookkanaal. Een professionele schoorsteenveger is ongeveer een uur bezig met het vegen van de schoorsteen en het opruimen. Als je de schoorsteen door een erkend vakman laat reinigen, vraag dan een attest. Zo’n attest bevestigt dat de schoorsteen vakkundig is gereinigd. Is de schoorsteen slecht bereikbaar, dan kun je ook een roetschuif laten plaatsen. Dat is een schuif aan de onderkant die het makkelijk maakt om de roetophoping te verwijderen. 

Zelf vegen vanuit je huis

Officieel mag je zelf je schoorsteen vegen, maar dan moet je het uiteraard goed doen. De vraag blijft natuurlijk of je voor de prijs van een professionele schoorsteenveger het risico wilt lopen op een val van de ladder en gezondheidsschade door het inademen van roet. Er zijn twee betrouwbare methoden om dit zelf te doen. Naargelang de situatie veeg je vanaf de onderzijde of vanaf de bovenkant.

Om de schouw langs onderen te vegen, gebruik je een schoorsteenveegset. Zo’n set bestaat uit een aantal losse stokken van ieder ongeveer 80 centimeter die je in elkaar schroeft. Zo creëer je een lange flexibele stok waar een borstel aan vast zit. Deze je haal op en neer in het rookkanaal om het kanaal te reinigen. Zorg ervoor dat het deurtje van de kachel gesloten is, omdat er wel wat stof vanaf kan komen. Terwijl je dit doet, kun je het roet dat naar beneden valt opzuigen met een krachtige bouwstofzuiger. Draag tijdens deze klus zeker handschoenen, een veiligheidsbril en een mondkapje. 

©gianni - stock.adobe.com

Zelf vegen via het dak

Om de schouw te vegen vanaf boven moet je het dak op. Dan bevestig je de borstel met een zware kogel aan een stevig touw. Daarna laat je de borstel in het rookkanaal zakken. Ook nu moet je de borstel op en neer bewegen om het roet los te maken. Als je klaar bent met vegen, kun je het roet aan de onderkant van de schouw opzuigen. 

Heb jij al een brandblusser in huis?

Met zijn elegante touchscreen, ruime kijkvenster en geïntegreerde verlichting is de Bosch Serie 6 Air Fryer een heuse blikvanger. Naast het oog willen je smaakpapillen natuurlijk ook wat. We voelden deze stijlvolle airfryer een aantal weken aan de tand. Lees hier onze ongezouten mening.

Dankzij een riante capaciteit van 7,2 liter is de Serie 6 Air Fryer (MAF671B1) geschikt voor gezinnen. Naast de airfryer zelf levert de Duitse fabrikant een grillrooster en vijf vleesspiesjes mee. Dit grillrooster komt ook van pas als je gerechten wilt 'stapelen'. Kortom, keukenprinsen en -prinsessen kunnen er alle kanten mee op. Na het uitpakken kan de kok van dienst er vrijwel meteen mee aan de slag. Je dient wel eerst even het handvat op het mandje te monteren, maar dat is vanwege het kliksysteem zo gepiept. De behuizing weegt nog geen 6 kilo, waardoor je deze airfryer van 30,9 × 31,4 × 38,8 centimeter relatief makkelijk meeneemt, mocht dat nodig zijn.

©Maikel Dijkhuizen

Kookinstellingen kiezen

Het touchscreen bevat duidelijke pictogrammen voor patat, kip, vlees, vis, groente, gebak en brood. Daarnaast is er een warmhoudfunctie. Zodra je op een van de pictogrammen tikt, selecteert het apparaat de bijbehorende temperatuur en kooktijd. Het kan eigenlijk niet misgaan. Vanzelfsprekend pas je deze automatische instellingen naar eigen inzicht aan. Gebruik hiervoor de plus- en minknoppen. Kies hierbij tussen een temperatuur van minimaal 40 en maximaal 200 graden Celsius. Dat gaat in stapjes van vijf graden. Het opgegeven uitgangsvermogen bedraagt 1800 watt. Wanneer er een kookprogramma is gestart, komt het geluidsniveau uit op zo'n 63 decibel. Dat valt erg mee, zodat je in de keuken gelukkig nog gewoon een gesprek kunt voeren.

©Maikel Dijkhuizen

Eten bereiden

Op de bodem van het mandje bevindt zich een uitneembaar rooster. Hierop plaats je rechtstreeks een flinke lading friet, snacks of groente. Voor het bereiden van vlees kun je eventueel ook het bijgesloten grillrooster gebruiken. Een minpunt is het ietwat stroeve sluitsysteem voor het mandje. De onderzijde bevat weliswaar antislipvoetjes, maar het apparaat glijdt evengoed (te) makkelijk over het keukenblad. Hierdoor is het noodzakelijk om de achterkant van de behuizing met één hand tegen te houden als je het mandje in het apparaat duwt. Zeker wanneer het apparaat al warm is, is dat niet zo prettig.

Dankzij het kijkvenster houd je de voortgang van het gerecht nauwlettend in de gaten. Tik je op het pictogram met het lampje, dan gaat de verlichting ongeveer tien seconden branden. Voor diverse kookprogramma's activeert de Serie 6 Air Fryer (MAF671B1) het zogeheten Shake-alarm. Je hoort dan om de zoveel minuten een piepend geluid. Na het schudden van het mandje gaat het kookproces weer verder.

©Maikel Dijkhuizen

Knapperige gerechten

Net als de meeste airfryers heeft ook dit exemplaar boven in de behuizing een verwarmingselement en ventilator. Deze fan blaast de hete lucht omlaag. Volgens de fabrikant heeft deze airfryer voldoende power om vijf porties friet klaar te maken. Dat blijkt ook in de praktijk. Het bereiden van 750 gram patat is bijvoorbeeld geen enkel probleem. Leg daarnaast gerust tien kroketten in de mand, want ze worden stuk voor stuk warm. Bosch claimt dat je gerechten zonder voorverwarmen kunt klaarmaken, maar neem deze belofte met een flinke korrel zout. Voor een knapperig resultaat is het namelijk wel degelijk nodig om de airfryer voor te verwarmen. Daarnaast is goed schudden essentieel, anders worden de frietjes niet gelijkmatig gaar.

Verder zien we een verschil in kleur, maar gelukkig smaken ook de ietwat bleke patatjes prima. Na de maaltijd ben je weinig tijd kwijt met schoonmaken. De gladde buitenkant bevat geen knoppen die uitsteken, waardoor je de behuizing vlot kunt afnemen. Verder zijn alle losse onderdelen vaatwasserbestendig. Was je het mandje handmatig af, dan belandt er soms wel wat water of sop in de loze ruimte van het kijkvenster. Dit kijkvenster bestaat namelijk uit twee 'plaatjes' van transparante kunststof. Overigens trekt dat vocht snel weg.

©Maikel Dijkhuizen

©Maikel Dijkhuizen

Bosch Serie 6 Air Fryer kopen?

De Bosch Serie 6 Air Fryer heeft een goede prijs-kwaliteitverhouding. Merken als Ninja, Inventum en Tefal produceren weliswaar vergelijkbare airfryers tegen een iets lagere aanschafprijs, maar toch vinden we de adviesprijs van 169,99 euro gerechtvaardigd. Dit apparaat beschikt tenslotte over enkele extra's die veel andere producten niet hebben. Zo volg je met het kijkvenster en de verlichting het kookproces op de voet. Bovendien maak je de airfryer inclusief alle accessoires binnen mum van tijd schoon. Ook niet onbelangrijk; de gerechten smaken prima! Jammer genoeg levert Bosch geen fysiek receptenboek mee.

Het is september, en dat betekent dat de nazomer ten einde loopt. Het licht wordt zachter, de avonden koeler en veel planten maken zich klaar voor de herfst. Dit is de maand om nog nieuw groen te planten, vaste planten te verjongen en hagen bij te knippen. Ook het gazon, de moestuin en de vijver vragen nu aandacht. Met een paar gerichte klussen zorg je dat je tuin gezond de herfst en winter ingaat.

Lees ook: Van januari tot en met december: dit doe je elke maand in de tuin

Dit kun je zaaien en planten in september

In september kan er nog veel de grond in. Bosanemonen, herfst- en winterakonieten en cyclamen doen het goed wanneer je ze nu plant, net als groenblijvers die de tuin ook in de koude maanden kleur geven. Koop je een boom, let er dan op dat het blad nog stevig en fris oogt. Een boompje dat al kaal aan het worden is, kun je beter niet planten.
Wie volgend voorjaar een bloemenzee wil, zaait in deze periode korenbloemen, goudsbloemen en klaprozen. Ook vaste planten die al jaren op dezelfde plek staan, kun je nu delen om ze te verjongen. Wil je een groenblijver verplaatsen, dan is dit de juiste tijd: de grond is nog warm genoeg voor de wortels om zich goed te herstellen.

©Leika production

Haal de snoeischaar maar tevoorschijn

Veel planten kun je nu nog een knipbeurt geven. Begin bij kuipplanten die buiten staan, want snoeiwonden genezen beter in de buitenlucht. Ook hagen kun je in september mooi in vorm brengen. Werk van onder naar boven en knip ze licht taps toe, zodat ook de onderste takken voldoende licht krijgen. Geef daarna wat compost zodat de haag sterk de winter ingaat.
Lavendel kort je ongeveer tien centimeter in, de Japanse wijnbes die vrucht heeft gedragen knip je helemaal terug en hortensia's ontdoe je van de stugge bloemen. Bij bomen en struiken verwijder je aangetast blad. Daarnaast is het slim om wekelijks uitgebloeide bloemen van dahlia's, rozen en andere zomerbloeiers weg te knippen. Zo blijft de tuin verzorgd en verklein je de kans op ziektes.

©SKT Studio

Lees ook: Welke snoeischaar voor welke tuinklus?

Planten en gras in september

Sommige planten hebben juist nu extra zorg nodig. Camelia's en rododendrons vormen in september hun knoppen voor volgend jaar en hebben daarom voldoende water nodig. Tweejarige planten zoals vingerhoedskruid kun je verplaatsen naar een nieuwe plek in je tuin. Hoge bloeiers als zonnebloemen, dahlia's en herfstasters geef je steun, zodat ze niet bezwijken onder de eerste herfststormen.
Het gazon vraagt een andere aanpak dan in de zomer. Maai het gras wat hoger en zaai waar nodig bij. Verticuteer eerst om mos en dood gras te verwijderen. Kies een zaadmengsel dat past bij zon of schaduw, afhankelijk van de ligging van je tuin. Heb je in augustus niet bemest, dan is dit hét moment om dat alsnog te doen. Vul kuilen aan en houd je terras vrij van onkruid en mos.

Werk in de moestuin

Ook in de moestuin valt er nog genoeg te doen. Boontjes moeten tijdig worden geplukt om taaie peulen te voorkomen. Tomaten die nog groen zijn leg je op een zonnige plek zodat ze verder kunnen rijpen. September is ook de maand van de appel- en perenoogst. Maak er compote, sap of een taart van, of bewaar ze op een koele plek. Verder kun je winterpostelein en raapstelen zaaien, zodat je later in het seizoen nog kunt oogsten.