Een ton CO₂, wat moeten we ons daar nou weer bij voorstellen?
Of we nu reizen, spullen produceren, eten, sporten of lui op de bank liggen te zappen, altijd stoten we CO₂ uit. De reden waarom dit gas zo in de aandacht staat, is omdat het de opwarming van de aarde versterkt en zo de klimaatverandering versnelt. Om een idee te krijgen van de hoeveelheid CO₂-emissie die we produceren, gebruiken we de metrische eenheid 'ton'. Toch blijft het lastig om ons voor stellen waar zo’n ton CO₂ werkelijk voor staat. Laten we het toch eens proberen met een paar vergelijkingen.
In het kort… Waar komt CO₂ vandaan? En wat moeten we ons voorstellen bij een ton CO₂? Bovendien zijn er manieren om dit gas te neutraliseren.
Verbranding in de breedste zin van het woord
Koolstof zit in fossiele brandstof zoals hout, steenkool, aardolie, aardgas. Door deze stoffen te verbranden ontstaat er koolstofdioxide. Maar CO₂ vormt zich ook in de natuur; denk maar aan bosbranden en vulkaanuitbarstingen. Zelfs ons eigen lichaam produceert koolstofdioxide, want het verbrandt voedsel waarin koolstof zit, zoals vlees en groenten. Dat koolstofdioxide ademen mens en dier weer uit.
Het CO₂-equivalent
Koolstofdioxide of CO₂ is het meest voorkomende broeikasgas in onze atmosfeer dat onder meer door menselijke activiteiten wordt geproduceerd. Het is onzichtbaar, geurloos en heeft een dichtheid van 1,964 kilogram per kubieke meter bij 0 graden Celsius. Er zijn meerdere broeikasgassen in de atmosfeer, zoals lachgas, methaan en fluorhoudende gassen (F-gassen). Om te weten hoeveel ze bijdragen aan het broeikaseffect worden de uitstootcijfers van al die gassen omgerekend naar de CO₂-equivalent.
Eén kilogram CO₂-equivalent komt overeen met de broeikaswerking van 1 kilogram CO₂. De uitstoot van 1 kilogram lachgas staat gelijk aan 298 kilogram CO₂-equivalent. Om nog maar te zwijgen van de F-gassen die in koelinstallaties en warmtepompen werden gebruikt. Bijvoorbeeld, 1 kilogram zwavelhexafluoride (SF6) staat gelijk aan 22.800 kilogram CO₂-equivalent. Dit F-gas heeft dus een 22.800 keer sterker broeikaseffect dan CO₂.
©Realworldvisuals.com
Is CO₂ giftig?
CO₂ maakt ook deel uit van de normale lucht die we inademen. Onze omgevingslucht bevat 0,041 procent CO₂. Dat kunnen we probleemloos inademen, maar ons lichaam voegt ook zelf CO₂ aan de lucht toe. Wanneer je lucht inademt die meer dan 1 procent CO₂ bevat, word je suf. Bij 2 procent krijg je hoofdpijn en stijgt de bloeddruk. Vanaf 5 procent ontstaat er duizeligheid en ademnood. Concentraties van 10 procent of meer zijn dodelijk.
Een ton CO₂ staat gelijk aan…
Het is moeilijk om iets te visualiseren dat onzichtbaar is. Toch kunnen we één ton CO₂ vergelijken met dingen die we doen en kennen. Dit zijn een paar vergelijkingspunten.
De Nederlander met een gemiddelde levensstijl stoot in minder dan twee maanden een ton CO₂ uit.
500 dagen ademhalen
Het eten van 250 Big Macs
6000 km rijden met een dieselwagen
4300 kWh elektriciteitsverbruik
De inhoud van 500 CO₂-brandblussers
121.643 keer je smartphone opladen
138 maaltijden op basis van vlees
1961 vegetarische maaltijden
Eén enkele vliegtuigreis Amsterdam-New York per passagier
©Realworldvisuals.com
CO₂ in pellets Kun je CO₂ aanraken? Jazeker! De meeste mensen kennen droogijs in blokvorm vast wel, en er bestaan ook droogijs-pellets. Dat zijn kleine, cilindrische stukjes bevroren koolstofdioxide in vaste toestand. Ze hebben een temperatuur van -78,5°C. Het begint bij koolstofdioxide in vloeibare toestand. Die vloeibare CO₂ wordt onder druk gezet waardoor het gedeeltelijk afkoelt en stolt. Dat geeft een sneeuwachtig product dat wordt omgevormd tot pellets. Droogijs wordt gebruikt voor koeling van levensmiddelen of medische benodigdheden, voor het reinigen door middel van het zogenaamde droogijs-stralen, voor het carboniseren van drank (het toevoegen van prik) en voor misteffecten in theaters en pretparken. Je moet wel opletten, want bij huidcontact kan dat bevriezing veroorzaken. Bovendien komt er bij sublimatie (de overgang van vast naar gas) CO₂-gas vrij, wat verstikkingsgevaar oplevert.
©MEDIENDIENER - Detmold
CO₂ uit de atmosfeer verwijderen
De toenemende koolstofdioxide in de atmosfeer is funest voor het klimaat. Toch zijn er manieren om CO₂ uit de atmosfeer te verwijderen. Sommige processen gebeuren spontaan, andere door toedoen van de mens.
Bossen
Via fotosynthese slaan bossen de koolstof uit de atmosfeer op. Dus bossen uitbreiden, herstellen en verstandig beheren helpt zeker in de strijd tegen klimaatverandering. Een beuk absorbeert tijdens een groeiperiode van 80 jaar een ton CO₂. En om 1 ton CO₂ op te vangen, moeten 50 bomen een jaar lang groeien.
Landbouw
Groenbemesting is het telen van planten op een stuk grond om deze vervolgens onder te ploegen of te 'mulchen'. De bodem slaat van nature koolstof op en door de bodem intensief te gebruiken, ontstaat er een tekort. Door groenbemesters te planten wanneer de velden kaal zijn, wordt de fotosynthese het hele jaar door verlengd. De bodem in Nederland kan op die manier 1 megaton (1 miljoen ton) CO₂ per jaar vastleggen. Groenbemesters kosten de boer of tuinder tijd en geld, want alleen met hoofdgewassen kan hij geld verdienen. Bovendien moet elke teelt, inclusief de groenbemester, in het jaarlijkse bouwplan worden ingepast.
Afvangen
Bij industriële processen, zoals bij de productie van staal en beton, kan men CO₂ opvangen en scheiden van andere atmosferische gassen. Die CO₂ wordt dan via pijpleidingen, wegtransport of schepen vervoerd naar een opslaglocatie. Tenslotte wordt de CO₂ diep onder de grond geïnjecteerd en permanent opgeslagen. Er zijn wereldwijd grootschalige CCS-installaties (Carbon Capture and Storage) in bedrijf of in aanbouw die de CO₂ opvangen.
Oceanen
Slechts 5 procent van de biologisch beschikbare koolstof circuleert in de atmosfeer, de biosfeer (planten en dieren) en de bodem samen. De rest circuleert in de oceanen. De oceanen spelen de hoofdrol bij CO₂-opslag. Daarbij kunnen de oceanen de CO₂ uit de atmosfeer ontzettend lang bufferen. Het grootste gedeelte van de actieve koolstof gaat volgens het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) naar de diepzee, waar het honderden jaren blijft. Het NIOZ verwacht dat wetenschappers zullen proberen om de natuurlijke processen waarmee oceanen CO₂ opnemen en afgeven te beïnvloeden, om zo de hoeveelheid CO₂ in de atmosfeer te reguleren.
©Nioz.nl
Bouwen op CO₂ De Belgische baksteenproducent Vandersanden heeft een nieuw soort gevelsteen ontwikkeld die niet alleen CO₂-negatief is. Het bedrijf gebruik de uitstoot van koolstofdioxide van andere bedrijven om de stenen hard te maken, als vervanging van cement. De gevelstenen worden in een ruimte geplaatst waarin koolstofdioxide wordt gespoten die door andere bedrijven werd uitgestoten. De CO₂ bindt zich dan aan calcium in de stenen, waardoor ze verharden. Bovendien bestaan de stenen zelf ook grotendeels uit reststoffen van de staalindustrie. De stenen hebben hetzelfde uiterlijk als bakstenen. Er zit zelfs een nerf op, net zoals een handvormsteen. Het is misschien een druppel op een gloeiende plaat, maar alle beetjes helpen.
©Vandersanden.com
