Toen de Toyota bZ4x in de showroom verscheen, bleek de elektrische SUV niet helemaal vrij van kinderziekten. Maar volgens het Japanse merk, dat toch een uitstekende reputatie in stand moet houden, zijn alle problemen met de bouwkwaliteit en sturing van de elektrische aandrijflijn nu verholpen. Tijd voor een test!

©Igor Stuifzand | ID.nl

Eerst even een rondje om de Toyota bZ4x

De Toyota bZ4x Dynamic die wij testen is in de kleur Pacific Blue gespoten. Dat staat ’m chic, maar met deze lak komt het ontwerp van de bZ4x wat ons betreft niet helemaal tot zijn recht. Rond de wielen, de dorpels en de bumpers zitten namelijk robuuste matzwarte ‘stootkussens’, maar die vallen in hun donkerblauwe omgeving nauwelijks op. “Gelukkig niet!”, zul je misschien roepen, maar wij vinden die ongelakte beschermlijsten wel iets robuusts hebben. Het is weer eens iets anders!

©Igor Stuifzand | ID.nl

De Toyota bZ4x oogt groter dan hij daadwerkelijk is. Hij heeft een lengte van 4,69 meter, en dat is nog geen 5 centimeter meer dan de Corolla Touring Sports. Met een hoogte van 1,60 meter torent de bZ4x wel 16,5 centimeter boven die stationwagon uit, natuurlijk deels gedwongen door de batterijmodules die in de vloer van de auto zijn verwerkt.

Gelukkig heeft Toyota van de bZ4x geen windtunnel-eenheidsworst gemaakt. Nu heeft de auto heus wel een betere stroomlijn dan een dichte garagedeur, maar van een Tesla-achtig silhouet is geen sprake. En dat is wel zo verfrissend. Opvallend: de bZ4x heeft geen wisser op de achterruit. De lucht die tussen de twee windgeleiders op de achterste hoeken van het dak stroomt, moet de achterruit droog blazen. Op de snelweg lukt dat wel, maar in stedelijk verkeer blijkt die theorie helaas niet op te gaan.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Niet alleen Toyota’s exterieurontwerpers hebben zich met de bZ4x van hun beste kant laten zien, ook de designers van het interieur gaven hun creativiteit de vrije loop. Met zijn hoge plaatsing, bijna helemaal tegen de voorruit aan, springt het digitale instrumentarium meteen in het oog. Je leest alle informatie bóven het stuur af, in plaats van er direct achter. Peugeot gebruikt een soortgelijke lay-out; blijkbaar vinden ze het in Japan een goed idee. Net als wij, want de informatie is gemakkelijk in één oogopslag af te lezen en gaat niet schuil achter de rand van het stuur.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Wat ook opvalt, is de mooie afwerking van het dashboard, dat met dezelfde stoffen bekleding is overtrokken als de stoelen. Verder zien we pianolakpaneeltjes en zachte kunststoffen, maar Toyota heeft ook veel minder mooi, goedkoop ogend plastic toegepast.

Het centrale aanraakscherm van het multimediasysteem heeft een formaat van 12,3 inch. Soms is het even zoeken naar de juiste functie; zo blijkt dat alle veiligheids- en rijhulpsystemen juist met de knopjes op het stuur via een display in het instrumentarium te bedienen zijn. Zodra je daar eenmaal achter komt, stel je nooit meer vragen. De rijrichting kan met een druk-/draaiknop op de middentunnel worden geselecteerd.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Is de Toyota bZ4x een praktische auto?

Aan leefruimte voor de inzittenden geen gebrek, zeker als je het formaat van de bZ4x in ogenschouw neemt. De auto is 26 centimeter korter dan de Tesla Model Y, en dat maakt 'm natuurlijk automatisch minder ruim. Voorin zit je riant, maar ook achterin is ruimschoots voldoende been- en hoofdruimte. Doordat de portieren breed openzwaaien, is de entree bovendien royaal.

Hoewel een dashboardkastje ontbreekt, kom je voor kleine spulletjes weinig ruimte tekort. Doordat de Toyota bZ4x zijn elektromotor voorin heeft liggen, vind je in de neus geen ‘frunk’. Samen met de laadkabel moet alle bagage achterin. Met de achterbank omhoog heeft de kofferruimte in een inhoud van 452 liter. Toereikend voor je dagelijkse behoeften, maar ook niet meer dan dat. Hoe groot het laadruim is wanneer je de achterbank hebt neergeklapt, geeft Toyota niet op in de brochure. Doordat de achterruit vrij vlak ligt, worden de praktische mogelijkheden van de laadruimte wel enigszins beperkt. De bZ4x mag een aanhangwagen met een (geremd) gewicht van 750 kilo trekken. Ook daarmee zet de bZ4x geen nieuwe maatstaf.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Wat kost de bZ4x en wat heeft de auto voor die prijs allemaal te bieden?

Prijzen van de Toyota bZ4x starten bij 47.090 euro. Daarmee zit de fiscale waarde van de auto boven de SEPP-grens en kom je dus niet in aanmerking voor aanschafsubsidie. Bij sommige concurrenten is dat wel het geval. Daar staat echter tegenover dat de Toyota bZ4X vanaf de basisuitvoering al een redelijk complete standaarduitrusting heeft.

De Business-versie heeft bijvoorbeeld automatische airco met twee temperatuurzones, een multimediasysteem met 8-inch touchscreen, adaptieve cruisecontrol en 18-inch lichtmetalen wielen. Standaard op elke bZ4x is Toyota Safety Sense, een veiligheidspakket met verkeersbordherkenning, actieve rijbaanassistentie en pre-collision warning, dat je waarschuwt voor een dreigende aanrijding. Bij de duurste Premium-uitvoering is daar dodehoekbewaking aan toegevoegd.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Wij testten de bZ4x in de Dynamic-uitvoering. Deze versie staat voor 52.995 euro in de prijslijst. Boven op de basisuitrusting krijg je in deze versie onder meer een elektrisch bedienbare bestuurdersstoel, stuur- en stoelverwarming, een 360-gradencamera met parkeersensoren voor en achter, een draadloze telefoonlader, een automatisch bediende achterklep en een multimediasysteem met 12,3-inch aanraakscherm en geïntegreerde navigatie. Elke bZ4x heeft af-fabriek een warmtepomp. De standaard boordlader heeft een vermogen van 11 kW.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Bij Toyota beginnen de tarieven voor private-lease bij 599 euro per maand (op basis van een contract van 72 maanden en 5.000 kilometer per jaar). Je krijgt de bZ4x dan in de Active-uitvoering, zonder extra’s. Wat interessant is als je de bZ4x privé aanschaft: Toyota biedt 10 jaar fabrieksgarantie, tot een maximum van 200.000 kilometer. Op de batterij blijft de garantie zelfs tot 300.000 kilometer geldig. Geen concurrent die Toyota op garantiegebied kan overtreffen.

©Igor Stuifzand

Wat zijn de concurrenten van de Toyota bZ4x?

De Toyota bZ4x opereert in een populaire en drukbezette hoek van de EV-markt. De auto wordt ingeschaald in het zogenaamde C-SUV-segment, waar ook elektrische modellen als de Volkswagen ID.4, de BMW iX1, de Skoda Enyaq iV, de Nissan Ariya, de Audi Q4 e-tron en de Tesla Model Y actief zijn (hoewel de Skoda en Tesla duidelijk een maatje groter zijn). In de nabije toekomst komt de Renault Scénic E-Tech Electric daar nog bij, terwijl de Cupra Tavascan met een vergelijkbaar formaat een nadrukkelijk sportievere koers vaart.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Ook de Subaru Solterra is een concurrent van de Toyota. We noemen dit model even apart, want hij is grotendeels identiek aan de Toyota bZ4x. De Solterra wordt echter uitsluitend geleverd met vierwielaandrijving. Dat wil zeggen: naast de standaard elektromotor op de vooras heeft de Solterra altijd een tweede elektromotor op de achteras. Een versie met enkel voorwielaandrijving is er niet.

In de Solterra, die uiterlijk slechts in detail afwijkt van de Toyota, beschik je over een systeemvermogen van 218 pk. Overigens kan de Toyota bZ4x ook met deze aandrijflijn worden geleverd. Een hoger trekgewicht levert vierwielaandrijving overigens niet op.

©Igor Stuifzand | ID.nl

De accutechniek en aandrijflijn van de bZ4x onder de loep

Toen de Toyota bZ4x op de markt verscheen, bleek de auto niet vrij van kwaaltjes. Veel kritiek ging uit naar de elektrische architectuur: de auto bleek niet in staat om ook maar een beetje in de buurt te komen van de opgegeven WLTP-actieradius. Toyota was veel te voorzichtig geweest met de voor de accu benodigde stroombuffer, gaf het Japanse merk later zelf ook toe. Terwijl de boordcomputer aangaf dat de batterij helemaal leeg was, bleek er in werkelijkheid nog 8 procent stroom in te zitten. Toyota pareerde de aanvankelijke kritiek met een grondige update van de software. Sindsdien springt de bZ4x niet alleen zuiniger om met zijn energie, maar moet hij ook dicht in de buurt kunnen komen van de WLTP-range.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Afhankelijk van de gekozen uitvoering kan volgens WLTP-opgave een afstand van 446 tot 512 kilometer op een volle accu worden gereden. Dat verschil zit ’m onder meer in de wielen: de Business en Active staan op 18-inch lichtmetaal, terwijl de duurste Premium-uitvoering op 20 inch staat. Ongeacht de gekozen motorvariant – met enkele 204 pk sterke elektromotor op de vooras of met vierwielaandrijving en 218 pk – beschikt de bZ4x over een batterij met een capaciteit van 71,4 kWh. Volgens de lijst met technische specificaties bij de testauto, is daarvan 64 kWh bruikbaar.

Laden doet de bZ4x met een maximumvermogen van 150 kW. Van 10 naar 80 procent aan de DC-snellader neemt 30 minuten in beslag, met 11 kW aan een AC-lader duurt het zes uur en drie kwartier om de batterij helemaal op te laden. Onhandig is de positie van de laadpoort: bij het linker voorwiel. Je moet dus altijd op zoek naar een laadpaal links van de auto, of eentje bij een parkeerplaats waar je vooruit naartoe kunt rijden.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Hoe presteert de Toyota bZ4x op onze standaard verbruiksronde?

Toyota communiceert zelf geen verbruikscijfers voor de bZ4x, dus hebben we deze opgezocht op basis van het kenteken van de testauto. Volgens de gegevens van de RDW is het WLTP-verbruik vastgesteld op 14,7 kWh/100 km. Dat wordt nog een hele uitdaging om tijdens de verbruiksronde te evenaren, maar de omstandigheden zijn de Toyota gunstig gezind.

Het is een lichtbewolkte zomeravond met weinig wind, en de temperatuur schommelt tussen de 18 en 19 graden Celsius. De airco van de Toyota hoeft dus nauwelijks iets te doen. Op die airco zit ook een Eco-functie, voor een (nog) lager energieverbruik. Die komen we in andere testauto’s zelden tegen, dus laten we die knop tijdens de testronde onbenut.

Met een knopje links naast de keuzeschakelaar voor de rijrichting kan ‘one-pedal driving’ worden geactiveerd. Die functie gebruiken we wel. Overigens komt de bZ4x bij het lossen van het acceleratie-/deceleratiepedaal niet geheel tot stilstand. Je moet het rempedaal dus alsnog gebruiken om helemaal tot stilstand te komen.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Tot ongeveer halverwege de testroute blijft het verbruikscijfer op de boordcomputer keurig rond de 15,0 kWh/100 km schommelen. Maar dan draaien we de snelweg op en zetten we de adaptieve cruisecontrol op 130 km/u. Hogere snelheden betekenen een hoger energieverbruik: we zien op de boordcomputer dat het gemiddelde verbruik binnen 20 snelwegkilometers is opgelopen naar 16,8 kWh/100 km. Blijkbaar kost het de bZ4x heel veel energie om zich een baan door de atmosfeer te werken. Cijfers van TravelCard beamen dat: op www.praktijkverbruik.nl wordt voor de Toyota bZ4x een praktijkgemiddelde van 22,2 kWh/100 km opgegeven, gemeten over het volledige jaar.

Wanneer we de snelweg verlaten en via provinciale buitenwegen (80 km/u) en nog een stuk snelweg (met de cruisecontrol op 100 km/u) richting het eindpunt van de verbruiksronde rijden, zien we dat de boordcomputer is teruggezakt naar een gemiddelde van 15,2 kWh/100 km. Dat noteren we als resultaat. Op basis van een netto batterijcapaciteit van 64 kWh ligt daarmee een range van 422 kilometer binnen bereik. Rijd je echter veel snelwegkilometers, dan moet je met de bZ4x toch ernstig rekening houden met een aanzienlijk hoger stroomverbruik en een veel kleinere actieradius.

©Igor Stuifzand | ID.nl

En hoe bevalt de Toyota bZ4x op de weg?

Wanneer je voor het eerst achter het stuur van de bZ4x stapt, is het even wennen aan de hoge positie van het instrumentarium. Je ziet echter al snel het voordeel ervan in: alle primaire informatie is overzichtelijk in je blikveld geclusterd. Met de software-update is bij de gegevens over de batterijvulling ook de stroomreserve in procenten toegevoegd; aanvankelijk werd dat alleen aangeduid in kilometers.

De bediening van het multimediasysteem via het centrale 12,3-inch aanraakscherm laat zich snel en gemakkelijk doorgronden. Helemaal foutloos is de software echter nog niet, want in de testperiode begon de navigatie regelmatig Engels te praten. We kregen tussentijds zelfs een keer een aanwijzing in een Scandinavische taal voorgeschoteld.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Belangrijkste pluspunt van de Toyota bZ4x is zonder meer zijn rijcomfort. Je zit in een erg fijne stoel die je lijf op de juiste plekken een goede ondersteuning geeft. Klein missertje, maar dan leggen we veel zout op een arm slakje: de armleuningen in de deurpanelen en op de middentunnel zitten niet precies op dezelfde hoogte. Daardoor zit je nooit helemaal ontspannen en loop je na een lange rit kans op een verkrampte schouder of nekspier.

Nu we toch in de zeurmodus zitten: vanuit de wielkuipen en rond de omlijsting van de voorruit steken betrekkelijk veel rijgeluiden de kop op. Daardoor loopt de algehele comfortbeleving toch een klein deukje op.

Jammer, want het onderstel van de Toyota bZ4x is van hoge kwaliteit. Het kost veel autofabrikanten de grootste moeite om de invloed van het zware accupakket op het rijgedrag goed onder controle te krijgen, maar bij de bZ4x is dat Toyota absoluut goed gelukt. Op glooiingen in het wegdek voel je de auto soepel in- en uitveren, zonder dat hij gaat deinen. Daar staat tegenover dat de schokdempers de wielen bij korte hobbels en op scherpe hobbels keurig in bedwang houden, zonder te gaan slaan.

Ook de besturing is erg prettig, met een mooie dosering van de tegendruk als je van richting verandert. Veel contactgevoel met de voorwielen is er niet, maar je wijkt bij het indraaien van het kleine stuurtje zelden van de ingeschatte lijn. De bZ4x is geen auto die tot gooien en smijten uitnodigt, maar als je een keer een wat sneller bochtje meepikt, hoef je heus niet alle zeilen bij te zetten om uit de berm te blijven. De bZ4x is een erg prettige reisauto, die echter nóg fijner zou zijn met een wat betere geluidsisolatie. En armleuningen die recht werden gezet…

©Igor Stuifzand | ID.nl

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇

Het spreekwoord 'krakende wagens lopen het langst' gaat helaas vaak niet op in de computerwereld. Moderne systemen reageren soms allergisch op oudere hardware. Toch zijn er methoden en slimme trucs om zulke apparaten te laten werken onder Windows 10 of 11.

Apparaat niet herkend

Wanneer je een oud apparaat aansluit, kan het gebeuren dat Windows het niet herkent.. Daardoor verschijnt het niet in de lijst met apparaten. Je controleert dit door via een klik met rechts op de Windows-knop Apparaatbeheer te openen. Verschijnt hier iets als 'Onbekend apparaat' of zie je een geel driehoekje of vraagteken, dan heeft Windows het apparaat wel fysiek herkend, maar geen juiste driver gevonden. Je leest hier meer over bij de passage Driverprobleem. Mogelijke oorzaken zijn het ontbreken van een plug-and-playdriver of een verouderd aansluitingstype.

Je kunt dan verschillende dingen proberen. Controleer eerst de aansluiting en de stroomvoorziening. Zorg dat het apparaat juist is aangesloten en ingeschakeld. Bij usb-apparaten helpt het soms een andere poort te proberen. Oudere usb1.1-apparaten werken vaak beter via een usb2.0-poort of een usb-hub met eigen voeding dan via een usb3.0-poort. Heeft je pc nog een parallelle of seriële poort? Controleer dan in het systeem-BIOS of deze is ingeschakeld. Heeft je toestel zo'n poort niet, dan ben je meestal aangewezen op een adapter (zie de passage Aansluitingen).

Handmatige installatie

Je kunt het apparaat ook handmatig proberen te installeren. Misschien heb je nog een cd-rom met de installatiebestanden, zodat het zo lukt. Heeft je pc geen cd-station meer, dan sluit je een extern cd-station aan of kopieer je de bestanden op een andere pc met cd-station naar een usb-stick. Je kunt er ook een iso-bestand van maken en dit met een dubbelklik als virtuele schijf koppelen op je pc. Je kunt dit doen met bijvoorbeeld Burnaware Free. Ga naar www.burnaware.com en kies voor ISO-bestand aanmaken.

Heb je geen cd-rom? Start dan Apparaatbeheer, open het menu Actie en kies Oudere hardware toevoegen. Kies De hardware opsporen en automatisch installeren, geef het hardwaretype aan, zoals Beeldapparaten of Draagbare apparaten, en selecteer het juiste product en model. Heb je zelf een geschikte driver gevonden (bijvoorbeeld op de site van de producent), klik dan op Bladeren en verwijs naar het installatiebestand (inf).

Voor printers open je Instellingen in Windows en kies je Bluetooth en apparaten / Printers en scanners. Klik op Apparaat toevoegen en kies bij De printer die ik wil gebruiken, staat niet in de lijst voor Handmatig een nieuw apparaat toevoegen. In het dialoogvenster laat je Mijn printer is iets ouder. Help mij met zoeken geselecteerd. Werkt dat niet, probeer dan Een lokale printer of een netwerkprinter toevoegen met handmatige instellingen, waarna je de juiste poort en het stuurprogramma kiest. Klik hier ook op Windows Update: zo is de kans groter dat Windows alsnog de juiste driver ophaalt. Je kunt ook een vergelijkbaar model uit de lijst proberen.

Soorten aansluitingen

Gaat het om oudere apparaten, dan hebben die vaak een interface die je op moderne pc's niet meer vindt, zoals een parallelle of seriële aansluiting of firewire. Voor parallel gebruik je een usb-naar-parallel-adapter (meestal usb-A naar 36-pins Sub-D). De printer verschijnt dan als 'USB Printing Support' en werkt vaak met generieke drivers. Sommige oude drivers verwachten een echte LPT-poort met een logische naam als LPT1. Je kunt dan de gedeelde usb-printerpoort mappen naar LPT1 met het opdrachtprompt-commando

(met net use LPT1: /delete verwijder je deze koppeling). <printershare> is de gedeelde printernaam, zoals ingesteld via Instellingen in Windows: klik op de printernaam, kies Printereigenschappen en open het tabblad Delen. Zo kun je vaak nog printen vanuit oude DOS- of Windows-apps.

Voor een seriële poort (met een DB9 RS232-kabel) gebruik je eveneens een usb-adapter, liefst met FTDI-chip en aangesloten op een usb2.0-poort. Mogelijk moet je eerst de adapterdriver installeren voordat deze in Apparaatbeheer verschijnt (onder een naam als '[…] COMx'). Om het juiste poortnummer (zoals COM1) in te stellen, klik je met rechts op het apparaat, open je Poortinstellingen en klik je op Geavanceerd.

Koop altijd adapters van goede kwaliteit (en van een bekend merk), aangezien goedkopere exemplaren zich niet altijd aan de specificaties houden.

Voor firewire kun je de installatie van een PCIe-naar-firewire (IEEE 1394) adapterkaart overwegen. Met de Microsoft 1394 OHCI Legacy Driver activeer je deze vervolgens in Windows 10/11 en kun je bijvoorbeeld een oude DV-camera of audio-interface aansluiten. Klik hier voor een downloadlink met instructies.

Driverprobleem

Wanneer Windows het apparaat herkent via een van bovenstaande stappen, blijft het afwachten of er een geschikte driver voor Windows 10/11 beschikbaar is. Je kunt eerst een generieke driver proberen, die vaak via de Windows-updatefunctie beschikbaar is. Klik in Apparaatbeheer met rechts op het apparaat, kies Stuurprogramma bijwerken en klik vervolgens op Automatisch zoeken naar stuurprogramma's / In Windows Update zoeken naar bijgewerkte stuurprogramma's.

Soms vind je geschikte drivers bij de optionele updates. Ga hiervoor naar Instellingen, kies Windows Update / Geavanceerde opties / Optionele updates en open Stuurprogramma-updates. Je kunt ook zoeken naar een basisdriver, add-onmodule of universele driver van de fabrikant, zoals de (Smart) Universal Printer Driver van HP.

Vind je geen driver op de site van de fabrikant, dan kun je er ook zelf naar googelen op basis van het hardware-ID. Start Apparaatbeheer, klik met rechts op het apparaat (eventueel bij Andere apparaten of Onbekend apparaat), kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Stel Eigenschap in op Hardware-id's. Klik met rechts op een gevonden ID, kies Kopiëren en plak dit met Ctrl+V in een zoekmachine als Google. Mogelijk levert dit een geschikte driver op.

Heb je nog een driver voor Windows 7 of ouder, probeer dan de installatie in compatibiliteitsmodus. Klik met rechts op het installatieprogramma, kies Eigenschappen en ga naar het tabblad Compatibiliteit. Zet een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies de laatst ondersteunde versie, zoals Windows 7 of Windows XP (Service Pack 2). Door ook Dit programma als administrator uitvoeren te selecteren, vergroot je de kans dat Windows de oudere driver alsnog aanvaardt, zeker als het geen 'kernel-driver' met volledige systeemrechten betreft (zie ook de passage Driverblokkade). Dit is ons bijvoorbeeld al gelukt voor een Canon Pixma iP4200-printer.

Lees ook: De perfecte printer kiezen? Hier moet je op letten

Alternatieve drivers

Je kunt ook op zoek gaan naar alternatieve, niet-officiële stuurprogramma's. Er zijn verschillende community's en fora die voor populaire oudere apparaten aangepaste drivers aanbieden of INF-bestanden hebben aangepast om ze onder nieuwere Windows-versies te laten werken.

Voor scanners is de alternatieve software van VueScan populair. Deze ondersteunt bijna achtduizend oude scanner-modellen en werkt vaak prima, al is de software niet gratis (vanaf circa 19 euro per jaar). Een proefversie is wel beschikbaar (je kunt eventueel een wegwerpadres gebruiken), zodat je kunt nagaan of je scanner werkt onder Windows 10/11.

Voor printers is het Gutenprint-driverpakket bekend, voorheen bekend als Gimp-print, al is dit alleen beschikbaar voor Linux en macOS. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan, maar je kunt een al dan niet virtuele Linux-machine op je netwerk opzetten (ook op een Raspberry Pi) en hierop Gutenprint installeren. Vervolgens deel je de printer zodat je deze ook op je Windows-pc kunt gebruiken. Voor scanners bestaat een vergelijkbaar project: Scanner Access Now Easy, eveneens voor Linux.

Driverblokkade

Het kan gebeuren dat er wel een driver beschikbaar is, maar dat Windows 10/11 de installatie blokkeert. Mogelijk is de driver technisch incompatibel, bijvoorbeeld een 32bit-driver op een 64bit-systeem (Windows 11 is altijd 64 bit), of een kerneldriver die noodzakelijke kernelfuncties mist doordat deze niet meer worden ondersteund door het geüpdatete besturingssysteem. In dit geval kun je nog de compatibiliteitsmodus proberen (zie de passage Driverprobleem), maar het resultaat blijft onzeker. Je maakt dan meer kans via een virtuele machine met een oudere Windows-versie, zoals Windows 10 voor 32bit-drivers.

Soms blokkeert Windows 10/11 de installatie omdat de (kernel)driver niet digitaal is ondertekend. Ben je zeker dat het om een betrouwbare driver gaat, dan kun je deze controle tijdelijk uitschakelen. Open Instellingen, kies Systeem / Systeemherstel en klik tweemaal op Nu opnieuw opstarten. Kies vervolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Opstartinstellingen en klik op Opnieuw opstarten. In het menu dat verschijnt, kies je optie 7: Afdwingen van stuurprogrammahandtekening uitschakelen. Windows start nu zonder handtekeningcontrole, zodat je de driver kunt installeren. Bij de volgende herstart is de controle weer actief, maar de driver blijft werken.

Ga je liever voor een iets doortastender aanpak? Voer dan de Opdrachtprompt uit als administrator, voer het commando bcdedit /set TESTSIGNING ON in en herstart je pc. Deze draait dan in testmodus, zie de indicatie rechtsonder. Installeer de driver en voer daarna meteen bcdedit /set TESTSIGNING OFF uit, gevolgd door een herstart om terug normaal te werken.

Virtueel alternatief

Lukt het niet om je oude apparaat met een van de bovenstaande workarounds aan de praat te krijgen binnen Windows 10/11, dan zit er weinig anders op dan een ouder of ander besturingssysteem te gebruiken. Het handigst is om dit als virtuele machine (VM) bovenop je huidige Windows te draaien. Binnen deze VM installeer je dan de originele driver en software voor het apparaat.

Geschikte gratis tools zijn Oracle VirtualBox en VMware Workstation Pro (na registratie op https://support.broadcom.com). Via bijvoorbeeld https://archive.org kun je naar schijfkopiebestanden zoeken en downloaden. Wij vonden er onder meer diverse Windows XP-iso-bestanden en installeerden een exemplaar in VirtualBox.

Dit kan als volgt. Start VirtualBox, klik op Nieuw en vul de gegevens in, zoals Microsoft Windows XP (32-bit). Bij ISO-image verwijs je naar je download. Vink Overslaan zonder toezicht aan, klik op Afmaken en vervolgens op Starten. Volg de installatie-instructies. Je bezit of vindt wellicht een geldige licentie voor deze oude Windows.

Koppel het apparaat aan een fysieke poort op je pc en geef deze vervolgens door aan de VM, zodat de virtuele Windows het apparaat herkent. Dit kan vanuit het menu Apparaten in het venster met een opgestarte VM.

Bij printers kun je ook delen via het VM-netwerk, zodat je vanuit je gewone Windows via het netwerk kunt printen naar de VM. Selecteer de (uitgeschakelde) VM in VirtualBox, kies Instellingen, open Netwerk en vink Netwerkadapter inschakelen aan. Stel eventueel Gekoppeld aan in op Bridged Adapter zodat de VM een ip-adres krijgt binnen hetzelfde netwerk als je host-pc.

 Nieuwe printer nodig? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers om voor de beste deal!