ID.nl logo
Antivirus: wat is de beste virusscanner?
© Reshift Digital
Huis

Antivirus: wat is de beste virusscanner?

Ondanks dat Microsofts marketingafdeling keer op keer vertelt dat Windows 10 “de veiligste Windows ooit is”, is het besturingssysteem nog altijd kwetsbaar voor malware. Extra bescherming installeren is dan ook onveranderd noodzakelijk. Maar wat is de beste virusscanner? En kun je volstaan met alleen een antivirusprogramma of is meer nog altijd veiliger? In dit artikel gaan we terug naar de basics om deze vraag te beantwoorden.

Meer weten over online veiligheid? Op deze pagina verzamelen we alle artikelen rond dit thema voor je.

Microsoft investeert al jaren in het veiliger maken van zijn producten. Er zitten inderdaad belangrijke nieuwe beveiligingsfuncties in Windows 10. De misschien wel belangrijkste is virtualization-based security (vbs). Vbs gebruikt de virtualisatietechniek in de processor om kritische onderdelen van het besturingssysteem van elkaar te scheiden. Malware kan hierdoor, wanneer het op de computer weet te komen, minder eenvoudig de volledige controle over de pc overnemen. Een andere nieuwe techniek is SmartScreen: een Microsoft-cloudservice die de reputatie van websites en downloads controleert en zo phishing en malware bestrijdt.

Veiliger maar nog niet veilig

Hoewel Windows 10 dus zeker veiliger is, betekent dat nog niet dat het ook veilig is. De belangrijkste reden daarvoor is Windows Defender, het realtime antivirusprogramma van Microsoft dat altijd aanwezig is en zichzelf inschakelt wanneer er geen ander antivirusprogramma is geïnstalleerd. Het probleem van Windows Defender is dat het niet goed genoeg is. De prestaties zijn zowel bij het herkennen als het verwijderen van malware hooguit matig, zo blijkt keer op keer uit de tests van gerenommeerde antivirusonderzoekers als AV-Test en AV-Comparatives.

©PXimport

Een belangrijke oorzaak is dat Windows Defender nagenoeg volledig vertrouwt op virushandtekeningen om malware te herkennen. Een virushandtekening is een deel van de programmacode van een virus, waaraan een antivirusprogramma de malware kan herkennen. Virussen zijn slimmer geworden en gebruiken een arsenaal aan technieken om herkenning te voorkomen. Een virus verandert bijvoorbeeld continu de eigen programmacode of versleutelt zichzelf. Op deze technieken heeft Windows Defender nog onvoldoende antwoord, waardoor malware toch weer vrij spel krijgt. Volgens kenners zoals Andres Marx van het antivirustestlaboratorium AV-Test is Windows Defender vooral geschikt ‘als basisbeveiligingsoplossing, maar is het onvoldoende wanneer je online winkelt en betalingen doet’.

Of Windows Defender ooit goed genoeg zal zijn om andere antivirusprogramma’s overbodig te maken, weten we natuurlijk niet. Microsoft heeft wel degelijk een betere versie van Windows Defender die veel meer gebruikmaakt van cloudtechniek en gedragsherkenning om malware op te sporen. Maar die Windows Defender Advanced Threat Protection (ATP) verkoopt het in elk geval voorlopig alleen aan bedrijven. Plannen om dit product ook aan consumenten beschikbaar te stellen zijn – in elk geval bij Microsoft Nederland – onbekend.

©PXimport

“Uniformiteit maakt de pc niet veiliger”

Ondanks de matige prestaties, heeft Windows Defender volgens Andreas Marx van het onafhankelijke antiviruslaboratorium AV-Test toch flinke impact op de nieuwste malwares. “Windows Defender is het primaire doel van virusmakers geworden. De criminelen sleutelen nu net zolang tot hun malware in elk geval niet door Windows Defender wordt herkend.” Dit is volgens Marx ook een belangrijke reden vooral niet massaal op de beveiliging van Windows Defender te vertrouwen. “Het is voor een virusmaker veel eenvoudiger zich voor één programma onzichtbaar te maken dan voor meerdere. Daarom wordt Windows niet veiliger wanneer iedereen dezelfde antivirussoftware gebruikt. De onvoorspelbaarheid welke antivirussoftware op een pc staat, maakt het voor virusmakers moeilijker de beveiliging te doorbreken.”

©PXimport

Welke extra beveiliging is nodig?

Net als bij alle eerdere versies van het besturingssysteem, is het dus ook bij Windows 10 noodzakelijk een extra beveiligingsprogramma te installeren. Het aanbod is groot. Niet alleen zijn er veel leveranciers, ook biedt nagenoeg elke leverancier meerdere varianten van een beveiligingspakket voor Windows. Grofweg zijn er vier varianten. Soms is er een gratis antivirusprogramma, altijd is er een betaald antivirusprogramma, meestal een uitgebreidere Internet Security en soms ook nog een nóg uitgebreider pakket dat vaak iets als Total Security, Total Protection of LiveSafe heet.

Jarenlang was de ‘echte firewall’ het belangrijkste argument om niet voor ‘alleen’ een antivirusprogramma te kiezen maar een heel beveiligingspakket te willen. Met Windows 10 is de noodzaak hiervan opnieuw kleiner geworden. Windows Firewall biedt goede beveiliging en voldoende functionaliteit, en heeft bovendien nauwelijks aandacht nodig. Zo maakt de firewall onderscheid tussen private en openbare netwerken, en is hij daarbij slim genoeg om een onbeveiligd wifi-netwerk altijd als openbaar te behandelen, zelfs als het je eigen wifi-netwerk is.

Meer extra’s

En wat voor de firewall geldt, geldt steeds meer ook voor anti-spam, ouderlijk toezicht, antiphishing-browserextensies, wachtwoordmanager en back-up. Allemaal functies die handig kunnen zijn en bijdragen aan de totale beveiliging, maar waarvoor steeds vaker goede alternatieven bestaan. Van Windows zelf, of van andere makers. Bovendien zijn die soms ook duidelijk beter dan wat je van de antivirusmaker krijgt. Ook zit er een groot nadeel aan het gecombineerd afnemen van deze extra’s met je antivirussoftware: je kunt niet zo eenvoudig meer wisselen. Een los back-upprogramma of een aparte wachtwoordmanager, geeft je de vrijheid om altijd een ander programma te kiezen. En omgekeerd: wanneer je van antiviruspakket wilt veranderen, ben je niet ineens je opgeslagen wachtwoorden en je vertrouwde back-uptool kwijt. Zit er dan geen voordeel meer in een Internet Security-pakket of nog groter beveiligingspakket? Jawel, het kan een voordelige keuze zijn of een prima voortzetting van een al bestaand abonnement.

©PXimport

Windows Defender als extra beveiliging

Windows Defender is dan wel niet de beste beveiliger, je kunt het wel gebruiken om de pc af en toe extra op malware te controleren. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat je eerst een ander antivirusprogramma installeert. Pas dan namelijk kun je de optie Beperkt periodiek scannen inschakelen. Hetzelfde kun je trouwens doen met bijvoorbeeld Malwarebytes, een niet-realtime scanner die ook prima naast andere antivirussoftware kan worden gebruikt.

De toegenomen beveiliging van Windows 10 maakt de keuze voor alleen een antivirusprogramma een goede en te verantwoorden keuze. Wij testen de voor Nederland meest relevante oplossingen. Hierbij nemen we de goedkoopste betaalde variant plus de gratis versie als die aanwezig is. We kijken bij het testen vooral naar de basics: welk programma is het beste in virussen herkennen en verwijderen?

Testmethode

Alle producten zijn geïnstalleerd op twee pc’s. De algemene functionaliteit en gebruiksvriendelijkheid zijn beoordeeld. Ook zijn er tests gedaan met usb-media en snelheidsmetingen door het herhaaldelijk scannen van een map met 10 GB gebruikersdata. Verder is de integratie met andere software zoals Microsoft Office en diverse browsers bekeken. Voor de antimalware-bescherming is gebruikgemaakt van resultaten van onafhankelijke antiviruslaboratoria AV-Comparatives en vooral AV-Test.

Avast Free Antivirus en Antivirus Pro

Avast biedt zowel een gratis Free Antivirus als een betaalde Antivirus Pro. Beide beschermen tegen malware, de Pro-versie beschermt ook bij internetbankieren en online shoppen, tegen phishing en biedt een sandbox om risicovolle programma’s in te draaien. Avast geeft duidelijk aan dat het gegevens verzamelt en anoniem deelt met derden. Het delen kun je uitschakelen, het verzamelen niet. AV-Test testte de Free Antivirus-software. Het wist alle zero-day-malware inclusief web- en e-mailbedreigingen te herkennen.

Bij malware die niet ouder is dan vier weken waren de prestaties is iets minder, maar nog altijd bovengemiddeld. Avast had geen false positives, maar merkte wel eenmaal een legitiem programma als malware aan. Voor de bescherming en de overall impact van de software, scoorde het de maximale 6 uit 6. De score voor de systeemimpact is erg laag, met slechts 3,5 uit 6 is die onvoldoende. Beide producten van Avast zitten vol opties die je pas kunt gebruiken na een betaalde upgrade naar een uitgebreidere versie. Dit is vooral vervelend bij scans die wel problemen rapporteren maar die de problemen dus niet oplossen.

Avast Free Antivirus en Antivirus Pro

6Score60

  • Pluspunten

  • Goede beveiliging

  • Gratis variant beschikbaar

  • Netwerkscan

  • Minpunten

  • Agressieve reclame

  • Geen e-mailscan

  • Gegevensverzameling

©PXimport

AVG AntiVirus Free

AVG scoort op de beveiliging een 4,5 uit 6, wat dezelfde score is als Windows Defender. Vooral de detectie van de meest voorkomende malware uit de laatste vier weken voor de test is laag en zit beduidend onder het gemiddelde. Daarbij markeerde AVG tweemaal een regulier programma als malware. Omdat AV-Test de variant AVG Internet Security met extra beveiligingsfuncties testte, kunnen de scores voor AVG Antivirus Free in theorie zelfs nog lager liggen. Daarbij is de gebruiksvriendelijkheid laag en verzamelt AVG gegevens over de gebruiker zonder een optie om dit te stoppen. Wij zien dus geen reden om voor AVG te kiezen.

AVG Antivirus Free

4Score40

  • Pluspunten

  • Gratis

  • Bestandsvernietiging

  • Minpunten

  • Reclame

  • Installatie

  • Gegevensverzameling

©PXimport

Avira Free Antivirus en Avira Antivirus Pro

In een poging tot een volgende upgrade te verleiden, tonen de beide Avira-producten ook alle functies die niet in deze versies zitten. Vervelender is de Avira Browser Safety-plug-in die je privacy beschermt maar ook concurrerende advertenties toont wanneer je aan het shoppen bent. De prestaties van de antivirussoftware van Avira liggen net onder de top. De malware-herkenning is maximaal, maar het pakket scoort minder op de impact op het systeem en de algehele invloed op het gebruik van de computer. Vooral de impact op de download van bekende software is groot en ook geïnstalleerde software start langzamer op na de installatie van Avira. Via Avira Connect kun je de Avira-software op meerdere apparaten controleren en beheren. De Free-versie van Avira krijgt ons van ons het keurmerk Redactietip omdat deze software gratis is met goede prestaties en weinig echt lastigvallende reclames.

Avira Free Antivirus en Avira Antivirus Pro

6Score60

  • Pluspunten

  • Gratis variant

  • Rustige reclame

  • Minpunten

  • Geen e-mailscan

  • Installatie belast pc zwaar

©PXimport

Bitdefender Antivirus Plus

Antivirus Plus is het ‘minst uitgebreide’ beveiligingsprogramma van Bitdefender, maar is toch een zeer uitgebreid antivirusprogramma. Behalve bescherming tegen malware en nadrukkelijk ook ransomware, beschermt het tegen malafide en besmette websites, biedt het een afgeschermde browser voor veilig internetbankieren en nog veel meer. Belangrijker zijn de meer dan uitstekende prestaties met maximale scores bij het herkennen van malware, een beperkte impact op de systeemprestaties en opnieuw een nauwelijks merkbare invloed op de algemene bruikbaarheid van de pc. Doordat AV-Test de altijd zwaardere Internet Security van Bitdefender testte, kunnen de cijfers van Antivirus Plus mogelijk zelfs nog hoger liggen. Op de Bitdefender-portal kun je de beveiliging van alle met Bitdefender beschermde apparaten controleren, logs bekijken en ook remote een scan starten. Een punt waar Antivirus Plus nog kan verbeteren is het gebruiksgemak.

Bitdefender Antivirus Plus

8Score80

  • Pluspunten

  • Goede beveiliging

  • Bankbeveiliging

  • Wachtwoordmanager

  • Minpunten

  • Gebruiksgemak

©PXimport

BullGuard Antivirus

Geen firewall, geen back-up, geen kwetsbaarhedenscanner, geen socialmedia-bescherming, geen PC Tune-up, geen identiteitsbescherming en ook geen ouderlijk toezicht. De interface van BullGuard Antivirus doet erg zijn best te laten zien dat er nog zó veel meer Bullguard te koop is. Dit pakket is alleen antivirus en antispam en meer niet. Het aantal instellingen is klein, zelfs wanneer je van de basisinterface naar de geavanceerde interface schakelt. AV-Test testte de Internet Security-variant en die behaalde op alle gebieden redelijke scores, twee keer een 5,5 en één 5,0 van de 6,0. Maar de impact op het gebruik van de pc is groot bij de installatie van nieuwe software en Bullguard scoorde het hoogste aantal onterechte meldingen van alle producten in de test. BullGuard Antivirus kent geen licentie voor meerdere pc’s, voor elke pc betaal je het volle pond. Een rode bulldog naast de klok als teken dat de pc veilig is, vergt enige gewenning.

BullGuard Antivirus

6Score60

  • Pluspunten

  • Rustige reclame

  • Minpunten

  • Duur voor meerdere pc’s

©PXimport

ESET NOD32 Antivirus 10

ESET is een oude bekende, die zijn populariteit dankt aan de lichtheid van het programma in de jaren dat een antivirusprogramma een computer nog echt lam kon leggen. Juist nu dat eigenlijk niet meer mogelijk is, scoort NOD32 matig in de performancetests van AV-Test (dat de Internet Security-versie testte). Het moet gezegd, met de Antivirus-versie merkten wij in het gebruik geen verschil met de andere programma’s. De prestaties bij de malwareherkenning en de algemene bruikbaarheid van de pc zijn maximaal goed. Het pakket biedt enkele handige hulpmiddelen zoals een reputatiescan van de Windows-processen en het heeft een eigen Host Intrusion Prevention System (HIPS) dat systeemactiviteiten monitort en bij ongewenst gedrag direct ingrijpt. Als enige had ESET geen enkele onterechte melding.

ESET NOD32 Antivirus 10

6Score60

  • Pluspunten

  • Gebruiksvriendelijk

  • Minpunten

  • Extra functionaliteit

©PXimport

F-Secure Anti-Virus

F-Secure Anti-Virus bevat behalve de standaardscan nog een apart opschoonprogramma om hardnekkigere malware te lijf te gaan. Onbekende malware en ook ransomware bestrijdt F-Secure via DeepGuard, een eigen cloudservice die de reputatie een programma controleert voor het wordt gestart en die ook daarna het gedrag kritisch blijft volgen. Search by F-Secure controleert zoekresultaten op verdachte en schadelijke websites maar meer specifieke antiphishing ontbreekt. Bij de malwareherkenning haalde F-Secure Safe bij AV-Test de maximale score van 6,0, maar de impact op de systeemprestaties en algemene bruikbaarheid van de pc scoorden lager. Vooral de installatie van nieuwe software ging na de installatie trager. Tweemaal werd bovendien onterecht een programma geblokkeerd en eenmaal werd een installatie onterecht tegengehouden. Hier kan het pakket nog verbeteren, om echt recht te doen aan de immers uitstekende score bij de malwarebestrijding.

F-Secure Anti-Virus

8Score80

  • Pluspunten

  • Goede beveiliging

  • Functionaliteit

  • Minpunten

  • Minder gebruiksvriendelijk

©PXimport

G Data Antivirus 2017

Vooral de manier waarop G Data het internetbankieren beveiligt is mooi. G Data doet dit niet met een aparte browser of via sandboxing, maar door enkele voor de beveiliging van een websessie essentiële browserbestanden (dll’s) te bewaken. Een ander uniek onderdeel is Keyboard Guard dat beschermt tegen keyloggers. De interface bestaat uit drie delen: het securitycenter voor statusinformatie en toegang tot alle onderdelen, het onderdeel virusbeveiliging voor scans en het maken van een opstart-cd en de Auto-startmanager. De score voor het herkennen van malware maximaal, maar minder goed is de impact op de systeemprestaties, al zal dat bij deze Antivirus-versie minder zijn dan bij de door AV-Test geteste Internet Security-variant van G Data. G Data levert een heel fijn pakket, getuige ook de opnieuw maximale score op de algehele bruikbaarheid van de pc na installatie van G Data.

G Data Antivirus 2017

8Score80

  • Pluspunten

  • Gebruiksvriendelijk

  • Bankbeveiliging

  • Keyloggerbeveiliging

  • Minpunten

  • Impact systeemprestaties

©PXimport

Kaspersky Anti-Virus 2017

Kaspersky behaalt als enige bij AV-Test de maximale score van drie keer een 6,0. De malwareherkenning is altijd 100%, een lage impact op het systeem en slechts een keer werd onterecht een legitiem programma als malware aangemerkt. Verder alleen maar hoogste cijfers. Bovendien biedt Kaspersky Anti-Virus extra waar voor zijn geld met behalve de uitstekende bescherming ook een schermtoetsenbord en beveiliging tegen keyloggers. Deze nieuwste versie biedt ook Kaspersky Secure Connection, een product van het Amerikaanse Hotspot Shield. Hiermee kun je dagelijks 200 MB internetverkeer afschermen om anoniem te surfen of als beveiliging op openbare wifi-netwerken. Voor 25 euro per jaar vervalt de datalimiet en kun je zelf het endpoint kiezen, zodat je minder snel in een voor privacy minder gunstig land als Rusland of de VS uitkomt. Een terechte winnaar.

Kaspersky Anti-Virus 2017

10Score100

  • Pluspunten

  • Goede beveiliging

  • Functionaliteit

  • Minpunten

  • Bijbetaling VPN-functie

©PXimport

McAfee Antivirus Plus

Het zit McAfee niet echt mee. Heeft het net de overgang naar Intel Security afgerond, moet het weer op eigen benen staan. De merknaam McAfee prijkt gelukkig nog nadrukkelijk op alle verpakkingen. Ondanks de ondersteuning vanuit technologie-gigant Intel, is het McAfee nooit gelukt een leidersrol te veroveren. Die leidersrol weet het ook niet te pakken in de tests van het onafhankelijke AV-Test, die hiervoor de Internet Security-variant testte. Net geen maximale score op herkenning en systeemimpact, wel op de algehele bruikbaarheid van de pc. Twee keer werd een programma onterecht als malware aangemerkt. Toch is McAfee hoopvol. De nieuwe versie van Antivirus Plus beschikt namelijk over een nieuwe scan-engine die cloud- en handtekeningherkenning combineert, en zo de herkenning van zowel bekende virussen en zero-days moet verbeteren. We zijn benieuwd naar de volgende resultaten met de nieuwe engine.

McAfee Antivirus Plus

6Score60

  • Pluspunten

  • Nieuwe engine

  • Functionaliteit

  • Onbeperkt apparaten

  • Minpunten

  • Prestaties

©PXimport

Panda Free Antivirus en Antivirus Pro

Panda Free biedt bescherming tegen malware en phishing en heeft als extra’s een procesmonitor die de gedragingen op de pc controleert en de mogelijkheid usb-media automatisch te scannen. De betaalde versie Antivirus Pro voegt hier een eigen firewall met heel veel opties aan toe, plus een virtueel toetsenbord tegen keyloggers en een scan van de wifi-beveiliging. Toch scoort Panda overall zelfs nog lager dan Windows Defender met slechts 14 van maximaal 18 punten, waar Windows Defender er 15 haalt. Het grootste manco is – bij het door AV-Test geteste Panda Security Protection – de te hoge impact op het systeem en het grote aantal false postives. De door ons functioneel geteste Free Antivirus en Antivirus Pro zullen vermoedelijk beter scoren doordat deze minder functionaliteit hebben, waardoor deze het systeem ook minder zullen belasten.

Panda Free Antivirus en Antivirus Pro

4Score40

  • Pluspunten

  • Goede beveiliging

  • Gratis variant

  • Rustige reclame

  • Minpunten

  • Geen mailscan

  • Complexe firewall (betaald)

©PXimport

Sophos Home Free

Sophos verkoopt zijn producten alleen aan bedrijven, maar biedt consumenten wel de mogelijkheid tien pc’s en Macs te beschermen tegen malware, onbetrouwbare websites en potentieel gevaarlijke programma’s. Via de zeer goed uitgevoerde webportal kun je de beveiliging controleren en deels ook configureren. Een nadeel: Sophos Home is Engelstalig. AV-Test rekent Sophos tot de antimalwareprogramma’s voor bedrijven en test een hele andere versie dan deze Sophos Home. Die scores zijn wat de beveiliging betreft redelijk, en vooral bij de impact op de pc niet goed. Bij onze test van Sophos Home werd die indruk niet bevestigd. Sophos Home is voor thuisgebruik dan ook zeker geen slechte keuze als je geen geld wilt uitgeven.

Sophos Home Free

6Score60

  • Pluspunten

  • Goede beveiliging

  • Gratis

  • Minpunten

  • Webportaal

  • Geen e-mailscan

©PXimport

Symantec Norton Security Standaard

Symantec heeft geen basis-antiviruspakket meer, het is altijd antivirussoftware met heel veel meer. Security Standaard is van die pakketten wel de ‘kleinste’ en ook door AV-Test meegenomen in de vergelijking. De scores van Security Standaard zijn goed met een maximale score op de beveiliging en net geen maximale score bij de prestaties en de algemene bruikbaarheid. Wel wijst het tweemaal een programma onterecht als malware aan en werd maar liefst drie keer een programma tijdens de installatie geblokkeerd, ook onterecht. Norton Security Standaard biedt veel functionaliteit, met identiteitsbescherming door je gegevens veilig in een digitale kluis te stoppen, enige systeemoptimalisatie, beheer van programma’s die automatisch opstarten met Windows en het heeft een eigen firewall. Security Standaard kent geen licenties voor meerdere apparaten, bij meer pc’s is een uitgebreider pakket van Norton al snel goedkoper.

Symantec Norton Security Standaard

8Score80

  • Pluspunten

  • Goede beveiliging

  • Wachtwoordmanager

  • Minpunten

  • Duur voor meerdere pc’s

©PXimport

Trend Micro Antivirus+

Trend Micro levert al vele jaren drie programma’s voor de beveiliging van de pc. Antivirus+ is daarvan de minst uitgebreide. Het programma beveiligt tegen malware, beschermt de privacy door te waarschuwen tegen riskante websites en het biedt een basale vorm van ransomware-beveiliging. Deze laatste, de Mappenbescherming, biedt de mogelijkheid één map aan te wijzen en de bestanden daarbinnen extra te beschermen. Heel geavanceerd is het niet. De resultaten van Trend Micro Antivirus+ in de tests zijn echter goed met maximale scores op het herkennen van malware en algemene bruikbaarheid van de pc na installatie van de software, en slechts een iets lagere score op de systeemimpact. Met slechts één onterecht alarm zit Trend Micro helemaal aan de top. De licentie is voor één apparaat, heb je meerdere pc’s dan moet je steeds een nieuwe licentie kopen.

Trend Micro Antivirus+

6Score60

  • Pluspunten

  • Goede beveiliging

  • Minpunten

  • Beperkte functionaliteit

  • Gebruiksgemak

©PXimport

Conclusie

Er liggen nog steeds kansen voor malwareschrijvers om de beveiliging van Windows 10 te doorbreken, dus goede antivirussoftware is nog altijd nodig. De combinatie van beste beveiliging met ook hoge scores op de overige geteste punten worden gehaald door Bitdefender Antivirus Plus en Kaspersky Anti-Virus. Zoek je gratis beveiliging, dan ben je het beste af met Sophos Home. Maar beveiliging is meer dan alleen de bestrijding van malware en de persoonlijke ervaring en voorkeur met een bepaald beveiligingspakket mag zeker in de keuze bij jouw computerbeveiliging voor 2017 worden meegenomen.

In de onderstaande tabel (pdf) vind je alle geteste virusscanners op een rijtje.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Bedankt, AI! Dit kun je tegenwoordig allemaal doen met Microsoft Paint
© Microsoft
Huis

Bedankt, AI! Dit kun je tegenwoordig allemaal doen met Microsoft Paint

Voor miljoenen gebruikers was Microsoft Paint de eerste stap richting digitale creativiteit. Kinderen tekenden er hun eerste computerkunstwerkjes in, volwassenen plakten er snel iets functioneels mee in elkaar. Sinds Windows 11 is Paint door de toevoeging van AI-functies en de ondersteuning van lagen veel slimmer geworden, zonder zijn eenvoud te verliezen.

Dit artikel in het kort

Microsoft Paint is in Windows 11 flink uitgebreid met AI-functies en ondersteuning voor lagen. In dit artikel laten we zien hoe je met Image Creator afbeeldingen maakt op basis van tekst, hoe het AI-saldo met boosts werkt en wat je kunt verwachten van functies als achtergrond verwijderen en generatief wissen. Ook leggen we uit hoe lagen werken in Paint en hoe je meerdere afbeeldingen en tekst combineert tot één geheel. Zo ontdek je dat Paint inmiddels veel meer kan dan alleen tekenen.

Lees ook: Van prompt tot filmpje: zo maak je je eigen AI-video met Bing Video Creator

Geen download, geen licentie en altijd beschikbaar … Paint is er al sinds de vroegste Windows-versies en het is er nog altijd. Hoewel de mogelijkheden beperkt zijn, blijft het geliefd om zijn eenvoud en simpele bediening of puur vanwege nostalgie. Zelfs wie zwaardere grafische software heeft, grijpt vaak terug naar Paint om snel iets te tekenen, een schermafbeelding bij te snijden of iets te markeren. Met de nieuwe functies groeit het programma uit tot meer dan een digitaal speeltje. 

Image Creator

Met Image Creator maak je in Paint rechtstreeks afbeeldingen door simpelweg te beschrijven wat je voor je ziet. De functie gebruikt het DALL·E-model van OpenAI voor tekst-naar-beeldgeneratie. Open Microsoft Paint en klik bovenaan op Copilot. Selecteer vervolgens Image Creator om het zijvenster te openen. In de interface van Cocreator verschijnt een tekstvak waarin je beschrijft wat je wilt zien en in welke stijl. Hoe preciezer en gedetailleerder je bent, hoe beter het resultaat aansluit bij je verwachtingen.

Kies vervolgens een stijl – bijvoorbeeld Houtskool, Ink Sketch, Anime, Fotorealistisch of een andere – en klik op Maken. Image Creator genereert telkens drie varianten van je afbeelding. Selecteer de versie die je het meest bevalt om die meteen op het canvas te plaatsen.

Aan de hand van een tekstopdracht genereert Paint een afbeelding.

AI-saldo

Om afbeeldingen te genereren met Image Creator in Microsoft Paint, moet je aangemeld zijn met een persoonlijk Microsoft-account. Dit werkt doorgaans niet met een zakelijk- of schoolaccount.

Microsoft hanteert een 'fair use'-systeem voor de rekenkracht die nodig is voor AI. Voor gratis gebruikers heet dit systeem boosts. Je krijgt dagelijks vijftien gratis boosts. Eén boost staat voor één snelle generatie van een set afbeeldingen. Zijn je boosts op? Dan kun je vaak nog steeds doorgaan, maar duurt het genereren aanzienlijk langer. De boosts worden elke dag aangevuld en je kunt ze niet opsparen.

Let op: Heb je een betaald Microsoft 365-abonnement (Personal of Family)? Dan werkt het soms net even anders. Je krijgt dan vaak maandelijks een vast aantal AI-credits (bijvoorbeeld 60) die je kunt inzetten voor diverse AI-functies binnen Microsoft-apps. In tegenstelling tot de dagelijkse boosts van gratis gebruikers, worden deze credits pas aan het begin van een nieuwe maand aangevuld.

Wil je onbeperkt en snel werken? Dan ben je aangewezen op een Copilot Pro-abonnement, waarmee je dagelijks 100 snelle generaties krijgt. Losse boosts bijkopen is in de standaardversie niet mogelijk.

In het deelvenster van AI staat een knop die je naar een webpagina met je AI-tegoedsaldo brengt.

Achtergronden

Een veelvoorkomende taak in beeldbewerking is het isoleren van een onderwerp uit de achtergrond. Met de functie Achtergrond verwijderen wordt dat verrassend eenvoudig. Houd er wel rekening mee dat deze functie niet zo verfijnd werkt als in Photoshop. Bij fijne details zoals haartjes, takjes of kleine blaadjes kan Paints AI soms een wat grof resultaat opleveren.

Ook hier start je via het pictogram Copilot. Kies vervolgens Achtergrond verwijderen. Paint analyseert het beeld en probeert automatisch te bepalen wat het onderwerp is en wat tot de achtergrond behoort. Aan de rechterkant verschijnt een miniatuurvoorbeeld waarin de achtergrond vervangen is door een schaakbordpatroon. Dat is de standaardweergave voor transparantie.

Onderaan in de zijbalk staat een vierkant pictogram. Als je daarop klikt, verschijnt hetzelfde schaakbordpatroon ook in de grote afbeelding. Je kunt via dit pictogram ook een achtergrondkleur kiezen in plaats van transparantie. Wil je een afbeelding opslaan met transparantie (bijvoorbeeld nadat je een achtergrond hebt verwijderd), dan moet je een bestandsformaat gebruiken dat transparantie ondersteunt. Het veelgebruikte jpg-formaat doet dat niet. Kies in dat geval voor png, dat wel transparante achtergronden kan bewaren.

Het schaakbordpatroon geeft het transparante gebied aan

Generatief wissen

Je kunt ook het selectiegereedschap linksboven gebruiken om een object in de afbeelding te verwijderen. Kies hiervoor het gereedschap Rechthoekige selectie of Vrije vorm selectie. Zodra je een gebied hebt geselecteerd, verschijnt er een klein contextmenu naast de selectie. Kies daar de optie Generatief wissen.

Je vindt deze functie ook via de knop Copilot. Vervolgens zie je een blauwe rechthoekige animatie rond het geselecteerde object. Paint analyseert de omgeving en vervangt het object door een realistisch ogende achtergrond die past bij de rest van de afbeelding.

Eerst selecteren, dan volgt een korte animatie en daarna is de selectie verdwenen.

Meerdere vensters openen

In Microsoft Paint lijkt het alsof je niet meerdere Paint-vensters tegelijk kunt openen. Wanneer je bijvoorbeeld een afbeelding hebt bewerkt, zoals het transparant maken van de achtergrond, en je probeert via Bestand / Openen een nieuw grafisch bestand te openen, vraagt Paint je eerst om het huidige bestand op te slaan.

Toch zijn er twee manieren om wel meerdere bestanden tegelijk in Paint te openen. Houd de Shift-toets ingedrukt terwijl je op het Paint-pictogram in de taakbalk of het startmenu klikt. Of klik met de rechtermuisknop op het Paint-pictogram in de taakbalk en kies opnieuw de opdracht Paint. Daarnaast is er nog een andere methode om afbeeldingen in een bestaand bestand toe te voegen. Daarover straks meer.

Met de Shift-toets kun je meerdere Paint-vensters openen.

Creatiever in Paint? Een goede muis is het halve werk

Of je nu AI-afbeeldingen genereert, teksten toevoegt of delen van een foto wilt wegsnijden: met het touchpad van je laptop blijft het behelpen. Voor nauwkeurig selectiewerk en het fijnere tekenwerk is een fysieke muis eigenlijk onmisbaar. Je voorkomt kramp in je vingers en werkt een stuk preciezer. Let bij aanschaf vooral op de DPI (hoe hoger, hoe nauwkeuriger) en extra knoppen die je zelf kunt instellen, bijvoorbeeld voor 'Ongedaan maken'.

Hier zijn drie muizen die het werken in Paint een stuk aangenamer maken:

1. De alleskunner: Logitech MX Master 3S Dit wordt door velen gezien als de beste muis voor creatief werk. Hij is prijzig, maar ligt fantastisch in de hand. Het unieke aan deze muis is het tweede scrolwieltje bij je duim. Dit kun je instellen om in Paint horizontaal te scrollen of om in en uit te zoomen op je canvas. Daarnaast is hij extreem nauwkeurig, waardoor je pixel-precies selecties kunt maken.

2. De ergonomische keuze: Logitech Lift Ben je urenlang bezig met het finetunen van je AI-creaties? Dan ligt een muisarm op de loer. De Logitech Lift is een zogeheten verticale muis. Je houdt hem vast alsof je iemand de hand schudt. Dit zorgt voor een veel natuurlijkere houding van je pols en onderarm. Even wennen in het begin, maar daarna wil je niet meer anders.

3. De prijsbewuste optie: Trust Ozaa Je hoeft geen honderd euro uit te geven voor een goede draadloze muis. De Trust Ozaa is een prima, betaalbaar alternatief. Hij is oplaadbaar (dus geen gedoe met batterijen), ligt prettig in de hand en heeft extra duimknoppen waarmee je snel tussen vensters kunt schakelen. Een uitstekende keuze voor de hobbyist die gewoon comfortabel wil klikken en slepen.

Lagen

Lagen: verwijderen

De nieuwe Microsoft Paint (vanaf versie 11.2306.30.0 op Windows 11) ondersteunt lagen. Dit is een belangrijke stap richting meer geavanceerde beeldbewerking. Lagen werken als transparante vellen met afzonderlijke elementen die je op elkaar stapelt. Elke laag kun je apart bewerken zonder de andere lagen te beïnvloeden. Dat biedt veel meer controle en flexibiliteit tijdens het creatieproces. We tonen dit met een voorbeeld.

We beginnen met een afbeelding van een meisje. Via Copilot / Achtergrond verwijderen halen we de achtergrond weg. Klik je vervolgens bovenaan op de knop Lagen, dan zie je dat de achtergrond is vervangen door het schaakbordpatroon.

Open Lagen en verwijder de achtergrond.

Lagen: combineren

Achter het meisje willen we nu een nieuwe achtergrond plaatsen. Daarvoor klik je in bij Lagen op het plusteken, zodat er een tweede, transparante laag wordt toegevoegd. Klik op de miniatuur van deze nieuwe laag om die actief te maken. Vervolgens gebruik je de opdracht Bestand / Importeren naar canvas / Uit een bestand om een nieuwe afbeelding - de achtergrond - toe te voegen op deze tweede laag. Let op, als je vergeet eerst de juiste laag te selecteren vóór je importeert, wordt de laag met het meisje overschreven door de nieuwe afbeelding.

In Lagen kun je de laagvolgorde wijzigen door te slepen. Zorg ervoor dat de laag met het meisje boven de achtergrondlaag staat. Op die manier verschijnt het meisje op de voorgrond in een nieuwe omgeving. Wil je het meisje nog wat naar links of rechts verplaatsen? Druk dan op Ctrl+A om alles in de actieve laag te selecteren. Vervolgens verschijnt de verplaatsingshandgreep, waarmee je het onderwerp kunt verschuiven.

Wijzig de volgorde van de lagen.

Lagen: manipuleren

Wanneer je met de rechtermuisknop op Lagen klikt, dan zie je zes mogelijkheden. Je kunt de laag verbergen. Dan verschijnt er in de rechterbovenhoek van de miniatuur een oogje dat doorstreept is. Als je op dit pictogram klikt, wordt deze verborgen laag opnieuw zichtbaar. Je kunt ook de opdracht Ctrl+H (met de H van hide) gebruiken om de geselecteerde laag te verbergen.

De opdracht Dubbele laag kies je als je een laag wilt dupliceren. De opdracht Samenvoegen naar beneden gebruik je wanneer je klaar bent, om alle laaginformatie te bundelen in één laag. Dat is vooral nuttig als je de afbeelding wilt opslaan in een formaat dat geen lagen ondersteunt. De opties Naar boven en Naar beneden gebruik je om lagen te verplaatsen. Persoonlijk slepen we de lagen liever in het deelvenster. En ten slotte is er de opdracht Laag verwijderen.

Met de rechtermuisknop kun je de lagen manipuleren.

Lagen: tekst toevoegen

Je kunt ook tekst toevoegen op een aparte laag. Zorg er eerst voor dat je een nieuwe, lege laag aanmaakt via het plusteken in het lagenvenster voordat je het tekstgereedschap gebruikt. Zodra je met het tekstgereedschap op het canvas klikt, verschijnt er een extra werkbalk waarin je het lettertype, de lettergrootte en de stijl instelt. Via een schuifregelaar kies je een lettergrootte tussen 8 en 72 pt. Let wel: bij foto's blijkt zelfs 72 pt vaak te klein. Je kunt dit oplossen door handmatig een groter getal in te voeren in het veld voor lettergrootte.

In ons voorbeeld kozen we een lettergrootte van 800 pt. In de knoppenbalk bovenaan kun je zowel de tekstkleur als de achtergrondkleur van het tekstvak instellen. Klik op de bovenste grote kleurcirkel om de tekstkleur te kiezen via de kleurstalen of de kleurkiezer. Klik op de onderste kleurcirkel om een achtergrondkleur voor het tekstvak te selecteren. In de tekstwerkbalk moet je de optie Opvulling voor achtergrond activeren als je wilt dat de tekstachtergrondkleur zichtbaar moet zijn.

Hier hebben we een lettergrootte van 800 pt toegepast.

Paint is groot geworden

Kijk je naar de nieuwe mogelijkheden in Paint, dan kun je gerust zeggen dat het programma volwassen is geworden. Het is nog steeds even laagdrempelig als vroeger, maar inmiddels wel uitgerust met een AI-brein en een flink aantal nieuwe functies. Of je nu snel iets wilt knutselen of een slimme bewerking wilt uitvoeren met lagen en AI, Paint laat zien dat zelfs oude software prima meekan met de tijd. En het mooiste? Je hoeft niets te installeren of te betalen. Gewoon openen, klikken en creëren. Met of zonder AI-hulp, die keuze is aan jou!

Zeg je Paint, dan zeggen wij

(stiekem, want guilty pleasure): BOB ROSS 🎨
▼ Volgende artikel
Kerststress? In één uur je huis klaar voor de visite
© deagreez - stock.adobe.com
Huis

Kerststress? In één uur je huis klaar voor de visite

Het is bijna kerst en tussen het regelen van de laatste boodschappen door kijk je om je heen. De post ligt nog op tafel, er slingert speelgoed rond en een grote schoonmaak gaat niet meer lukken. Toch wil je dat je gasten in een net huis binnenkomen. Met een strak plan kun je in precies zestig minuten de perfecte illusie van een schoon huis creëren. Zet de timer, doe je favoriete muziek aan en ga aan de slag.

Dit gaan we doen

We focussen op wat je bezoek ziet en gebruikt. De hal en woonkamer ruimen we snel op, zonder alles schoon te boenen. Het toilet maken we fris in een paar minuten en in de keuken werken we rommel uit het zicht. Met licht, geur en frisse lucht zorgen we tot slot voor sfeer. Om het je extra makkelijk te maken, vind je onderaan een handig tijdschema.

Lees ook: 🎄 De kerstboom versieren: zo doe je dat snel én slim

Je begint waar je gasten binnenkomen. De hal is vaak een rommelige plek, zeker in de winter. Pak een grote mand of krat en gooi daar alles in wat er niet hoort: sjaals die niemand draagt, post, sleutels en rondslingerende tassen. Zet die mand tijdelijk weg in de berging, schuur of desnoods in je eigen kledingkast. Zorg dat er ruimte is aan de kapstok voor de jassen van je bezoek. Klop de deurmat even krachtig buiten uit en haal de stofzuiger snel door de gang. Als je hierna nog dertig seconden over hebt, veeg je met een doekje over de spiegel. Een schone spiegel en een lege vloer geven direct bij binnenkomst al het gevoel van een opgeruimd huis.

De woonkamer: sfeer boven perfectie

Door naar de plek waar jullie de meeste tijd zullen doorbrengen. In de woonkamer geldt nu de regel: opruimen is belangrijker dan boenen. Loop een rondje met een vuilniszak voor alles wat weg kan en een wasmand voor spullen die naar een andere kamer moeten. Maak de salontafel en bijzettafels helemaal leeg. Een leeg oppervlak oogt namelijk direct schoon, zelfs als je niet nat afneemt. Schud daarna de kussens op de bank flink op en vouw plaids netjes op. Haal de stofzuiger alleen door het midden van de kamer en langs de bank; vergeet de hoekjes en plinten, want daar kijkt vanavond niemand naar.

©Евгения Рубцова

Het toilet: kort maar krachtig

Dit is de enige plek waar je gasten echt even alleen zijn en stilzitten, dus hier moet het wel fris zijn. Gelukkig is de ruimte klein. Spuit wc-reiniger in de pot en laat dit even inwerken terwijl je de rest doet. Gebruik een wegwerpdoekje of een sopje voor de bril, de spoelknop, de deurklink en de kraan. Hang een schone handdoek op en controleer of er voldoende toiletpapier ligt. Heb je nog een geurkaarsje of geurstokjes? Zet die dan hier neer. Als het lekker ruikt, voelt je toilet al snel schoner aan.

Puntjes op de i in de keuken

Je hebt nu nog een kwartier over. Snel door naar de keuken. Zorg allereerst dat het aanrecht helemaal leeg is. Als het niet meer lukt om alles af te wassen, zet je de vuile vaat snel in de vaatwasser, ook als deze eigenlijk al vol is. Een andere slimme noodoplossing is om de vaat tijdelijk in een keukenkastje te verstoppen. Het gaat erom dat alles uit het zicht is. Haal tot slot nog even een doekje over het aanrecht en de kookplaat zodat alles weer fris oogt.

©APALKOV | MestoSveta - stock.adobe.com

Sfeer maken

Nu is het tijd voor de belangrijkste truc: het aanpassen van de verlichting. Dim de grote lampen en steek overal kaarsen en sfeerverlichting aan. Dat ziet er niet alleen heel gezellig uit, maar dat zachte licht zorgt er ook voor dat achtergebleven stof of verdwaalde kruimels niet meer opvallen. Tot slot doe je nog één ding voor de sfeer. Zet een raam op een kier voor frisse lucht of zet een pannetje op het vuur met wat water, kaneel en sinaasappelschil voor een heerlijke kerstgeur.

Klaar voor de bel

Kijk nu eens om je heen. Je huis is opgeruimd, het ruikt lekker en het is gezellig verlicht. Niemand die ziet dat je de bovenkant van de kasten hebt overgeslagen. Schenk wat te drinken voor jezelf in en adem uit. Laat die bel maar gaan!

TijdRuimteActieDe truc
00:00 - 00:10HalJassen weg, mat uitkloppen.Ruimte maken op de kapstok voor gasten
00:10 - 00:30WoonkamerRommel in mand, kussens opkloppen.Alleen het 'looppad' stofzuigen
00:30 - 00:45ToiletBril, klink en kraan poetsen.Schone handdoek en geurstokjes
00:45 - 00:55KeukenAanrecht leegmaken.Vaat verstoppen (tijdelijk!)
00:55 - 01:00SfeerLichten dimmen, kaarsen aan.Sinaasappelschillen koken voor de geur