Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste toepassingen van november en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Snel fotobeheer

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Kost het je vaak heel wat tijd om je nieuwe fotoreeks te optimaliseren, te roteren of van een tekstje te voorzien? Met BatchBlitz voer je dit soort acties veel sneller uit, op meerdere bestanden tegelijk. Je hoeft eigenlijk alleen aan te geven welke bewerkingen je wilt laten uitvoeren. BatchBlitz maakt onderscheid tussen pre-processors, processors en post-processors. Bij pre-processors geef je eventuele filtercriteria aan voor je bestandsselectie, zoals de afmetingen van de foto’s of op basis van de bestandsnaam. Bij processors gaat het om de eigenlijke bewerkingen. Je kunt hier een beeld of tekst toevoegen, het contrast automatisch laten aanpassen, je afbeeldingen bijsnijden of roteren en meer. Elke bewerking heeft z’n eigen instelmogelijkheden, en je kunt ook meerdere bewerkingen in één keer laten uitvoeren. Bij de post-processors kun je eventueel je fotoresultaten nog converteren naar een ander bestandsformaat en/of hernoemen. Alles ingesteld? Met een druk op de knop zet je de batchoperatie in werking en enkele tellen later heeft BatchBlitz je takenpakket al uitgevoerd.

©PXimport

Tip 02: Meten is weten

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Je pc is voortdurend bezig; ook wanneer jij zelf niets aan het doen bent, zijn er op de achtergrond allerlei processen druk. Die gebruiken uiteraard ook systeembronnen: geheugen, cpu, schijf en/of netwerk. Windows heeft een paar tools ingebouwd om dat verbruik te checken, maar de tool SysGauge (ook portable beschikbaar) is veel informatiever. Standaard toont het programmavenster je het huidige cpu-verbruik samen met een kort historisch overzicht van dit verbruik. Maar er kan véél meer, door andere ‘counters’ te laten tonen. Sommige van die counters herken je vast, zoals Memory Usage (geheugenverbruik), Network Activity (netwerkactiviteit) of USB Activity (usb-activiteit). Andere items zijn wat lastiger te begrijpen, wat dacht je van Disk Split IOPS, maar gelukkig is er een handleiding. Je kunt zelf alle gewenste items in een profiel samenbrengen en dat bewaren. Absoluut handig is dat je grenswaarden bij counters kunt instellen, bijvoorbeeld maximum 80% opgebruikte schijfruimte, en dat SysGauge je op de hoogte brengt (zelfs via e-mail) wanneer die limiet is overschreden.

©PXimport

Tip 03: Verhuiswagen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Misschien heb je nog Windows 7 of 8 draaien – of wie weet, nog XP? – en vind je het zelf de hoogste tijd om naar Windows 10 over te stappen. Vroeger voorzag Microsoft vroeger nog in een handige migratietool, Windows Easy Transfer, die belangrijke instellingen en data kon overzetten. Jammer genoeg is die tool niet meer beschikbaar, maar gelukkig is er de portable tool Transwiz. De werking is even eenvoudig als logisch. Je start de tool eerst op je oude pc op en je geeft aan welk gebruikersprofiel je wilt overzetten. In de gratis versie ben je beperkt tot één profiel. Nog even het doelpad aangeven (op een externe schijf bijvoorbeeld) en Transwiz verpakt alle data van dat profiel netjes in een zip-archief. Over naar je doelcomputer (met Windows 10, wellicht). Ook hier start je Transwiz op en verwijs je naar het zip-bestand. Je kunt nu nog de over te zetten accountnaam hernoemen en een wachtwoord kiezen, waarna Transwiz alle data van dat account netjes in je nieuwe systeem injecteert.

©PXimport

Tip 04: Veilig versleuteld

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Goede versleuteling van je gegevens blijft vooralsnog de aangewezen methode om privacygevoelige data af te schermen. Met Cryptermite (portable) kun je zowel bestanden als tekstboodschappen versleutelen. Je bedient de tool vanuit één venster. Hier geef je aan welk bestand of welke tekst je wilt laten versleutelen en met welk encryptie-algoritme (AES (standaard), Serpent, TwoFish, BlowFish of Triple DES). Er is nog een zesde algoritme, RSA, waarvoor je vanuit Cryptermite het nodige sleutelpaar kunt laten genereren. Als je dat zo instelt maakt het programma een exe-bestand van je versleutelde bestand, zodat je Cryptermite niet nodig hebt om het te ontsleutelen. Cryptermite heeft tevens een steganografische module aan boord: hiermee kun je een willekeurig bestand heimelijk in een zelf te kiezen afbeelding stoppen. Ook mogelijk: je start Cryptermite op twee pc’s in een client-server configuratie op en je kunt ‘automatisch’ versleutelde berichten naar elkaar sturen.

©PXimport

Tip 05: Extra antimalware

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Je hebt uiteraard een up-to-date antivirustool draaien, maar met de huidige generatie ransomware en andere sluwe malware kun je niet zeker genoeg zijn. Een tweede antivirustool draaien is meestal geen goed idee, want dan vliegen die twee programma’s elkaar in de haren. SecureAPlus biedt wél een stabiele extra beveiligingslaag. Het eerste jaar kun je de tool gratis gebruiken. De allereerste keer wordt een langdurige systeemscan uitgevoerd. Alle gedetecteerde en vertrouwde toepassingen worden dan aan een vertrouwde lijst toegevoegd en – althans zolang ze ongewijzigd blijven – niet meer gecontroleerd. Daaropvolgende scans nemen dan ook maar een minuut of wat in beslag. Voor deze scans werkt SecureAPlus samen met een dozijn antivirusengines in de cloud. Botst de tool op een onbekende (onlangs gedownloade?) applicatie, dan vraagt SecureAPlus om een reactie: uploaden ter controle, meteen blokkeren of in de vertrouwde lijst opnemen. Blijkt het bestand niet koosjer, dan laat je het verwijderen of in quarantaine plaatsen. Goed meegenomen: SecureAPlus springt zuinig om met systeembronnen.

©PXimport

Tip 06: Zelfvernietigend

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Of je nu heimelijk zoetje woordjes wilt influisteren of delicate informatie met je belastingconsulent wilt uitwisselen, zo’n conversatie houd je het liefste privé. En gelukkig is dat helemaal niet zo moeilijk, daar zorgt Confide wel voor. Wel op voorwaarde dat beide partijen bereid zijn dit programma te installeren en een account aanmaken. Het programma laat zich vervolgens makkelijk bedienen. Je hoeft slechts aan te geven dat je een nieuw bericht wilt samenstellen, waarna je de boodschap intikt en het e-mailadres van de geadresseerde invult. Eventueel kun je een pdf of afbeelding meesturen. Het bericht wordt automatisch versleuteld en de ontvanger krijgt een notificatie. Pas wanneer die de muisaanwijzer boven het bericht houdt, wordt het bericht leesbaar en de eventuele bijlage zichtbaar. Sluit de ontvanger het bericht weer af, dan wordt het vernietigd en ook aan de zijde van de zender wordt er geen kopie van bijgehouden. Een bericht opslaan, er een screenshot van maken, afdrukken of doorsturen is evenmin mogelijk.

©PXimport

Tip 07: Optimale weergave

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Je kunt bij haast alle beeldschermen de helderheid, de kleuren en het contrast instellen via het OSD-menu (on screen display). Wil je makkelijker een optimale schermweergave creëren, dan kán dat eenvoudiger: met ClickMonitorDDC. Voorwaarde is wel dat je monitor DDC-compatibel is (display data channel), maar dat geldt voor de meeste schermen, inclusief die van laptops. ClickMonitorDDC nestelt zich in het Windows-systeemvak en geeft via iconen met een numerieke waarde de huidige instelling voor helderheid, contrast en – als toetje – het audiovolume van je systeem aan. Deze waarden laten zich op verschillende manieren wijzigen: bijvoorbeeld door boven een icoontje te draaien aan het muiswiel of door vanuit een paneel met schuifknoppen te werken. Het programma ondersteunt meerdere monitors, dan moet je bij het instellen wel eerst de gewenste monitor selecteren. Vanuit het Settings-venster is het tevens mogelijk sneltoetsen aan diverse waarden te koppelen. Zo kun je bijvoorbeeld heel snel het volume met 20% verlagen of een helderheid van 80% en een contrast van 70% instellen.

Tip 08: iOS vanuit Windows

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Heb je een iOS-apparaat dat je vanaf een Windows-pc wilt beheren, dan is het lastig om het logge iTunes te negeren. Tenzij je 3uTools gebruikt. Zodra je het apparaat met een usb-kabel aan je pc hebt gekoppeld en je de koppeling met 3uTools hebt geaccepteerd, kun je aan de slag. Zo verschijnt er meteen een uitgebreid infovenster over het gekoppelde apparaat, met informatie als model, imei- en serienummer, status van batterij en opslagruimte, aantal oplaadbeurten enzovoort. Maar er is nog veel meer. Je kunt bijvoorbeeld apps de-installeren en ook nieuwe apps installeren via een ipa-bestand of – na het invoeren van je Apple-ID – ook vanuit de online App Store. Ook muziek, foto’s, video, beltonen en e-boeken importeren en exporteren is mogelijk. Met de ingebouwde bestandsverkenner navigeer je door de opslagruimte, kun je data importeren exporteren en nieuwe mappen creëren. Data back-uppen en herstellen zit er eveneens bij, net als het fullscreen bekijken van het iOS-scherm, het opruimen van overtolligheden en het converteren van mediabestanden. En voor wie het risico wil nemen: iOS flashen en zelfs jailbreaken is maar een paar muisklikken ver. Wij zijn enthousiast!

©PXimport

Tip 09: Lego-constructies

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Met echte Lego-blokken spelen zie je je zelf misschien niet meer doen, maar wanneer dat vanuit een heus cad-programma kan, heb je wellicht wel weer een mooi excuus. Ga eens aan de slag met LeoCAD. Die heeft een doorzoekbare bibliotheek van wel 10.000 verschillende bouwblokken, gelukkig wel opgedeeld in rubrieken. Zo kun je de meest complexe constructies neerzetten op de virtuele 3D-bouwplaat. Met behulp van toetsenbord of muis laat elk blok zich nauwgezet positioneren en het helpt natuurlijk dat je het beeld in perspectief kunt plaatsen en dat je kunt in- en uitzoomen. Een handig extra is dat de verschillende fasen voor je bouwwerk in een soort tijdlijn worden gevat, zodat je je constructie als een stappenplan kunt bewaren. Je hoeft overigens niet noodzakelijk van de grond(plaat) af te beginnen, LeoCAD is compatibel met de ldr- en mpd-formaten uit de populaire LDraw-standaard, zodat je ook kant-en-klare modellen van internet kunt plukken. Of je volgt online instructies, zoals die voor het bouwen van de Tower Bridge. Je eigen modellen exporteren kan natuurlijk ook.

©PXimport

Tip 10: Metadata bewerken

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Heb je een uitgebreide fotocollectie, dan is enige ordening natuurlijk wel op zijn plaats. Eén manier is alvast door elke foto van duidelijke metadata te voorzien, met andere woorden: te taggen. Dat wil je wel snel en makkelijk kunnen doen, want anders doe je het toch niet. De naam van QuickImageComment belooft op dat gebied wat. Het is wel even schrikken als je het programma opstart, met zijn drukke knoppenbalk en een flink aantal panelen. Zodra je een fotomap hebt ingeladen, krijg je een voorbeeldweergave van elke geselecteerde foto te zien, inclusief allerlei metadata, opgedeeld in vier tabbladen (Exif, IPTC, XMP en Others). Onder meer de categorieën (labels), auteur, opmerkingen en opnamedatum zijn direct aan te passen, ook van meerdere foto’s tegelijk. Meer geavanceerde operaties kunnen ook, zoals het synchroniseren van de opnametijden van foto’s die met verschillende camera’s zijn genomen. Wil je bepaalde gegevens niet meer in de foto opgeslagen hebben, dan kun je met QuickImageComment ook bepaalde metadata uit de foto’s weghalen, zoals gps-coördinaten. Ook handig: je kunt de bestandsnamen automatisch aanpassen op basis van de metadata. Een uitgebreide handleiding gidst je door al deze (en meer) mogelijkheden.

©PXimport

Tip 11: Video opnemen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

De beste manier om streaming video op te nemen is rechtstreeks van de bron, maar dat blijkt niet altijd even eenvoudig. De afgespeelde beelden opnemen vanaf je scherm is dan een mogelijk alternatief, ook al riskeer je wel enig kwaliteitsverlies. Zulke opnames kunnen met Any Video Recorder, laat bij de installatie het bijhorende stuurprogramma ook installeren. Voor je met de opname begint, bekijk je eerst de instellingsopties. Veel zijn dat er niet, maar je legt wel onder meer de uitvoerlocatie vast en je stelt het aantal fps (tussen 15 en 50) en de bitrate (in Kbit/s: tussen 1000 en 10000) in. Hoe hoger, hoe beter, maar ook: hoe meer geheugen en schijfruimte. Zodra je dan de opname start, duikt er een roodomrande rechthoek op die je naar wens verplaatst en schaalt. Vervolgens verplaats je het dialoogvenster tot buiten deze rechthoek en druk je de opnameknop in. Tijdens de opname zie je hoeveel schijfruimte het mp4-bestand inneemt.

©PXimport

Tip 12: Snelle speurneus

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Windows heeft een ingebouwde zoekfunctie, maar die werkt alleen snel als de te doorzoeken mappen vooraf werden geïndexeerd. Met CSearcher (een portable tool) is zo’n indexering niet nodig, maar houd er wel rekening mee dat de tool zijn speurtocht beperkt tot bestands- en mapnamen. Hij zou ook ‘gewone’ tekstinhoud kunnen doorzoeken, maar dat lukte bij ons niet. Het programma bestaat uit slechts één venster waar je de zoekopdracht tot in de puntjes zelf regelt. Bepaal eerst waarnaar je wilt zoeken (pattern), waarbij je je met jokertekens kunt beperken tot bepaalde namen of extensies, en waar je wilt zoeken. Bepaal of je ook submappen wilt meenemen en of CSearcher naar bestandsnamen, mapnamen of beide moet zoeken. Weet je wanneer de bestanden die je zoekt aangemaakt of aangepast zijn of hoe groot het bestand ongeveer in, dan stel je hiervoor restricties in. De ingestelde zoekcriteria en -restricties kun je in een profiel bewaren, voor hergebruik. Goed om weten: CSearcher laat zich ook aan het contextmenu van de Verkenner verankeren, zodat je de tool met een klik op de rechtermuisknop start.

Tip 13: Op slot

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Verlaat je even je pc en wil je niet dat je huisgenoten of collega’s intussen in je bestanden kunnen snuisteren, dan vergrendel je het systeem (met Windows-toets+L). Pas na het intikken van het wachtwoord kun je dan weer verder werken. KeyLock pakt het enigszins anders aan. De bedoeling is dat je eerst een of meer Unlock Devices definieert: dat kan een usb-stick zijn, maar ook een Android-smartphone met daarop de Keylock-app. Wanneer je nu zoals gebruikelijk je systeem met Windows-toets+L hebt vergrendeld en je keert naar je werkplek terug, dan hoef je niet meer je wachtwoord in te voeren. Je kunt nu namelijk ook toegang krijgen door de juiste usb-stick in te pluggen of de KeyLock-app op je smartphone op Unlock te zetten. Nog een handige toevoeging: het programma kan je een e-mail sturen wanneer die een ‘onregelmatigheid’ detecteert – lees: wanneer iemand je pc met een foutief wachtwoord tracht te ontgrendelen. Een tool met een behoorlijk gimmick-gehalte.

©PXimport

Gevaarlijk?

©PXimport

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!