Whonix is een alternatief besturingssysteem dat vooral bedoeld is voor wie anonimiteit en privacy hoog in het vaandel heeft staan. Whonix gaat in principe van twee virtuele machines uit, een gateway en een werkstation. Zo kun je Whonix installeren.

Eerder keken we al naar een soortgelijk OS, namelijk Tails. Dat mag door de configuratie-opties en extra tools een veiliger omgeving zijn voor bedreigingen van buitenaf, Whonix geeft hoog op over een nog betere beveiliging en is gebaseerd op Kicksecure, een Debian-Linux-distributie, speciaal met het oog op veiligheid. Via www.kwikr.nl/kicks lees je welke veiligheidsfuncties zoal zijn geïmplementeerd. 

Om er maar enkele te noemen: gebruik van AppArmor-profielen om systeemtoegang door applicaties te beperken, toepassing van diverse kernel hardening-technieken van het KSPP (Kernel Self Protection Project) en een versleutelde swapfile voor een optimale bescherming van lokale data.

Kenmerken

Whonix werd in 2012 aanvankelijk uitgebracht onder de naam TorBOX, waarbij een virtuele machine als een transparante proxy fungeert die alle internetverkeer via het Tor-netwerk laat lopen.

Wie zich verder wil verdiepen in de veiligheidsfuncties van Whonix, kan de tabellen via www.kwikr.nl/whovs raadplegen. Die komen weliswaar van Whonix zelf – de auteurs zijn niet te beroerd toe te geven dat dit (ongewilde) partijdigheid in de hand kan werken – maar de informatie blijft interessant. 

In de rubriek Security worden talloze veiligheidsfuncties op elf vlakken, waaronder Network, Browser Plugin Security, Forensics en Hardening, vergeleken tussen Whonix en onder meer Tails en Tor Browser.

Downloads

Zoals gezegd draait het bij Whonix om twee machines: een gateway en een werkstation. Hoewel je hiervoor twee fysieke machines kunt inzetten, waarbij je de gateway op de ene machine en het werkstation (gevirtualiseerd) op de andere machine installeert, houden wij het in ons scenario bij slechts één fysieke machine, weliswaar met twee VM’s.

Whonix laat zich op verschillende systemen installeren en met enige moeite op een usb-stick, maar een usb-image is vooralsnog niet beschikbaar. De meest gebruikelijke methode is via een hypervisor, en Whonix zelf stelt voor VirtualBox een nagenoeg kant-en-klare ova-applicatie beschikbaar (Open Virtual Appliance). De hypervisor zelf download je gratis. We gaan ervan uit dat je deze reeds hebt geïnstalleerd, op Linux, macOS of Windows.

Wie in de repository van Whonix is geïnteresseerd, kan terecht op https://gitlab.com/whonix. De makkelijkste manier om de VM te downloaden, is via www.kwikr.nl/whovm. Je zult zien dat er twee edities van Whonix beschikbaar zijn: een CLI-variant (command line interface) en een GUI-versie (met een Xfce-desktopomgeving). Het is ook mogelijk een Xfce-werkstation te combineren met een CLI-gateway (zie verderop de paragraaf ‘GUI en CLI’).

Whonix installeren

Om Whonix te installeren, start je VirtualBox op, open je het menu Bestand en kies je Appliance importeren. Verwijs via het mapicoon naar het gedownloade ova-bestand. Bij Instellingen Appliance merk je meteen dat het om twee VM’s gaat. Je kunt hier trouwens bepaalde eigenschappen aanklikken en aanpassen, mocht je dat willen. Bevestig met Importeren en met Akkoord (2x).

Als het goed is, vind je nu twee VM’s in de Virtualbox-beheermodule. Vanuit Instellingen kun je alsnog onderdelen wijzigen. Houd er rekening mee dat sommige opties slechts aan te passen zijn als de VM is uitgeschakeld.

Met een dubbelklik start je alvast de gateway-VM op. Nadat je op Understood (2x) hebt geklikt, vraagt een wizard je hoe je met het Tor-netwerk wilt verbinden. Dat kan ‘automatisch’ via Connect, maar ook via Configure, waar je zelf een Tor-bridge op kunt geven. Na het bootstrappen hoor je dan over een Tor-connectie te beschikken.

Over naar de VM van het werkstation, waar je na je een akkoord de gewenste applicaties kunt opstarten. Open Tor Browser en surf naar https://check.torproject.org om na te gaan of je wel degelijk via Tor surft. Je krijgt hier ook het ip-adres van de Tor-relay te zien.

Instellingen als schermresolutie en toetsenbordindeling kun je eventueel aanpassen via Applications / Settings. Of je gebruikt de console om het een en ander in te stellen. Via www.kwikr.nl/whocli vind je een overzicht van de belangrijkste commando’s.

©PXimport

Netwerk

Je zult merken dat je vanuit de gateway niet zomaar met Tor Browser aan de slag kunt. Het is namelijk de bedoeling dat je dit alleen vanuit het werkstation doet. Daartoe heeft Whonix een intern virtueel netwerk opgezet. Dit merk je wanneer je in VirtualBox de instellingen van de VM van het werkstation opent en Netwerk selecteert. De Netwerkadapter is gekoppeld aan het Intern netwerk met de naam Whonix.

Bij de VM van de gateway zijn twee virtuele netwerkadapters ingeschakeld: de ene is eveneens met dat interne netwerk verbonden, terwijl de andere via NAT is gekoppeld. Deze NAT-modus zorgt ervoor dat de netwerkengine van VirtualBox als een router fungeert die zich tussen elke VM en de hostmachine plaatst. Hierdoor kan de gateway wel het externe netwerk bereiken, maar kan de host de VM niet benaderen, tenzij je poortdoorverwijzingsregels definieert. 

Beide VM’s kunnen elkaar onderling evenmin bereiken, maar door deze aan hetzelfde interne netwerk te koppelen, wordt dit toch mogelijk, zodat je vanuit het werkstation het internet op kunt via de gateway, die alle verkeer via het Tor-netwerk verstuurt.

©PXimport

GUI en CLI

Zoals gezegd is het eveneens mogelijk een Xfce-werkstation te koppelen aan een headless gateway. Dat kan bijvoorbeeld als volgt: download het ova-bestand van de CLI-gateway en open dit bestand in de 7-Zip File Manager. Selecteer het bijbehorende vmdk-bestand en sleep het bijvoorbeeld naar je bureaublad.

Ga daarna naar VirtualBox, waar je ervoor zorgt dat beide Whonix-VM’s uitgeschakeld zijn. Creëer een nieuwe VM in VirtualBox, geef hem een geschikte naam (bijvoorbeeld Whonix-Gateway-CLI), stel hem in op Linux, Debian (64-bit) en ken er voldoende geheugen aan toe. Selecteer Gebruik een bestaand virtuele harde schijf bestand, klik op het mapicoon en op Toevoegen en verwijs naar je uitgepakte vmdk-bestand.

Voor je de nieuwe VM opstart, vergelijk je alle instellingen van de reeds geïnstalleerde Xfce-gateway met de CLI-machine en zo nodig pas je deze laatste aan. Zo zal je onder meer een tweede netwerkadapter moeten inschakelen om die aan het Intern Netwerk met de naam Whonix te koppelen.

Bij het opstarten van de CLI-gateway kun je je in eerste instantie aanmelden met de gegevens user en changeme en vervolgens Tor inschakelen. Na de systeemcheck kun je ook je werkstation opstarten.

©PXimport

Automatisch wasmiddel doseren is een functie die steeds vaker voorkomt op moderne wasmachines. Handig, want je hoeft niet meer zelf af te meten hoeveel wasmiddel je nodig hebt. Maar hoe werkt het precies, wat zijn de voordelen en waar moet je op letten?

Lees ook: Dit wil je weten over de wasprogramma's van je wasmachine

Wat is automatisch wasmiddel doseren?

Automatisch doseren betekent dat de wasmachine zelf bepaalt hoeveel wasmiddel en wasverzachter nodig is voor elke wasbeurt. Dit gebeurt met behulp van sensoren die onder meer kijken naar het gewicht van de was, de textielsoort en soms ook hoe vuil het wasgoed is. Je vult de reservoirs één keer met vloeibaar wasmiddel en eventueel wasverzachter. De machine gebruikt bij elke wasbeurt precies de hoeveelheid die nodig is. Je hoeft dus niet meer voor elke wasbeurt te meten of te gokken of met wasmiddel te knoeien.

Hoe goed werkt automatisch doseren?

In de praktijk werkt automatische dosering over het algemeen goed. Vooral bij normaal bevuilde was levert het een schone was op zonder overdosering. De sensoren stemmen de hoeveelheid nauwkeurig af op de lading. Wel zijn er verschillen tussen systemen. Bij sommige merken kun je bijvoorbeeld zelf de dosering nog bijstellen als je merkt dat de was niet fris genoeg wordt of dat er juist zeepresten achterblijven. Bij sterk bevuilde was of speciale stoffen (zoals sportkleding of babykleding) kan het zijn dat je alsnog handmatig wilt doseren of een ander type wasmiddel nodig hebt.

©AEG

AutoDose van AEG.

Voordelen van automatische dosering

Het grootste voordeel is gemak: je vult één keer het reservoir en daarna hoef je er wekenlang niet naar om te kijken. Daarnaast helpt automatische dosering bij het besparen van wasmiddel. Veel mensen gebruiken onbewust te veel, wat niet alleen slecht is voor het milieu, maar ook zorgt voor zeepresten in kleding en de machine. Verder voorkom je slijtage aan je kleding. Te veel wasmiddel kan stoffen aantasten en zorgt ervoor dat kleding minder lang mooi blijft.

Nadelen van automatische dosering

Niet alles is positief. Automatisch doseren werkt alleen met vloeibaar wasmiddel. Waspoeder of capsules kun je niet gebruiken. Daarnaast moet je erop letten dat je de juiste soort wasmiddel kiest. Sommige systemen werken niet goed met dikkere of schuimende middelen.

Een ander aandachtspunt is geur: omdat je het reservoir lang gebruikt, kan dat na verloop van tijd een muffe geur afgeven. Regelmatig schoonmaken en niet te lang wachten met bijvullen helpt dat voorkomen.

Bij sommige systemen kun je niet zelf bepalen welk vak je voor welk type wasmiddel gebruikt, of kun je geen speciaal wasmiddel apart instellen (bijvoorbeeld voor witte was of wol). Dat maakt je wat beperkter in je mogelijkheden.

©AEG

Hoe vaak moet je bijvullen?

Dat hangt af van de capaciteit van het reservoir en hoe vaak je wast. Gemiddeld gaat een volle tank tussen de 20 en 40 wasbeurten mee. Sommige machines geven een seintje als het wasmiddel bijna op is, bij andere moet je het zelf in de gaten houden.

Welk wasmiddel werkt het best?

Gebruik altijd vloeibaar wasmiddel. Veel fabrikanten raden hun eigen merk aan (zoals bijvoorbeeld Miele UltraPhase). In de praktijk werken veel gangbare A-merken ook goed, zolang ze niet te dik of sterk schuimend zijn. Vermijd ecologische of geconcentreerde wasmiddelen die speciaal zijn ontwikkeld voor handmatige dosering, tenzij het systeem ze aankan. Bij sommige merken slimme wasmachines (zoals Bosch en Siemens) kun je met de app de barcode op je eigen wasmiddelen scannen. De app stuurt dan informatie over de concentratie van je wasmiddel en de waterhardheid automatisch door naar de wasmachine, zodat echt altijd de juiste dosering wordt gebruikt.

Test een wasmiddel een tijdje en kijk hoe de machine reageert: blijft er schuim achter, wordt de was goed schoon, ruikt het fris? Zo ontdek je wat het beste werkt voor jouw situatie.

©Miele

Miele UltraPhase-flacons.

Van i-DOS tot SmartDosing

In onderstaande tabel zie je wat de benaming voor het automatisch-doseersysteem is bij de grootste wasmachine-merken.

Conclusie

Automatische dosering maakt wassen makkelijker en voorkomt verspilling van wasmiddel. Vooral bij regelmatig gebruik is het een handige functie die tijd bespaart en je kleding beschermt. De werking hangt af van het merk en type wasmiddel dat je gebruikt. Kies daarom een machine die bij jouw wasgedrag past (tip: bij (web)winkels die wasmachines verkopen kun je modellen makkelijk met elkaar vergelijken) en experimenteer met verschillende vloeibare wasmiddelen om de beste combinatie te vinden.

Net als alle andere accu's en batterijen gaat ook een thuisbatterij niet oneindig mee. Maar de levensduur moet wel lang genoeg zijn om de investering te rechtvaardigen. We leggen je uit op welke levensduur je gemiddeld mag rekenen en wat je kunt doen om die te verlengen.

De levensduur van een thuisbatterij hangt af van verschillende factoren, zoals het type accu, de opslagomstandigheden en het soort gebruik. Voor thuisbatterijen wordt vaak lithium-ion (Li-ion) gebruikt. Deze accu’s hebben een geschatte levensduur van 10 tot 15 jaar. Het aantal laadcycli van de gemiddelde lithium-ionbatterij ligt tussen de 5000 en 7000 keer. Dit staat voor het aantal keer dat een lege thuisbatterij weer vol kan worden geladen.

Bij sommige batterijtypen ligt het aantal laadcycli hoger. Zo kunnen lithium-ijzerfosfaatbatterijen (LiFePO4) tot 10.000 laadcycli bereiken. Door nieuwe technologieën wordt de levensduur van thuisaccu’s steeds beter. De laadcapaciteit van batterijen neemt na verloop van tijd af, waardoor de hoeveelheid energie die een thuisaccu kan opslaan, geleidelijk aan vermindert.

Omstandigheden beïnvloeden levensduur

Als eigenaar van een thuisbatterij heb je zelf invloed op de uiteindelijke levensduur van de accu. Zo kun je een thuisbatterij het best plaatsen in een omgeving waar de temperatuur binnen de door de fabrikant gespecificeerde richtlijnen valt. Een stabiele omgeving binnen de juiste temperaturen kan de levensduur verlengen. Een thuisbatterij kan net als andere batterijen het best in een koele, maar ook weer niet al te koude omgeving worden gehouden. Plaatsing in de volle zon of in de buurt van andere warmtebronnen kun je beter vermijden. Toch is het handig om te beseffen dat niet alle thuisbatterijen even lang meegaan, het hangt ook af van de kwaliteit van het apparaat en de opslagcapaciteit. Welk merk en model je koopt, heeft dus invloed op de levensduur.

Lees ook: Thuisbatterij kopen: waar moet je op letten?

Ook andere omstandigheden kunnen een rol spelen bij de uiteindelijke levensduur. Zo is het belangrijk om regelmatig onderhoud uit te laten voeren. Verder kun je slijtage verminderen door de thuisbatterij niet volledig tot 100 procent op te laden of helemaal te ontladen. Daarnaast is het niet de bedoeling om de thuisbatterij voortdurend hoog te belasten. Wel is regelmatig gebruik van de accu noodzakelijk om hem in een goede conditie te houden. Het is dan ook niet de bedoeling om de stroom in een thuisaccu voor langere tijd op te sparen, maar om de opgeslagen energie te gebruiken in de avonduren. Dat zijn momenten waarop de stroom van het net duurder is of wanneer je zonnepanelen geen stroom meer opwekken.

Garantie

Bij de aanschaf van een thuisbatterij speelt garantie een belangrijke rol. Fabrikanten bieden doorgaans garanties van 10 jaar, waarbij ze garanderen dat de batterij na die periode nog een bepaald percentage van de oorspronkelijke capaciteit behoudt. Zo biedt LG Chem bijvoorbeeld 10 jaar garantie met de belofte dat de batterij dan nog minstens 60% van haar capaciteit heeft. Ook merken als Tesla, Enphase, Huawei, BYD en Growatt hanteren een garantieperiode van 10 jaar.

Sommige fabrikanten gaan nog een stap verder. Zo geeft GivEnergy 12 jaar garantie en biedt het Duitse Sonnen een garantie van 10 jaar óf 10.000 laadcycli – wat het eerst wordt bereikt. Het is echter wel belangrijk om niet alleen naar de duur van de garantie te kijken, maar ook naar de voorwaarden. Sommige fabrikanten stellen bijvoorbeeld eisen aan de installatie of het gebruik van de batterij om aanspraak te kunnen maken op garantie. Daarnaast kunnen installateurs eigen garantievoorwaarden hanteren die afwijken van die van de fabrikant. Controleer dus altijd goed de details voordat je een keuze maakt.

Levensuur verder verlengen

Slimme laadsystemen kunnen helpen de levensduur van de thuisbatterij te verlengen. De laadcycli kunnen geoptimaliseerd worden door algoritmen die leren van je behoeften en gebruik. De software maakt op basis van jouw verbruikspatronen beslissingen over wanneer er energie moet worden opgeslagen, gebruikt of teruggeleverd aan het net. De algoritmen houden hierbij rekening met de huidige energieprijzen, je verbruikspatronen en de beschikbaarheid van stroom van je zonnepanelen.

©Malp

Is een thuisbatterij de hoge investering waard?

De kosten van een thuisbatterij zijn momenteel nog vrij hoog. In combinatie met een levensduur van 10 tot 15 jaar is het maar de vraag of je de grote investering op tijd kunt terugverdienen. Hoewel veel aanbieders van thuisbatterijen beweren dat de terugverdientijd door hun slimme algoritmen een stuk korter is, stellen onderzoeksbureau CE Delft en andere experts dat het nagenoeg onmogelijk is om de aankoop terug te verdienen. Het zou minstens 15 jaar duren om de kosten eruit te hebben en op dat moment is de thuisaccu alweer aan vervanging toe. In sommige gevallen zal de thuisbatterij het al ruim voor die tijd begeven.

Lees ook: Wat is de terugverdientijd van een thuisbatterij?

Met een dynamisch energiecontract kun je in theorie geld verdienen met een thuisbatterij. Bij deze contractvorm varieert de prijs van stroom per uur. Het ene uur betaal je dus een hoger bedrag voor stroom dan het andere uur. Je kunt echter ook stroom verkopen aan het net. Door hier slim op in te spelen, met behulp van de slimme software van een thuisbatterij, kun je de stroom van je thuisaccu automatisch verkopen op momenten dat je hier het meeste geld voor terugkrijgt. Doordat de energieprijzen inmiddels weer gezakt zijn, zijn de schommelingen tussen tarieven niet zo hoog als de afgelopen jaren. Daardoor is het lastiger om de aanschaf van een thuisbatterij snel terug te verdienen door te handelen op de energiemarkt. De salderingsregeling is bovendien voorlopig nog van kracht.