Ubuntu voelt zich prima thuis op de Raspberry Pi tegenwoordig. Helemaal als je kiest voor de 4 GB-versie of zelfs die met 8 GB. In dit artikel leggen we uit hoe je Ubuntu op je Raspberry Pi installeren kunt en welke instellingen de moeite waard zijn om na te lopen.

Hoewel de Raspberry Pi ook in de vierde uitvoering eigenlijk nog altijd op een wat ‘gezapige’ SoC – System on a Chip bestaande uit diverse CPU- en GPU-cores en aanpalende zaken om in essentie een computer op een chip te vormen – draait, is het een rap ding. De meest beperkende factor is eigenlijk de doorvoersnelheid van de gebruikte sd-kaart. 

Koop dus liefst een zo snel mogelijk exemplaar, met een grootte van tenminste 64 GB (128 GB geeft je nog meer mogelijkheden voor opslag van een berg aan extra software en natuurlijk gegevens). Voor de ‘basis’-uitvoering van Ubuntu op de Raspberry is 64 GB al ruim voldoende. 

Het aardige is dat er naast Ubuntu ook een scala aan extra software wordt mee-geïnstalleerd, net zoals we dat kennen van de reguliere ‘pc-versie’. Qua functionaliteit doet het dus alvast niet onder.

Bijzonder is dat Ubuntu ook in een 64-bits versie voor de Raspberry Pi 4 beschikbaar is. Daarmee wordt – eindelijk – het volledige 64-bit potentieel van de kleine alleskunner ontsloten. De standaardbrowser van Ubuntu is verder Firefox, dat beduidend ‘lichter’ qua systeembelasting is dan het onder de motorkap geheugenhongerige Chrome. 

Kortom: door Ubuntu te installeren op de Raspberry heb je een uitstekend alternatief voor het meer voor onderwijsdoeleinden geschikte standaard Raspbian.

Lees ook: Welke Raspberry Pi kun je het beste kopen?

Ubuntu op sd-kaartje zetten

Tegenwoordig is het installeren van ‘alternatieve’ besturingssystemen op de Raspberry een eitje. De makers van de Raspberry hebben alweer een tijdje een universele installer, waarmee alle meer bekende en populaire besturingssystemen voor het apparaat snel zijn te installeren. Download Raspberry Pi Imager hier, voor zowel Windows, macOS als Linux beschikbaar. 

Start de installer en selecteer via het selectiemenu onder Besturingssysteem de optie UBUNTU DESKTOP 22.04 LTS (RPI 4/400). Of – mocht die er inmiddels zijn - een nieuwere variant. Prik een microSD-geheugenkaart in de kaartlezer van je pc of laptop en zorg dat deze is geselecteerd onder Opslagapparaat. Check heel goed of je de correcte drive hebt geselecteerd. 

Gebruik je bijvoorbeeld een laptop met permanent ingeprikte SD-kaart voor data-opslag, dan moet je dus niet dat exemplaar selecteren! De kaart wordt namelijk – na bevestiging van de installatie-opties die verschijnt na een klik op SCHRIJF – gewist.

©PXimport

Installeren en configureren

Het ‘schrijven’ is een mix van downloaden, schrijven en verifiëren. Als dit festijn klaar is, zie je een melding waarin wordt aangegeven dat je de geheugenkaart kunt verwijderen. Doe dat en sluit de installer. De pc of laptop met daarop die installer heb je verder niet meer nodig.

Prik de microSD-kaart in het kaartslot van de Raspberry Pi en sluit daarop toetsenbord, muis, voeding en beeldscherm aan. Je kunt het systeem nu aanzetten (cq de voeding in het stopcontact steken). De eerste keer dat Ubuntu start duurt wat langer dan normaal; er worden wat dingen voorbereid. Uiteindelijk start een wizard waarin je persoonlijke voorkeuren en regionale instellingen regelt. 

In ons geval eindigde die wizard trouwens met een vage foutmelding. Na een (automatische) herstart bleek dat een deel van onze instellingen niet was doorgevoerd. De oplossing bleek simpel: ga naar de Instellingen van Ubuntu (gebruik de puntjesknop in het dock links om toegang tot álle programma’s te krijgen als je Instellingen niet ziet) en configureer de zaak alsnog naar wens. 

Let met name op de taalinstellingen en die van je toetsenbord, in de meeste gevallen kies je hier VS Internationaal. Tenzij je een heel specifiek Nederlands (of anderstalig) toetsenbord hebt, de lijst waaruit je kunt kiezen aan toetsenborden is ruim bemeten!

Wennen aan de dock

Is alles geconfigureerd, dan kun je aan de slag. Het is alvast prettig om te weten dat de Raspberry-versie van Ubuntu zich precies ’t zelfde gedraagt als de reguliere desktopversies die we kennen van de pc. Inclusief het zoeken naar updates die geïnstalleerd kunnen worden als ze beschikbaar zijn. Dat is alvast een groot en praktisch voordeel ten opzichte van Raspbian, waar je zelf het zoeken en installeren van updates moet regelen. 

Nadeel van Ubuntu – voor Windowsgebruikers – is wellicht het dock. Een traditioneel startmenu ontbreekt. Voor Mac-gebruikers is het dan weer een feest van herkenning: dock en ‘puntjesknop’ kennen zij immer in ietwat gelijksoortige vorm van hun computer.

©PXimport

 Mocht je het willen, dan is via de dock-settings in de app Instellingen het dock ook horizontaal onder in beeld te plaatsen, wat in de praktijk een stuk prettiger werkt dan verticaal links. Je kunt meteen aan de slag met je geïnstalleerde Ubuntu, eigenlijk tref je er alle benodigde software op aan. Inclusief ‘kaskraker’ LibreOffice, Firefox en Thunderbird. 

Mocht je zelf software willen toevoegen, dan kan dat vanzelfsprekend. Daarvoor maak je gebruik van de ingebouwde softwarewinkel van het systeem, bomvol open source en dus gratis programmatuur. Is standaard in ’t Dock te vinden als pictogram in de vorm van – hoe kan het ook anders – een boodschappentas.

Voor maximale snelheid

Het werkt allemaal verbazend rap. Alleen merkten wij dat het qua laadtijden van software allemaal wat tam gaat. Dat is weer die SD-kaart als belemmerende factor. Wil je continu snelheid, dan kun je een behuizing als de Argon One overwegen, waarbij je dan de bodemplaat met een SSD-slot aanschaft. Door daar een standaard M.2 SSD in te prikken en daar Ubuntu op te installeren ontstaat een veel rapper geheel. 

Extra voordeel van de Argon One is verder dat voorzien is in een koelsysteem met ingebouwde ventilator. Om die goed te laten werken dien je de installatieinstructies voor de Ububntu-versie van de tool te volgen.

Breed inzetbaar

Je ingerichte systeem – al dan niet voorzien van een SSD – kun je bijvoorbeeld als settop-box gebruiken voor je tv, heb je daar altijd een volwaardige computer bij de hand. En ben jij iemand die vooral remote werkt, dan ben je in principe ook klaar met dit geheel. Verbind met een remote desktop of log in bij het CMS van je bedrijf en werken maar. 

Het geheel is extreem energiezuinig, wat het ook interessant maakt voor gebruik in bijvoorbeeld een camper of op een boot. Mogelijkheden genoeg in ieder geval!

Overdag is de warme nog wel uit te houden – lekker in de schaduw met een koel drankje of een ijsje. Maar hitte die 's nachts blijft hangen, da's een ander verhaal. Daardoor verandert je slaapkamer al snel in een broeikas. Heb je geen airco in huis maar wil je niet de hele nacht woelen, zweten en wakker liggen? Met deze slimme tips overleef je zelfs de ergste plaknacht!

Lees ook, voor de volgende plaknachten: Houd je huis koel: de voor- en nadelen van airco in huis

☀️ Wat je overdag alvast kunt doen:

1: Houd zon en hitte buiten

Doe overdag de gordijnen dicht, zeker in kamers waar de zon vol op staat. Ook zonwering helpt om de warmte te weren. Geen dikke gordijnen of screens? Dan kan warmtewerende raamfolie een uitkomst zijn. Dat kaatst het zonlicht terug en voorkomt dat je slaapkamer verandert in een oven.

2: Kies licht en ademend beddengoed

Donkere stoffen houden warmte vast, lichte kleuren weerkaatsen juist. Kies daarom voor lichtgekleurde lakens van katoen of linnen. Die stoffen ademen beter en voelen minder klam aan als het warm is.

3: Kook niet binnen

Koken met oven of fornuis maakt het in huis alleen maar warmer. Eet dus licht en koud: een salade, wat fruit of brood met iets fris. Moet het warm zijn? Gebruik een airfryer of grillplaat buiten op het balkon of in de tuin. Of gooi gewoon de barbecue aan!

Lees ook: Dit zijn dé BBQ-trends voor 2025

🌘 Wat je 's nachts kunt doen

4: Laat het goed doorwaaien

Zodra het buiten afkoelt, zet je ramen en deuren tegen elkaar open. Zo ontstaat er luchtcirculatie en komt er koelere buitenlucht binnen. Sluit alles weer zodra het buiten warmer wordt of de zon opkomt. Zo blijft de koelere lucht langer hangen.

5: Drinken en douchen

Drink voldoende water, ook vlak voor het slapengaan. Dat helpt je lichaam afkoelen van binnenuit. Een lauwe douche doet ook wonderen. Te koud douchen werkt juist averechts: je lichaam gaat dan extra warmte produceren om te compenseren.

6: Koelen zonder ventilator

Geen ventilator in huis? Zet een paar kommen met ijskoud water in je slaapkamer. Dat helpt de luchtvochtigheid én de temperatuur te verlagen. Let wel op: niet naast je bed of bij stopcontacten. Een omgestoten bak water is geen pretje om 3 uur 's nachts.

7: Koelen mét ventilator

Heb je wel een ventilator? Zet er dan een schaal met ijswater of ijsblokjes voor. Zo blaast hij niet alleen warme lucht in het rond, maar verspreidt hij echte koelte. Zorg ook hier voor een veilige opstelling – water en elektriciteit blijven een slechte combinatie. Wat ook werkt, is een aantal (plastic) flessen voor 80 procent vullen met water en in de vriezer leggen. Haal deze edruit en zet ze voor je gaat slapen voor de draaiende ventilator.

©yulia_seraya

8: Hang een nat laken op

Hang een vochtig laken voor een open raam. De lucht die binnenkomt wordt daardoor vanzelf wat koeler. Zeker bij droge, hete lucht uit het zuiden kan dat net het verschil maken tussen woelen en slapen.

De meeste apparaten die je aansluit op je computer, kun je koppelen via bluetooth. Daarvoor moet deze technologie wel ingebouwd zijn in de pc, of je moet gebruikmaken van een usb-bluetooth-adapter. Op twee manieren kun je de pc koppelen met bluetooth-apparaten.

Stap 1: Via Instellingen

Eerst moet je het externe apparaat instellen, waardoor het zichtbaar wordt als het binnen bereik komt van de pc. Typ in het Windows-zoekveld het woord bluetooth, zodat je Bluetooth- en andere apparaatinstellingen kunt openen. Verifieer boven in dit scherm dat bluetooth aanstaat.

Klik nu op de knop Apparaat toevoegen. In het volgende venster selecteer je Bluetooth. Hierdoor zou in het volgende venster ieder apparaat moeten verschijnen waarvan bluetooth is ingeschakeld. Als het hier niet te zien is, moet je de handleiding van het apparaat controleren of de website van de fabrikant.

Selecteer het apparaat dat je wilt koppelen en volg alle instructies. Wanneer het proces voltooid is, klik je op Gereed. Als het goed is, wordt dit apparaat nu weergegeven als Gekoppeld. Om niet iedere keer naar het venster Instellingen te hoeven gaan, bestaan er enkele shortcuts.

In de bluetooth-instellingen zie je welke apparaten al gekoppeld zijn.

Stap 2: Via de taakbalk

Je kunt ook gebruikmaken van de taakbalk. Aan de rechterkant van de taakbalk vind je het bluetooth-pictogram. Mogelijk zit het onder de verborgen pictogrammen. Door op het pijltje te klikken, vouw je het menu open. Als je op dit pictogram klikt, zie je ook de verbonden apparaten. En via de knop Meer instellingen kom je bij de lijst van alle apparaten die je kunt verbinden.

In Windows 11 zijn deze instellingen samengevoegd in de Snelle instellingen, rechts van de taakbalk.

Stap 3: Snelkoppeling

Je kunt ook een eigen snelkoppeling maken om snel naar het Windows Instellingen-venster met de bluetooth-instellingen te gaan. Klik met rechts op het bureaublad en selecteer in het contextmenu de opdracht Nieuw / Snelkoppeling. Hierdoor opent een pop-up Snelkoppeling maken.

Op de plaats waar je de locatie van het item moet opgeven, typ of plak je %windir%\explorer.exe ms-settings:bluetooth. Klik op Volgende om de snelkoppeling een naam te geven, bijvoorbeeld Bluetooth. Bevestig met een klik op Voltooien. Hierdoor staat de snelkoppeling op het bureaublad. Om die koppeling snel beschikbaar te maken, kun je nog met rechts op deze snelkoppeling klikken en dan Aan start vastmaken kiezen.

Je kunt een snelkoppeling maken om snel naar de bluetooth-instellingen te schakelen.