Of we nu reizen, spullen produceren, eten, sporten of lui op de bank liggen te zappen, altijd stoten we CO₂ uit. De reden waarom dit gas zo in de aandacht staat, is omdat het de opwarming van de aarde versterkt en zo de klimaatverandering versnelt. Om een idee te krijgen van de hoeveelheid CO₂-emissie die we produceren, gebruiken we de metrische eenheid 'ton'. Toch blijft het lastig om ons voor stellen waar zo’n ton CO₂ werkelijk voor staat. Laten we het toch eens proberen met een paar vergelijkingen.

Verbranding in de breedste zin van het woord

Koolstof zit in fossiele brandstof zoals hout, steenkool, aardolie, aardgas. Door deze stoffen te verbranden ontstaat er koolstofdioxide. Maar CO₂ vormt zich ook in de natuur; denk maar aan bosbranden en vulkaanuitbarstingen. Zelfs ons eigen lichaam produceert koolstofdioxide, want het verbrandt voedsel waarin koolstof zit, zoals vlees en groenten. Dat koolstofdioxide ademen mens en dier weer uit.  

Het CO₂-equivalent

Koolstofdioxide of CO₂ is het meest voorkomende broeikasgas in onze atmosfeer dat onder meer door menselijke activiteiten wordt geproduceerd. Het is onzichtbaar, geurloos en heeft een dichtheid van 1,964 kilogram per kubieke meter bij 0 graden Celsius. Er zijn meerdere broeikasgassen in de atmosfeer, zoals lachgas, methaan en fluorhoudende gassen (F-gassen). Om te weten hoeveel ze bijdragen aan het broeikaseffect worden de uitstootcijfers van al die gassen omgerekend naar de CO₂-equivalent.

Eén kilogram CO₂-equivalent komt overeen met de broeikaswerking van 1 kilogram CO₂. De uitstoot van 1 kilogram lachgas staat gelijk aan 298 kilogram CO₂-equivalent. Om nog maar te zwijgen van de F-gassen die in koelinstallaties en warmtepompen werden gebruikt. Bijvoorbeeld, 1 kilogram zwavelhexafluoride (SF6) staat gelijk aan 22.800 kilogram CO₂-equivalent. Dit F-gas heeft dus een 22.800 keer sterker broeikaseffect dan CO₂. 

©Realworldvisuals.com

Is CO₂ giftig?

CO₂ maakt ook deel uit van de normale lucht die we inademen. Onze omgevingslucht bevat 0,041 procent CO₂. Dat kunnen we probleemloos inademen, maar ons lichaam voegt ook zelf CO₂ aan de lucht toe. Wanneer je lucht inademt die meer dan 1 procent CO₂ bevat, word je suf. Bij 2 procent krijg je hoofdpijn en stijgt de bloeddruk. Vanaf 5 procent ontstaat er duizeligheid en ademnood. Concentraties van 10 procent of meer zijn dodelijk. 

Een ton CO₂ staat gelijk aan…

Het is moeilijk om iets te visualiseren dat onzichtbaar is. Toch kunnen we één ton CO₂ vergelijken met dingen die we doen en kennen. Dit zijn een paar vergelijkingspunten. 

• De Nederlander met een gemiddelde levensstijl stoot in minder dan twee maanden een ton CO₂ uit. 

• 500 dagen ademhalen

• Het eten van 250 Big Macs

• 6000 km rijden met een dieselwagen

• 4300 kWh elektriciteitsverbruik

• De inhoud van 500 CO₂-brandblussers

• 121.643 keer je smartphone opladen

• 138 maaltijden op basis van vlees

• 1961 vegetarische maaltijden

• Eén enkele vliegtuigreis Amsterdam-New York per passagier

©Realworldvisuals.com

©MEDIENDIENER - Detmold

CO₂ uit de atmosfeer verwijderen

De toenemende koolstofdioxide in de atmosfeer is funest voor het klimaat. Toch zijn er manieren om CO₂ uit de atmosfeer te verwijderen. Sommige processen gebeuren spontaan, andere door toedoen van de mens.  

Bossen

Via fotosynthese slaan bossen de koolstof uit de atmosfeer op. Dus bossen uitbreiden, herstellen en verstandig beheren helpt zeker in de strijd tegen klimaatverandering. Een beuk absorbeert tijdens een groeiperiode van 80 jaar een ton CO₂. En om 1 ton CO₂ op te vangen, moeten 50 bomen een jaar lang groeien. 

Landbouw

Groenbemesting is het telen van planten op een stuk grond om deze vervolgens onder te ploegen of te 'mulchen'. De bodem slaat van nature koolstof op en door de bodem intensief te gebruiken, ontstaat er een tekort. Door groenbemesters te planten wanneer de velden kaal zijn, wordt de fotosynthese het hele jaar door verlengd. De bodem in Nederland kan op die manier 1 megaton (1 miljoen ton) CO₂ per jaar vastleggen. Groenbemesters kosten de boer of tuinder tijd en geld, want alleen met hoofdgewassen kan hij geld verdienen. Bovendien moet elke teelt, inclusief de groenbemester, in het jaarlijkse bouwplan worden ingepast. 

Afvangen

Bij industriële processen, zoals bij de productie van staal en beton, kan men CO₂ opvangen en scheiden van andere atmosferische gassen. Die CO₂ wordt dan via pijpleidingen, wegtransport of schepen vervoerd naar een opslaglocatie. Tenslotte wordt de CO₂ diep onder de grond geïnjecteerd en permanent opgeslagen. Er zijn wereldwijd grootschalige CCS-installaties (Carbon Capture and Storage) in bedrijf of in aanbouw die de CO₂ opvangen.  

Oceanen

Slechts 5 procent van de biologisch beschikbare koolstof circuleert in de atmosfeer, de biosfeer (planten en dieren) en de bodem samen. De rest circuleert in de oceanen. De oceanen spelen de hoofdrol bij CO₂-opslag. Daarbij kunnen de oceanen de CO₂ uit de atmosfeer ontzettend lang bufferen. Het grootste gedeelte van de actieve koolstof gaat volgens het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) naar de diepzee, waar het honderden jaren blijft. Het NIOZ verwacht dat wetenschappers zullen proberen om de natuurlijke processen waarmee oceanen CO₂ opnemen en afgeven te beïnvloeden, om zo de hoeveelheid CO₂ in de atmosfeer te reguleren. 

©Nioz.nl

©Vandersanden.com

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.