Googles zoekmachine heeft bij ons een marktaandeel van meer dan 90 procent. Eigenlijk jammer, want er zijn nog heel wat andere zoekmachines en openbare bronnen die meer oog hebben voor je privacy. Ook vinden deze specifieke informatie die je via Google niet of nauwelijks te pakken krijgt. In dit artikel maak je kennis met enkele alternatieve zoekmachines.

Sommige gebruikers zetten meerdere zoekmachines in. Ze proberen het bijvoorbeeld eerst bij Google en als ze daar niet vinden wat ze zoeken, spreken ze ook een zoekmachine als Bing aan. Zogeheten metazoekmachines, oftewel search aggregators, doen dat zelf. Ze geven je zoekterm automatisch door aan meerdere zoekmachines, waarna ze de resultaten ophalen om die opgeschoond in de resultatenlijst te presenteren.

Dogpile is een Engelstalige metasearcher, met een wat woelige geschiedenis van zo’n vijfentwintig jaar. Deze site speelt je zoekterm door aan onder meer Google, Bing en Yahoo. Er zijn zoekrubrieken voor het web, afbeeldingen, video’s en nieuwsberichten. Afgezien van een filter voor expliciete content, zijn er helaas nauwelijks opties om in te stellen. 

Ook Excite bestaat al vele jaren, maar heeft al wel flink aan populariteit ingeboet. De webdienst maakt onder meer gebruik van Bing, maar het is niet zo duidelijk uit welke andere vaatjes de zoekmachine tapt. Net zoals bij Dogpile kun je ook hier zo goed als geen voorkeuren instellen.

©PXimport

Wetenschappelijk

Zoekmachine WolframAlpha heeft zich onmiskenbaar toegelegd op wiskundige en wetenschappelijke berekeningen. Er is zelfs een tooltje beschikbaar waarmee je gemakkelijker wiskundige formules kunt invoeren. Vul je bijvoorbeeld de zoekterm world population growth in, dan krijg je naast een interactieve tabel ook diverse andere demografische data te zien, zoals levensverwachting, jaarlijkse geboortes en verdeling man/vrouw. Je kunt de gebruikte bronnen raadplegen en meteen doorklikken. Op www.wolframalpha.com/examples kun je terecht voor inspirerende voorbeelden.

Beschik je over een Pro-account (vanaf 5,50 dollar per maand), dan heb je meer mogelijkheden tot je beschikking, zoals het aanpassen van de weergave of het downloaden van de onderliggende data in diverse formaten.

Heb je meer met academische publicaties, dan kun je moeilijk buiten Google Scholar, met meer dan tweehonderd miljoen artikelen in de database. Voorheen was er ook nog Microsoft Academic, met een vergelijkbare hoeveelheid artikelen, maar helaas heeft Microsoft eind 2021 de stekker uit het project getrokken. Europese tegenhangers zijn onder meer CORE (200 miljoen documenten) en het Duitse BASE (280 miljoen documenten). Alle databases staan het toe de documenten te exporteren naar onder meer het BibTeX-formaat en bieden links aan naar de volledige tekst in pdf-formaat.

Figshare is ook nog het noemen waard, want in deze database zijn de meeste documenten, verslagen, foto’s en video’s beschikbaar gesteld volgens CC0 of CC BY (zie het kader ‘Creative Commons’). Je kunt hier ook zelf data uploaden.

©PXimport

Creative Commons

In dit artikel vermelden we verschillende vrij openbare bronnen. Dat houdt in dat iedereen daar gratis terecht kan om allerlei informatie te raadplegen. Maar: lees de licentievoorwaarden goed door voordat je gevonden documenten of mediamateriaal zelf gaat gebruiken. 

Om materiaal zonder meer zelf te mogen gebruiken, moet het bijvoorbeeld tot het publieke domein behoren. Denk hierbij aan werken waarvan de auteurs meer dan zeventig jaar geleden zijn overleden. Of het moeten werken zijn die zijn vrijgegeven via een licentie, zoals GFDL (GNU-licentie voor vrije documentatie), CC0 1.0 of CC BY(-SA) (4.0).

CC staat voor Creative Commons, met verschillende licentietypes. Na CC0, waarbij er geen enkele rechten op het werk zitten, zijn de meest ‘vrije’ types CC BY (voor eigen gebruik is alleen een naamsvermelding vereist) en CC BY-SA (hierbij zijn zowel naamsvermelding als ‘gelijk delen’ vereist, wat zoveel betekent als: verspreiden onder dezelfde licentievorm). Meer informatie vind je op www.creativecommons.nl/uitleg.

©PXimport

Artistiek

Bijna elk museum dat zijn naam waardig is, heeft een digitale collectie. Om slechts twee indrukwekkende voorbeelden te geven: het Louvre heeft bijna 500.000 werken opgenomen in zijn digitale collectie en het Museum of the City of New York heeft vele tienduizenden objecten gedigitaliseerd waarmee je het stadsverleden kunt verkennen.

Ben je op zoek naar een kunstwerk? Dan is een goed algemeen vertrekpunt het Canadese Artcyclopedia. Deze zoekmachine oogt niet bepaald artistiek, maar je kunt hier wel terecht voor zo’n 9.000 kunstenaars, verzameld uit bijna 3.000 kunstsites en musea. Je kunt onder meer zoeken op naam (van kunstenaar of museum) en op titel van het werk.

Vergelijkbaar van opzet, maar dan met de focus op Europese (schilder)kunst, is het Hongaarse The Web Gallery of Art, met circa 51.000 werken, geproduceerd door zo’n 4.000 kunstenaars. Je mag de afbeeldingen gratis gebruiken voor persoonlijke en educatieve doeleinden.

Een must om te bekijken, is het Google Arts & Culture Project, met een onlinecompilatie van afbeeldingen van kunstwerken uit musea over de hele wereld. Niet zelden gebeurt dit in verhaalvorm, inclusief virtuele tours.

©PXimport

Literair

Ben je op zoek naar literaire werken, dan kun je niet buiten Google Books. Voor dit project, opgestart in 2004, heeft Google inmiddels wereldwijd onvoorstelbare hoeveelheden boeken gescand en gedigitaliseerd, vooral uit universitaire bibliotheken. Momenteel zouden er uit Nederland alleen al meer dan 600.000 boeken online zijn te raadplegen.

Voor e-books moet je zijn bij Project Gutenberg. Dat bestaat inmiddels uit een collectie van meer dan 60.000 gratis e-books in epub- en mobi-formaat (Kindle). De focus ligt hierbij wel op oudere werken, vooral Amerikaans, die inmiddels tot het publieke domein behoren. 

Wie meer geïnteresseerd is in de klassieke Nederlandstalige literatuur, kan terecht bij de onlinebibliotheek van het Project Laurens Jz. Coster. Alle beschikbare werken zijn vrij van copyright. Er zijn sinds 2001 geen teksten meer toegevoegd, maar de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren heeft de digitalisering van deze oude werken voorgezet.

Voor de meer hedendaagse e-books en luisterboeken kun je natuurlijk aankloppen bij de onlinebibliotheek, onderdeel van de Koninklijke Bibliotheek.

©PXimport

Visueel

Heb je een afbeelding nodig voor je document of website? De zoekmachines van zowel Google als Bing beschikken weliswaar over een rubriek Afbeeldingen, maar veel van de gevonden resultaten zijn beschermd door copyright. Je moet dan zelf nog filteren op gebruiksrecht of licentie. Dat werkt het best met Bing: via Licentie kun je namelijk een specifiek Creative Commons-type selecteren, zoals Openbaar Domein of Mag worden aangepast, gedeeld en commercieel worden gebruikt.

Slimmer is het om in de onlinecollecties van Pixabay (zo’n 2,5 miljoen foto’s) of Pxhere (zo’n 1,25 miljoen foto’s) naar stockbeeld in hoge resoluties te zoeken. Beide sites bieden namelijk uitsluitend gratis foto’s aan die je commercieel mag gebruiken en zelfs mag bewerken. Op beide websites kun je de resultaten filteren op criteria als type, afdrukstand, thema, afmetingen en kleur. Om een geschikte foto te kunnen downloaden, moet je je wel gratis registreren.

Heb je al een afbeelding, maar ben je op zoek naar iets wat daarop lijkt, dan kan TinEye goed van pas komen. Je uploadt de afbeelding op de website of je verwijst naar de url van de foto en TinEye gaat meteen op zoek naar vergelijkbare exemplaren.

Zowel Bing als Google bieden eveneens zo’n reverse search-functie aan. Bij Bing druk je hiervoor op het knopje Zoeken met behulp van een afbeelding, bij Google is dat Zoeken op afbeelding. Het zal geen verrassing zijn dat zo’n functie ook handig kan zijn om eventuele copyrightovertredingen op te sporen.

©PXimport

Openbaar

Veel informatie bevindt zich in het deepweb (zie het kader onderaan dit artikel ‘Darkweb’) en daar horen vaak ook allerlei openbare en al dan niet vrij te raadplegen databases toe. Een typisch voorbeeld hiervan is het Kadaster. Op basis van een adres kun je tegen betaling allerlei informatie opvragen, zoals van wie het eigendomsobject is, wat de koopsom en hypotheek is, het woningrapport en de kadastrale kaart. Je vindt hier tevens een link naar een topografische tijdreis van zo’n tweehonderd jaar.

Op de website van de Rijksoverheid vind je talloze informatie van de diverse ministeries. Tenzij anders vermeld, is hier de CC0-licentie van toepassing op de aangeboden documenten. Interessant is ook de website van het NGR (Nationaal Georegister). Vul op deze website een zoekterm en de beoogde locatie in waarover je informatie zoekt of open een van de categorieën, zoals natuur en milieu, economie, maatschappij of gezondheid. Je kunt vervolgens de informatie verder verfijnen op bijvoorbeeld Licenties (waaronder Public Domain, CC0 en CC-BY). Alle geselecteerde onderdelen kun je als afzonderlijke lagen aan een landkaart toevoegen.

In België kun je het kadastrale percelenplan gratis raadplegen via CadGIS. Voor gedetailleerdere informatie over je eigen eigendommen, meld je je aan bij MyMinfin. Daarna kun je Mijn woning / Mijn onroerende gegevens raadplegen selecteren. Je kunt ook andere kadastrale uittreksels aanvragen, maar daarvoor moet je betalen.

©PXimport

Darkweb

In dit artikel bespreken we zoekmachines en diensten waarmee je ook het deepweb kunt doorzoeken. Dat zijn informatiebronnen als onlinedatabases, die normaal gesproken alleen via een directe url of ip-adres bereikbaar zijn.

Nog dieper verborgen is het darkweb. Dit bestaat uit een hele reeks hidden services met complexe url’s in het zogeheten .onion-domein. Op www.thehiddenwiki.org vind je een lijst met zoekmachines die binnen het darkweb opereren.

Met Tor2web-proxy’s kun je ook met een gewone browser door het darkweb struinen. Het volstaat hiervoor om in de adressen het domein .onion te vervangen door bijvoorbeeld .onion.ly, .onion.pet of .onion.ws, of door de url te plakken op de webpagina van 4everproxy. Helaas werken zulke omgeleide verbindingen meestal tergend traag en garanderen ze evenmin enige anonimiteit.

Wil je écht het darkweb op, dan heb je de speciale Tor Browser nodig (beschikbaar voor Windows, macOS, Linux en Android). Hiermee kun je zoekmachines als Torch, Ahmia of Haystak aanspreken. Je bent wel gewaarschuwd: illegale of dubieuze websites bevinden zich vaak maar een muisklik van je vandaan.

©PXimport

Een laptop is een behoorlijk investering. Het is dus logisch dat je verwacht er meerdere jaren mee vooruit te kunnen. Maar het zijn ook best kwetsbare apparaten. Daarom is het belangrijk om rekening te houden met de garantievoorwaarden. Hoe zit dat per laptopmerk?

Lees ook: Op zoek naar een nieuwe laptop? Dit is waar je op moet letten!

Wettelijke en fabrieksgarantie: hoe zit dat?

Garantievoorwaarden leiden regelmatig tot verwarring. Dat heeft ermee te maken dat wettelijke garantie en fabrieksgarantie naast elkaar bestaan. Het is belangrijk om te weten dat alleen fabrieksgarantie merkafhankelijk is. Bovendien is die veel concreter en heb je er min of meer automatisch recht op.

Ondertussen is wettelijke garantie niet heel concreet. Het kent bijvoorbeeld geen wettelijk vastgestelde duur. In de Europese Richtlijn 'Koop en Garantie' en het Nederlandse Burgerlijk Wetboek is aangegeven dat een consument recht heeft op een deugdelijk product. Het komt erop neer dat budgetvriendelijke laptops ongeveer drie jaar wettelijke garantie hebben en de duurste modellen rond de vijf jaar.

Het probleem met wettelijke garantie

Een laptop heeft dus standaard drie tot vijf jaar wettelijke garantie: waarom zou je dan nog verder kijken? Omdat er een aantal haken en ogen aan zitten. Gaan we alleen uit van wettelijke garantie en gaat een product na meer dan twaalf maanden kapot? Dan moet je als consument aantonen dat het niet jouw schuld was. Het is dus aan jou als koper om de verkoper te overtuigen dat deze moet opdraaien voor de kosten – iets dat deze partij natuurlijk liever niet doet.

Veel gezeur en lang wachten

Om aanspraak te maken op wettelijke garantie doorloop je een heel proces. Daar moet je lang op wachten, terwijl je liever niet te lang zonder laptop zit. Je zult er bovendien veel energie in moeten steken. Het helpt als je kennis hebt van het Nederlands consumentenrecht en een beetje brutaal bent.

©Valeriia Lukashova

Fabrieksgarantie heeft de voorkeur

Door de vage richtlijnen en regels rondom de wettelijke garantie is het nog altijd belangrijk om te kiezen voor producten met goede en lange fabrieksgarantie, vooral bij dure en kwetsbare apparaten zoals een laptop. De fabrieksgarantie die je standaard krijgt zegt meteen iets over het vertrouwen van de fabrikant in het eigen product. Want fabrikanten bepalen zelf hoe lang de termijn is.

Ga altijd naar de verkoper

Belangrijk om te weten is dat je voor de garantie altijd naar de verkoper van het product gaat. Je hoeft dus geen contact op te nemen met de fabrikant, zelfs niet als de verkoper dat adviseert.

Garantietermijnen per laptopmerk

In de onderstaande tabel vind je de garantietermijnen van de twaalf populairste laptopmerken in Nederland.

Opvallende bevindingen

Veel laptopmerken bieden standaard twee jaar garantie. Opvallend is dat Apple, dat alleen dure modellen verkoopt, slechts één jaar garantie biedt. Terwijl klanten van budgetmerk Medion standaard twee jaar krijgen. Microsoft is een ander gerenommeerd merk dat maar één jaar garantie aanbiedt op zijn laptops.

Vind je het niet erg om extra te betalen voor garantie? Dan zijn Medion, HP, Acer en Dell geschikte opties. Dat zijn merken met betaalbare laptops die voor een redelijke prijs verlenging van de garantietermijn tot vijf jaar aanbieden.

Hoe zit het met tweedehands laptops?

De garantie is verbonden aan een product, en niet aan de koper. Als je een tweedehands laptop koopt, neem je de garantie dus ook gewoon over. Vraag de verkoper altijd naar een officieel verkoopbewijs. Daarnaast is het slim om te informeren naar eventuele aanvullende garantievoorwaarden.

Philips nodigde ons uit in Barcelona om alle tv-nieuws uit de doeken te doen. We zagen de nieuwe line-up, en kregen extra info over de nieuwste technologie. Maar ook de verdere groei van Titan OS werd toegelicht.

Vorig jaar introduceerde TP Vision op het grootste deel van zijn tv-toestellen een nieuw smart tv-systeem, Titan OS. Die introductie kwam met flinke beloftes over gebruiksgemak maar onze eerste indruk van Titan OS liet zien dat het systeem nog moest groeien. En dat doet het ook. Zo is het app-aanbod sinds die review al uitgebreid met HBO Max. Viaplay en Apple TV zouden snel volgen, en ook het lokale app-aanbod zal verder groeien. Casting blijft een belangrijk alternatief, je zal daarvoor geen app meer moeten starten vanaf 2025-modellen. Ook Apple AirPlay 2 staat op de wenslijst, maar het is niet zeker dat dit er komt.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De zoekfunctie, die in onze test nog behoorlijk de bal missloeg, is flink verbeterd. De zoekopdracht per genre werkt nu correct, en geeft aan hoeveel films en/of tv-series gevonden zijn. Klik je een resultaat aan, dan geeft Titan OS aan in welke streamingdiensten je het kan vinden. Later wordt het ook mogelijk om Alexa te kunnen gebruiken, en zoekopdrachten in verschillende stappen kunnen verfijnen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

In de nieuwe Games-tab vind je het cloudgaming-aanbod van de cloudgamingdiensten Blacknut en Boosteroid. Ook het aanbod van FAST-kanalen zou verbeteren, maar aangezien er lokaal veel verschillen kunnen zijn, is het nog even afwachten of dat ook voor ons het geval zal zijn.

Line-up

Alle toestellen krijgen een nieuwe versie. Voor The One, Philips’ populaire qled-model. is dat de 9000-reeks. Voor The Xtra, Philips top miniled model, is dat de MLED950. Er komt ook een MLED910 die tussen The One en The Xtra gepositioneerd is.

Beeld: Line-up (Bron: TP Vision)

Bij de oled-modellen wordt de top aangevoerd door de OLED+950 die zijn status dankt aan de 9e gen P5 Dual AI-processor. De OLED+910 gebruikt een 9e gen P5 AI-processor maar heeft een Bowers en Wilkins audio-oplossing. De OLED810-reeks is het meest populaire oled-model en de OLED760 geldt als instap oled-tv.

Nieuwe en verbeterde oled-panelen

In de topmodellen, OLED+950 en OLED+910, gebruikt Philips een gloednieuw META 3 oled-paneel. Dat gebruikt niet langer microlenzen, maar heeft nieuwe oled-materialen die de piekhelderheid aanzienlijk verbeteren. Op een klein schermoppervlak (10%) kan het paneel tot 3700 nits leveren en op een volledig scherm zelfs 350 nits. Dat zijn aanzienlijke verbeteringen tegenover vorig jaar (3000/250). Bovendien zouden deze panelen energiezuiniger zijn.

Bron: TV Vision / Eric Beeckmans

De OLED810 (55, 65 en 77 inch) ziet een kleine verbetering, het piekwit gaat naar 1500 nits (1300 nits vorig jaar), maar het volledig wit beeld blijft steken op 200 nits (onveranderd). De 42 en 48 inch versies van de OLED810, en de volledige OLED760-reeks zien geen verbeteringen (1000/150 nits).

Nieuwe features

Dit jaar lijken er vooral verfijningen van bestaande functies te zijn doorgevoerd, maar er zijn ook een aantal nieuwe mogelijkheden te vinden.

Op alle OLED-modellen en de ML950:

Adaptive Intelligence: AI wordt al langer gebruikt voor onder andere scène-herkenning, upscaling en scherpteverbetering. TP Vision combineert dit met extra gegevens zoals real-time analyse van elk frame, metadata die de videobron aanreikt, het type content (HDMI of streaming bijvoorbeeld), de lichtsensor en allerlei informatie die het leert uit big data-analyse van zijn toestellen. Zo kan het de beeldkwaliteit nog gerichter verbeteren.

TP Vision / Eric Beeckmans

AI Adaptive Gamut: Uit de gegevens waarover TP Vision beschikt, blijkt dat ongeveer 95% van de kijkers naar SDR-bronmateriaal kijkt. Het ruimere kleurbereik van deze tv’s wordt daarbij niet benut. AO Adaptive Gamut maakt de kleuren van SDR-beelden rijker en intenser, maar beschermt de huidskleuren die anders erg onnatuurlijk zouden zijn. Zo benut je toch de volledige capaciteit van je toestel. Bovendien kan je via de instellingen zelf aanpassen hoe sterk het effect is.

Op de OLED810, OLED+910 en OLED950:

AI Auto Game detectie: Het was al mogelijk om profielinstellingen te maken van beeldinstellingen per spel, maar deze functie herkent games nu automatisch en past de beeldweergave hierop aan. TP Vision gaf geen details, welke games het herkent of hoe het dat doet.

HDR10+ Gaming: een optimale HDR-ervaring voor de games die het ondersteunen op NVIDIA en Intel GPU’s.

De OLED+950 is als enige uitgerust met een 9e generatie dual P5 AI-processor. Naast de features hierboven kreeg deze nog extra nieuwigheden:

Specular Enhancer: een beeldverwerkingstechniek die de helderste (spiegelende) details in HDR-beelden benadrukt.

Minimap zoom: gamers kunnen een deel van het beeld, zoals de minimap, vergroten en eventueel zelfs verplaatsen en de transparantie aanpassen.

De Schaduwverbeteraar, waarmee je donker tinten helderder maakt, heeft een groter bereik gekregen. Bovendien kan je het beeld inverteren, al geven we toe dat we niet goed zien wat daar de zin van is.

Ambilight, nu met een eigen interface

TP Vision nam de opvallende beslissing om Ambilight Plus, de nieuwe versie die 2D-patronen kan creëren, alleen nog maar aan te bieden op de MLED950, The Extra. Dat toestel mikt op gamers, zij krijgen de meest meeslepende ervaring. Vorig jaar werd Ambilight Plus op de OLED+959 geïntroduceerd. De opvolgers, OLED+950 en OLED+910 krijgen een vierzijdige Ambilight.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Wat wel op alle modellen beschikbaar zal zijn, is de nieuwe interface voor Ambilight, Ambilight Suite. Daar kan je alle instellingen aanpassen en snel opties zoals Lounge, Sleep of Sunrise activeren. Alle Ambilight tv’s krijgen ook toegang tot een exclusieve Moments app. In die app maak je digitale foto-albums op basis van aangeboden sjablonen, eventueel tekst en muziek. Dat fotoalbum stuur je dan met een klik naar je Ambilight tv.