Wij kunnen ons geen computerleven meer voorstellen zonder portable apps. Op een nieuw systeem zijn we daardoor snel weer aan het werk: meer dan het kopiëren van een paar mapjes of een usb-stick erin is het niet. In dit artikel laten we je zien wat onze favoriete tools zijn.

Portable apps

Portable software is eigenlijk een vrij algemene verzamelterm voor allerlei programma's en tooltjes die niet geïnstalleerd hoeven te worden. Deze software is natuurlijk uitermate geschikt om op een draagbaar medium te zetten, zoals een usb-stick of een externe harde schijf. Vandaar ook het 'portable'. Maar niets weerhoudt je ervan om deze tools ook gewoon op de harde schijf van je computer zetten. Mocht je een keer je systeem opnieuw installeren, dan maak je vooraf een kopie van de map, die je na een verse installatie gewoon weer terugzet. Lekker makkelijk.

©PXimport

Vooral Windows

Portable software is hoofdzakelijk een Windows-fenomeen en dat is dus waar we ons op focussen. Heb je portable software op je usb-stick of externe harde schijf staan, dan kun je die in principe aan elke Windows-pc koppelen om het te gebruiken. Zelfs op een systeem waar de gebruiker geen administrator-rechten heeft en waar er normaal gesproken niets geïnstalleerd mag worden.

Bijna elke softwaremaker kan ervoor kiezen om zijn software portable te maken. Op heel veel websites zie je dus dat software in twee smaken wordt aangeboden: als gewone installatieversie en portable.

Pas op voor illegaal

Er zijn manieren om ook software die niet portable is, dat toch te maken. Dit wordt vooral gedaan door softwarepiraten die grote commerciële pakketten ombouwen en illegaal verspreiden. Het is misschien heel verleidelijk om op zoek te gaan naar dergelijke software, maar doe het alsjeblieft niet. Niet alleen is het illegaal, maar de kans is zeer groot dat illegale portable apps door kwaadwillenden misbruikt wordt om virussen en malware te verspreiden. Er is hoe dan ook mee gerommeld en vaak zijn deze versies erg instabiel.

©PXimport

PortableApps.com

De website PortableApps.com is één van de beste en populairste verzamelplaatsen van portable software. Alle apps op deze site voldoen aan een aantal voorwaarden: ze zijn helemaal gratis, volkomen legaal, ze werken vanaf elk medium en alle onderdelen van een programma staan in één map. Verder laten de 'echte' PortableApps-apps geen gebruikssporen na in de vorm van bestanden, mappen of registersleutels. Er hoeven op de pc ook geen specifieke hulpprogramma's geïnstalleerd te staan om deze portable apps te kunnen gebruiken.

Fijn is dat PortableApps naast vanaf usb-sticks en schijven ook vanuit de cloud werkt. Het detecteert diensten als Dropbox, Google Drive, Box en OneDrive, maar je kunt ook zelf de cloud-map aanwijzen als je iets anders gebruikt.

PortableApps-menu

PortableApps.com biedt behalve ruim 300 apps ook een eigen menu, zodat al je draagbare app makkelijk te vinden en te starten zijn. Heel fijn aan dit menu is dat het bij het starten automatisch controleert of er portable apps zijn die bijgewerkt moeten worden. Updaten gaat zo vrijwel automatisch. Ook kun je vanuit het menu zoeken naar nieuwe apps binnen het PortableApps-ecosysteem en ze direct downloaden.

Binnen het menu kun je apps rubriceren in mapjes als het er teveel worden, of favoriet maken en/of automatisch laten starten. Met de ingebouwde zoekfunctie heb je een specifieke app zo gevonden. En natuurlijk is het menu qua kleur en uiterlijk helemaal aan te passen.

01 Browsers

Zelfs al heb je meerdere browsers op je pc staan, dan nog kan het handig zijn om ook één of meerdere portable browsers te gebruiken. Bijvoorbeeld voor testdoeleinden of om bij één dienst met verschillende accounts te kunnen inloggen. Zo gebruiken wij een draagbare versie van Chrome met een set aangepaste bladwijzers enkel voor het beheren van allerlei diensten. PortableApps.com heeft van bijna elke browser een portable versie (Chrome, Firefox, Opera, etc), alleen staat Edge er niet tussen (dat staat Microsoft natuurlijk niet toe).

©PXimport

02 XnView Portable

PortableApps.com heeft een flinke rubriek met grafische software. Geen echte Adobe-tegenhangers (tenzij je GIMP daartoe rekent), maar wel veel fijne tools. XnView Portable wordt door ons veel gebruikt. Het is primair een bestandsviewer waarmee je ruim 400 verschillende formaten kunt bekijken en desgewenst converteren (hoewel het opslaan in 'slechts' vijftig verschillende formaten kan). De echte kracht van XnView zit in het batch-converteren van bestanden en de automatische bewerkingen die je er op los kunt laten. Goud waard. Maar ben je zelf een grotere fan van het vergelijkbare IrfanView: ook daar is een PortableApps-versie van.

03 RawTherapee Portable

Wie veel fotografeert (en dan vooral in raw-formaat), moet waarschijnlijk veel foto's nog nabewerken om het optimale eruit te halen. Dit kan gratis met de opensource-software RawTherapee. De 'normale' versie is multiplatform, maar de PortableApps-versie is specifiek voor Windows. RawTherapee is echt een digitale doka waarin je uitgebreid kunt werken met licht en kleur. Als je bewerkingen opslaat in een profiel, pas je dat gemakkelijk toe op een hele serie bestanden.

©PXimport

04 Ant Renamer Portable

De categorie Utilities (hulpprogramma's) van PortableApps.com barst bijna uit z'n voegen. Dit zijn juist de programma's die fijn zijn om altijd bij je te hebben, maar die geïnstalleerd in Windows het startmenu kunnen vervuilen. Ant Renamer Portable is een hulpje dat altijd op onze usb-stick aanwezig is. Je hernoemt er (meestal grote hoeveelheden) bestanden en mappen mee. Met de knoppen Add files en Add folder kies je welke bestanden je wilt hernoemen. In het tabblad Actions bepaal je wat er hernoemd wordt. Met een vinkje voor de optie Batch contents stel je een lijst van handelingen samen die in één keer wordt uitgevoerd.

05 WinMerge Portable

WinMerge is een behoorlijk specialistisch tooltje: je vergelijkt er documenten inhoudelijk mee om te zien wat de verschillen zijn. Dat kunnen stukken gewone tekst zijn of lappen code. In het geval van bekende programmeertalen of webformaten markeert WinMerge de syntax, om het beter leesbaar te maken. Na het vergelijken kun je ook bepaalde stukken data van beide documenten samenvoegen. Met de ingebouwde editor zijn teksten en code ook gelijk aan te passen. Het is ook mogelijk om bestanden in mappen en archieven (zip-bestanden) te vergelijken.

©PXimport

06 NotePad++ Portable

Tuurlijk, in Windows zit ook een kladblok, maar dat is niets in vergelijking met NotePad++. Het ondersteunt tabbladen zodat je een heleboel tekstbestanden gelijktijdig open kunt hebben. Ook hier kun je (net als in WinMerge) twee bestanden naast elkaar tonen en ze gekoppeld scrollen. En NotePad++ ondersteunt ook het markeren van de syntaxis van allerlei programmeertalen en code. Waarbij je bepaalde stukken ook kunt samenklappen om meer overzicht te krijgen.

Erg handig is dat NotePad++ een macrorecorder bevat: die neemt simpelweg je handelingen op, die je daarna een x-aantal keer of tot einde document kunt laten afspelen.

07 LibreOffice Portable

LibreOffice ken je waarschijnlijk wel. Dit opensource kantoorpakket is er dus ook in een portable versie. Als we er een 'gewicht' aan toe moesten kennen, is het wel een zware: waar veel portable software maar enkele of hooguit tientallen MB's groot is, neemt LibreOffice Portable rond de 500 MB in op je usb-stick. Maar goed, zelfs voor een kleine stick is dat nog niks. Maar kom je toch een keer een computer tegen zonder fatsoenlijk officepakket, dan kun je met LibreOffice toch gelijk uit de voeten.

©PXimport

08 PDFTK Builder Portable

Wie geregeld met pdf's werkt, kan dit hulpje niet missen. PDFTK Builder is een piepkleine tool om pdf's samen te voegen of te splitsen. Ook kun je pagina's roteren, toevoegen, verwijderen, de volgorde van pagina's veranderen of pdf beschermen met een wachtwoord. Een ander handig pdf-tooltje dat ook op PortableApps.com te vinden is, is PDF-XChange Viewer Portable. Dat is een viewer vergelijkbaar met Adobe Reader, alleen dan draagbaar.

09 Sigil Portable

Sigil Portable is een verhaal apart: het is namelijk een gratis programma om zelf e-books mee te maken. De reden dat ik dat persoonlijk altijd op mijn usb-stick heb staan, is vrees ik een gevalletje beroepsdeformatie. Als eindredacteur vind ik het verschrikkelijk om fouten in mijn e-books tegen te komen. Onuitstaanbaar zelfs. Met Sigil kun je niet alleen zelf e-books maken, maar je kunt bestaande e-books ook bewerken, specifiek overigens in het epub-formaat. Dus haal ik zelf de fouten eruit. Of ik pas de cover van een e-book aan als die me niet bevalt, want dat kan ook. Als je een beetje handig bent met CSS-stylesheets kan zelfs de lay-outstijlen van een boek aanpassen.

©PXimport

10 Cdrtfe Portable

Cd's of dvd's branden begint hopeloos ouderwets te worden. Maar toch komt het incidenteel wel eens voor dat we zo'n schijfje moet branden. Meestal hebben we ergens thuis of op de redactie nog een externe brander in de rondte slingeren (ingebouwd hebben we ze echt bijna niet meer) en zelfs een stapeltje schijfjes is altijd nog ergens te vinden.

Voorheen gebruikten we dan altijd InfraRecorder Portable, maar daarvan ligt de ontwikkeling al een paar stil en deze werkt niet goed op Windows 10. Dus zijn we overgestapt op Cdrtfe Portable. Daarvan moet je overigens zelf in de interface de taal op Dutch zetten.

Ook portable

11 KeePass

KeePass is een programma dat meerdere mensen op onze redactie niet zouden kunnen missen. Het staat op al mijn systemen en usb-sticks. Niet verwonderlijk: het is nog steeds één van de beste wachtwoordmanagers. Zo'n wachtwoordkluis is onmisbaar, want in het algemeen geldt dat het aantal te onthouden wachtwoorden en gebruikersnamen ons allang boven het hoofd zijn gestegen. En niet alleen slaat KeePass braaf de wachtwoorden op, met de ingebouwde generator helpt het je ook om nieuwe sterke wachtwoorden te genereren.

12 ZBar

In Windows 8 en 10 wordt de Windows-taakbalk steeds slimmer in combinatie met meerdere monitoren, maar op minder recente Windows-versies komen we instelmogelijkheden tekort. De oplossing is het tooltje ZBar: slechts 284 KB en het plaatst op je tweede scherm (en volgende schermen) een extra taakbalk. De Windows-startknop en het systeemvak is overigens alleen te zien op de taakbalk van je primaire scherm, maar op de ZBar-taakbalk verschijnt rechts wel datum en tijd. Wanneer je applicaties minimaliseert die je op de tweede monitor had openstaan, komen die als een knop in de ZBar-balk op die specifieke monitor terecht. ZBar wordt al een tijdje niet meer bijgewerkt, wat we eigenlijk wel jammer vinden.

©PXimport

13 IZArc2Go

IZArc was op onze redactie jarenlang hét in- en uitpakprogramma voor bestandsarchieven, tot er wat dubieuze advertentiesoftware werd meegeïnstalleerd. Inmiddels is die troep er weer uit en sindsdien hebben we vooral de portable versie IZArc2Go standaard op onze usb-sticks staan. Ook al is Windows zelf prima in staat om een standaard zipje uit te pakken, het zijn juist de wat exotischere formaten waar IZArc2Go goed in is. Een belangrijk verschil met de normaal geïnstalleerde versie van IZArc is natuurlijk dat je geen integratie hebt met het contextmenu (rechtermuisknopmenu) van Windows Verkenner.

14 NirSoft

NirSoft is geen programma, maar de website van Nir Sofer die op zijn persoonlijke website een inmiddels lange lijst bijhoudt van bijzonder handige hulpprogrammaatjes die hij zelf heeft gemaakt. Er zijn veel tools voor netwerkgerelateerde zaken, het terughalen van wachtwoorden en het beheren van je systeem. Ze zijn allemaal portable, het is een kwestie van het uitpakken van de zipjes en de exe-bestandjes een plek geven. Wees je er van wel bewust dat sommige van zijn tools doordat ze diep in Windows graven door sommige beveiligingsprogramma's als potentieel gevaarlijk worden gezien.

©PXimport

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.