Niet alleen in Nederland en in Europa voert de Tesla Model Y de verkoopstatistieken aan, de elektrische crossover is zelfs wereldwijd de best verkochte auto. Maar wil dat zeggen dat de Model Y écht zo goed is? We stappen achter het stuur van de goedkoopste versie: de Tesla Model Y RWD met achterwielaandrijving.

Eerst even een rondje om de Tesla Model Y

©Igor Stuifzand

We testen de Tesla Model Y niet zozeer vanwege zijn nieuwswaardigheid, want de auto rijdt alweer twee jaar rond in Nederland en heeft inmiddels 12.250 kopers gevonden (peildatum: juli 2023). Verbeteringen worden periodiek ‘over-the-air’ doorgevoerd; dat is ongeveer het enige wat er aan de Model Y verandert. Toch blijft de auto onderwerp van veel gesprekken. Is het niet omdat Elon Musk al voorspelde dat de Model Y de best verkopende EV wereldwijd zou worden, dan is het wel een choquerende prijsverlaging die wordt doorgevoerd of het feit dat de Model Y niet alleen ’s werelds best verkopende EV is, maar zelfs de best verkopende personenauto. Inderdaad: er worden meer Tesla’s Model Y verkocht dan Toyota’s Corolla of RAV4! Wie had dat twintig jaar geleden, toen Tesla zijn autodivisie oprichtte, durven denken…

©Igor Stuifzand

Een rondje om de Tesla Model Y RWD levert weinig nieuwe zienswijzen op. De goede stroomlijn spat van de auto af, al begint de tijd op sommige designelementen wel wat vat te krijgen. Naar verluidt wordt er hard gewerkt aan een facelift, waarbij de basisvorm echter niet zal veranderen. Vroeger struikelden we bij Tesla’s nog weleens over de bouwkwaliteit, met schots en scheef gemonteerde onderdelen, maar dat tijdperk ligt inmiddels allang achter ons. Zeker nu er veel Tesla’s onze kant op komen vanuit China en Duitsland, waar de auto’s schijnbaar met meer liefde voor detail (en degelijkheid) in elkaar worden gezet dan vroeger in de VS.

Nu de Model Y ook in Tesla’s Gigafactory in Berlijn wordt gebouwd, zijn er twee nieuwe lakkleuren beschikbaar: Quicksilver (meerprijs: 3.000 euro) en Midnight Cherry Red (à 3.200 euro). Onze testauto is gespoten in Deep Blue Metallic, waarvoor je 1.600 euro extra moet betalen ten opzichte van standaard wit.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Over het interieur valt evenmin iets nieuws te vertellen. Het centrale beeldscherm van het infotainment- en bedieningssysteem heeft de hoofdrol, verder valt er eigenlijk niet zo heel veel te zien. Strak en minimalistisch, en daardoor gespeend van sfeer. Het vermaak moet dus uit het centrale aanraakscherm komen. Iemand zin in karaoke, of lig je slap van de lach als je de richtingaanwijzers laat knipperen met het geluid van een scheetkussen? Dan heb je het in een Tesla algauw naar je zin.

Puur kijkend naar functionaliteit blijven we ons afvragen wat nou het voordeel is van elektronische spiegel- of stuurverstelling via het centrale scherm. Waarbij wel moet worden benadrukt, dat Tesla heel veel functies in het systeem heeft geïntegreerd die al heel snel hun nut bewijzen. Zoals de gong die klinkt wanneer het verkeerslicht op groen springt. Aan de foutloze spraakbediening kunnen nog heel veel merken een voorbeeld nemen.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Is de Tesla Model Y een praktische auto?

Absoluut! Maar dat mag ook wel bij een auto van 4,75 meter lang. Vier volwassenen zitten riant, zowel voorin als achterin is er meer dan genoeg armslag en ruimte voor je benen, en ondanks het standaard glazen panoramadak (dat niet open kan) zit je met je hoofd centimeters van de dakspant verwijderd. Tesla heeft het over een bagageruimte van 854 liter, aan weerzijden van de laadvloer zitten achter de wielkuipen nog diepe bakken en onder de laadvloer zelf kun je behalve de laadkabels nog een heleboel kleine spulletjes kwijt. Met de achterbank in z’n geheel neergeklapt ontstaat een laadruim van 2.158 liter.

Maar dat is nog niet alles: in de ‘frunk’ voorin past ook nog eens 117 liter aan bagage. En voor wie dát nog niet genoeg is: de Model Y RWD kan worden besteld met een trekhaak waaraan een aanhanger met oploopremmen van 1.600 kilo aan mag worden gehangen.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Wat kost de Model Y en wat heeft de auto voor die prijs allemaal te bieden?

Begin 2023 waren de prijsverlagingen die Tesla had doorgevoerd het gesprek van de dag in de autowereld. Het ging niet om een klein bedrag: de korting kon oplopen tot wel 12.000 euro. Uitermate zuur als je nét nog voor de oude prijs een auto had besteld ... Zo hoog was de prijsverlaging van de Tesla Model Y RWD trouwens niet, maar de 3.000 euro die in mindering werd gebracht op de toenmalige instapprijs van 49.990 euro was toch mooi meegenomen.

©Igor Stuifzand | ID.nl

De Tesla Model Y RWD heeft momenteel nog steeds een basisprijs van 46.990 euro, exclusief de kosten voor aflevering, tenaamstelling en verwijderingsbijdrage à 1.003 euro. Daarmee komt de auto (in tegenstelling tot de Model 3) niet in aanmerking voor SEPP-aanschafsubsidie, maar het blijft een bijzonder scherpe prijs, zeker als je kijkt naar de rijke standaarduitrusting.

Elektrische stoelbediening, (kunst)leren bekleding, stoelverwarming, automatische airco met luchtreiniging, het glazen panoramadak, een audiosysteem met dertien luidsprekers en een subwoofer, een uitgebreid pakket veiligheids- en rijhulpsystemen, een draadloze telefoonlader, navigatie en regelmatig een software-update ‘over-the-air’ zijn allemaal bij de prijs inbegrepen.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Met Premium Connectivity krijg je via een maandabonnement live-verkeersweergave en satellietkaarten voor de navigatie, video en muziek streamen en internet browsen. Tegen vaste meerprijzen kun je kiezen voor een andere lakkleur dan wit, 20-inch wielen, de trekhaak, witte interieurbekleding, Enhanced Autopilot, volledig autonoom rijden (al blijft dat systeem nadrukkelijk bedoeld ter ondersteuning van de bestuurder) en een wallbox voor thuisladen. Tesla houdt niet van lange levertijden. Vandaag besteld is binnen een tot anderhalve maand thuis voor de deur. De private-leasebedragen die Tesla in rekening brengt beginnen bij 684 euro per maand (op basis van 10.000 km per jaar voor 60 maanden).

©Igor Stuifzand | ID.nl

Wat zijn de concurrenten van de Model Y?

Heeft de auto die wereldwijd het best verkoopt concurrenten, of moet je dat auto’s noemen die graag met de Tesla Model Y zouden willen concurreren? Laten we daarom maar de modellen noemen die qua formaat goed met de Tesla te vergelijken zijn. Te beginnen met de Skoda Enyaq iV, die in de Nederlandse verkoopstatistieken dicht in de buurt komt van de Model Y. De basisprijs van de Skoda is lager, qua vermogen en accuprestaties moet hij in de Tesla zijn meerdere erkennen. Wat dan meteen ook opgaat voor de Audi Q4 e-tron en de Volkswagen ID.4 en ID.5, die op hetzelfde elektrische platform staan als de Skoda.

Vanuit Japan steekt de Toyota bZ4x de Model Y naar de troon, al geldt ook voor dit model dat hij qua prestaties van accu en motor onderdoet voor de Tesla. Idem dito voor de voorwielaangedreven Nissan Ariya, die ongeveer dezelfde proporties heeft. BMW levert de iX1 en iX3, maar die zijn een stuk duurder en hun aandrijflijnen zijn veel minder efficiënt.

©Igor Stuifzand | ID.nl

De accutechniek en aandrijflijn van de Tesla Model Y onder de loep

De Tesla Model Y RWD is de basisversie van de reeks. ‘RWD’ staat voor ‘Rear Wheel Drive’, oftewel: de auto heeft alleen een elektromotor op de achteras. Tesla zelf strooit niet met vermogenscijfers, daarom hebben we de kentekengegevens van de testauto opgezocht: ‘Netto maximum vermogen elektrisch: 220 kW’. Omgerekend: 300 pk. Hoewel andere bronnen zelfs speculeren over 347 pk. Hoe dan ook: Tesla geeft wel de tijd op voor de acceleratie van 0 tot 100 km/u, en dat doet auto in 6,9 seconden. Snel genoeg, als je niet verlegen zit om vierwielaandrijving, een grotere accu of nog meer snelheid, die de duurdere Model Y Long Range en Performance wel hebben.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Ook over het formaat van de batterij geeft Tesla zelf weinig prijs. In de kentekengegevens wordt een gemiddeld energieverbruik van 15,7 kWh/100 km vermeld, Tesla geeft een actieradius op van 430 kilometer. Dus moet de batterij een netto capaciteit van ongeveer 67,5 kWh hebben. Maar dat is berekend op de achterkant van een doorgescheurde blauwe envelop (want wegenbelasting hoef je voor de Tesla nog steeds niet te betalen). Aan de Supercharger, Tesla’s eigen snellaadnetwerk, haalt de Model Y RWD een hoogste laadkracht van 170 kW.

Hoe presteert de Tesla Model Y op onze standaard verbruiksronde?

De Tesla Model Y RWD had het makkelijk tijdens onze verbruikstest. Op een mooie windstille zomeravond bij 24 graden ging er weinig energie verloren aan randsystemen zoals de airco. We weten dat Tesla op het gebied van efficiënte batterijen een voorsprong heeft op de concurrenten, maar de Model Y RWD legt de lat voor alle toekomstige test-EV's meteen wel heel hoog tijdens onze verbruiksronde. Na 170 kilometer noteert de boordcomputer een totaalverbruik van 23 kWh, oftewel een gemiddelde van 13,2 kWh/100 kilometer. Dat is ongekend zuinig, een staande ovatie waard. Uitgaande van de (geschatte) netto capaciteit van de batterij à 67,5 kWh zou gemakkelijk 510 kilometer op een volle accu kunnen worden afgelegd.

©Igor Stuifzand | ID.nl

En hoe bevalt de Tesla Model Y op de weg?

Er is een heleboel om vrolijk van te worden bij de Tesla Model Y, maar we hebben ook een lijstje met ‘punten waar we over vallen’. Na een weekje rijden, noteren we de afstemming van het onderstel als grootste minpunt. De vering is stug, de schokdemping stevig. Dat wekt misschien de indruk van een sportieve wegligging, maar de Model Y gunt zichzelf geen moment van rust. Ongeacht de conditie van het wegdek, voel je de auto voortdurend hobbelen.

Zelfs op de kleinste en kortste oneffenheden maken de grote wielen harde klappen. En van die veerbewegingen wordt beslist geen geheim gemaakt. Bovendien hoor je ook nog eens heel goed wat er zich allemaal onder de brede banden afspeelt, de afrolgeluiden zijn nadrukkelijk aanwezig. Maar we horen helaas ook andere bijgeluiden: uit het meubilair van de testauto klinken rammeltjes en kraakjes. Tesla heeft de afgelopen jaren heel grote kwaliteitswinst geboekt, maar we constateren toch nog ruimte voor verbetering.

©Igor Stuifzand | ID.nl

Het centrale beeldscherm kan een beetje overdonderende uitwerking hebben op mensen die niet eerder met een Tesla hebben gereden, maar de bediening van het uitgebreide infotainmentsysteem steekt heel begrijpelijk in elkaar. Toch is het raadzaam om de tijd te nemen voor de kennismaking met de bediening. Er zijn zó veel verschillende functies in ondergebracht dat het weken of zelfs maanden kan duren voordat je alles gedachteloos vindt. Zodra je weet waarvoor alles dient en waar alles zit, is de digitale Tesla-wereld een heel ontspannen omgeving.

Met de adaptieve cruise control op een relaxte snelheid laat je alle systemen het werk verrichten. Wil je de temperatuur een graadje hoger of lager hebben, of gaat je voorkeur uit naar een andere radiozender? Dan wordt je verzoek via de uitstekende spraakbediening zonder denkpauze of wedervraag beantwoord, terwijl de auto keurig tussen de wegbelijning wordt gehouden. Een aangename manier van autorijden. En het idee dat je zo ongeveer de zuinigste EV op de weg hebt, is al net zo prettig. Hoewel je daarin beslist niet meer alleen bent.

©Igor Stuifzand | ID.nl

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.