Van films en series tot muziekalbums en podcasts: we consumeren het steeds meer on-demand via streamingdiensten. De gamesindustrie loopt daar wat in achter. Gamers zijn eraan gewend naar de winkel te gaan en daar een game aan te schaffen om deze thuis in een spelcomputer te stoppen om te spelen. Ten tweede vraagt het streamen van games om meer rekenkracht en bandbreedte dan het streamen van een film of serie. Toch is dit laatste de afgelopen jaren een minder groot obstakel geworden.

Een Netflix-abonnement klinkt ideaal: je betaalt een vast bedrag per maand en in ruil daarvoor krijg je een bibliotheek met honderden games die je onbeperkt kunt spelen, zonder dat je nog een spelcomputer of een fysiek exemplaar van de game nodig hebt. In de praktijk komen we toch nog iets meer variaties tegen en is niet elke elk game-abonnement even rechttoe rechtaan.

Streamen versus onbeperkt gamen

Voor we kijken naar de verschillende diensten is het goed om te realiseren dat bij het streamen van films en series er meestal twee zaken worden gecombineerd. Namelijk dat er geen dvd-speler meer nodig is, maar wel een televisie of ander scherm om Netflix of Disney+ te kunnen kijken. En het gegeven dat deze diensten met een groot aanbod aan content komen.

In de gamesindustrie wordt bij het aanbieden van streamingdiensten meestal niet direct een hele bibliotheek aan games geleverd. Daarnaast zijn er abonnementen die wel ‘Netflix voor games’ worden genoemd, maar vervolgens niet de mogelijkheid bieden om de games te streamen. Neem Apple Arcade, dat een mooie bibliotheek aan games beschikbaar heeft, die je met een abonnement onbeperkt kunt spelen. Hierbij krijg je alleen toegang tot een collectie aan games die je eerst moet downloaden en installeren op een apparaat om ze te kunnen spelen. Van streamen zoals bij Netflix is geen sprake.

Hetzelfde geldt voor de abonnementsdiensten van verschillende grote game-uitgevers. Ubisoft, bekend van de Assassin’s Creed-serie, heeft een eigen abonnement waarmee je de games van die specifieke uitgever onbeperkt kunt spelen. Hetzelfde geldt voor EA, dat elk jaar goed scoort met de nieuwe FIFA-game. Voor een vast bedrag per maand krijg je toegang tot de games van de betreffende uitgever. Dat is zeker interessant als je fan bent van een of meerdere franchises die de uitgever in zijn beheer heeft. Een echte complete ‘Netflix voor games’ is er dan ook nog niet, al komt Xbox wel heel dicht in de buurt, maar daarover later meer. Eerst is het goed om te kijken wie op het idee kwam om games te streamen via internet.

©PXimport

Hobbelige weg

Het was niet een van de grote techreuzen die als eerste met een dienst kwam om games te streamen, maar een jong bedrijf met de naam Gaikai, dat in eerste instantie zijn hoofdvestiging in Almere had. Het idee: games of in ieder geval demo’s van games streamen via internet. Al snel verhuisde het bedrijf naar Californië, waar het al opviel bij grote gamebedrijven. Uitgever Electronic Arts, maar ook gamegigant Sony toonde interesse in de streamtechnologie. Laatstgenoemde was zelfs zo geïnteresseerd in de techniek dat het Gaikai in 2021 kocht voor 380 miljoen dollar. Het idee om met Gaikai demo’s aan te bieden en games op een interactieve manier te kunnen adverteren werd losgelaten. In plaats daarvan wilde Sony de technologie van Gaikai gebruiken om volledige PlayStation-games via internet te kunnen streamen.

Dat werd de dienst die we inmiddels PlayStation Now noemen en het was de eerste streamingdienst waar het grote publiek mee in aanraking kwam. Tenminste, als ze een PlayStation-spelcomputer hadden. Hoewel PlayStation Now inmiddels ook op pc beschikbaar is, was het in eerste instantie alleen te gebruiken met een spelcomputer van de fabrikant. Daarmee verloor het een aantal belangrijke voordelen die je normaal van een streamingdienst zou verwachten.

©PXimport

Instapdrempel

PlayStation Now kon je niet overal gebruiken, maar alleen via een PlayStation 4. Behalve de mobiliteitsbeperkingen die dit met zich meebracht, zorgde dit ook voor een instapdrempel. Een PlayStation 4 kostte namelijk toch al gauw een paar honderd euro. Daar kwamen dan nog kosten voor het spelen van games bovenop en alleen dan kreeg je toegang tot titels van de oudere console van Sony: de PlayStation 3.

Inmiddels heeft PlayStation ook een app voor de pc om PlayStation-games te streamen en is de bibliotheek uitgebreid met nieuwere PlayStation-games. Daar lijken de streaming-ambities van PlayStation wel mee op te houden. Vooralsnog heeft het bedrijf geen plannen voor een PlayStation Now-mobiele app, zodat je ook op de tablet of smartphone PlayStation-games kunt streamen. PlayStation lijkt meer geïnteresseerd in het aanbieden van games op de traditionele manier in een (online) winkel, waar eenmalig wordt betaald voor een spel.

©PXimport

PlayStation Now & Plus

Gamecomputer op afstand

Niet alleen PlayStation timmert al lange tijd aan de weg, ook hardwarefabrikant Nvidia heeft een eigen streamingdienst. GeForce NOW geeft je de beschikking over een krachtige gamecomputer die moderne spellen moet kunnen afspelen. Voor het gebruik van deze computer betaal je een vast bedrag per maand. Daar krijg je helaas geen games bij, alleen de computer staat tot je beschikking.

Het voordeel is dat je een deel van je games uit andere bibliotheken mee mag nemen. Denk aan games op het platform Steam. Helaas geldt het niet voor alle games in je bibliotheken, want niet elke uitgever wil dat zijn games via GeForce NOW worden gespeeld en dan mag je ze niet installeren op je gamecomputer op afstand. Zo heeft Blizzard Nvidia verboden om zijn spellen via de dienst aan te speelbaar te maken. Dat betekent dus geen World of Warcraft of Overwatch.

©PXimport

Alleen met snel internet?

Google en Amazon mengen zich in de strijd

We kennen Google van de zoekmachine, diensten als Gmail en een groot deel van de bevolking loopt met een telefoon op zak waar Googles Android op draait. Hoewel op deze Android-telefoons ook spellen gespeeld kunnen worden, was Google verder niet direct een bedrijf dat werd geassocieerd met de gamesindustrie, tot de techgigant in 2019 met een gamedienst kwam: Google Stadia.

Niet alleen was de komst bijzonder omdat Google een grote speler is, maar ook omdat het bedrijf claimde dat het een goede game-ervaring via streaming kon bieden. Iedereen met een controller, televisie met een Chromecast Ultra en een internetverbinding die snel genoeg was (zie kader) moest via Google Stadia kunnen gamen.

Dat liep in het begin wat stroef en de streamdienst werkte lang niet op bij apparaten en huishoudens even soepel. Voor de spellen moest wel de volle prijs worden betaald en daarom kreeg Google veel kritiek. Inmiddels is de kwaliteit van de streams verbeterd en het aanbod aan games uitgebreid. Ook is Google een samenwerking met eerdergenoemde game-uitgever Ubisoft aangegaan. Leden van Ubisoft+ kunnen op het moment van schrijven meedoen aan een bètaprogramma waarmee ze Ubisoft+-games via Stadia kunnen streamen.

Inmiddels heeft ook Amazon een streamingdienst aangekondigd. Dan hebben we het niet over Amazon Prime, waarmee series en films gestreamd kunnen worden, maar een echte gamestreamingdienst. Amazon Luna bevindt zich momenteel in de testfase en is nog niet beschikbaar.

©PXimport

Niet iedereen is enthousiast

Xbox met xCloud

Bij Xbox en moederbedrijf Microsoft zijn ze de afgelopen jaren het streamen van games via een abonnement steeds meer als de toekomst gaan zien. Met Game Pass krijgen abonnees voor een vast bedrag per maand een bibliotheek van honderden games voorgeschoteld, die ze onbeperkt kunnen spelen op Xbox-consoles. Dat geldt niet alleen voor games van een paar jaar geleden: het nieuwe deel van de Forza Horizon-serie komt op de eerste dag naar de abonnementsdienst en hetzelfde geldt voor het nieuwe deel in de Halo-reeks.

©PXimport

Streamen via Microsoft-servers

Inmiddels is het Game Pass-abonnement tegen een meerprijs ook beschikbaar voor pc, zij het met een nog iets kleinere bibliotheek. Als het aan Xbox ligt, wordt het spelen van games op nog meer apparaten mogelijk, waaronder smartphones. Uiteraard kunnen de spellen die normaal gesproken draaien op de krachtige consoles of gamecomputers niet worden afgespeeld op een telefoon. Daarvoor gebruikt Xbox streamingtechnologie.

In eerste instantie kon dit door beelden van je Xbox naar je telefoon te streamen, maar sinds begin 2021 heeft Xbox ook streamen via de servers van Microsoft beschikbaar gemaakt. Dat betekent dat je alleen nog een Game Pass-abonnement nodig hebt en een apparaat waarop de app of browser-versie van xCloud wordt ondersteund.

Hiermee combineert Xbox de streaming-technologie met een bibliotheek van games die onbeperkt gespeeld kunnen worden. Game Pass is de eerste dienst waarbij we kunnen spreken van een Netflix voor games. Nu is zeker de streamingdienst nog wel in de beginfase en zijn lang niet alle games beschikbaar. Mondjesmaat voegt Xbox meer games toe die via xCloud te spelen zijn. Ook moet voor de meeste games een controller worden aangesloten, maar een enkel spel kan ook al met schermaanrakingen bestuurd worden.

Het aanbod aan spellen is nog wat te beperkt om Xbox Game Pass echt de ‘Netflix voor games’ te noemen. Daarnaast is de dienst nog altijd officieel in de bètafase en houdt Xbox een slag om de arm voor als de dienst hapert of nog niet optimaal werkt. Daarom is het wachten op een volledige release. Toch is de gametak van techgigant Microsoft het beste op weg richting de eretitel ‘Netflix voor games’.

Parkeerautomaten en laadpalen voor elektrische auto's zijn steeds vaker doelwit van fraudeurs. Ze plakken een sticker met een valse QR-code op het scherm of naast het betaalgedeelte. Wie de code scant, komt terecht op een nagemaakte website die vraagt om bankgegevens of een betaling. In werkelijkheid belandt het geld niet bij de gemeente of de exploitant, maar bij criminelen.

Van Amsterdam tot Maastricht, van Alphen aan den Rijn en Rotterdam tot Den Haag: valse QR-codes duiken steeds vaker op. Quishing, zoals deze relatief nieuwe vorm van oplichting wordt genoemd, kan je behoorlijk wat geld kosten. Met de tips in dit artikel voorkom je dat jij slachtoffer wordt.

Hoe fraudeurs te werk gaan

Een valse QR-code is vaak simpelweg een sticker die over de originele code of op een lege plek is geplakt. Op het eerste gezicht lijkt de code onderdeel van de automaat. Zodra je de code scant, opent er een website die qua logo en opmaak sterk lijkt op die van een parkeer- of laadpaalexploitant. Het verschil zit in de details: de url wijkt af, de site vraagt direct om bankinloggegevens of je wordt doorgestuurd naar een betaalpagina die niets met de gemeente of betreffende exploitant te maken heeft.

In het Verenigd Koninkrijk en Nederland zijn al meerdere meldingen gedaan. Sommige slachtoffers verloren tientallen euro's aan parkeergeld, anderen werden geconfronteerd met grotere bedragen die van hun rekening verdwenen.

Zo herken je een valse QR-code

Let altijd goed op de fysieke code. Ziet het eruit als een losse sticker, scheef geplakt of met een afwijkende kleur? Dan is de kans groot dat het om fraude gaat. Controleer daarnaast de link die verschijnt zodra je scant. Een betrouwbare url verwijst naar een bekende aanbieder, zoals de website van de gemeente of een erkende parkeerapp. Zie je rare domeinnamen of spelfouten, ga dan niet verder maar klik de pagina meteen weg. Belangrijk om te weten: dat een link met https:// begint is tegenwoordig geen garantie meer dat het om een veilige site gaat. Wij hebben als test de valse QR-code op de foto gescand (don't try this at home!) en de link begint met https://...

Nog beter is het om QR-codes helemaal te vermijden bij dit soort betalingen. Gemeenten en aanbieders van laadpalen en parkeerautomaten adviseren om te betalen via de automaat zelf of via een officiële app, zoals EasyPark of ParkMobile. Zo weet je zeker dat je geld op de juiste plek terechtkomt.

Wat kun je zelf doen?

Betaal je via een app of met pin, dan loop je geen risico op quishing. Zie je toch een verdachte QR-code, meld dit dan bij de gemeente of politie, zodat de sticker snel verwijderd kan worden. Twijfel je aan een website, gebruik dan een controletool zoals 'Check je linkje' waarmee je vooraf kunt zien waar een QR-code naartoe leidt.

Nog niet zo lang geleden was miniled-technologie voorbehouden aan de luxere midrange-modellen en hoger. Maar zoals dat nu eenmaal gaat is ook deze technologie na een aantal jaren beschikbaar op goedkopere modellen. Hoe zit het dan met de kwaliteit?

8,9

Uitstekend

Conclusie

TCL’s 55C6K is een heel interessante instapper. De adviesprijs ligt te hoog, zeker naast de betere C7K, maar gelukkig is de tv her en der al voor veel minder te krijgen. Met 180 zones schieten de piekhelderheid en het contrast iets tekort, en HDR blijft ook een beetje achter. Toch levert de tv in SDR mooie kleuren en prima kalibratie in Filmmaker- en Movie-modus. Het toestel maakt daarnaast gebruik van Google TV en levert goede gaming-features.

Plus- en minpunten

• Achtergrondverlichting met 180 zones en degelijk contrast
• Voldoende piekhelderheid en degelijk kleurbereik
• Ondersteuning voor Dolby Vision IQ en HDR10+
• Twee HDMI 2.1-aansluitingen met gaming-features
• Filmmaker Mode en Movie Mode met goede kalibratie
• Google TV en AirPlay 2

• HDR-dynamische tonemapping vermindert het contrast
• eARC/ARC neemt een 48-Gbps HDMI-poort in
• Beperkte kijkhoek

Een eenvoudig ontwerp hoeft niet lelijk te zijn, iets wat de C6K goed laat zien. De vleugelvoeten links en rechts onder deze televisie zijn licht naar buiten gedraaid en dat zorgt ervoor dat hij erg stabiel staat. Aan de voorzijde heeft het scherm nauwelijks een kader; de focus ligt op het beeld. Van opzij gemeten is hij 56 mm diep. Door de licht afgeschuinde zijkanten en de smalle zilverkleurige rand oogt hij zelfs nog slanker. De rug is mooi vlak en afgewerkt met een vierkantpatroon.

Aansluitingen

TCL kiest voor een minimale set aan aansluitingen, een eigenschap die we bij al hun miniled-modellen zien. Er zijn vier HDMI-poorten, waarvan twee voorzien zijn van de maximale 48Gbit/s-bandbreedte die noodzakelijk is voor gamen in 4K120 op je favoriete high-end console. Voor pc-gamers is er nog wat extra mogelijk. Zij kunnen in 4K144Hz gamen, of als je framerate belangrijker vindt dan resolutie kunnen ze zelfs tot 2K288Hz gaan. Met een input-lag van 16,8 ms (bij 4K60) en 8,4 ms (bij 2K120), ondersteuning voor ALLM en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync Compatible) is een responsieve en uiterst vloeiende game-ervaring gegarandeerd.

Heb je thuis meerdere high-end gamebronnen én een soundbar, dan moet je er wel rekening mee houden dat ARC/eARC slechts op één van de 48Gbit/s-poorten is ingeschakeld, en je dus maar één dergelijke poort overhoudt voor je game-apparaten. Behalve de HDMI-poorten zijn er nog een usb-poort voor media, een digitaal optische audio-uitgang, twee antenne-aansluitingen, wifi 5, ethernet en bluetooth (voor de afstandsbediening en draadloze hoofdtelefoons). 

Voorzien van Google TV

Zijn er bepaalde apps die je absoluut niet wilt missen op je smart-tv? Dan is Google TV een uitstekende keuze. Het systeem heeft het ruimste app-aanbod en je vindt er bijna alle internationale, maar ook lokale streamingdiensten terug. Google Cast en Apple AirPlay 2 maken het supermakkelijk om content van je smartphone naar de tv te sturen. Aanbevelingen krijg je eveneens in overvloed. Ze zijn geordend per genre, niet per streamingdienst. De genres die Google je toont, zijn gebaseerd op je kijkgedrag. Meer over Google TV lees je in dit artikel.

TCL biedt verder een energiedashboard waarin je alle instellingen terugvindt die het energieverbruik van je tv kunnen beïnvloeden. Wil je de tv gebruiken als kunstkader, dan open je T-exhibition; daar vind je niet alleen een ruim aanbod kunst, je kunt er ook AI-kunst genereren. TCL Channels biedt gratis streaming-content, mét advertenties uiteraard. De Google TV-interface werkt vlot en de gebruikservaring is prima. Ook als je even in de instellingen wilt duiken of een andere input wilt selecteren heeft TCL voor een handige interface gezorgd.

De zwarte rechthoekige afstandsbediening wint geen prijs voor innovatie, maar werkt wel prima. De toetsen voelen zacht aan en hebben een zuivere aanslag. De lay-out is redelijk klassiek en er is nog een numeriek toetsenbord aanwezig. De ingebouwde microfoon is handig voor zoekopdrachten. Onderaan de afstandsbediening zijn zes sneltoetsen te vinden: voor Netflix, Prime Video, YouTube, de mediaspeler, TCL Channels en Disney+. 

Prima beeldverwerking

De AiPQ Pro-processor die je in de C6K vindt, gebruikt TCL ook in zijn hoger geplaatste modellen. Dat is goed nieuws, want je hoeft dus niets in te leveren op dit vlak en de resultaten zijn erg goed. Wat ons vooral opvalt, is dat HDR-content met zachte kleurgradiënten nu quasi-foutloos en zonder kleurstroken op het scherm verschijnt. Je hoeft daarvoor zelfs geen ruisonderdrukking te activeren. In SDR-content kan dat verschijnsel wel nog zichtbaar zijn, maar met wat lichte ruisonderdrukking worden de meeste hinderlijke kleurstroken weggewerkt. Alleen heel lastige gevallen blijven licht zichtbaar. De processor scoort ook erg goed op deinterlacing van live-tv (1080i) en heeft prima upscaling. Een klein beetje extra scherpte (tot maximaal 5) kan het beeld wel gebruiken.

Voor sport en games is bewegingsscherpte erg belangrijk, en die is prima. De randen van bewegende voorwerpen hebben een heel licht vage rand. Oledmodellen blijven wel uitgesproken beter op dit vlak. Wie dat wil verbeteren, kan overschakelen naar een 240Hz-verversingssnelheid. Bij 4K-beeldmateriaal gaat dat ten koste van wat verticale resolutie, maar het verlies is erg klein. Gamers kunnen in Full-HD zelfs tot 288 Hz gaan. Voor film zien we weinig meerwaarde. Wil je de judder van films wat intomen, dan activeer je de motion interpolation; stel de sterkte in naar eigen smaak. 

©TCL

Zijn 180 dimmingzones voldoende?

Het grote voordeel van miniled-achtergrondverlichtingen is dat ze een groot aantal dimmingzones kunnen bieden. Die zijn essentieel om het contrast van de televisie naar een hoger niveau te tillen. De 55C6K moet het echter stellen met 180 zones (18 x 10). Dat is een flinke downgrade ten opzichte van de 55C7K, die kan uitpakken met 720 zones (36 x 20). Het lcd-paneel zelf heeft een eigen contrast van ongeveer 4600:1, en dat is weliswaar iets lager dan wat we bij andere TCL-modellen zagen, maar zeker niet slecht. Met local dimming geactiveerd stijgt het contrast naar 8400:1, een bescheiden verbetering.

Op een eenvoudiger test scoort hij nog 27.800:1. Die cijfers laten zien dat dat 180 zones wel verbetering leveren, ook al is die aan de kleine kant. Maar het echte verschil zien we in allerlei testfragmenten. Is het beeld donker en zijn er veel kleinere lichtpunten, dan is er meer schaduwdetail zichtbaar dan wenselijk omdat de grote zones het contrast niet fijn genoeg kunnen controleren. Een snel bewegend voorwerp kan dan ook een kleine zone-overgang tonen.

We moeten daar wel bij vermelden dat de aansturing erg goed is; echte zonegrenzen zijn onzichtbaar, maar een incidentele halo is uiteraard niet te vermijden. Al die zaken zijn vooral van belang bij donkere beelden. Bij heldere beelden zien we dan weer een omgekeerd effect. Een donkere partij met scherp detail in een verder helder beeld is iets te helder en verliest zo wat detail. Dat effect is duidelijker in HDR. Al met al nog steeds een behoorlijk resultaat, maar van 180 zones mag je geen oledkwaliteit contrast verwachten. 

Bescheiden piekhelderheid

Ook op het gebied van piekhelderheid kan de C6K maar nauwelijks overtuigen. Op het 10%-venster in HDR Filmmaker Mode meten we 688 nits, op het volledig witte scherm 547 nits. TCL heeft de tv zo getuned dat hij op het 50%-venster nog naar 844 nits gaat. Dat zijn voor HDR eerder bescheiden resultaten, zeker aangezien de Filmmaker Mode de middentinten en helderste tinten te donker toont. Het kleurbereik haalt 88,5% P3. De C6K claimt een QLED-model te zijn, maar onze meting duidt eerder op een KSF-fosfor-achtergrondverlichting waarbij vermoedelijk erg weinig of geen quantum dots aanwezig zijn. Die QLED-vermelding zou TCL dan ook beter achterwege laten. Vergelijk die resultaten met de C7K (die wél echte quantum dots gebruikt) waar we 95% P3 halen en een piekhelderheid van 1850 nits op het 10%-venster, en je ziet dat het verschil groot is.

De C6K ondersteunt Dolby Vision IQ en HDR10+, naast HDR10 en HLG. In HDR Filmmaker Mode zijn niet alleen de helderste tinten te donker, de tv clipt ook wat witdetail weg, waardoor nuance in de helderste tinten kan verdwijnen. We activeerden dynamische tonemapping om dat tegen te gaan, maar dat maakt het beeld over het algemeen te helder, waardoor je minder contrastrijk beeld ziet. In SDR is het resultaat erg goed: de Filmmaker Mode levert een goede kalibratie, dus daar zie je de C6K op zijn best. Zowel in HDR als SDR was het schaduwdetail goed zichtbaar. 

Matige audio

De 40 watt sterke 2.1-audioconfiguratie met het label van Onkyo mag dan wel iets krachtiger zijn dan de gemiddelde lagere-middenklasser, toch laat het geen diepe indruk achter. Er is ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X, maar onze filmsoundtracks geven maar een matig tot erg beperkt surroundgevoel. Echte diepe bassen ontbreken, en zodra je het volume echt hoog zet, verdwijnt een deel van de bas en hoor je redelijk wat vervorming. De klank is goed genoeg voor doorsnee dagelijks gebruik, maar muziek- en filmliefhebbers kunnen beter een soundbar bij deze televisie gebruiken.

Conclusie

TCL pakt erg graag uit met zijn miniled-modellen, maar deze instapper maakt toch een aantal belangrijke compromissen. Dat leidt onmiddellijk tot zijn belangrijkste minpunt: de adviesprijs. Die is te hoog, zeker wanneer je die vergelijkt met de TCL C7K die nauwelijks duurder, maar wel aanmerkelijk beter is. De dynamische tonemapping van TCL kan beter, zeker gezien de basisprestaties. Met 180 zones kan hij immers geen hoge piekhelderheid leveren en ook geen indrukwekkend contrast. In HDR blijft hij daardoor wat achter, en de dynamische tonemapping maakt niet genoeg goed. Als we erg streng zijn, komt dat vooral omdat de andere miniled-modellen van TCL juist wél zo goed scoren. Maar eerlijk is eerlijk: deze TCL 55C6K levert nog prima prestaties, met mooie kleuren en voldoende piekhelderheid en contrast. De Filmmaker en Movie Mode zijn goed gekalibreerd en zeker in SDR is dat een mooie prestatie. Google TV zorgt voor een ruim entertainmentaanbod en er zijn aardig wat gaming-features. Kun je deze televisie met een mooie korting vinden, dan is hij zeker het overwegen waard!