ID.nl logo
Foto's organiseren met DigiKam
© Reshift Digital
Huis

Foto's organiseren met DigiKam

De hoeveelheid foto’s op je computer groeit iedere week. Merk je dat het steeds meer moeite kost om het juiste kiekje of het gezochte filmpje terug te vinden? Het gratis programma digiKam helpt je foto's organiseren en tegelijk heeft het tal van bewerkingsmogelijkheden om je foto’s meer uitstraling te geven.

Bij velen zijn foto’s verspreid over diverse mappen. Soms zijn ze georganiseerd per jaar, dan weer per persoon of gelegenheid. En als er op je computer een fotomap bestaat met de naam Allerlei, dan is het de hoogste tijd om dit artikel met schaamrood op de kaken te lezen.

Voordat het echt een zootje wordt, stel je orde op zaken met een behoorlijk fotobeheerprogramma. Er zijn nogal wat fotomanagers waarvoor je de creditkaart moet trekken, maar digiKam is gratis. En dan hebben we het niet over een instapversie waarbij je later kunt upgraden naar een meer geavanceerde uitvoering, maar echt gratis.

DigiKam is opensource en wordt regelmatig geüpdatet. Met dit programma kun je enorme bibliotheken beheren, zelfs fotobanken van meer dan 100.000 afbeeldingen. Het programma is beschikbaar in het Nederlands en er is een versie voor Windows, macOS en Linux.

Lees ook:Zo verwijder je automatisch dubbele foto's

Installeren

Op de homepage www.digikam.org kies je de installer voor je systeem. Daarna selecteer je een server op een kaartje om software binnen te halen. Er is trouwens een snelle server in Nederland. In dit geval installeren we digiKam 7.6 64 bit. In de installatiewizard klik je snel door enkele schermpjes om akkoord te gaan met de voorwaarden. 

Wanneer de installatie is afgerond, open je het programma. Je zult merken dat digiKam je systeemtaal (Nederlands) heeft overgenomen.

©PXimport

Configureren

Daarna helpt de assistent je om de applicatie te configureren. Je kunt de configuratie later in het programma steeds wijzigen via het menu Instellingen. Eerst duid je aan waar je de afbeeldingen wilt opslaan. Het programma zal de map Afbeeldingen voorstellen. De software maakt drie databases aan: een voor verzamelingen, een voor gecomprimeerde miniaturen en een voor informatie over gezichtsherkenning. Hou het gerust bij het voorgestelde type: SQLite.

In de volgende stap kun je aangeven of het programma informatie mag toevoegen aan de metagegevens van de foto’s. Daarna bepaal je hoe de afbeeldingen worden weergegeven in de voorbeeldmodus. Selecteer daar dat je de gereduceerde versie wilt zien, dat werkt het snelst.

Vervolgens moet je kiezen hoe afbeeldingen worden geopend als je met links op de miniatuurweergave klikt. Je hebt de keuze tussen Open een voorbeeld — dat is onze voorkeur — of Openen in de bewerker. Ten slotte vraagt de assistent of je tekstballonnen wilt zien wanneer je de muisaanwijzer boven een item houdt. Ook dat sta je het best toe.

©PXimport

Foto’s in albums plaatsen

De eerste keer dat je het programma opent, zitten er uiteraard nog geen afbeeldingen in de bibliotheek. In het menu Importeren merk je al de veelzijdigheid van digiKam. Uiteraard vind je hier de opties om afbeeldingen uit bepaalde mappen toe te voegen, maar je kunt ook foto’s rechtstreeks downloaden van Google Foto’s of kopiëren van een usb-opslagapparaat of een geheugenkaart. Het is zelfs mogelijk om de scanner rechtstreeks aan te spreken.

Wanneer je een bron hebt gekozen, vraagt de software in welk album van digiKam je de afbeeldingen wilt plaatsen. Je krijgt een overzicht van de bestaande albums en je kunt een nieuw album aanmaken. Je geeft het album een naam, je duidt aan bij welke categorie dit album hoort (diverse, natuur, party, reizen enzovoort). Daarna selecteer je een datum die bij het nieuwe album hoort.

Vervolgens geef je aan welke map en bestanden je wilt binnenhalen. Als je met de muisaanwijzer over een miniatuur gaat, kun je in de linkerbovenhoek van het miniatuur aangeven of je het bewuste bestand wilt selecteren of deselecteren. Je kunt ook gewoon alles downloaden. Wil je selectiever te werk gaan, dan is het mogelijk om alleen de raw-bestanden, uitsluitend jpg/tiff-bestanden of alleen videobestanden binnen te halen.

©PXimport

Miniaturen en voorbeelden

De geïmporteerde albums behouden de oorspronkelijke mappenstructuur. Als je bijvoorbeeld de map Foto’s importeert, vind je alle submappen terug in de linkerkolom bij de albums. Wanneer je in de linkerkolom een map aanklikt, verschijnt de inhoud op het centrale werkvlak.

Onder elk miniatuur lees je de bestandsindelingen van de beeldbestanden. Bij sommige staat ARW, dan weten we dat het om raw-bestanden gaat. Bij filmpjes staat bijvoorbeeld MP4. Inderdaad, ook video’s kun je met dit programma beheren. Bij foto’s lees je onderaan JPG, PNG of TIF. Wanneer je op een miniatuur klikt, is het mogelijk een sterwaardering van één tot en met vijf toe te kennen. Tegelijk kun je de foto roteren.

Dubbelklik je op een miniatuur, dan kom je in de voorbeeldmodus en verschijnt de rest van de miniaturen uit dit album in een band boven de foto. Door middel van pijltjes kun je door de afbeeldingen bladeren.

©PXimport

Kaart, tabel, diashow

We gaan naar de knoppenbalk bovenaan. Klik je op Map, dan toont digiKam een kaart die aangeeft waar alle foto’s van het geselecteerde album werden genomen. De foto’s moeten dan wel locatiegegevens bevatten. Links onder de kaart staat een knop met een wereldbol. Hiermee schakel je tussen verschillende kaarttypes. Hier kun je ook aangeven dat je enkel miniaturen op de kaart wilt zien, of ook nummers die het aantal foto’s weergeven die bij deze locatie horen.

Vaak beschik je over foto’s die geen locatiegegevens bevatten. Geen nood, je kunt die informatie ook later toevoegen met digiKam. Selecteer de miniaturen van foto’s die op dezelfde plaats werden genomen. Door de Ctrl-toets ingedrukt te houden, kun je meerdere foto’s tegelijk selecteren. Ga vervolgens naar het menu Items / Bewerken van geolocatie

Je krijgt dan het lijstje van de geselecteerde foto’s en een kaart te zien. Aan de rechterzijkant van dit deelvenster gebruik je het tabblad Zoeken en daar typ je de naam in van de locatie. De locatiezoeker zal een pin plaatsen op de kaart en deze informatie toevoegen aan de metagegevens van de geselecteerde foto’s.

Via de knoppenbalk kun je de inhoud van een album ook als Tabel bekijken. Dan zie je de datum en tijd waarop de foto’s en video’s werden gemaakt. Met de knop daarnaast produceert digiKam een Diashow van het album. Via het pijltje dat naar beneden wijst, beslis je om alle afbeeldingen van de map af te spelen of slechts een bepaalde selectie of een submap.

De laatste knop gebruik je om de geselecteerde foto schermvullend weer te geven.

Tip: Bestel de Cursusbundel Smartphonefotografie om voortaan nog knappere kiekjes te schieten!

©PXimport

Tagging

In de linkerbalk zie je diverse tabbladen. Met de bovenste tab ga je naar de albums. Daaronder staat het tabblad Tags, daarmee open je de tabbeheerder. Tags zijn onmisbaar als je in een enorme fotobibliotheek snel bepaalde afbeeldingen wilt terugvinden. Tags in de fotocollectie werken hetzelfde als hashtags op internet. Dankzij tags vind je alle afbeeldingen met dezelfde kernwoorden voor locaties, namen van mensen en gebeurtenissen.

Door met rechts op een miniatuur te klikken, kom je bij de opdracht Tag toewijzen. Sneller is het om met de Ctrl-toets ingedrukt een reeks bestanden te selecteren, zodat je die samen in één keer dezelfde tag kunt geven. Je kunt een eerder gebruikte tag selecteren of een nieuwe tag plaatsen. Ook is het mogelijk een tag-hiërarchie te gebruiken zoals Citytrips/Parijs/Eiffeltoren.

Om het visueel nog duidelijker maken, kun je tags herkenbaar maken met pictogrammen. Daarnaast kun je een sneltoets aan veelgebruikte tags koppelen.

©PXimport

Labels

De termen tags en labels worden vaak door elkaar gebruikt. Bij digiKam betekenen ze verschillende dingen. Tags zijn herkenwoorden die zoekopdrachten gemakkelijker maken. Labels zijn sterren, vlaggen of kleuren die categorieën aanduiden. Door in het tabblad Labels op vijf sterren te klikken, breng je alle topfoto’s in beeld die je voorzien hebt van het maximale aantal sterren. 

DigiKam heeft vier verschillende vlaggetjes die bijvoorbeeld aangeven of een foto in behandeling of geaccepteerd is. In het tabblad Labels zie je dus welke foto’s een bepaald vlaggetje, kleur of sterwaardering hebben gekregen.

Datums en tijdlijn

Een tabblad dat vaak van pas komt, is Datums. Hier verschijnen de jaren waarin je foto’s en video’s hebt opgenomen. Ieder jaar kun je openklikken in maanden om zo de mediabestanden chronologisch te bekijken. En onderaan kun je zelfs een dag in een kalendertje selecteren.

Onder dit tabblad zit het tabblad Tijdlijn, waar je per tijdseenheid (jaar, maand, week, dag) ziet hoeveel foto’s je hebt genomen. In het tabblad Zoek noteer je de tags of het tijdstip waarmee je de fotobank wilt doorzoeken. Iedere zoekopdracht kun je trouwens opslaan om later nog eens te gebruiken.

©PXimport

Sneltoetsen

Sneltoetsen zorgen dat je nog vlotter met dit programma werkt. Al deze sneltoetsen kun je zelf nog aanpassen in de instellingen.

T: open het tabblad Tags
Ctrl+selectie slepen: gezichtsherkenning

Ctrl+D: dubbels zoeken

Ctrl+Shift+D: tijd en datum aanpassen

Ctrl+0 ... Ctrl+5: sterwaardering toevoegen
Alt+0 ... Alt+3: kleur van vlaggetje aanpassen
Ctrl+Alt+0 ... Ctrl+Alt+9: kleurlabel plaatsen
Alt+Shift+T: titel van afbeelding bewerken
Ctrl+Shift+G: locatie bewerken
Ctrl+Shift+M: metagegevens bewerken

Alt+Shift+C: commentaar bewerken

Gezichtsherkenning

In digiKam werken ook AI-algoritmen voor automatische gezichts-tagging. Je moet die gezichtsherkenning een beetje op weg helpen door eerst zelf enkele mensen met naam te noemen. Hoe meer je deze gezichtsherkenning helpt, hoe efficiënter die wordt.

Houd je de Ctrl-toets ingedrukt en sleep je een selectievak rond een gezicht, dan vraagt digiKam je een naam in te voeren. Je kunt in de modus Voorbeeld ook het pictogram met het poppetje gebruiken: Een gezichtstag toevoegen. Wanneer er meerdere mensen op een foto staan en je al enkele personen hebt getagd, dan kun je de knop ernaast gebruiken: Gezichtstags tonen.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!