Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij hun gratis software wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Snelle viewer

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Google Picasa is ter ziele. Afgezien van de catalogusfunctie van dit programma is ook de ingebouwde ‘fotoviewer’ niet meer beschikbaar. Als je Windows 10 gebruikt, ben je overgeleverd aan de standaard-app Photos. Deze app start op veel systemen net iets te langzaam en dat is vervelend. Honeyview is een goed alternatief. Het programma toont snel een grote voorbeeldweergave als je op een fotobestand dubbelklikt. Vervolgens kun je onder andere door je afbeeldingen bladeren, ze roteren of een diavoorstelling starten. Ondanks de vele functies is Honeyview toch overzichtelijk. Honeyview ondersteunt alle bekende afbeeldingsindelingen. Puntje van aandacht: wees alert tijdens de installatie; zo voorkom je ongewenste extra’s. Na de installatie dien je in Windows 10 aan te geven dat je Honeyview wilt gebruiken als standaardprogramma om je foto’s te bekijken. Ga via Windows-toets+I naar de instellingen en kijk bij Systeem / Standaard-apps / Fotoviewer. Kies hier voor Honeyview. Je kunt deze aanpassing altijd weer ongedaan maken.

©PXimport

Tip 02: Sneltoetsen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Een programma als Clavier+ zou eigenlijk overbodig moeten zijn: de functies zouden gewoon in Windows zelf moeten zitten … Clavier+ kan sneltoetsen koppelen aan acties. Je kunt met Clavier+ toetscombinaties instellen om bijvoorbeeld een programma te starten, standaard tekst te typen of een map te openen. Klinkt ingewikkeld? We raden je aan om even met het programma te experimenteren, dan merk je snel dat Clavier+ je veel tijd en muisklikken bespaart. Naast het starten van programma’s, mappen openen en het automatiseren van teksten kun je ook websites laten open door Clavier+. Zo kun je bijvoorbeeld met Ctrl+M de website https://mail.google.com laten openen.

Je kunt de acties die je instelt met Clavier+ overal in Windows gebruiken of koppelen aan een specifiek programma. Standaard heeft Clavier+ al enkele sneltoetsen voor je ingesteld. Zo open je met Windows-toets+N het kladblok en plaats je met Windows-toets+Shift+E het euroteken.

©PXimport

Tip 03: CCleaner-kloon

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Eusing Cleaner voldoet aan de omschrijving ‘beter slim gepikt dan slecht verzonnen’. Het programma lijkt een kloon van CCleaner, een van de meest populaire schoonmaakprogramma’s. We bespreken Eusing Cleaner omdat het programma regelmatig op internet wordt genoemd vanwege goede prestaties. Een paar onderzoekjes op een testsysteem wijzen anders uit. Eusing Cleaner is goed in staat om tijdelijke bestanden te verwijderen uit bijvoorbeeld je browsers of achtergebleven restjes van installaties, maar CCleaner doet dit beter. Zo spoorde Eusing Cleaner ruim 2 GB op aan overbodige bestanden, terwijl CCleaner bijna 8 GB aan ruimtevreters kon vinden. Eusing Cleaner start wel iets sneller dan CCleaner en is, mede omdat de functies beperkter zijn, overzichtelijker dan ‘het origineel’.

De hoge moeilijkheidsgraad van deze tip heeft niets te maken met de gebruiksvriendelijkheid, maar geldt voor alle schoonmaakprogramma’s in het algemeen. Omdat Eusing Cleaner ook je register kan opschonen (en dat is nooit zonder risico!) is enige voorzichtigheid geboden. Kijk goed welke onderdelen je laat opschonen en laat instellingen en/of schoonmaakroutines die je niet kent met rust.

©PXimport

Tip 04: Weg ermee!

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Soms lukt het niet om een bestand te verwijderen via Windows Verkenner. De toegang wordt geweigerd of je krijgt een andere foutmelding. Als je DeadLock achter de hand houdt, is het probleem snel opgelost. Gebruik de rechtermuisknop op het DeadLock-icoontje om het programma te starten met administrator-rechten. Gebruik Open / File(s) of Open / Folder en voeg bestanden (of een map) toe die je niet kunt verwijderen. In het menu Edit kun je aangeven welke acties je wilt toepassen. Verwijderen doe je met Remove. Gebruik Unlock als je alleen blokkades wilt opheffen. Met Ownership kun je rechten overnemen. Dit laatste is handig om bijvoorbeeld bestanden uit een oude back-up toegankelijk te maken. Deze truc kun je ook toepassen als je geen toegang krijgt tot bestanden op een externe schijf die er met een andere computer zijn opgezet.

Let op: gebruik DeadLock altijd met je aandacht erbij en uitsluitend op eigen bestanden. Laat mappen en bestanden van programma’s en je besturingssysteem met rust.

©PXimport

Tip 05: Processor

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Windows probeert je processorkracht te verdelen onder alle programma’s die je open hebt. Programma’s waarmee je actief werkt hebben meer prioriteit dan iets dat op de achtergrond draait. Als je een iets oudere computer hebt en vindt dat programma’s traag reageren, kun je Project Mercury proberen. Project Mercury past je computerinstellingen dusdanig aan dat je, als het goed is, merkt dat programma’s sneller en soepeler werken.

Project Mercury heeft geen installatie nodig. Start het programma via Windows Verkenner met het bestand Mercury.exe. Project Mercury wordt actief in je systeemvak. Vanuit hier kun je de instellingen bekijken en aanpassen.

Als je systeem al optimaal werkt, kun je Project Mercury negeren. Een systeem van een paar jaar oud kan profijt hebben van Project Mercury.

©PXimport

Tip 06: Kopieerhulp

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Als je bestanden kopieert of verplaatst met Windows Verkenner, krijg je een schermpje waarin de voortgang wordt getoond. Sinds Windows 10 is de controle over je kopieer/verplaats-actie verbeterd, maar voor wie nog meer controle wil is er Copy Handler. Geef tijdens de installatie aan dat Copy Handler automatisch mag starten, dan kun je altijd over de mogelijkheden beschikken. Bij het kopiëren van weinig bestanden merk je bijna niets van Copy Handler. Als je veel (grote) bestanden kopieert of verplaatst, zie je rechtsonder in beeld het Copy Handler-statusvenster. Hierin kun je je actie pauzeren, afbreken of hervatten. Dit is vooral handig als je met veel (grote) bestanden werkt op ‘trage’ opslagmedia als een externe schijf, usb-stick of NAS.

Voor de gemiddelde computergebruiker is Copy Handler misschien te veel van het goede. Moet je echter veel kopiëren of verplaatsen? Dan kan Copy Handler handig zijn. Naast een versie die je kunt installeren is er een draagbare versie die je direct vanaf een usb-stick of externe schijf kunt draaien.

©PXimport

Tip 07: Gevarenanalyse

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Heb je het vermoeden dat er iets niet in de haak is met je computer, maar kan je beveiligingssoftware niets vinden? Dan kun je RunPE Detector proberen. Het programma kijkt welke programma’s er actief zijn. Er wordt een lijst getoond. Hierin zie je om welk programma het gaat, waar ze geladen worden, de omschrijvingen, bestandslocaties en versienummers. Klik op Runscan om een controle uit te voeren op alle actieve programma’s. Er wordt gezocht naar eventuele aanpassingen die er niet horen te zijn. Als dit wel het geval is, verschijnen de verdachte processen in het tabblad Malicious applications location.

RunPE Detector biedt geen permanente bescherming en is dus geen vervanging van je bestaande beveiligingsprogramma. Wel is RunPE Detector een handige aanvulling om te zien of je onderbuikgevoel terecht is.

©PXimport

Tip 08: Takenpiloot

Geschikt voor: macOS, Windows 7, 8(.1), 10

Als je programma’s of opdrachten wilt automatiseren, kun je in Windows 10 terecht bij Taken plannen. Geef deze opdracht in je startmenu voor alle instellingen. De taakplanner is uitgebreid, maar niet voor iedereen overzichtelijk. Dit laatste is Task Till Dawn wel. Als je bijvoorbeeld een programma automatisch wilt laten starten met je computer, kun je dit snel instellen met Task Till Dawn. We nemen Project Mercury (zie tip 5) als voorbeeld. Project Mercury heeft geen installatieprocedure en wordt standaard niet automatisch opgestart. Klik op New task en geef de taak een naam, bijvoorbeeld Project Mercury. Wijs het bestand Mercury.exe aan met Select. Open het tabblad Schedule en geef aan wanneer het programma moet starten. Stel een tijd, dag of combinatie hiervan in. Met Execute when application starts zorg je ervoor dat de taak direct wordt gestart met Task Till Dawn. Omdat Task Till Dawn automatisch start met Windows, wordt je taak op dat moment ook actief.

©PXimport

Tip 09: Bestanden op slot

Geschikt voor: macOS Linux, Windows 7, 8(.1), 10

Er zijn veel oplossingen om bestanden te versleutelen met encryptie, waarvan de meeste nogal ingewikkeld zijn. Het programma S.S.E. File Encryptor heeft alleen een lastige naam, maar is zeer eenvoudig te gebruiken. Start het programma en geef twee keer een wachtwoord op. Sleep bestanden waarop je een wachtwoord wilt zetten via Windows Verkenner naar het S.S.E. File Encryptor-venster. De bestanden worden direct onleesbaar gemaakt. De originele bestanden blijven behouden, het programma maakt kopieën. Een bestand als foto.jpg krijgt na de ‘encryptiebehandeling’ de bestandsnaam foto.jpg.enc. Aan de toevoeging ‘enc’ zie je dat het bestand is beveiligd. Als je foto.jpg.enc opnieuw naar het S.S.E. File Encryptor-venster sleept, wordt het originele bestand opnieuw aangemaakt.

Er zijn meerdere versies van S.S.E. File Encryptor. Voor Windows heb je de download nodig met de toevoeging ‘GUI’. Installatie is niet nodig. Haal het zip-bestand (SSEFileGUI_Windows.zip) binnen, pak het uit en start het programma met SSEFileEnc.exe. Let op: versleutel alleen persoonlijke bestanden; laat de mappen van Windows en je programma’s met rust.

©PXimport

Tip 10: Losse notities

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Wie af en toe iets krabbelt op een geeltje, is ongetwijfeld bekend met Plaknotities (sticky notes) van Windows 10. Een goede handleiding van deze ‘digitale geeltjes’ vind je hier. Als je functies mist in Plaknotities, vind je deze terug in PNotes.NET. PNotes.NET is de grote broer van PNotes van dezelfde makers, let dus op welke versie je binnenhaalt. PNotes.NET biedt uiteraard de standaard geeltjes, maar ook synchronisatie, wachtwoordbeveiliging, encryptie en meer. Ook kun je notities ‘programmeren’ en op een bepaald tijdstip laten verschijnen. De synchronisatie is handig als je bijvoorbeeld op meerdere computers werkt of in een kleine kantooromgeving zoekt naar een manier om ‘kladjes’ snel te delen. De vele opties hebben één nadeel: vooral als je net met PNotes.NET begint, zijn de vele instellingen overweldigend.

©PXimport

Tip 11: Snel installeren

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Er zijn veel manieren om programma’s te installeren. Just-Install heeft een hoog ‘nerd’-gehalte omdat de installatie niet wordt gestart via een website, maar vanaf de opdrachtprompt. Allereerst moet je Just-Install op je systeem zetten. Ook dit gaat met een commando. Open een opdrachtprompt als administrator via Windows-toets+X. Geef de opdracht msiexec.exe /i http://go.just-install.it gevolgd door Enter. Dit is eenmalig. Vanaf nu kun je met speciale commando’s nieuwe programma’s installeren en updaten. Met de opdracht just-install teamviewer installeer je TeamViewer op je systeem. Met de toevoeging 7zip, dropbox, google-chrome en firefox installeer je de gelijknamige programma’s. Kijk op de website van de makers voor een volledig overzicht van alle programma’s die je met Just-Install kunt installeren. Ten tijde van schrijven waren dit er al meer dan honderdveertig. De opdracht just-install update werkt alle programma’s die je via Just-Install hebt geïnstalleerd bij naar de meest recente versie.

©PXimport

Tip 12: Iso op usb-stick

Geschikt voor: Linux, macOS, Windows 7, 8(.1), 10

Iso is het standaardbestand om via internet de inhoud van een installatie-cd (of -dvd) binnen te halen. Sommige softwaremakers bieden ook een download aan om een installatie-cd op een usb-stick te krijgen. Een usb-stick werkt sneller en je hebt geen beschrijfbare cd of dvd nodig. Etcher is een handig programma om van een ‘standaard’ iso-bestand een (opstartbare) usb-stick te maken. Uiteraard heb je het gewenste iso-bestand nodig, bijvoorbeeld van Windows, Linux of van een opstartbare antivirus-cd.

Plaats een lege usb-stick, start Etcher en wijs met Selectiso het iso-bestand aan dat je op je stick wilt hebben. Klik op Burn (of Flash) en de rest gaat vanzelf. Let op: de inhoud van je usb-stick wordt overschreven.

©PXimport

Weg met die rommel!

Te nieuw programma?

©PXimport

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbaar sporthorloge? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Xiaomi Smart Band 9

De onlangs verschenen Xiaomi Smart Band 9 is goedkoop en kent ook nog eens verrassend veel functies. Dit langwerpige sporthorloge is in de kleurstellingen zilver-wit, zwart en roze verkrijgbaar. Het amoledscherm van 1,62 inch biedt voldoende ruimte om diverse gegevens te tonen. Dankzij een respectabele resolutie van 192 × 490 pixels verschijnt alle informatie scherp in beeld – denk daarbij aan stappen, verbrande calorieën, weersverwachting en natuurlijk de tijd. Alle functies zijn via het aanraakscherm bereikbaar, want de Smart Band 9 heeft geen fysieke knoppen. De waterdichte behuizing weegt maar 15,8 gram (zonder bandje).

Kies in het menu tussen ruim 150 sportmodi en start vervolgens de training. Tijdens de inspanning kun je jouw hartslag in de gaten houden. Je koppelt de Smart Band 9 via bluetooth eenvoudig aan een smartphone. Laat het mobiele toestel vervolgens in je broek- of jaszak zitten, want inkomende notificaties verschijnen rechtstreeks op je pols. Een prettige eigenschap is dat je het scherm ook op zonovergoten plekken nog prima kunt lezen. Aan de hand van een lichtsensor kiest deze smartwatch automatisch de juiste helderheid. Ten slotte is de beschikbaarheid van meer dan tweehonderd wijzerplaten een leuk extraatje.

Garmin Instinct 2

Met deze relatief goedkope smartwatch van Garmin houd je nauwlettend jouw sportieve prestaties in de gaten. Je kunt de Instinct 2 zowel binnen als buiten dragen, want de robuuste behuizing is waterdicht tot een diepte van honderd meter. Op het ronde display van 176 × 176 pixels zie je onder meer de actuele hartslag, het aantal gezette stappen en de huidige snelheid. Er zijn ook een hoogtemeter en elektrisch kompas geïntegreerd. Onder leiding van diverse sport-apps doe je uiteenlopende trainingen. Je kunt bovendien na elke nacht de uitgebreide slaapmonitor bekijken.

Wanneer het sporthorloge met een smartphone is verbonden, zie je inkomende pushnotificaties voorbijkomen. De Instinct 2 bevat een energiezuinig zwart-witscherm. Dat komt de accuduur ten goede! De fabrikant claimt dan ook een batterijduur van zo'n 28 dagen in de smartwatchmodus. Het hier besproken model heeft een horlogekast van 45 millimeter. Als alternatief kun je een vergelijkbaar sporthorloge met een horlogekast van 40 millimeter kopen, de Garmin Instinct 2S.

Garmin Forerunner 255 Music

Ren, wandel of fiets je met een lekker muziekje nét wat steviger door? De Garmin Forerunner 255 Music is hiervoor bij uitstek geschikt. Je kunt namelijk nummers van Spotify, Deezer of YouTube Music downloaden en in het geheugen van deze smartwatch opslaan. Laat dus tijdens trainingen voortaan je smartphone thuisliggen en bedien de muziek vanaf je pols. Je hebt voor deze functie trouwens wel een betaald abonnement bij een van de genoemde muziekdiensten nodig. De Forerunner 255 Music heeft een horlogekast van 46 millimeter. Kies tussen een zwarte en witte uitvoering.

Op het ruime 1,3inch-kleurenscherm van 260 × 260 pixels zijn er een heleboel functies toegankelijk. Denk onder andere aan een calorieënteller, hartslagmeter, bloedzuurstofmeter, slaapmonitor, snelheidsmeter, stappenteller en stopwatch. De Forerunner 255 Music toont ook meldingen van een verbonden smartphone. Krijg je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht, dan gaat de weerbestendige behuizing kortstondig trillen. Tot slot gebruik je deze veelzijdige smartwatch ook om contactloos te betalen.

Lees ook: Dit zijn de 9 sporten waarmee je het makkelijkst afvalt

Polar Pacer Pro

Zoek je een licht sporthorloge met zéér veel functies? Kijk dan eens naar de Polar Pacer Pro. Wegens het gewicht van 41 gram voel je dit apparaatje amper zitten. In de horlogekast van 45 millimeter is er een 1,2inch-kleurenscherm van 240 × 240 pixels verwerkt. Het display is voorzien van Gorilla Glass en gaat dus niet zomaar stuk. Verder is de behuizing waterdicht tot een diepte van vijftig meter. In het menu staan er ruim 150 sportprofielen voor je klaar. Fijn is dat deze smartwatch ook allerlei 'exotische' sporten ondersteunt, zoals (kite)surfen, rolschaatsen en skiën. Zodra je een keuze hebt gemaakt, monitort de Pacer Pro diverse sportieve prestaties.

Onder de motorkap bevindt zich een gps-chip, zodat deze smartwatch overal ter wereld je locatie kan bepalen. Handig is dat je routes van de bekende app Komoot kunt synchroniseren. Kijk voor routeaanwijzingen voortaan op je pols. Verder werkt de Pacer Pro ook naadloos met de veelgebruikte sport-app Strava samen. Hoewel Polar in zijn eigen webwinkel een tarief van 349,90 euro hanteert, vragen diverse andere bekende webshops minder dan tweehonderd euro. Kies tussen de kleurstellingen zwart, wit en goud.

Samsung Galaxy Fit3

De Samsung Galaxy Fit3 schaf je voor minder dan zes tientjes aan! Dit goedkope sporthorloge is te koop in de kleurstellingen zwart, zilver-wit en roze. Ondanks zijn lage prijskaartje toont het langwerpige 1,6inch-amoledscherm van 256 × 402 pixels diverse gegevens. Zo zie je hoeveel stappen je hebt gezet. De achterzijde van de horlogekast heeft ook nog sensoren om je bloedzuurstof en hartslag te meten. Druk aan de zijkant op de homeknop en kies uit ruim honderd sportoefeningen. De Galaxy Fit3 analyseert desgewenst ook je slaapgedrag. Maak je onverhoopt een lelijke uitglijder? Dankzij valdetectie schakelt de polsassistent jouw SOS-contactpersonen in.

Dit lichtgewicht sporthorloge van 18,5 gram neem je overal mee naartoe. De IP68-gecertificeerde behuizing is namelijk volledig waterdicht. Verbind de Galaxy Fit3 via bluetooth met een smartphone voor nog meer functies. Je kunt dan bijvoorbeeld de muziekweergave bedienen en zien wie er belt. De smartwatch toont ook inkomende berichten. De oplaadbare batterij van 208 mAh gaat op een enkele acculading volgens Samsung tot dertien dagen mee.